Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitmen tarafından sunulan idare hukuku konulu kapsamlı bir eğitim dersidir. Ders sırasında Özgür Hoca ve Sümeyra adlı öğrenciler de yer almaktadır.
- Video, idare hukukunun temel kavramlarından başlayarak Türkiye Cumhuriyeti idaresinin görevlerini, yerel yönetim yapılarını, idarenin bütünlüğünü sağlayan ilkeleri, memurluk sistemini ve disiplin cezalarını detaylı şekilde ele almaktadır. İçerik, sınav hazırlığı yapan öğrenciler için önemli bilgiler içermekte ve ÖSYM sınavlarında çıkabilecek soru tiplerine dikkat çekmektedir.
- Ders, idarenin tanımı ve temel amacı ile başlayıp, Türkiye Cumhuriyeti idaresinin görevleri, yerel yönetim yapıları (vali, kaymakam, il özel idaresi, belediye, köy), idarenin bütünlüğünü sağlayan ilkeler, memurluk sistemi, memuriyet koşulları, memurların yükümlülükleri ve disiplin cezaları gibi konuları sırasıyla incelemektedir. Video, genel tekrar serisinin son bölümü olarak sunulmuştur.
- 00:11İdare Hukuku Giriş
- İdare hukukunda sınavda üç tane soru vardır ve bu kısacık bir konu olduğu için avantaja çevrilmelidir.
- İdare, üstün yetki ve ayrıcalıklarla donatılmış bir durumdur ve temel amacı kamu yararının sağlanmasıdır.
- İdari fonksiyon, gündelik gereksinimleri karşılamak için gelişmiş faaliyetlerdir.
- 01:05Türkiye Cumhuriyeti İdare Görevleri
- Türkiye Cumhuriyeti idaresinin görevleri arasında milli güvenliği sağlamak, kolluk faaliyetleri, kamu hizmeti, özendirme ve destekleme faaliyetleri, planlama faaliyetleri ve iç düzen (özyönetim) faaliyetleri bulunmaktadır.
- İç düzen (özyönetim) faaliyetleri, idarenin doğrudan kamuya yönelik olmayan tek faaliyettir ve örneğin hizmet içi eğitimler vermesi gibi görevler içermektedir.
- Kolluk faaliyetleri, idarenin kamu düzeni sağlamak amacıyla giriştiği faaliyetlerdir ve genel idari kolluk makamları cumhurbaşkanı, İçişleri bakanı, vali ve kaymakam'dır.
- 02:42Kamu Düzeni ve Kamu Hizmeti
- Kamu hizmeti, eğitim, sağlık, ulaşım gibi hizmetler sunmaktır ve kamu hizmetinin özellikleri nesnellik (eşitlik), süreklilik, uyarlama ve kurala göre bedelsizlik ilkesidir.
- Kamu düzeninin öğeleri genel ahlak, genel inanç, esenlik ve dirlik, güvenlik ve genel sağlık olmalıdır.
- 04:21Türkiye Cumhuriyeti İdari Teşkilat Yapısı
- Türkiye Cumhuriyeti idari teşkilat yapısı merkezden yönetim ve yerinden yönetim olmak üzere iki elden yönetilmektedir.
- Merkezdeki başkent teşkilatı cumhurbaşkanı, cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlıklardan oluşur, yardımcı kuruluşları ise milli güvenlik kurulu, Danıştay, Sayıştay ve ekonomik ve sosyal konsey'dir.
- Taşra teşkilatı, başkent hizmetlerini illere ve ilçelere yaymak için oluşturulmuş yapıdır ve il idaresinin başı vali, ilçe idaresinin başı kaymakamdır.
- 08:40İl ve İlçe Yönetimi
- İllerin ve ilçelerin kurulması, kaldırılması, merkezlerinin belirlenmesi, adlarının belirlenmesi ve bir ilin başka birine bağlanması kanunla gerçekleşir.
- İl sınırlarının ve ilçe sınırlarının belirlenmesi ise cumhurbaşkanı onayı ile gerçekleşir.
- 09:19Vali ve Kaymakam
- Vali, cumhurbaşkanı kararı ile atanır ve istisnai memurdur.
- Kaymakam, güvenceli meslek memurudur ve cumhurbaşkanının onayıyla atanır.
- Vali, ilde hiyerarşi ve kendi yapısını oluşturabilir, ilçelerin sınırlarının belirlenmesi için cumhurbaşkanı onayıyla yetkilidir.
- 11:01Yerel Yönetimler
- Yerel yönetimler, halkın yöresel ihtiyaçlarını bilen ve hizmet veren yapılardır.
- İl özel idaresi, yerel yönetimlere mahalli idare birimleri de denir ve beş yılda bir yapılan yerel seçimlerle seçilir.
- İl özel idaresinin başında vali vardır ve büyükşehir belediyesi bulunan illerde il özel idareleri kaldırılmıştır.
- 11:56Yerel Yönetimlerin Yapısı
- İl özel idaresinde il genel meclisi ve il daimi encümeni bulunmaktadır.
