Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, İstanbul'un Anadolu'ya açılan kapısı olan Haydarpaşa Garı'nın tarihini anlatan bir belgesel formatındadır.
- Video, 1872'de inşa edilen ilk Haydarpaşa Garı'nın hikayesinden başlayarak, 1906'da II. Abdülhamid'in emriyle inşa edilen modern garın yapım sürecini, mimari özelliklerini ve yaşadığı felaketleri kronolojik olarak anlatmaktadır. Garın 1909'daki yangını, 1917-1918'deki İngiliz bombardımanları, 1979'daki petrol patlaması ve 2010'daki yangını gibi önemli olaylar detaylı şekilde aktarılmaktadır. Ayrıca, 2018'de yapılan yenileme çalışmaları sırasında ortaya çıkan arkeolojik kalıntılar ve günümüzde garın durumu hakkında bilgiler verilmektedir.
- 00:07Haydarpaşa Garı'nın Tarihi
- Haydarpaşa Garı, İstanbul'un Anadolu'ya açılan kapısı ve Bağdat'a, Medine'ye kadar giden demiryolunun başlangıç noktasıdır.
- 1906'da II. Abdülhamid'in "Ümmetim baktığında buradan bindin mi hiç inmeden Mekke'ye kadar gidilir" sözüyle başlayan hikayesi, Haydarpaşa Garı'nın inşaatına yol açmıştır.
- Osmanlı İmparatorluğu 1870'lerden itibaren Anadolu'da önemli demiryolları yapmaya başlamış, bu sayede Anadolu toplumsal ve ekonomik anlamda gelişme göstermiştir.
- 01:04İlk Haydarpaşa Garı ve Yeni İnşaat
- Haydarpaşa Garı 1872 yılında İzmit-Haydarpaşa hatı için mesire yeri olan Haydarpaşa Çayırı'na inşa edilmiştir, çayırın adını veren iki farklı Haydarpaşa paşa vardır.
- İlk Haydarpaşa Garı ahşaptan iki katlı olarak inşa edilmiş, küçük ve gösterişsiz olduğu için kısa sürede yetersiz kalmıştır.
- Yeni gar binası için düzenlenen yarışmayı kazanan Philip Hosman ve Koo şirketi adına mimarlar Otto Otteriter ve Helmut Kno, bina'yı neoklasik tarzda tasarlamıştır.
- 01:54İnşaat Süreci ve Mimari Özellikleri
- Garın kazıklar çakılarak denize inşa edilmesine karar verilmiş, temel için 21 metre uzunluğunda, 35 cm genişliğinde, suya karşı yalıtılmış 1700 kazık çakılmıştır.
- Garın inşaatında Türk ve İtalyan taş ustaları birlikte çalışmış, 14 daireli Valprada Apartmanı inşa edilmiştir.
- 1908'de inşası biten bina, tepeden bakıldığında iki kolu farklı uzunlukta olan U şeklinde çıkmış, dışarıdan bakıldığında en belirgin özellikleri dairesel kuleleri, barok süslemeli alınlıkta saati ve vitray camlarla süslü pencereleri olmuştur.
- 03:11Haydarpaşa'nın Yaşadığı Tehlikeler
- Gar, 1909 yılının ilk aylarında çıkan bir yangınla ilk tehlikeyi yaşamış, hemen onarılarak Kasım ayında tekrar açılmıştır.
- 6 Eylül 1917'de bir düşman casusunun sabotajı sonucu meydana gelen patlamada, Suriye cephesine gönderilecek mühimmatın infilak etmesiyle bir tren dolusu asker hayatını kaybetmiştir.
- 4 Temmuz 1918'de Sultan Vahdettin'in tahta çıkış törenlerinin yapıldığı gün İngiliz savaş uçaklarının saldırısına uğramış, daha sonra 18 Ekim'de ikinci bir saldırıda çatısı ve kuleleri yok olmuş duruma gelmiştir.
- 04:10İngiliz İşgali ve Restorasyon
- Birinci Dünya Savaşı'ndan yenilerek ayrılmamızın ardından Anadolu-Bağdat demiryolu ve Haydarpaşa Garı 1919'dan 1923'e kadar İngilizlerin işgali altında kalmıştır.
- Cumhuriyet'in kurulmasıyla birlikte İ. Dünya Savaşı'ndaki saldırılar ve patlamalarla ilgili davalar açılmış, kazanılan 2 milyon lira tazminatla 1930'da başlayan restorasyon 1933'te tamamlanmıştır.
- 15 Kasım 1979 sabahı, Boğaz'da meydana gelen büyük patlamada Haydarpaşa Garı'nın camları ve orijinal vitrayların bir kısmı hasar görmüş, 1982'de Romanya'dan alınan tazminatla onarılmıştır.
- 05:25Yeni Tehlikeler ve Günümüz
- 2000'lerin başından itibaren Haydarpaşa ve civarındaki arazi ile ilgili pek çok proje ortaya atılmış, 28 Kasım 2010'da garın çatısında yapılan onarım çalışmaları esnasında yangın çıkmıştır.
- 2012'de İstanbul-Ankara arasındaki yüksek hızlı tren projesi ve 2013'te Marmaray çalışmaları kapsamında önce anahat tren seferleri sonra da banyo seferleri sonlandırılmıştır.
- 2018'de yenileme çalışmaları sırasında peronların altından 50 kişilik ekip tarafından Roma, Bizans ve Osmanlı'ya ait kalıntılar çıkarılmış, 2015'te başlayan restorasyon çalışmaları 2019'da sonlanmış, ancak trenler hala Haydarpaşa'ya dönmemiştir.