Buradasın
Hürrem Sultan'ın Hayatı ve Osmanlı İmparatorluğu'ndaki Etkisi
youtube.com/watch?v=eo10d_yrUj8Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Osmanlı İmparatorluğu'nda kadınlar saltanatı denilen devri başlattığı rivayet edilen Hürrem Sultan'ın hayatını anlatan bir tarih belgeselidir. Hürrem Sultan, Kanuni Sultan Süleyman'ın nikahlı eşi olarak, altı oğlu ve diğer şehzadelerin annesi olarak tanınmaktadır.
- Video, Hürrem Sultan'ın 1504 yılında Ukrayna'da doğuşundan başlayarak, saraya gelişini, Kanuni Sultan Süleyman ile ilişkisini, saraydaki yükselişini ve devlet işlerindeki etkisini kronolojik olarak anlatmaktadır. Hürrem Sultan'ın Mahidevran Sultan ve Valide Hafsa Sultan ile olan rekabeti, şehzadelerin sancak beyliklerine atanmasındaki rolü, şehzade Mustafa'nın öldürülmesi ve dış siyasetle ilgilenmesi gibi önemli olaylar detaylı şekilde ele alınmaktadır. Video, Hürrem Sultan'ın 1558'de 52 yaşında ölümüyle sona ermektedir.
- 00:06Hürrem Sultan'ın Hayatı ve Önemi
- Hürrem Sultan, Osmanlı İmparatorluğu'nda kadınlar saltanatı denilen devri başlattığı rivayet edilen, en güçlü ve etkili kadın sultanlarından biridir.
- Sultan Süleyman'ın nikahlı karısı olan Hürrem Sultan, II. Selim, Mihrimah Sultan, Şehzade Cihangir, Şehzade Beyazıt, Şehzade Mehmet, Şehzade Abdullah ve isimleri bilinmeyen küçük yaşta vefat eden diğer şehzadelerin annesidir.
- Hürrem Sultan'ın adı bilinen altı evladının yanı sıra ismi bilinmeyen veya küçük yaşta vefat eden diğer evlatlarının olduğu da rivayetler arasındadır.
- 01:06Hürrem Sultan'ın Kökeni ve Saraya Gelişi
- Hürrem Sultan'ın Topkapı Sarayı'na gelene kadarki yaşamı hakkında kesin bilgi yoktur, ancak Lehistan Krallığı'nın sınırları içerisinde bulunan günümüz Ukrayna'sında 1504 yılında doğduğu rivayetler arasındadır.
- Tatar akıncılar tarafından 1520 tarihinde 15'li yaşlarında Rutenya'dan kaçırıldığı, Kırım Hanı'nın himayesine girdikten sonra Topkapı Sarayı'na sunulduğu tarihçiler ve yazarlar tarafından kabul görmüş bir rivayettir.
- 16. yüzyıl kaynaklarına göre kızlık ismi bilinmiyordu, genelde Hürrem Haseki Sultan ya da Hürrem Balsak Sultan olarak bilinirdi ve Türkçede "Hürrem" neşeli olan kişi anlamına gelir.
- 02:02Sarayda Yükselişi
- Hürrem Sultan saraya getirildiğinde Kanuni Sultan Süleyman'ın Manisa valisi iken birlikte olduğu Mahidevran Sultan'dan Mustafa isimli bir oğlu vardı.
- Sarayın en nüfuzlu kadını padişahın annesi Ayşe Hafsa Sultan, ikinci derece nüfuzlu kadın Mahidevran Sultan'dır.
- Hürrem Sultan saray'a girdikten sonra Kanuni Sultan Süleyman'la ilişkisinden 1521'de Şehzade Mehmet dünyaya geldi ve böylece saraydaki en nüfuzlu üçüncü kadın oldu.
- 02:29Mahidevran Sultan'ın Yerini Alması
- İki haseki arasındaki rekabet bir gün kavgaya dönüşmüştür ve Hürrem Sultan bu kavgayı çeşitli oyunlarla lehine çevirmiştir.
- Gözden düşen Mahidevran Sultan, 1533'te Manisa valiliğine atanan oğlu veliaht Şehzade Mustafa'nın yanına gönderildi ve Hürrem Sultan onun yerini aldı.
- Kanuni Sultan Süleyman ve Hürrem Sultan'ın nikahlanması da bu zaman içerisinde gerçekleşir ve bu nikah sarayda çeşitli olaylara sebep olur.
- 02:57Nikah ve Saraydaki Pozisyonu
- Nikahla birlikte bir ilk gerçekleşir ve Kanuni Sultan Süleyman'ın resmii haline gelir, dolayısıyla padişah cariyelerine verilen haseki unvanı haseki sultanı olarak değiştirilir ve dünyaca kutlanan bir törenle ilan edilir.
- Hürrem Sultan'ın saraydaki pozisyonu, Kanuni Sultan Süleyman'ın nikahlı eşi olmasıyla beraber yükselişe geçti ve bu olaydan sonra Mahidevran Sultan'dan daha yüksek bir mevki sahibi oldu.
- Hürrem Sultan Şehzade Cihangir'in doğumundan sonra Kanuni Sultan Süleyman ile görkemli bir düğün yaparak evlendi ve aralarında dini nikah kıyıldı.
- 03:47Valide Hafsa Sultan'ın Ölümü ve Hürrem Sultan'ın Etkisi
- Bu nikah ile Hürrem Sultan, Osmanlı tarihinde padişah tarafından uzun bir süre nikahlanan ilk cariye olduğu ve Mahidevran ile Hürrem Sultan arasındaki mücadelede Mahidevran Sultanı tuttuğu düşünülen ve oğlu üzerine büyük nüfuzu olduğu söylenen Valide Hafsa Sultan'ın 1534 yılındaki ölümüyle Hürrem'in sarayda etkisi daha da artmıştır.
