Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, hukuk eğitimi formatında hazırlanmış bir ders anlatımıdır. Konuşmacı, hukukun temel kavramlarını ve kanunların uygulanmasını açıklamaktadır.
- Video, hukukun kaynaklarını (asıl ve yardımcı kaynaklar) ve hukuk kurallarının türlerini (emredici, tamamlayıcı, yorumlayıcı, tanımlayıcı) detaylı şekilde ele almaktadır. Ayrıca kanunların uygulanmasına ilişkin esaslar, hakimin takdir yetkisi ve hukuk yaratması konuları da açıklanmaktadır. Video, hukukun temel kavramları ders kitabının ikinci ünitesindeki konuları kapsamaktadır.
- 00:09Hukukun Kaynakları ve Sınıflandırılması
- Hukukun kaynakları bilgi kaynakları, organsal kaynaklar ve biçimsel kaynaklar olarak sınıflandırılabilir.
- Hukuk kuralları uygulama bakımından emredici, tamamlayıcı, yorumlayıcı, tanımlayıcı ve diğer hukuk kuralları şeklinde sınıflandırılabilir.
- Hukukun kaynakları asıl kaynaklar ve yardımcı kaynaklar olarak ayrıma tabi tutulabilir.
- 01:37Asıl Kaynaklar
- Asıl kaynaklar kendi içinde yazılı ve yazısız kaynaklar şeklinde alt bir ayrıma göre değerlendirilir.
- Hukukun yazılı ve asıl kaynakları anayasa, kanun, uluslararası sözleşmeler, cumhurbaşkanlığı kararnamesi ve yönetmeliktir.
- Hukukun asıl kaynağını teşkil eden ancak yazılı olmayan kaynak gelenek hukukudur.
- 02:00Yardımcı Kaynaklar
- Hukukun yardımcı kaynaklarını içtihat hukuku oluşturur.
- İctihat hukuku, bilimsel içtihat veya yargı içtihadı şeklinde ikiye ayrılır.
- Her hukuk kuralı bir emir ya da yasak içerir, ancak bir kanunun bütün hükümleri aynı önemli değildir.
- 02:36Anayasa ve Uluslararası Anlaşmalar
- Anayasa, devletin temel yapısını, kişilerin hak ve ödevlerini, devlet organlarını ve bu organların işleyişini düzenleyen esas ve kurallar bütünüdür.
- Anayasa, en genel, en soyut ve en güçlü hukuk kurallarından oluşur ve kanunlar hiyerarşisinin en üstünde yer alır.
- Uluslararası anlaşmalar, iki veya daha fazla devlet tarafından akledilmiş olan ve Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin kabulünün ardından Cumhurbaşkanınca onaylanıp resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren bağlayıcı hukuk kurallarıdır.
- 03:17Kanun ve Diğer Yazılı Kaynaklar
- Kanun, yetkili organ tarafından yazılı olarak çıkarılan kanun adını taşıyan genel, sürekli ve soyut hukuk kuralıdır.
- Kanunların genel olması demek, aynı durumdaki bütün kimseleri, aynı vasıftaki tüm olayları kapsaması anlamına gelir.
- Cumhurbaşkanı, yürütme yetkisine ilişkin konularda cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarabilir, ancak temel haklar ve siyasi haklar bu kararnamelerle düzenlenemez.
- 04:25Yönetmelikler ve Gelenek Hukuku
- Cumhurbaşkanı, bakanlıklar ve kamu tüzel kişileri, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin uygulanmasını sağlamak üzere yönetmelikler çıkarabilirler.
- Gelenek hukuku yetkili bir organ tarafından konulmuş olan kurallar değil, toplumda kendiliğinden oluşan kurallardır.
- İctihat kavramı görüş ya da karar anlamına gelmektedir ve hukukun kaynağı olarak yargısal ve bilimsel içtihattır.
- 05:44Hukuk Kurallarının Türleri
- Hukuk kuralları uygulama bakımından emredici, tamamlayıcı, yorumlayıcı, tanımlayıcı ve diğer hukuk kuralları şeklinde sınıflandırılabilir.
- Emredici hukuk kurallarında emir unsuru baskındır ve bu tür hukuk kurallarının aksi kararlaştırılamaz.
- Yorumlayıcı hukuk kuralları, tarafların iradeleri ile açıkça belirtebilecekleri halde belirtmedikleri konuların açığa kavuşturulmasında yardımcı olan kurallardır.
- 07:12Kanunların Uygulanması
- Bir kanunun ne zaman yürürlüğe gireceği kural olarak kanun metninde belirtilir.
- Kanunların zaman bakımından uygulanmasına ilişkin esaslardan biri, kanunların kural olarak geçmişi etkilememesi veya geriye yürümemesidir.
- Yersellik ilkesi, bir ülke sınırları içinde bulunan herkesi o devletin hukukuna tabi tutmaya; kişilik ilkesi ise kişiyi nerede olursa olsun vatandaşı olduğu devletin ulusal kanunlarına tabi tutma amacını taşır.
- 07:55Kanunların Yorumlanması ve Hakimin Takdir Yetkisi
- Kanunların yorumu ile kanunların anlamının belirlenmesine çalışılır ve hukuk kurallarının yorumunda kullanılan mantık ilkeleri kıyas, aksi ile kanıt ve evleviyet yolu olup, Türk Medeni Kanunu'nun 4. maddesine göre hakim hukuka ve hakkaniyete göre karar verir.
- Hakimin takdir yetkisini kullandığı durumlarda ortada soyut hukuk kuralı vardır ve hakim bu kuralın sınırları içinde değerlendirme yetkisine sahiptir.
- Hakimin hukuk yaratması, hakkında uygulanabilecek kanun hükmü ya da örf ve adet kuralı bulunmayan konularda hakimin kanun koyucu olsa idi nasıl bir kural koyacak idiyse ona göre hüküm vermesidir.