Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitmen tarafından sunulan kapsamlı bir idare hukuku eğitim dersidir.
- Video, idari kolluk ve kamu hizmeti kavramlarıyla başlayıp, idare hukuku temel ilkelerini, idare teşkilatını, yerel yönetimleri ve kamu kurumlarını detaylı şekilde ele almaktadır. Son bölümde ise bağımsız idari kurumlar ve kamu görevlileri konuları incelenmektedir.
- Ders içeriğinde idari kolluk ve adli kolluk arasındaki farklar, kamu hizmeti türleri, ruhsat usulü, idarenin mali sorumlulukları, kusursuz sorumluluk ilkesi, idare teşkilatı, yerel yönetimlerin yapısı, kamu kurumlarının türleri ve kamu görevlilerinin istihdam biçimleri gibi konular detaylı olarak açıklanmaktadır.
- 00:08İdari ve Adli Kolluk Ayrımı
- İdari kolluğun görevi ve amacı kamu düzeninin bozulmasını önlemektir.
- Adli kolluğun görevi, kamu düzenini bozan ve suç sayan eylemlerin işlenmesi halinde harekete geçerek suç faillerini araştırıp bulup adli mercilere teslim etmektir.
- İdari kolluk, kanunların suç saydığı eylem henüz istenmeden önce ve kamu düzenini tehdit eden durumların ortaya çıkması haliyle yürüten bir faaliyettir.
- 00:51İdari Kolluk Faaliyetleri
- Genel idari kolluk, polis ve jandarmadan meydana gelen ve tüm ülke düzeyinde kamu düzeni sağlamakla görevli olan kolluktur.
- Özel kolluk, kolluk haricinde kalan ve özel kanunlara göre teşekkül edip belli görevleri yerine getiren kolluktur.
- İdare, kolluk görevini düzenleyici işlemler yaparak yerine getirir ve kamu düzenini korumak amacıyla bireylerin ve toplulukların faaliyetlerini yasaklayabilir.
- 01:34Kolluk Usulleri
- Uzun usulü, idarenin bireylerin bazı faaliyetlerin önceden denetilmesi ve gerektiğinde engelleyebilmesi için öngörülmüştür.
- Bildirim usulünde, idarenin bireylerin belli faydalarından haberdar olması ve gerekli önlemleri alabilmesi amacına yöneliktir.
- İdarenin kolluk işlem olmayanlar ve karşı koyanlar hakkında mahkemelerce para, hapis ve benzeri cezalar verilir.
- 02:10Kamu Hizmeti Kavramı
- Kamu hizmeti, siyasal organlar tarafından kamuya yararlı olarak kabul edilen bir kamu kuruluşu ya da kendisi ya da yakın denetim ve gözetim altında özel kesim tarafından yürütülen faaliyetlerdir.
- Kamu hizmeti süreklidir, kesintisizdir ve düzenlidir.
- Kamu hizmetleri değişkenliktir, nesnel ve eşittir.
- 03:05Kamu Hizmetlerinin Ödeme Şekli
- İdare sınırlı sayıdaki kamu hizmeti yürüttüğü dönemlerde hizmetten yararlanan hiç para almaz.
- İdarenin üstlendiği kamu hizmetleri çoğalması ve hizmetten yararlanır sayısının artması sonucu, hizmetten yararlanmayanların ödeme gücü dikkate alınması sonucu hesap edilen bir katılma payı alınmaktadır.
- Eğitim konusu tartışmalıdır, harç paralarının olup olmayacağı gibi konular kanaatimce harç paralarının kaldırılması gerektiği düşünülmektedir.
- 03:52Kamu Hizmetleri Usulleri
- Emanet usulü, bir kamu hizmetinin devlet ve öteki kamuelleri tarafından doğrudan doğruya ve kendi öğüt ve hizmeti tahsis ettikleri aynı ve şahsi vasıtaları müşterek emanet idare tarafından kurulmuş bulunan bir hizmetin özel kişilere gördürme usulüdür.
