Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitmen tarafından sunulan hukuk dersi formatında olup, haksız rekabet konusunu detaylı şekilde ele almaktadır.
- Video, haksız rekabetin tanımı, unsurları ve türleri ile başlayıp, haksız rekabet içeren reklam örnekleri üzerinden konuyu açıklamaktadır. Ardından haksız rekabetle ilgili dava türleri (tespit, men, önleme, tazminat ve eski hale iade) detaylı şekilde anlatılmakta ve dava açma şartları, zamanaşımı süreleri ve dava tarafları hakkında bilgiler verilmektedir.
- Videoda ayrıca haksız rekabetle rekabet yasağı arasındaki farklar, haksız rekabete uğrayan firmaların, müşterilerin ve mesleki-ekonomik birliklerin dava açma hakları, tacirlerin basiretli olması gerektiği ve iyi niyet iddiasının yeterli olmadığı gibi önemli konular da ele alınmaktadır. Eğitmen, ÖSYM sınavlarında çıkabilecek soru tiplerini örneklerle açıklamakta ve bir sonraki ders videosunda farklı bir konu başlığıyla görüşmek üzere sona ermektedir.
- 00:03Haksız Rekabet Nedir?
- Haksız rekabet, ticaret hayatında olması gereken doğal rekabet ortamının dürüstlük kuralına aykırı kullanılmasıdır.
- Ticaret ortamında rekabet doğal bir getiridir, ancak bu rekabet dürüstlük kuralına uygun yapılmalıdır.
- Dürüstlük kuralı Medeni Kanun'un 2-1 fıkrasında anlatılır ve hukuk düzeninin temelini oluşturur.
- 01:29Haksız Rekabet ve Rekabet Yasaklığı Arasındaki Fark
- Haksız rekabet, dışarıdan yapılan saldırıdır ve sözleşmesel ilişkilerden değil, rekabet ortamından kaynaklanır.
- Rekabet yasağı ise firma içi ilişkileri düzenler ve çalışanların veya şirket ortaklarının firmanın içinden yapılan saldırıları kapsamına alır.
- Haksız rekabetin kaynağı rekabet ortamıdır, rekabet yasağının kaynağı ise sözleşmesel ilişkilerdir.
- 03:32Haksız Rekabetin Oluşması İçin Gerekli Unsurlar
- Haksız rekabetin oluşması için dürüstlük kuralına aykırı bir davranışın olmasından ziyade, dürüstlük kuralına aykırı bir rekabet ortamının oluşturulması gerekir.
- Haksız rekabete uğrayanın zarar görmesi şart değildir, zarar görme tehlikesi yeterlidir.
- Haksız rekabeti yapan firmanın yarar elde etmesi şart değildir, kusur şartı da aranmaz.
- Haksız rekabete uğrayan firma ile haksız rekabeti yapan firmaların rakip olma zorunluluğu yoktur, sektörler farklı olabilir.
- 05:50Haksız Rekabet Örnekleri
- Haksız rekabetle alakalı kanunlarda ve mevzuatta başlıca haller vardır.
- Dürüstlük kuralına aykırı davranışlar arasında başkasının sözleşmesini bozmak, ihalesini bozmaya çalışmak, başkasının iş ürünlerinden yararlanma, iş sırlarından yetkisiz yararlanma ve iş şartlarına uymamak gibi ihtimaller bulunur.
- 06:39Haksız Rekabet Örnekleri
- Kötüleme, rekabet yasalarına aykırı bir davranıştır ve bir firmanın adını vererek diğer firmaların ürünlerinin kötü olduğunu iddia etmek dürüst değildir.
- Haksız rekabet, firma adı verilip verilmeden gerçekleşebilir; isim kullanılırsa kime yapıldığı belli olur, kullanılmazsa o sektördeki herkese yönelik olur.
- Audi'nin bir reklamında, marka isimleri açıkça gösterilerek diğer araba markalarının özelliklerini toplayıp kendilerini en iyisi olarak tanımlamaya çalışmışlardı.
- 09:30Diğer Haksız Rekabet Örnekleri
- BMW ve diğer araba markaları da haksız rekabet içeren reklamlar yapmaktadır; Volkswagen'in "Daha iyisi üretilene kadar en iyisi biziz" sloganı, diğer firmalara yönelik haksız rekabeti içerir.
