Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu belgesel, Profesör Hikmet Kırık'ın Hititlerin sırlarını çözmeye çalıştığı bir tarih anlatımıdır. Video, 1834 yılında Fransız seyyah Charles Texier'in Pteria'yı keşfetmesiyle başlayıp, Hititlerin Anadolu'daki ilk imparatorluğunu kurma ve yok olma sürecini ele alıyor.
- Belgesel, Hititlerin kim olduğu, Tunç Çağında nasıl bir imparatorluk kurdukları ve neden gizemli bir şekilde yok oldukları sorularını sorguluyor. Anadolu'nun kadim tarihi, Anadolu Medeniyetler Müzesi'ndeki Hitit eserleri ve Akad tabletlerindeki Haddi/Heta isimleri üzerinden Hititlerin kökeni ve Anadolu'daki varlığı inceleniyor. Ayrıca Eski Ahit'teki Hititlerle ilgili bilgiler de arkeolojik bulgularla desteklenerek sunuluyor.
- 00:03Hititlerin Keşfi ve Tarihi
- 1834 yılında Fransız seyyah Charles Texier, küçük Asya gezisinde tesadüfen antik bir şehrin kalıntılarını keşfeder ve bunu Herodot'un bahsettiği Pterya sanarak duyurur.
- Yarım asır sonra Texier'in takipçileri, bu yerin aslında kayıp Hititlerin başkenti olduğunu fark ederler.
- Profesör Hikmet Kırık, Hititlerin toplumunu ve tarihini 30 yıldır inceliyor ve gizemli Hititlerin sırlarını çözmek istiyor.
- 00:52Hitit İmparatorluğu
- 3800 yıl önce Hititler, Anadolu'da ilk imparatorluğunu kurup çağının ötesinde teknoloji ve medeniyet seviyesine ulaştılar.
- 450 yıl süren hükümranlıklarının ardından, kuruluşlarında olduğu gibi bir anda tarih sahnesinden silindiler.
- Hititler kimdi, nasıl bir imparatorluk kurabildiler ve neden yok oldular, bu soruların cevabı Anadolu'nun kadim tarihinde saklı.
- 01:31Anadolu'nun Önemi
- Anadolu, bereketli hilalin kavşak noktası olup yerleşik hayatın, tapınakların ve yazının doğduğu topraklardır.
- İnsanlık tarihinin en büyük dönüm noktalarının birçoğu bu kadim yarımada'da yaşandı.
- Bu topraklarda tarihin en gizemli imparatorluklarından biri de yer almaktadır.
- 02:00Hititler ve Tunç Çağı
- Anadolu Medeniyetler Müzesi'nde Hitit medeniyeti eserleri en yoğun olarak sergilenmektedir.
- Hititler Anadolu'daki yaşayan ilk halk değildi, ancak kendi yazılarıyla, kendi kültürleriyle bin tanrılı halk olarak Anadolu'daki ilk uygarlık ve ilk imparatorluk oluşturmuşlardır.
- Tunç çağı, 5000 yıl önce başlayıp MÖ 1000'li yıllarda demirin kullanımına kadar süren, insanlığın metal, hammadde ve alet kullanımında bakirden sonraki ikinci evresidir.
- 03:00Tunç Çağının Özellikleri
- Tunç çağı döneminin en teknolojik aletleri tekerlek, çanak, çömlek ve tunçtan eşyalardı.
- Bu çağın hemen başlarında tarihin akışını değiştirecek bir şey icat edildi: yazı.
- Sümerler 5500 yıl önce çivi yazısını geliştirdi ve kültürlerini kayda aldı, bu yüzden ilk medeniyet olarak kabul edildi.
- 03:26Hititlerin Farklılığı
- Yazıyı kullanan halkların hepsi tunç çağında Mezopotamya'da kendi medeniyetlerini kurdular, Hititler hariç.
- Hititler Fırat-Dicle arasında değil, doğrudan İç Anadolu'da doğdu ve diğer uygarlıklardan farklı olarak halkı Sami ya da Arap kökenli değildi.
- Hititlerin kim olduğu sorusunun cevabı Akad tabletlerinde yatıyor olabilir.
- 03:58Akad Tabletleri ve Hititler
- Akad Devleti'nin kralı Naram Sin'in belgelerinde 17 ayrı krallığa karşı savaştığı, bunlardan birinin Hatti kralı Pampam olduğu belirtiliyor.
- Haddiler Anadolu'nun gerçek yerli halkıydı o dönemde.
- Haddi ya da Keta ismi ilk kez bu tabletlerde geçmiyordu, neredeyse bunlarla yaşıt bir kitabın satırlarında da geçiyordu.
- 05:38Eski Ahit ve Hititler
- Eski Ahit'in (Tevrat'ın) Yaratılış Kitabı 23. bölüm 7. babında, İbrahim'in Hititlerin önünde eğilerek soaroğlu Efora'ya ricada bulunduğundan bahsediliyor.
- Tevrat'ta Hitit ve Heta isimleri kırksekiz kez tekrarlanıyor.
- Tevrat, Hz. İbrahim'in Hititlerle çağdaş olduğunu anlatıyor ve antropolojik çalışmalar da Hz. İbrahim'in MÖ 2300'lerde yaşadığını tahmin ediyor.
- 06:38Arkeolojinin Teolojiyi Desteklemesi
- Arkeoloji bu kez teolojiyi destekliyor.
- Tevrat'ta geçen Hetalar Asur ve Akad tabletlerinde de Haddi olarak geçiyor.
- Mezopotamyalı olmayan bu halk Anadolu'ya nereden geldi sorusu hala açık.