- İmtiyaz usulü, idare bir özel kişi ile yaptığı sözleşme ile belli bir kamu hizmetinin masrafları, kar ve zararı özel olmak üzere özel bir kişi kurması ve işletilmesidir.
- Devlet adına imtiyaz verme yetkisi bakanlar kuruluna aittir ve kamu hizmeti imtiyaz sözleşmeleri önceden hazırlanmış bulunan şartnamelere dayanır.
- 05:14İdarenin Yetkileri
- İdare, imtiyaz sahibinin üstlendiği yükümlülükleri yerine getirmesi, denetleme ve gerektiğinde yaptırım uygulama yetkisine sahiptir.
- İdarenin uygulayacağı belli başlı yatırımlar, belli bir miktar paranın ödenmesini isteme, işletmeye geçici olarak el koyma ve sözleşmeyi feshetmedir.
- İdare, kamu hizmetinin değişken olması nedeniyle, idari kamu hizmeti imtiyaz sözleşme ve şartnamesinde hüküm ve şartlarını tek yanlı iradesi değiştirme yetkisine sahiptir.
- 06:11İmtiyaz Sahibinin Hakları ve Yükümlülükleri
- İmtiyaz sahibi, sözleşme ile üstlendiği kamu hizmetini belli bir kar ve kazanç elde etmek için yapar ve bu, kar ve kazançlı hizmetten yararlananlardan alınacak belli bir ücret hesabıdır.
- İmtiyaz sahibi, sözleşmenin uygulanması sırasında tarafların iradelerinin dışında ortaya çıkan olaylar nedeniyle mahvuna neden olabilecek ölçüde yükümlülükler artarsa, sözleşmenin mali dengesini korumak için mali karşılık isteme hakkına sahiptir.
- İmtiyaz sahibi, hizmeti kamu hizmetine genel olan ilkelere ve sözleşme hükümlerine uygun olarak yürütmek zorundadır ve idarenin tek taraflı olarak yapacağı değişiklikleri kabul etmek zorundadır.
- 07:22Kamu Hizmeti İmtiyaz Sözleşmelerinin Sona Ermesi ve Uyuşmazlıklar
- Kamu hizmeti imtiyaz sözleşmeleri belli bir süre için yapılır ve bu sürenin dolması kendiliğinden sona erer, işletme bedelsiz olarak idareye geçer.
- İmtiyaz sözleşmeleri, taraflar arasında ortaya çıkacak uyuşmazlıklara ilişkin davalar takip yoluyla görülmemesi mahkemesi danışta çözülür.
- 1999'da yapılan değişiklik, kamu hizmeti sözleşmelerinden doğan uyuşmazlığı ya da milletler çözülmesine olanak tanımıştır.
- 08:15Ruhsat Usulü ve Elektrik Enerjisi Üretim Tesisleri
- Ruhsat usulü, kamu hizmeti olarak kabul edilen faaliyetin idarenin vereceği izinle özel kişilere görülmesidir ve özel içerisinde herhangi bir sözleşme yapılmaz.
- Soylu elektrik enerjisi üretim tesisleri, yerli ve yabancı sermaye şirketleri tarafından teslim, mülkiyeti kendisine ait olmak üzere kurulup işletilmesi ve üretilecek elektrik enerjisinin satılması öngörüsüdür.
- Sözleşmede öngörülen süreli olmasıyla idari hizmet kendisi yürütmeyi yehleyebileceği gibi bu sözü uzatmasına karar verilir.
- 08:48İdarenin Mali Sorumlulukları
- İdarenin kusurlu sorumluluğu hizmet kusuru kavramıyla açıklanmaktadır; hizmet kusuru, idarenin yürütü bir hizmetin kurulması, düzenlenmesi ya da işleyiş bozukluk ve aksaklıkları ifade etmektedir.
- Hizmet kusuru, kişisel kusur bir ayrılma tabi tutulur; hizmet kusuru, kişisel kusur, kamu görevlilerinin hizmetle ilgili olmayan tutum ve davranışlarıdır.
