Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitmen tarafından sunulan hukuk dersi formatındadır ve hakim ve savcı için önemli bilgiler içermektedir.
- Video, karineler konusunu ele alarak başlıyor ve karinelerin temel unsurlarını, fiili ve yasal karineleri açıklıyor. Ardından ispat yükü, iddia yükü ve somutlaştırma yükü arasındaki farklar anlatılıyor. Daha sonra delil ikame yükü, ispat ölçüsü (tam ve yaklaşık ispat) ve ispat türleri (asıl, karşı, aksini, doğrudan ve dolaylı ispat) detaylı şekilde ele alınıyor.
- Videoda ayrıca delilin üç temel özelliği (vakıayı temsil etme, akla ve bilime uygunluk, caizlik) anlatılmakta ve eğitmen, bir sonraki videoda delil konusunu devam ettireceğini belirtmektedir.
- 00:12Karinelerin Temel Yapısı
- Karineler iki unsurdan oluşur: karine temeli ve karine sonucu.
- Karine temeli ispatlanırsa, karine sonucunun otomatik olarak elde edilmesi gerekir.
- Karineler fiili karine ve yasal (kanuni) karine olmak üzere ikiye ayrılır.
- 01:18Fiili Karineler
- Fiili karineler genellikle genel hayat tecrübeleriyle kabul edilen durumlardır.
- Fiili karinelerin yasal dayanağı 187/2 maddesine dayanır.
- Fiili karineler çürütülebilir karinelerdir.
- 02:07Yasal (Kanuni) Karineler
- Yasal karineler, ispat zorunluluğunu kaldırmak veya işlem güvenliğini sağlamak amacıyla getirilir.
- Aksi ispat edilebilir karineler genellikle kesin olmayan karinelerdir (iyi niyetin varlığı, zilik mülkiyet karinesi, babalık karinesi).
- Kesin kanuni karineler ise işlem güvenliği nedeniyle koyulmuş olup aksini ispatı mümkün değildir (tapuda var olan bir bilginin herkes tarafından bilinmesi).
- 04:03İddia Yükü
- İddia yükü, somut vakaların varlığını mahkemeye bildirme ve ileri sürme yüküdür.
- İddia yükü, taraflarca getirme ilkesinin olduğu davalarda geçerlidir.
- İddia yükü külfet zorunluluğu değildir, sadece yapması gereken bir yükümdür.
- 05:23Somutlaştırma Yükü
- Somutlaştırma yükü, vakaların ispatını elverişli kılacak şekilde somutlaştırılmasıdır.
- Vakalar zaman, mekan ve içerik olarak belirtilmeli ve ayırt edilmelidir.
- Somutlaştırma yükü külfet zorunluluğu değildir, yapılırsa amaca ulaşılabilir, yapılmazsa amaca ulaşmak zorlaşır.
- 06:55İspat Yükü
- İspat yükü, bir vakadan kendi lehine sonuç çıkaran tarafın o vakayı ispat etmesi yüküdür.
- İspat yükü külfet zorunluluğu değildir, yapılırsa amaca ulaşılabilir, yapılmazsa amaca ulaşmak zorlaşır.
- İspat yükü bazen açıkça belirlenmiş olabilir (Borçlar Kanunu 212/2) ve sözleşmelerde de belirlenebilir.
- 09:31Delil İkame Yükü
- Delil ikame yükü, ispat yüküyle birlikte genellikle ispat yükünün kendisine düşen kişinin üzerinde bulunur.
- Delil ikame yükü, somut olaylardan delili hangi tarafın ikamet edeceğini düzenler ve davanın başında ispat yüküyle örtüşür ancak ispat yükünden farklıdır.
- Bazı durumlarda (örneğin karşı tarafın elindeki belgeye dayanılması veya ticari deftere dayanılması) delil ikame yükü karşı tarafa geçebilir.
- 11:48İspat Ölçüsü ve Türleri
- İspat ölçüsü prensip olarak hakimin vakıa hakkında doğruluğunda tam ikna olmuş olması gerekir, tereddütinin olmaması gerekir.
- Yaklaşık ispat, hakikate yakın muhtemel derecedir ve kesinleşmemiştir; yaklaşık ispatın yeterli olabilmesi için kanunda açık bir hükmün bulunması gerekir.
- İstikrar hukuki korumalar (ihtiyati haciz, tedbir) için yaklaşık ispat yeterlidir.
- 13:33İspat Türleri
- Asıl ispat, ispat kendisine düşen tarafın gerçekleştirdiği ispattır.
- Karşı ispat, ispat yükü kendisine düşmeyen tarafın, ispat yükünü taşıyan tarafın iddiasının doğru olmadığı hakkında delil sunmasıdır; ispat yükünü geçmez.
- Aksini ispat, varlığı karine olarak kabul edilen bir vakanın mevcut olmadığının ispatıdır ve bir asıl ispat türüdür.
- 15:23Doğrudan ve Dolaylı İspat
- Doğrudan ispat, ispat aracının istenen vakayı doğrudan yansıtmasıdır (örneğin haksız fiili işlerken gören tanığın beyanı).
- Dolaylı ispat, ispatı gereken vakaya değil bunun yan vakalarını ispatlaması halidir ve bunlara emare denir.
- Bir aracın delil olarak delil özelliği taşıması için üç özelliği havi içermesi gerekir: vakıayı temsile yansıtmaya elverişli olması, akla ve bilime uygun olması, caiz olması.