Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, idari yargı konusunu detaylı şekilde anlatan bir eğitim içeriğidir.
- Video, idari yargının tanımı ve kapsamıyla başlayıp, idari yargı sisteminin yapısını açıklamaktadır. İdari yargı, genel idari yargı ve askeri idari yargı olmak üzere ikiye ayrılmıştır. Ayrıca idari yargı mercilerinde açılacak dört tür dava (iptal davaları, tam yargı davaları, idari sözleşmelerden doğan davalar ve vergi davaları) detaylı olarak anlatılmaktadır. Video, idari yargı ile adli yargı arasındaki farkları da örneklerle açıklamaktadır.
- 00:07İdari Yargı Nedir?
- İdari yargı, devlet, belediye, köy gibi kamu tüzel kişilerin idari faaliyetleri sebebiyle ortaya çıkan uyuşmazlıkları çözümleyen hukuk dalıdır.
- Hukuk devleti ilkesinin bir sonucu olarak idarenin işlemleri yargı denetimine tabidir ve anayasaya göre idarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolu açıktır.
- İdari yargı denetimi idari dava yolu ile yapılır ve bu denetim, idari eylem ve işlemlerin hukuka uygunluğunun denetimi ile sınırlandırılır.
- 01:19İdari Yargının Türleri
- Hukukumuzda idari yargı, genel idari yargı ve askeri idari yargı olmak üzere ikiye ayrılmıştır.
- Askeri idari yargı, asker kişileri ilgilendiren ve askeri hizmete ilişkin idari eylem ve işlemlere ilişkin idari davalardaki yargı faaliyetidir.
- Genel idari yargı, idarinin askeri idari yargı dışında kalan işlem ve eylemlerinden doğan uyuşmazlıkların çözümlendiği yargıdır.
- 01:49İdari Yargı Mahkemeleri
- Genel idari yargıda idare mahkemeleri ve vergi mahkemeleri ilk derece mahkemelerdir ve kanun tarafından başka yargı organlarının yetkisine bırakılmamış iptal ve tam yargı davalarını karara bağlarlar.
- Bölge idare mahkemeleri ve Danıştay, bazen ilk derece mahkemesi olarak da görev yapan üst mahkemelerdir.
- Tek hakimle karar verilen idare ve vergi mahkemesi kararları temyizen bölge idare mahkemelerinde görülür, kurul olarak karar verdiği hususlar temyizen Danıştayda görülür.
- 02:50İdari Yargıda Çözülen Uyuşmazlıklar
- Tahkim yolu öngörülen imtiyaz, şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü sözleşmeler sebebiyle taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklar idari yargı mercilerinde çözülür.
- Bir hukuki işlem veya eylem idare tarafından yapılmış olmasına rağmen kamu hukuku alanında etkili değilse, aksine özel hukuk alanına giriyorsa, bu gibi uyuşmazlıkların çözüm yeri adli yargıdır.
- İdare tarafından açılan davalar kural olarak idari yargıda değil, adli yargıda görülür.
- 03:57İdari Yargıda Açılacak Davalar
- İdari yargı mercilerinde açılacak davalar iptal davaları, tam yargı davaları, idari sözleşmelerden doğan davalar ve vergi davaları şeklinde dört türlüdür.
- İptal davaları, idari işlemlerden menfaatleri etkilenen kişilerin bu idari işlemin iptal edilmesi amacıyla açtıkları davalardır ve idari işlemin tebliğinden itibaren altmış gün içinde açılmalıdır.
- Tam yargı davası, idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları zarara uğrayanlar tarafından açılan davalara denir ve bu davanın açılabilmesi için esas koşul zarara uğranılmış olmasıdır.
- 07:42Vergi Davaları
- Vergi mükellefleri ve sorumluları ile idare arasında vergi hukukundan doğan davalar idari yargıda görülür.
- Vergi davaları, vergi tarhı işlemlerine, vergi cezası kesilmesine, takdir komisyonu kararlarına, kesinti işlemlerine, ödeme emirlerine, haciz işlemlerine karşı açılır.
- Vergi davalarında davası açılması işlemin uygulanmasını durdurur ve vergi mahkemesi, iptal davasından farklı olarak işlemin sadece iptaline karar vermekle kalmayarak verginin indirilmesine, salınan verginin geri verilmesine de karar verebilir.