- Kamu görevlilerinin kişisel kusuru hallere dahi ile ilgili kamu görevlisine karşı idareye karşı dava açılması gerekir ve dava sonunda idareye tazminat ödemeye mahkum ilgili kamu görevlisi mücadele edecek kabul edilir.
- 10:21Kusursuz Sorumluluk Kavramı
- Kusursuz sorumlulukta idare, davranışta zarar arasında sadece bir nedensellik bağının bulunması halinde su şartı aranmaksızın idarenin sorumlu olması kabul edilmiştir.
- Tehlike ilkesi, tehlikeli işlerle uğraşanların herhangi bir kusuru olması dahi ortaya çıkan zararlı sonuçlardan sorumlu tutumlarını öngörmektedir.
- Sosyal risk ilkesi, kamu düzenini bozmaya ve hatta anayasal düzeni yıkmaya yönelik terör olayları sırasında zarar görenlerin, bu zararların idarece tazmin edilmesi sağlayan kusursuz sorumluluk ilkesidir.
- 11:53Sorumlu Koşulları
- İdarenin gerek kusurlu gerekse kusursuz sorumlu söz konusu olduğu için idari davranış, zarar ve idari davranışlar arasında nedensellik bağının bulunmaması gerekir.
- Zorlayıcı neden mücbirse idarenin iradesi dışında oluşan, öngörülmesi ve en büyük dikkat ve özenle dahi önlenmesi mümkün olmayan bir kamu hizmetinin yürütülmesi imkansızdır.
- Zarar görenin kusuru, zarar görenin kusuruyla meydana gelmişse, idarenin hem kusurlu hem kusursuz sorumluluğu kalkar; zarar görenin kusurlu davranışları artmışsa idari kısmen sorumlu olur.
- 13:20İdare Teşkilatı
- Başkent teşkilatı cumhurbaşkanı, başbakan ve bakanlar kuruludur; merkezi idare teşkilatının başı bakanlar, devletin üstlendiği kamu hizmetleri uzmanlaşmış örgütlenmiş bölümlerdir.
- Bakanların belli davranışları şunlardır: devlet temsil etme, idare ve sahip, yönetmelik bakanlık teşkilat ve personel başkent teşkilatını görürüz.
- Taşra teşkilatı bakanlar verilmiş hizmetleri tüm ülkeleri yürütülmesini sağlamak üzere kurulmuştur; bakanlığa bağlı kurslar görevlilerinin özelliği ve önemi dolayısıyla, bazı bakanların kim ona hizmetleri özel bir kanunla kurulan, bütçe için ayrı bir katmak güçlü kuruluşlar yürütülmektedir.
- 15:31Denetleme Kuruluşları
- Danıştay, idari mahkemede verilen karar hükümlerin son incelemeler olup, kanalındaki belli davaları ilk ve son derece mahkemesi olmasının yanı sıra merkezden merkezidir.
- Danıştay'ın görevleri arasında başbakanlık ve bakanlar kurulu tarafından gönderilen kanun, tasarı tekrar görüş bildirir, tasarım inceler ve kamu hizmet şartları bulunur.
- Sayıştay, genel ve katma bütçeli dairelerin bütün gelir ve giderleri malları teler; Milli Güvenlik Kurulu ve Devlet Planlama Teşkilatı da merkezi idare teşkilatının önemli unsurlarıdır.
- 17:41İl Özel İdaresi
- İl özel idaresi en yüksek görüşme ve karar organı olup, yasama saçma seçme hakkına sahip beş için seçilen üyelerden oluşur.
- Meclis kararları üye tam sayısının top ve katılan salça karar verilir, kararlar kesinleştikten en geç beş gün içinde vali gönderilir.
- Vali, kanununun tüzük yönetmelik kararına aykırı gördüğü encümen kararını bir sonraki tekrar görüşmesi isteyebilir.
- 18:59Belediye İdaresi
- Belediye idaresi, belediyeler insanların topluca oturdukları sınırlı birimleridir ve belediye meclisi ile belediye başkanı organı vardır.
