Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitmen tarafından sunulan tıp eğitimi formatında hazırlanmış kapsamlı bir anatomi dersidir.
- Video, üreterin anatomik yapısı ve patolojik durumları ile başlayıp, mesane anatomisi, idrar sisteminin sinir sistemine etkileri ve erkek-kadın idrar ve cinsel sistemlerinin anatomiği hakkında detaylı bilgiler sunmaktadır. İçerik, idrar sisteminin tüm parçalarını (üreter, mesane, üretra) ve cinsel organların yapılarını anlatarak, normal işlevlerini ve patolojik durumları açıklamaktadır.
- Videoda ayrıca trigon vesikal, sfinkter kasları, ejekülasyon süreci, prostat hiperplazisi, Bartolin bezleri gibi özel yapılar ve veziko üretral reflü gibi önemli patolojik durumlar da ele alınmaktadır. Sinir sisteminin idrar işlemindeki rolü, para-simpatic ve simpatic sinirlerin fonksiyonları ve erkek-kadın arasındaki anatomik farklar da detaylı olarak açıklanmaktadır.
- Üreterin Anatomisi
- Üreter, böbrekten mesaneye (vezika) idrarı götüren bir çift boncuk şeklinde organ olarak tanımlanır.
- Üreter üç bölümde incelenir: abdominal (karın içindeki), pelvik (pelvisin içindeki) ve intramural (mesanenin duvarındaki) parçalar.
- Üreter, böbreğin kapısından (pelvis real) başlayarak idrarı mesaneye taşır.
- 01:23Üreterin Anatomik Konumu
- Abdominal parçası, karın arka duvarındaki kaslar (quadratus lumborum, psoas major, psoas minor, iliacus) üzerinde yer alır.
- Üreter, aorta abdominalis'in yan dalları (testiculare, ovarica, lumbal, mesenterica superior, mesenterica inferior) ile birlikte iner.
- Üreter, aorta abdominalis'in yan dallarıyla birlikte inerken, bu arterlerin yanındaki gangliyonlarda sempatik ve parasempatik sinirler sinaps yapar.
- 06:09Pelvik Parça ve Mesane İçeriği
- Pelvik parçada, üreter testiküler/ovaryan arterlerin altından geçerek iliacus komünis ile birleşir.
- Iliacus komünis, arteria iliaca interna ve arteria iliaca externa'ya ayrılır.
- Arteria iliaca interna, pelvisi döşeyen organları (mesane, rektum, vagina, uterus, ovarium, erkekte prostat) ve kasları besler.
- 07:53Mesane İçeriği ve Ameliyat Riskleri
- Üreter, mesaneye girerken arteria uterina'yı çaprazlayarak ilerler.
- Total abdominal salpingo-ooforektomi veya histerektomi ameliyatlarında, kanamasın diye besleyen arterler bağlanır.
- Yanlışlıkla üreterin bağlanması durumunda, idrar birikip böbrek enfeksiyonu ve tek taraflı böbrek yetmezliğine yol açabilir.
- 09:18Üreterin Mesane İçeriği ve Taşlar
- Üreter, mesaneye oblik bir şekilde girerek, mesanenin kasılması durumunda idrarın kaçmasını engeller.
- Mesanenin kasılması durumunda üreterin sıkışması ve idrarın kaçması durumunda vesika-üretral reflü adı verilen bir durum oluşur.
- Üreterde taşlar oluşabilir ve genellikle böbrektaşı (kalsiyum oksalat ve kalsiyum fosfat) olur.
- 11:03Taşların Tıkayabileceği Yerler ve Tanı
- Üreterde taşların tıkayabileceği üç yer vardır: pelvik bileşke, iliacus arterleriyle çaprazlandığı yer ve mesaneye girdiği yer.
- Taşların tanısında ultrason, tomografi ve kontrast madde kullanılarak yapılan IVP (intravenous pyelogram) yöntemleri kullanılır.
- Taş düşürürken ağrı, bulantı ve kusma gibi semptomlar ortaya çıkabilir.
- 12:30İç Organların Ağrıları ve Sinirler
- İç organların ağrıları genellikle sempatik sinirlere bağlı olarak taşınır, bu ağrının merkezi sistemlere iletilmesini sağlar.
- Böbreğin ağrısı T10-L1 spinal sinirlerinden çıkarak merkezi sistemlere taşınır.
- İç organların ağrıları genellikle kimyasal inflamasyon veya taş düşmesi gibi durumlarda oluşur, normalde iç organlarda ağrı hissi oluşmaz.
