Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir konuşmacının HPLC (High-Performance Liquid Chromatography) sistemlerinde kullanılan dedektörler hakkında detaylı bilgiler verdiği bir eğitim semineridir.
- Video, HPLC dedektörlerinin tanımı ve ideal özelliklerinin anlatımıyla başlayıp, seçici ve evrensel dedektörler olarak ikiye ayırarak çeşitli dedektör türlerini incelemektedir. UV-visible dedektörler, absorbans dedektörleri, floresans dedektörleri, refraktif indeks dedektörleri, elektrokimyasal dedektörler, iletkenlik dedektörleri, optik rotasyon dedektörleri ve buharlaştırmalı ışık saçılım dedektörü gibi farklı dedektör türlerinin çalışma prensipleri, avantajları ve kullanım alanları detaylı şekilde açıklanmaktadır.
- Sunum, kütle dedektörünün ayrı bir web seminerine bırakıldığı bilgisiyle sonlanmaktadır. Bu video, kromatografi laboratuvarlarında kullanılan farklı dedektör türlerini anlamak isteyenler için kapsamlı bir kaynak niteliğindedir.
- HPLC Dedektörü Tanıtımı
- HPLC (High Performance Liquid Chromatography) dedektörü, kromatograf sisteminde kolondan çıkan farklı bileşikleri tespit eden bir bileşendir.
- Dedektörden alınan sinyaller zamana karşı kromatogram şeklinde iki boyutlu olarak sunulur ve bu sinyallere "pick" denir.
- Kromatogramda "tr" (retention time) alıkonma süresi olarak adlandırılır ve kolondan eriyen maddenin dedektörde tespit zamanıdır.
- 01:25İdeal HPLC Dedektörünün Özellikleri
- İdeal HPLC dedektöründe yüksek hassasiyet, stabilite, tekrarlanabilirlik ve geniş konsantrasyon aralığında duyarlılık aranır.
- Düşük gürültü seviyesi, basınç ve sıcaklık değişimlerine duyarsızlık, yüksek güvenilirlik ve kullanım kolaylığı önemli özelliklerdir.
- Dedektör seçerken optimum fiyat ve çalışacağımız yönteme göre uygun bir cihaz tercih edilmelidir.
- 03:47Dedektör Türleri
- HPLC dedektörleri ikiye ayrılır: seçici dedektörler ve evrensel dedektörler.
- Seçici dedektörler, hareketli fazın bileşiminden bağımsız olarak moleküllerin fiziksel ve kimyasal özelliklerine yanıt verir.
- Evrensel dedektörler ise çözünen maddenin fiziksel özelliklerinden yararlanarak mobil fazdaki farkı ölçer ve mobil fazın bileşiminden etkilenir.
- 05:23Popüler Dedektörler
- En yaygın kullanılan dedektörler: absorpsiyon dedektörleri, floresans dedektörleri, refraktif indeks dedektörleri, elektrokimyasal dedektörler, iletkenlik dedektörleri, optik rotasyon (kira) dedektörleri, evaporatif ışık saçılma dedektörleri ve kütle dedektörleridir.
- Absorpsiyon dedektörleri, maddelerin absorbans yeteneklerinden yararlanarak tayin yapar ve Lambert-Beer yasasına göre ölçüm yapar.
- Absorpsiyon dedektörleri üç başlık altında incelenir: sabit dalga boylu, değişken dalga boylu ve fotodiyot dizisi (PDA) dedektörler.
- 06:53Sabit Dalga Boylu Dedektörler
- Sabit dalga boylu dedektörler genellikle 254 nm ışıma yapan UV lambalarıyla üretilir.
- UV lamba ışıma yapar, lensten süzülüp toparlanan ışık flowcell (akış hücresi) den geçirilir ve buradaki geçirgenlik ölçülerek fototiplerden sinyal alınır.
- Bu dedektörlerin dezavantajı analiz edilebilecek türlerin sınırlı olmasıdır ve genellikle rutin ve sürekli çalışmalar için tercih edilir.
- 08:26Değişken Dalga Boylu Dedektörler
- Değişken dalga boylu dedektörler 190-900 nm aralığında çeşitli dalga boylarında tarama yapabilir.
- Bu dedektörler aynı anda bir veya daha çok dalga boyu ile çalışabilir ve daha geniş kullanım alanı sunar.
- Dedektörün içerisinde deteryum (190-380 nm) ve tungsten (380-900 nm) lambalar bulunur, hareketli kırım ızgarası belirli dalga boylarını akış hücresine gönderir.