- Belediye meclisi en yüksek görüşme ve karar organı olup, seçme hakkına sahip beş için seçilen üyelerden oluşur.
- Belediye meclisi üye tam sesi salça toplanır ve katılan salça karar verir, ancak yetersiz ve tam sayısı dörtte bir azalamaz.
- 21:02Belediye Encümeni ve Belediye Başkanı
- Belediye encümeni, belediye başkanı, il belediyeleri ve nüfusu yüzbin'in üzerinde belediyelerde belediye meclisi her yıl kendi üyeleri arasında bir yıl için seçeceği üç üye mali hizmetler bir ma ve belediye başkanının bir mahalleleri siyasetçi iki motor yedi kişi çalışır.
- Belediye başkanı belediye dairesinin başına en büyük amiridir ve görevleri sona ermesi durumunda iki yıl meclis üyeleri ve bir yıl bağlı kuruluşlar doğrudan ve taahhüde giremez.
- Belediye başkanı mecliste çoğunluğu yeterli dosya en büyük mükemmel gider, yetersiz kararacak ve uygun belediye başkanı başkan belediye başkanı meclise sunulan raporlar, meclisi tam dörtte üç çoğunluğu yeterli görülmezse dosya gönderir.
- 22:18Büyükşehir Belediyeleri
- Büyükşehir belediyeleri kanunla kullanan ve idari, mali ve kamuya sahip yerel yönetimler anayasa ya da doğrudan düzenlenmemiştir.
- Büyükşehir belediyesi'nin kurması için en az üç ülke ve ilk kademenin bulunmaması gerekir.
- Büyükşehir belediye meclisi, ilçe belediye meclis üyelerinden oluşur ve ilçe belediye başkanları kendinden, ilçe belediyeleri ise esasına göre seçilmesi gösterip büyükşehir belediye meclisi büyükşehir belediye başkanı hukuka aykırı gördük belediyemiz kadar görüşmek üzere edebilir.
- 24:20Köy ve Hizmet Yerinden Yönetim Kuruluşları
- Köy konu kanununa göre nüfus yüzelli'den çok ikibin'den az olan yerlerdir ve yeni bir köy il idare kurulu il genel meclisi, baylık bakanı mütalaasi, icisleri bakanı karar ile kurulur.
- Hizmet yerinden yönetim kuruluşları, teknik bilgi ve uzmanlık isteyen, belli bir hizmetin devlet tüzel kişiliği ve merkezi idare teşkilat dışında örgütlenmesi sonucu ortaya çıkan kuruluşlardır.
- Kamu kurumları kamusine sahiptirler, bu kanundan veya kanun açıkça verdiği yetkiye dayanarak bir idare işlem alırlar ve idarenin bütün ülke kendi merkezi idarenin vesayet etme sahiplerdir.
- 25:15Kamu Kurumlarının Türleri
- İdari kamu kurumları, merkezi idare tarafından özden beri yürütülen bazı klasik ve hizmet ve faaliyetlerin merkezi idare teşkilatı dışında ayrı bir tüzel kişilik biçimde örgütlenmesi sonucu ortaya çıkan kuruluşlardır.
- Sosyal kamu kurumları çeşitli insan topluluklarının soysa güvenlik, sosyal güvenlik, çalışma, sağlık gibi ihtiyaçlarını karşılamak üzere vardır.
- İktisadi kamu kurumları sermayenin tamamı devlete ait olan ve ticari esaslara göre faaliyet gösteren kurumlardır, örneğin Ziraat Bankası gibi.
- 26:34Kamu Kurumlarının Nitelikleri
- İktisadi kamu kurumları konu itibariyle özel hukuk hükümlerine tabidir, ancak kuruluş- iç yapı ilişkileri itibariyle idari hukuka tabidir.
- Bu kuruluşlar tüzel kişiliğe sahiptir, özerk bütçelidir ve sayıştay denetimine tabi değildir, başbakanlık yüksek devlet kurtaran denetlenirler.
- Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları belli bir mesleğe menzup, onların müşteri ihtiyaçlarını karşılamak ve mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak maksadıyla kurulmuştur.
- 27:53Bağımsız İdari Kurumlar
- Bağımsız idari kurumların en önemli özelliği, yürütme organının idari herhangi bir yetki ve denetime sahip olmamasıdır.
- Bağımsız kurumlar, görev alanına giren faaliyetleri regüle etme yetkisine sahiptir ve görevli oldukları faaliyetleri izleme ve denetleme yetkisine sahiptirler.
- İngiltere'de bağımsız idari kurumlar arasında rekabet kurumu, radyo-televizyon kurulu, sermaye piyasası kurulu, bankacılık düzenleme denetleme kurumu, enerji piyasası düzenleme kurumu ve klavasyon kurumu bulunmaktadır.
- 28:50Kamu Görevlileri
- Kamu görevlisi kavramı dar ve geniş anlamda kullanılmaktadır; geniş anlamda kamu görevlisi, hukuki durumları ve yaptıkları görevi niteliğine bakılmaksızın kamu kesmemeye ya da devletin bütün odalarında görev yapan herkesi ifade etmektedir.
- Dar anlamda kamu görevlisi, devletin siyasi yapısını oluşturan organlardaki görevleri, özel hukuk hükümlerine tabi olarak çalışanlar dışında kalan kamu görevlerini ifade etmektedir.
- Devlet Memurları Kanunu dört istihdam biçimini öngörmektedir: kamu idare ve sözleşmeli personel, geçici personel ve işçiler.
- 30:29Devlet Memurları Kanunu'nun Temel İlkeleri
- Türkiye'de memurluk, bilgi ve yeteneğine göre girilebilen ve yükselme imkanı bulunan meslek sayılmaktadır.
- Devlet Memurları Kanunu'nda memurluk mesleğinin temel ilkeleri sınırlandırma, kariyer ve liyakat olarak sayılmaktadır.
- Memurların sınıflandırma, görevini gerektiren niteliklere ve mesleklere göre yapılır ve memurların yürütmekle yükümlü hizmetler ve bu hizmetleri karşılığı ödenecek yemekler bakımından önem taşımaktadır.
- 31:07Memur Olma Koşulları ve Adaylık Süreci
- Memur olmak için Türk vatandaşı olmak, 18 yaşında bitirmek, en az ortaokul mezunu olmak ve en az altı cezası olanlarla memur olamazlar.
- Memurluğa adaylık en az bir, en çok iki yıldır ve bu süreçte yalnızca kendi kurumda çalışılır, diğer kuruma nakledilmez.
- Adaylık süresi içinde memurlukla bağdaşmayan hal ve hareketler sergilenen memur ataması atamaya yetkili ile görevine son verilir.
- 31:59Memurların Yükümlülükleri ve Hakları
- Devlet memurları sadakat yükümlülüğü vardır, günlük çalışması iş başında bulunmalıdır ve görev yaptıkları kurumun bulunduğu yerleşim merkezine oturmak zorundadırlar.
- Memurlar kural olarak ikinci bir görev alamazlar, ticari kanuna göre tacir veya esnaf olamazlar ve siyasi partileri olamazlar.
- Memurlar güvenlik ve hizmet takviyeleri, izin hakkı, mazaret izni, hastalık izni, sosyal yardımlar, sendika kurma hakkı ve aylık emekli maaşı gibi haklara sahiptirler.
- 33:51Memurların Disiplin Sorunları
- Memurlar disiplin soruşturması devlet memurunun çalıştığı kurumun iç düzenini bozmaya yönelik davranışların disiplin suçları olarak değerlendirilir.
- Disiplin cezaları arasında memurun görevine ve davranışına daha dikkatli olması yazıyla bildirilmesi, kusurlu olduğunu yazıyla bildirilmesi, aylıktan kesme, kaderelerin durması, görevden çıkarma ve istifa sayılabilir.