- 14:35Dermatomlar ve Sinir Haritalandırması
- Dermatomlar, spinal sinirlerin vücutta hangi bölgeleri algıladığını gösteren bir haritalandırma sistemidir.
- Yüzün duyusunu spinal sinirler yerine beş kranyal sinirin otermik, maksiller ve mandibular dalları sağlar.
- Bir organın sempatik sinirlerini bilmek, o organın ağrılarının hangi bölgelerde hissedileceğini anlamamızı sağlar.
- 16:30Mesane ve Özellikleri
- Yetişkin mesanenin kapasitesi 200-250 ml olup, maksimum 400-500 ml'ye kadar genişleyebilir.
- Mesane boşken pelvis içinde yer alır, dolu olduğunda karın ön duvarına doğru çıkarak konumunu değiştirir.
- Erkek ve kadın mesanenin komşulukları farklıdır, erkeklerde mesane prostat ile komşu iken, kadınlarda uterus ve vajina ile komşudur.
- 17:13Erkek Mesane ve Komşulukları
- Erkek mesanenin ön tarafı karın ön duvarı ve simpsis pubis ile komşu, alt tarafı ise üreterlerle ve trigonum vesica adı verilen üçgenimsi alana sahiptir.
- Erkeklerde mesane alt duvarı prostat ile komşu ve arkası rektumla komşudur.
- Erkeklerde abdomenin en aşağı noktası excavatio rekto-vezikalsti (rektum ile mesane arasındaki boşluk) olarak adlandırılır.
- 19:49Kadın Mesane ve Komşulukları
- Kadın mesanenin ön tarafı karın ön duvarı ve simpsis pubis ile komşu, alt tarafı ise üretra ile komşudur.
- Kadın üretrası erkeğe göre daha kısa (4-5 cm) olduğu için idrar yolu enfeksiyonları erkeklere göre daha sık görülür.
- Kadın mesanenin arkası uterus ve vajina ile komşu, rektum ise vajinanın arkasındadır.
- 21:13Pelvik Taban ve Çıkmazlar
- Pelvik tabanı oluşturan levator ani kaslar, doğumun kolaylaşması ve erken boşalma problemi için Kegel egzersizleri ile çalıştırılır.
- Erkeklerde abdomenin en derin çıkmazı excavatio rekto-vezikalsti'dir.
- Kadınlarda abdomenin en derin çıkmazı excavatio rectouterina (Douglas çıkmazı) olarak adlandırılır ve bu bölgeden karın içi sıvı örnekleri alınabilir.
- 25:20Mesane Yapısı ve Bölümleri
- Mesanenin tepesi apex olarak adlandırılır, üreterlerin açıldığı arka duvar fundus olarak adlandırılır.
- Fundus ile apex arasındaki bölüm corpus olarak, mesanenin boynu ise kollum veya serviks olarak adlandırılır.
- Üreterlerin açıldığı üçgenimsi bölge trigonum vesica olarak adlandırılır ve erkeklerde prostatın üzerine oturur.
- 28:16Mesane ve Üretra Anatomisi
- Mesanenin bir de kası vardır ve bu detrusor vezika kası olarak adlandırılır.
- Kadında mesanenin boynu bulunurken, erkekte prostat oturur.
- Mesane pelvisin çıkışı olan pelvik taban kasları üzerine oturur.
- 29:23Sinir Sistemi ve İşeme
- İşeme para-sempatik sinirler vasıtasıyla gerçekleşir.
- Para-sempatik sinirler, yemek yeme, türk bezlerinden salgılanma, bağırsak hareketi gibi süreçleri kontrol ederken, sempatik sinirler bu süreçleri durdurur.
- Para-sempatik sinirler S2-S4 sakral segmentlerinden gelir ve mesaneye para-sempatik uyarıyı taşır.
- 31:47Mesane ve Sfinkterler
- Para-sempatik uyarısı geldiğinde mesanenin kası (detrusor) kasılır.
- Mesanenin altında iki sfinkter vardır: iç sfinkter (musculus sphincter urethrae internus) ve dış sfinkter (musculus sphincter urethrae externus).
- Dış sfinkterler istemli olarak çalışır ve idrar tutmayı sağlar.
- 33:15İşeme Süreci
- Para-sempatik uyarısı mesanenin kaslarını kontraksiyon yapar ve iç sfinkteri açar, böylece idrar atılır.
