Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitim dersi formatında sunulmuş olup, bir eğitmen tarafından hayvanlarda ve insanlarda destek ve hareket sistemi hakkında bilgi verilmektedir.
- Video, destek ve hareket sisteminin hayvanlarda iki çeşit olduğunu (dış iskelet ve iç iskelet) açıklayarak başlıyor. Ardından dış iskeletin özellikleri, farklı canlılarda nasıl görüldüğü ve iç iskeletin özellikleri detaylı şekilde anlatılıyor. Son bölümde ise insan iskelet sisteminin yapısı, kemiklerin içeriği, kemik hücrelerinin yapısı ve kemik dokusunun özellikleri (sıkı kemik dokusu ve süngerimsi kemik dokusu) inceleniyor. Video, kemiklerin yapısı ve yaşlanma sürecindeki değişimler hakkında bilgiler de içermektedir.
- Destek ve Hareket Sistemi
- Destek ve hareket sistemi, hayvanların hareket etmesini, vücutlarına şekil kazandırmasını ve iç organları için tutunma ve korunma yüzeyleri oluşturmasını sağlar.
- Hayvanlar aleminde iskelet sistemi iki çeşittir: dış iskelet ve iç iskelet.
- Dış iskelet vücudun dışını kaplayıp üzerinde canlı örtü bulunmayan, organik ve inorganik maddelerden meydana gelen bir iskele tipidir.
- 00:44Dış İskeletin Özellikleri
- Dış iskelete sahip canlılarda kaslar iskeletin içerisinde kalacağı için içerden bağlanır ve bu iskelet yapısı büyümeyi sınırlandırır.
- Dış iskelete sahip hayvanlar gelişme döneminde iskeletini tamamen atar veya daha büyüğünü oluştururlar (kabuk değiştirme olayı).
- Dış iskelet farklı maddelerden yapılmış olabilir: hücrelilerde silisyum oksitten, yumuşakçalarda kalsiyum karbonattan, eklem bacaklarda kitin maddesinden.
- 01:57İç İskeletin Özellikleri
- İç iskelet embriyonun mezoderm tabakasından meydana gelir ve genellikle kıkırdak ve kemikten oluşur.
- İç iskelet sistemi canlının büyümesini sınırlandırmaz, hareket kolaylığı sağlar, mineralleri depolar ve vücudun çatısını oluşturur.
- İç iskelet, vücuda diklik ve sertlik sağlayarak iç organları dış etkilerden korur ve iç organlara ve kaslara bağlanma yüzeyleri oluşturur.
- 02:41İç İskeletin Farklı Canlılarda Durumu
- Omurgasızlarda yaygın olarak iç iskelet görülmez, ancak deniz yıldızları ve deniz kestanelerinde ince bir doku tabakası ile örtülmüş iç iskelet yapısı vardır.
- Balıklarda embriyo döneminde kıkırdak, yetişkin dönemde kemik doku şeklinde iç iskelet yer alır, ancak köpek balıkları gibi balıklarda hayatı boyunca kıkırdaktan meydana gelmiş iç iskelet vardır.
- Diğer omurgalılarda insandakine benzeyen gelişmiş bir iç iskelet yapısı vardır.
- 03:46İnsan İskeleti
- İnsan iskelet sistemi kemikler, kıkırdak yapılar ve eklemlerden oluşur.
- İnsan kemik sayısı çelişkili olabilir (206-207 veya 212-213) çünkü kulaklarda ve dilde bulunan kemiklerin dahil edilip edilmemesi ve bazı kemiklerin gelişme dönemi içerisinde kaynaşması nedeniyledir.
- Kemiklerin yapısında üç grup maddenin bulunur: iki grubun inorganik, bir grubun organik madde olup, inorganik madde oranı kemikte %70, organik madde oranı %30'dur.
- 04:47Kemik Yapısı ve Özellikleri
- Kemikte bulunan inorganik maddenin %25'i su, %45'i kalsiyum fosfat, kalsiyum karbonat, magnezyum fosfat, az miktarda sodyum ve demir gibi madensel maddelerdir.
- Bu maddeler kemiğe sertlik kazandırırken, organik maddeler kemiğe esneklik katmaktadır.
- Kemiklerde inorganik madde miktarının aşırı birikimi kemikleri çok sertleştireceği için kırılma durumunda tamirini zorlaştırır, bu durum yaşlı insanlarda görülür.
- 05:47Kemik Hücreleri ve Yapısı
- Kemik kesitinde kemik hücreleri (özdoğa süt hücreleri) ve onların arasını dolduran ösyn ara maddesi bulunur.
- Kemik hücreleri halkalar şeklinde kan damarlarının etrafında sıralanır ve lamel adı verilen halkasal yapılar halinde yer alır.
- Kemik hücreleri doku sıvısı gibi bir sıvının ortamda olmamasından dolayı doğrudan besinleri aldıktan sonra hemen difüzyonda kullanmak zorundadır.
- 07:29Kemik Dokuları ve Kanallar
- Kemikte iki tane doku bulunur: sıkı kemik dokusu ve süngerimsi kemik dokusu.
- Süngerimsi kemik doku kemiğin merkezinde yer alır, içerisi boşluklu bir yapıya sahiptir ve bu boşlukların içerisine kırmızı kemik iliği yerleşmiştir.
- Sıkı kemik dokusunda östofasit ve ösyn gibi hücre ve ara maddenin bulunduğu bölgelerde, hücrelerin besin ihtiyacını karşılamak için Hovers (boyunu olan) ve Walkman (yatay olan) isimli kanallar bulunmaktadır.
- 08:41Kemik Zarı
- Tüm kemik yapılarının üstünde kemik zarı (periosta) adı verilen bir yapı yer almaktadır.
- Kemik zarının görevi, kemiklerin kırılması durumunda ilgili bölgenin tamirini gerçekleştirmektir.