- Belediyenin organları: belediye başkanı, belediye meclisi ve belediye encümenidir.
- Köyde muhtar, ihtiyar meclisi (ihtiyar heyeti) ve köy derneği bulunur.
- 13:05Yönetimlerin Karar Organları
- Karar organları seçmenler tarafından oluşur ve beş yılda bir yapılan seçimlerle seçilir.
- İl özel idaresinin temsilcisi ve yürütme organı validir, belediye idaresinin bu görevini belediye başkanı, köyün ise muhtar yerine getirir.
- Meclisler en üst karar organları, encümenler ise ikinci derece karar ve danışma organlarıdır.
- 14:29Belediyeler ve Köyler
- İl ve ilçe merkezlerinde nüfusa bakılmaksızın belediye kurulması zorunludur, diğer belediyeler 5 bin nüfusla cumhurbaşkanı kararıyla kurulur.
- Büyükşehir belediyeleri 750 bin nüfusla kanunla kurulur ve büyükşehir belediyesi bulunan 30 ilde il özel idareleri kaldırılmıştır.
- Köy, nüfusu 150 ile 2000 arasında olan yerleşim yerleridir ve İçişleri Bakanlığı'nın idari kararla kurulur.
- 16:28Köy Yönetimi
- Köyde muhtar ve ihtiyar heyeti köy derneği tarafından seçilir.
- 2018'de siyasi partiler muhtarlık seçiminde aday gösteremez.
- Köy işlerinin köy halkı tarafından el birliğiyle gerçekleştirilmesine imece, köyün ortak işlerini gerçekleştirmek için toplanan para ya da malzemeye ise salma denir.
- 18:11Hizmet Yerinden Yönetim Kuruluşları
- Hizmet yerinden yönetim kuruluşları iktisadi, idari, sosyal kamu kurumları, düzenleyici kamu kurumları ve kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları olarak ayrılır.
- SGK, Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları, Karayolları Genel Müdürlüğü, BOTAŞ, TÜBİTAK, barolar, odalar ve birlikler hizmet yerinden yönetim kuruluşlarıdır.
- Anayasa'da kamu tüzel kişiliği olan yapılar: TRT, üniversite, belediye, il özel idaresi, köy, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu ve kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarıdır.
- 20:17İdarenin Bütünlüğünü Sağlayan İlkelere Giriş
- İdarenin bütünlüğünü sağlayan iki ilke vardır: hiyerarşi ve idari vesayet.
- Hiçbir sınavda bu konuları sorabilir, örneğin "hiyerarşi, idari vesayet, yetki genişliği" gibi seçenekler arasında hangilerinin idarenin bütünlüğünü sağlayan ilkelere ait olduğunu sorabilirler.
- 21:02Hiyerarşi ve İdari Vesayet İlişkisi
- Başkentin taşra üzerindeki denetleme aracının adı hiyerarşidir; aynı yapı içinde içsel bir denetim varsa, alt-üst ilişkisi varsa hiyerarşidir.
- Merkezden yönetim, yerinden yönetimi denetliyorsa bunun adı idari vesayettir.
- İki devlet tüzel kişisi arasındaki ilişki hiyerarşidir, bir devlet tüzel kişisi ile bir kamu tüzel kişisi arasındaki ilişki ise idari vesayettir.
- 25:18İdarenin Mal Edinme Yöntemleri
- İdarenin dört mal edinme yöntemi vardır: kamulaştırma (istimlak), istimlal, geçici işgal ve devletleştirme.
- Kamulaştırmada özel mülkiyette bulunan bir taşınmazın kamu yararı gerekçesiyle bedelinin ödenmesi suretiyle el konulmasıdır.
- Kamulaştırmada bedel peşin ödenir, ancak büyük projelerde taksite gidilebilir ancak taksit süresi beş yılı aşamaz.
- 27:17Kamu Görevlileri ve Devlet Memurluğu
- Kamu adına hizmet eden kişiye kamu görevlisi adı verilir ve üç istihdam biçimi vardır: devlet memurluğu, sözleşmeli personel ve işçiler.
- Özel hukuk hükümlerine tabi çalışan kişiye işçi, özel meslek bilgisi ve uzmanlık gerektiren alanlarda belli süreli çalışan kişiye sözleşmeli personel denir.
- İdarenin asli ve sürekli personeli olarak geçen kamu görevlisi devlet memurlarıdır ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'na göre düzenlenir.
- 28:39Memurluk Mesleğindeki İlkelere Giriş
- Memurluk mesleğinde üç ilke vardır: sınıflandırma, liyakat ve kariyer.
- Toplamda on iki tane hizmet sınıfı vardır: öğretmenler eğitim hizmetleri, hemşireler sağlık hizmetleri, mühendisler teknik hizmet, polis emniyet hizmetleri, imam-müftü din hizmetleri, hukukçular avukatlık hizmetleri sınıfı gibi.
- Liyakat, memuriyete girişte, içerideyken yükselmede ya da görevinin bitmesi durumlarında eşitlik ilkesi olan, memurluk mesleğini yetenek esasına dayandıran ve tarafsızlığı sağlayan ilkedir.