- Sistem, ışığın gerçek şiddetini numuneye girmeden ölçerek referans oluşturur ve absorpsiyon değerini hesaplar.
- 11:53Fotodiyot (PD) Dedektörleri
- Fotodiyot (PD) dedektörleri absorbes dedektörlerinden biridir ve ultraviyole ve görünür bölgede tarama yeteneği sunar.
- Bu dedektörler spektrum vererek zaman, absorbans ve dalga boyu grafiğini sunabilir ve özellikle metot geliştirme çalışmalarında kullanılır.
- PD dedektörleri maliyetli olmasına rağmen geniş bir çalışma aralığı sunar ve pik saflıklarını tespit etmek için idealdir.
- 14:31Absorbans Dedektörlerinin Dizaynı
- Absorbans dedektörlerinde tuncel ve deteryum lambalar akromatik mercekten ve holyum filtrelerden geçerek daha keskin pikler elde edilir.
- Işık akış hücrelerinden geçerek kırım ızgaralarına ulaşır ve bu ızgaralar tüm dalga boylarını ayırarak absorbelanan ışığı verir.
- Floresans sistemlerinde önce dalga boyu seçilmez, tüm dalga boyları numunenin üzerinden geçer ve kırım ızgarasına ulaşarak dedektöre gider.
- 16:54Absorbans Ölçümü ve Lambart-Beer Yasası
- Absorbans dedektörleri aslında geçirgenlik (transmittant) değerini ölçer ve bu değer eksi logaritması alınarak absorbans değeri üretilir.
- Lambart-Beer yasası (A = εbc) absorbans dedektörlerinin çalışma prensibi temelini oluşturur.
- Formülde P/P₀ ışık şiddeti oranı, c numune konsantrasyonu, b akış hücresinin genişliği ve ε absorpsiyon katsayısıdır.
- 19:09Floresans Dedektörleri
- Floresans dedektörlerinde absorbans değil, absorbans sonucu oluşan ışıma (floresan ışıma) ölçülür.
- Floresans dedektörleri absorbans dedektörlerden daha duyarlıdır ve iz miktarda analizler yapabilir.
- Floresans sistemlerinde uyarma ışıma enerjisi verildikten sonra moleküller üst enerji seviyesinden temel hale geçerken ışıma enerjisi yayar ve bu emisyon ışıması ölçülür.
- 23:00Refraktif İndeks Dedektörleri
- Refraktif indeks dedektörleri ışığın sapma açısını ölçerek miktarlama tayinlerini yapar.
- Sistemde akış hücresi çapraz olarak ikiye bölünmüş olup, bir tanesi referans hücresi, diğeri numune hücresidir.
- 24:46Refraktif İndeks Dedektörleri
- Refraktif indeks dedektörleri, HP sistemlerinde çalışması en zor dedektörlerden biridir ve sıcaklık, basınç ve mobil fazdaki bileşim değişikliklerine karşı aşırı duyarlıdırlar.
- Bu sistemler evrensel dedektörlerdir ve her molekülün çözelti içerisine girdiğinde kırılma indisi farklılığına yol açması sayesinde neredeyse tüm molekülleri tanımlama imkanı sunar.
- Refraktif indeks dedektörlerinin çalışma prensibi, ışık kaynağının mercekten geçerek referans ve numune hücrelerinden aynaya ulaşması ve dedektörün sapma açısını ölçerek refraktif indeks şiddetine karşı zaman grafiğini çizmesidir.
- 26:32Refraktif İndeks Dedektörlerinin Avantajları ve Dezavantajları
- Refraktif indeks dedektörlerinin en büyük dezavantajı çok düşük hassasiyeti, ortam şartlarından fazla etkilenmesi ve şartlanmasını zor olmasıdır.
- En büyük avantajlarından biri, ultraviyole-visible bölgede absorbansı olmayan maddeleri ölçmek için alternatif bir tekniği sunmasıdır.
- Özellikle science exclusion kromatografisi (boyut eleme kromatografisi) analizlerinde, UV absorbansı olan çözücüler kullanılabileceği için bu dedektörler tercih edilir.
- 28:34Elektrokimyasal Dedektörler
- Elektrokimyasal dedektörler, maddelerin indirgenme ve yükseltgenme reaksiyonları sonucu oluşan akımı ölçer ve yüksek hassasiyete sahiptir.
- Amperometrik, polografi, kalorometrik ve iletkenlik ölçümleri elektrokimyasal dedektör ölçümlerine girer.