- Sempatik uyarısı mesanenin kaslarını gevşetir ve sfinkterleri kasar, böylece idrarın çıkmasını engeller.
- Mesanede ağrı lifleri vardır ve mesane dolduğunda bu uyarılar parasempatik S2-S4 segmentlerinden beyne taşınır.
- 35:03Sempatik ve Somatik Sinirler
- Sempatik sinirler T11 ve L2 segmentlerinden gelir ve organlara farklı yollarla ulaşır.
- Somatik sinirler merkezi sinir sistemi tarafından kontrol edilir.
- Dış sfinkterleri kontrol eden sinir, sakral pleksusun önemli bir dalı olan nervus pudendus'tur.
- 38:07Üretra Anatomisi
- Kadında sadece idrar geçerken, erkekte idrar ve semen (spermleri barındıran ece kulak) geçer.
- Erkek üretrası dört kısımda incelenir: mesanenin içindeki pars intramuralis, prostatın içindeki pars prostatica, membranın içindeki pars membranica ve penisin içindeki pars spongiosa.
- Kadında üretra 4-5 cm uzunluğunda olup, dışa yakın olması nedeniyle idrar yolu enfeksiyonları daha sık görülür.
- 42:54Erkek İdrar Sistemi ve Prostat
- Prostat hiperplazi (iyi huylu büyüme) zamanla erkeklerde prostatın büyümesi sonucu üreteri basarak idrar çıkmasını engelleyebilir.
- Membranöz parçası üreterin bir kısmı olup, bu bölgede muskül sfinkter (müskül sfinkter üreteri) bulunur ve bu kaslar idrar tutmayı sağlar.
- İstemli idrar tutma, somatik sinirlerden gelen spinal sinirlerle kontrol edilir ve sakral pleksusun eski üç-dört dallarından oluşan nervus pudents bu kasları uyarır.
- 44:08Sfinkterler ve İdrar Sistemi
- Anüs de dış ve iç sfinkterlerden oluşur; iç sfinkter otonom sinir sistemi ile, dış sfinkter ise somatik sinirlerle çalışır.
- Membranöz parçası üreterin bir kısmında glandula bulbo-üretralis (Cooper bezleri) bulunur ve uyarılma esnasında köpüklü, sarımsı-beyazımsı bir madde sentezler.
- Üreterin spongöz parçası penis içinde yer alır ve corpus spongiosum, corpus cavernosum ile birlikte penisin yapısını oluşturur.
- 46:00Penis ve İdrar Sistemi
- Penisin içinde üreteral bezler bulunur ve bu bezler üreteri nemli tutar.
- Erkeklerde sonda takarken penisin ucundan girip pars spongiosa, pars membranosa, pars prostatica ve intramural üreteri geçerek mesaneye sonda takılması gerekebilir.
- Sonda takılırken ucunun yukarı doğru ittirilmesi gerekir çünkü lakinalar aşağıda olabilir.
- 47:28Ejekülasyon ve Semen Oluşumu
- Üreterde iç ve dış sfinkterler bulunur ve ejekülasyon esnasında kasılır, bu sayede semen vajinaya doğru gider.
- Ejekülasyon (boşalma) sempatik sistem tarafından, ereksiyon ise parasempatik sistem tarafından yapılır.
- Semen oluşumunda önce glandula bulbo-üretralis'ten köpüklü madde gelir, sonra prostat, testislerden gelen ductus efferentiorus ve vezukula seminalis'ten gelen maddeler eklenir.
- 50:22İdrar Tutma ve Veziko-Uretral Reflü
- Mesane kasıldığında üreterin girdiği yerler tıkandığı için idrar kaçışını engeller, ancak her zaman bu mekanizma yetmeyecek.
- Veziko-üretral reflü, idrarın mesaneden üretere ve hatta böbreğe geriye kaçması durumudur.
- Bu durum özellikle çocuk yaş grubunda kronik böbrek enfeksiyonu (pilonefrit) nedeniyle görülür ve zamanla böbrek kaybına neden olabilir.
- 52:06Kadın İdrar Sistemi
- Kadın üreteri erkektekiye göre yaklaşık dört santim daha kısa olup, iki kısımda incelenir: pelvis ve perineal kısım.
- Kadın üreterinde glandula uretrales (skene bezleri) bulunur ve bu bezler üreteri nemli tutar.
- Kadın üreterinin yanda Bartolin bezleri ve glandula vestibularis major bulunur, bu bezler erkekteki glandula bulbo-üretralis'in homolojikidir.