- Kariyer, memurun bulunduğu dereceden üst kademelere kadar ilerlemesini sağlayan ilkedir.
- Memurluğa girişte serbestlik ve eşitlik ilkeleri hakimdir; kimse isteği olmaksızın memur olarak görevlendirilemez ve herkes eşit koşullara sahiptir.
- 30:59Memurluk Koşulları
- Memurluk için Türk vatandaşı olmak, 18 yaşını doldurmuş olmak, kısıtlı olmamak, kamu hizmetlerinden yasaklı olmamak ve askerlikle ilişkisinin bulunmaması gerekiyor.
- Memurluk için en az ortaokul mezunu olmak yeterlidir ve taksili suçlar hariç, terör suçundan veya devlet bütününe yönelik eylemlerden hüküm giymemiş olmak gerekiyor.
- Memurluk sınavını kazandıktan sonra aday memur olarak en az bir yıl, en fazla iki yıl çalışmak zorunda kalır.
- 32:24Memurun Göreve Başlaması
- Aynı kurum için atama yapıldığında, bildirimin tebliğ izleyen ertesi iş günü göreve başlamak gerekir, başlamazsa müstafi sayılır ve bir yıl memur olamaz.
- Farklı bir daire için atama yapıldığında ise on beş gün içinde göreve başlamak gerekir, mazeretli durumlar varsa ek süreler belgeleyerek alınabilir.
- Göreve vaktinde başlamayan kişi müstafi sayılır ve bir yıl memur olamaz.
- 33:32Memurların Yükümlülükleri ve Yasakları
- Memurlar anayasaya ve kanunlara uygun davranmalı, hizmeti kişisel olarak ve kesintisiz yürütmelidir.
- Hiyerarşik üstlerine bağlılık ve itaat gereklidir, kanuna aykırı emir verilirse bunu üste bildirmeli ve emri yazıyla tekrar ederse yerine getirmelidir.
- Memurların kıyafet sorumluluğuna uygun davranması, beş yılda bir mal bildirimi yapması, resmi belgeleri iade etmesi ve bulundukları yerde iyi davranış sergilemesi gerekir.
- 35:13Memurların Yasakları
- Memurlar başka bir görev alamaz, sanat ve ticaretle uğraşamaz, taraflı davranamaz ve siyasi faaliyette bulunamaz.
- Siyasi partiye üye olan memur ihraç edilebilir.
- Memurlar rüşvetin kibarcısı olamaz, gizli bilgileri açıklamamalı, ayrıldığı kuruma karşı görev alamaz, grev yapamaz ve toplu eylemde bulunamaz.
- 36:15Memurların Çalışma Süresi ve İzinleri
- Memurların haftalık çalışma süresi kırk saat, günde sekiz saattir.
- Bir yıl ve on yıl kademinde olan memurların yıllık izin süresi yirmi gün, on yılın üzerinde olanların ise otuz gündür.
- Memur annelerin doğum izni toplam on altı haftadır (doğumdan önce sekiz hafta, doğumdan sonra sekiz hafta), babalara ise on gün izin verilebilir.
- 37:17Disiplin Cezaları
- Memurlar yükümlülüklerini yerine getirmediklerinde uyarma, kınama, aylıktan kesme, kademe ilerlemesinin durdurulması ve ihraç gibi disiplin cezaları ile karşı karşıya kalabilirler.
- Uyarma, memura davranışlarında dikkatli olmasının yazıyla bildirilmesi; kınama ise davranışlarında kusurlu olduğunun yazıyla bildirilmesidir.
- Bir yılda toplam yirmi gün gelmezseniz göreve mazeret göstermeden veya siyasi partiye üye olursanız ihraç edilebilirsiniz.
- 39:45Memurluk Disiplin Cezaları
- Kademe ilerlemesinin durdurulması atamaya yetkili amir tarafından, memuriyetten çıkarma disiplin cezası ise yüksek disiplin kurulu tarafından verilir.
- Memurlara verilen disiplin cezalarına karşı idari yargı kolu tarafından yargı yolu açıktır.
- Uyarma ve kınama cezalarının uygulanmasından beş yıl, aylıktan kesme, kademe ilerlemesinin durdurulması ve memurluktan çıkarma cezalarının uygulanmasından on yıl sonra talep edilebilir.
- 40:41Memurluğun Sona Ermesi
- Memurluğu sona erdiren haller arasında istifa, emeklilik, diplomasının sahte çıkması, memuriyete bağdaşmayan işler yapma, ölüm ve gaiplik bulunmaktadır.
- Memur usullere uygun istifa ederse altı ay sonra geri dönebilir.
- Devir teslim işlemlerini gerçekleştirmeden istifa eden memur üç yıl süreyle memur olamaz.
- 42:01Kapanış
- Son yıllarda ÖSYM sınavlarında memurluk konusundan sorular gelmektedir.
- Bu video, idare hukukunun son konusu olan memurluk hakkında bilgiler içermektedir.
- Eğitmen, öğrencilerin sınavda başarılı olmalarını ve iyi atamalar almasını diliyor.