- Bir reklamın hala yayında olması, o reklamın yasaya uygun olduğunu göstermez; kimse dava açmamışsa bile haksız rekabet içerebilir.
- Deterjan, pil ve içecek markaları da "diğer sıradan deterjanlar", "diğer sıradan karbon-çinko piller" gibi ifadeler kullanarak haksız rekabet yapmaktadır.
- 13:31Maliyet Altında Satış ve Diğer Rekabet Politikaları
- Maliyet altında satış yapmak haksız rekabettir; özellikle taban fiyat politikasının belirlendiği sektörlerde (örneğin fındık) bir kez bile taban fiyatın altına inmek haksız rekabeti oluşturur.
- Taban fiyat uygulaması olmayan sektörlerde (giyim, ceket gibi) de çok kez maliyet altında satış yapmak haksız rekabeti içerir.
- Avea'nın bir reklamında, çöp konteynerinde sadece Turkcell'in şapkaları olduğu görüntü, marka vererek yapılmış net haksız rekabet örneğidir.
- 16:41Haksız Rekabet Örneği
- İlke Hoca'nın küçük esnaf lokantası ve Murat Hoca'nın beş katlı devasa restoranı aynı sokakta bulunuyor, ancak İlke Hoca'nın lokantası her zaman dolu iken Murat Hoca'nın restoranı boş kalıyor.
- Murat Hoca, İlke Hoca'nın lokantasının fiyatlarını eşitleyip broşür yaptırmış olsa da müşteri akışı değişmedi, çünkü gerçek sebep yemeklerin lezzetli olmasıydı.
- Murat Hoca, Bolulu İsmail Hoca'yı (yemekleri lezzetli yapan kişi) kendi restoranına 20 bin TL maaş teklifiyle çekmeye çalıştığı zaman haksız rekabet oluşturmuş oldu.
- 20:18Haksız Rekabetin Hukuki Yorumu
- İş sözleşmesi bittikten sonra çalışanın başka bir yerde çalışması hukuka aykırı değildir, ancak sözleşmenin devamı süresince çalışanı başka bir yere çekmek haksız rekabet oluşturur.
- İlke Hoca, Murat Hoca'ya karşı haksız rekabete dayalı dava açabilirken, İsmail Hoca'ya karşı ise rekabet yasağına dayalı dava açabilir.
- İş sözleşmesi bitmeden böyle bir durumun gerçekleşmesi ihtimalinde haksız rekabet oluşur, aksi halde başarılı firmalar sürekli başarılı elemanları kendilerine çekmeye çalışarak ticaret ortamında kaos çıkarmaya çalışabilirler.
- 21:37Haksız Rekabet Davaları
- Haksız rekabet durumunda açılabilecek davalardan biri tespit davasıdır, bu dava haksız rekabetin varlığını kanıtlamak amacıyla açılır.
- Men davası (diğer adıyla durdurma davası) haksız rekabetin devam etmesini engellemek için açılır.
- Önleme davası ise haksız rekabet henüz başlamamış olsa bile başlayacağına dair hazırlıklar olduğunu gösteren ipuçları olduğunda açılır.
- Eski hale iade davası (diğer adıyla düzeltme davası veya ref davası) haksız rekabet durumunda açılabilecek beşinci davadır.
- 25:02Haksız Rekabet Davaları
- Önleme davası, hiç başlamamış olan haksız rekabeti tamamen engellemek için açılan bir davadır.
- Tazminat davası, kusur ve zarar ikilisinin olması durumunda açılan bir davadır; kusursuz sorumluluk halleri dışında her yerde tazminat için kusur ve zarar istenir.
- Eski hale iade (düzeltme) davası, haksız rekabetin yapıldığı makinelerin ve araç gereçlerin imhası için de açılabilir.
- 28:24İhtiyati Tedbir ve Zamanaşımı
- İhtiyati tedbir kararları, yargı süreci devam ederken zarar görmesin diye önlem amaçlı alınan kararlardır.