- Bu dedektörler çalışması zahmetli olmasına rağmen, yüksek hassasiyeti, seçiciliği ve geniş doğrusal aralıklarda çalışma imkanı sunar.
- 29:54Elektrokimyasal Dedektörlerin Çalışma Prensibi
- Elektrokimyasal dedektörlerde yardımcı elektrot, akış hücre üzerindeki çalışma elektrodu ve referans elektrodu bulunur.
- Çalışma elektroduda indirgenme veya yükseltgenme reaksiyonları oluşur ve oluşan akım yardımcı elektrota ölçülerek sonuçlar elde edilir.
- Redoks tepkimelerinde bir madde elektron kaybeder (yükseltgenme), diğeri elektron kazanır (indirgenme) ve bu elektrik akımı ölçülerek akıma karşı zaman grafiği çizilir.
- 33:17İletkenlik Dedektörleri
- İletkenlik dedektörü (elektriksel iletkenlik dedektörü) genellikle iyon değiştirici kromatografide kullanılır ve HPS sistemlerinden ayrı sistemlerdir.
- Bu dedektörler, çözeltideki iyonları tespit etmeye yönelik bir yöntemdir ve inorganik iyonlar, organik asitler ve aminler dahil olmak üzere küçük organik maddeleri ölçmek için yaygın olarak kullanılır.
- İletkenlik dedektörleri, negatif ve pozitif iyonları ölçebilen farklı sistemlerdir ve flor, klor, nitrit, nitrat gibi negatif iyonlar ile sodyum, potasyum, amonyum gibi pozitif iyonlar bu sistemlerde ölçülebilir.
- 36:30Optik Rotasyon Dedektörleri
- Kira dedektörleri, optik izomeri olan bileşikleri ayırmada en yaygın kullanılan dedektörlerden biridir ve R ve L optik izomerlerini ayırmakta kullanışlıdır.
- UV sistemlerinde R ve L izomerlerini ayırmak zordur, bu nedenle optik rotasyon dedektörleri kullanılır.
- Bu sistemler genellikle susuz sistemler olarak kullanılır ve özel kromatografik kolonlarla çalışır.
- 37:48Optik Rotasyon Dedektörlerinin Çalışma Prensibi
- Optik rotasyon dedektörleri, polarimetri veya optik döner dağılma dedektörleri olarak iki gruba ayrılır.
- CD (dairesel dironizm) dedektörleri, kiraz bir kromofor varlığından dolayı ışımaya sahip dairesel polarizler arasındaki farkı ölçerek enantömerleri farklılaştırır.
- Bu dedektörler, R ve L izomerlerini farklılaştırarak hangisinin hangi izomer olduğunu tespit eder.
- 39:43Buharlaştırmalı Işık Saçınım Dedektörü
- Buharlaştırmalı ışık saçınım dedektörü, kolon elüsyonunun nebolize edilmesi ve ısıtılması yoluyla uçucu eklentilerin uzaklaştırılması ve kalan uçucu olmayan maddelerin mikroskobik parçacıklar haline getirilmesiyle çalışır.
- Sistem üç aşamada gerçekleşir: kolon elüsyonunun gaz fazına geçirilmesi, buharlaştırılması ve saçılan ışığın tespit edilmesi.
- Bu dedektör, refraktif indeks dedektörüne göre daha çok yönlü olarak kullanılabiliyor ve gradyen çalışmalarda kullanılabilir.
- 41:12Buharlaştırmalı Işık Saçınım Dedektörünün İç Yapısı
- Dedektörde kolondan ayrılan maddeler gazına geçirilerek küçük parçacıklar haline getirilir.
- Sistemde nebülizör gazı, drenaj ve sürüklenme tüpü bulunur.
- Dedektöre ulaşan moleküller üzerine belirli bir şiddette ışık gönderilir ve saçılan ışık ışık alıcı birim tarafından algılanarak ışık şiddeti-zaman grafiği olarak verilir.
- 42:10Sonuç ve Uygulamalı Eğitim Duyurusu
- Kütle dedektörü ayrı bir web seminerine bırakılmıştır ve ilerleyen günlerde duyurulacaktır.
- Hafta sonu uygulamalı bir isbasi eğitimine katılmak isteyenler için sınırlı kontenjan bulunmaktadır.
- Eğitim İstanbul Tekstil Kentte Analiz Laboratuvarı'nda Shimadzu marka HPS sistemi ile gerçekleştirilecek ve ücretli olacaktır.