- Valide Sultan'ın ölümünden sonra Mahidevran Sultan veliaht annesi olduğu ve Şehzade Mustafa'nın tahta çıkmasına kesin gözle bakıldığı için Valide Sultanla hazırlanmaya başlamıştır.
- Sadrazam Pargalı Damat İbrahim Paşa, Hürrem Sultan'ın şehzadelerinden birisi yerine Şehzade Mustafa'yı hükümdarlığa aday gösterenlerin arasındaydı.
- 04:31İbrahim Paşa'nın Ölümü ve Hürrem Sultan'ın Devlet İşlerine Katılması
- İbrahim Paşa'nın İrakken seferinden dönüşte saraya davet edilip 14 Mart 1536 gecesi odasında uyurken boğdurulması, Hürrem Sultan için önemli bir engelin ortadan kaldırılmasını sağladı.
- Çocukluğundan beri Kanuni'nin yakın arkadaşı ve danışmanı olan İbrahim Paşa'nın gözlem düşürülüp boğdurulmasında Hürrem Sultan'ın rolü olduğu rivayet edilir.
- Bu olaydan sonra Hürrem Sultan'ın devlet işlerini idare etmeye başladığı kanısı yaygındır ve devlet işleriyle daha yakından ilgilenebilmek için haremi eski saraydan Topkapı Sarayı'na taşıttığı düşünülür.
- 05:30Şehzadelerin Sancak Beyliklerine Atanması
- Şehzadelerin sancak beyliklerine atanmasında da Hürrem Sultan'ın rolü olduğu düşünülür.
- 1541'de padişah adaylarının tayin edildiği Manisa sancağında sancakbeyliği yapmakta olan Şehzade Mustafa Manisa'dan alınıp Amasya'ya sancakbeyi olarak atandı ve ertesi sene Manisa sancakbeyliğine Şehzade Mehmet getirildi.
- Halk ve askerler bu duruma tepki gösterdi, bunun üzerine Kanuni, doğu topraklarının güvenliği için Şehzade Mustafa'nın Namasya'ya gönderildiğini ve Şehzade Mustafa'nın veliahtlığının sürdüğünü açıkladı.
- 06:14Şehzade Mustafa'nın Katledilmesi
- Kanuni'den sonra veliaht Şehzade Mustafa'nın tahta çıkacağından korkan Hürrem Sultan, Şehzade Mustafa'yı babasının gözünden düşürmek için kızı ve damadı Rüstem Paşa yardımı ile komplo kurmuştur.
- Hürrem Sultan'ın emriyle hareket eden Rüstem Paşa, Şehzade Mustafa'nın mührünü yaptırarak İran Şahına mektup yazmış, İran Şahının cevabını da Kanuni Sultan Süleyman'a sunmuştu.
- Bu ve benzeri bir dizi oyunlarla Kanuni Sultan Süleyman, oğlu veliaht Şehzade Mustafa'nın kendisine isyan edeceğini ve tahtı elinden alacağına ikna edilmiştir.
- 06:47Şehzade Mustafa'nın Ölümü ve Hürrem Sultan'ın Dış Siyasetle İlgilenmesi
- Şehzade Mustafa katledildiği gün babası ile görüşeceğini sanarak çadıra gitmiştir ve kendisine yapılan iftiralardan haberdardır ve masumiyetini işaret etmek ister.
- Cebinden de ölümünden sonra babasının onu öldüreceğini ve babasının çadırına gitmemesi gerektiğini belirten bir mektup çıkar.
- Bu olaya tanık olan Şehzade Cihangir de olayın duygusal etkisini üzerinden atamadı ve hastalandı, babası ile birlikte sefere devam eden genç şehzade Halep'te öldü.
- 07:22Hürrem Sultan'ın Dış Siyasetle İlgilenmesi
- Hürrem Sultan, o zamana kadar başka Osmanlı padişah eşlerinde görülmemiş şekilde dış siyasetle ilgilenmiş, diplomatik yazışmalar yapmış ve devlet işlerine karışmıştır.
- Kanuni'nin padişahlığının ikinci senesinde Rodos Şövalyelerine karşı Rodos seferinin açılmasını teşvik ettiği ve sonraki yıllarda İran seferlerine destek verdiği düşünülen Hürrem Sultan 1548'de Kanuni ikinci İran seferinde iken destan tahtına çıkan yeni kral'a tebrik mektubu yazmış, hediyeler göndermiştir.
- Hürrem Sultan'ın yazdığı mektupların ilki, Kral I. Zagmud'un vefatı üzerine 1548'de Lehistan tahtına çıkan II. Semud'a gönderdiği taziye ve tebriknamedir.
- 08:34Hürrem Sultan'ın Kraliçe Unvanı ve Ölümü
- Osmanlı Devleti'nde ilk ve tek kez bir haseki sultan bir kral ile mektuplaştı ve dönemin kaidelerinden birini yıktı, bu durum bir devrim olarak yorumlanabilir.
- Hürrem Sultan, Osmanlı tarihinde ilk kez meşru eş durumuna gelmesiyle birlikte kraliçe anlamına gelen şah unvanını kullanmaya başlar, çoğu belgelerde imzasının Hürremşah olarak geçtiği görülür.
- Hürrem Sultan, 18 Nisan 1558 tarihinde eşi Kanuni Sultan Süleyman'dan sekiz sene önce 52 yaşındayken öldü, oğlu II. Selim'in tahta çıkışını göremedi ve Süleymaniye Camisi Külliyesi içinde kendisi için yaptırılan türbeye gömüldü.