- Haksız rekabete dayalı davalar süreye tabidir; haksız rekabetin öğrenilmesinden itibaren bir yıl, herhalde haksız rekabetin yapıldığı tarihten itibaren üç yıllık zamanaşımına tabidir.
- Men davalarında zamanaşımı süresi yoktur, çünkü saldırı devam ettiği her dakika bu davayı açabilme imkanı olmalıdır.
- 31:33Haksız Rekabet ve Rekabet Yasası Arasındaki Fark
- Rekabet yasağının süresi, faili ve fiili öğrendiğimiz andan itibaren üç ay, herhalde haksız rekabetin ihlal edildiği tarihten itibaren bir yıldır.
- Haksız rekabet dışarıdan gelen saldırılar için daha uzun (bir yıl üç yıllık) zamanaşımı süresi vardır.
- Rekabet yasası ise firmanın içindeki tanıdıklardan (işçiler, ortaklar) gelen saldırılar için daha kısa (öğrendikten üç ay, herhalde bir yıl) zamanaşımı süresi vardır.
- 34:44Sahte Ürünler ve Haksız Rekabet
- Ankara Kızılay'da bulunan çantacılar, Louis Vuitton ve Hermes gibi markalı çantalar satıyor, ancak bu çantaların gerçek fiyatının yüz bin liradan başladığı için hepsi sahte ürünlerdir.
- Sahte ürün satışı, gerçek firmalara yönelik haksız rekabet oluşturuyor, ancak bu firmaların küçük dükkanda sahte ürün satıldığını iddia ederek dava açmaları genellikle gerçekleşmiyor.
- 36:21Sahte Ürünlerin Üretimi ve Piyasaya Çıkışı
- Mavi markasının sahte kodlarının üretimi için Eyüp Hoca, sahte etiketler için Alper Hoca ile anlaşma yapmış ve bu sahte kodları Murat Hoca adlı iyi niyetli bir tacire sattı.
- Murat Hoca, sahte kodların gerçek Mavi ürünlerini zannederek satın alıp dükkanına dizmiş, bu kodları satın alan İsmail Hoca'nın narin cildine zarar vermiş.
- 39:06Haksız Rekabet Davalarında Davacı ve Davalı
- Haksız rekabet davalarında ilk davacı, haksız rekabete uğrayan firma (örnekte Mavi) olur.
- Haksız rekabete uğrayan firmanın müşterileri (örnekte İsmail Hoca) de dava açma hakkına sahiptir.
- Mesleki ve ekonomik birlikler (ticaret ve sanayi odaları, esnaf odaları, tüketici koruma dernekleri) da haksız rekabet davalarını açabilir.
- Davalılar, haksız rekabeti yapan kişi (Eyüp Hoca) ve yardım edenler (Alper Hoca) olur, hatta bilgisi olmasa bile tacir (Murat Hoca) da dahil olabilir.
- 42:13Tacir ve Haksız Rekabet
- Tacir Murat Hoca, müşteriye satan biridir ve tacirlerin iyi niyet iddiası olamaz, basiretli olmak zorundadır.
- Haksız rekabette kusur şartı aranmaz; kusurlu olanlar (Alper ve Eyüp Hoca) ve kusursuz olanlar (Murat Hoca) da haksız rekabet yapabilir.
- Tacir Murat Hoca, iyi niyetli olsa bile basiretli olmak zorunda olduğu için haksız rekabet yapmış sayılır.
- 43:24Basın Yayın Yollarıyla Haksız Rekabet
- Haksız rekabet televizyon, gazete gibi basın yayın yollarıyla da yapılabilecektir.
- Basın yayın yoluyla yapılan haksız rekabet davalarında, yayının yapılmasında emeği geçen en tepedeki kişilerden (genel yayın yönetmeni, editör, yazı şefi) başlayarak matbaacıya kadar herkes davacı olabilir.
- Matbaacı bile haksız rekabet içeren bir yayını basmamalı ve bunun sorumluluğunu taşır.
- 45:48Haksız Rekabet Davaları
- Haksız rekabete uğrayan firma (Mavi) ve müşteriler tespit, men, önleme, tazminat ve ref davalarını açabilir.
- Mesleki ve ekonomik birlikler tazminat davası açamaz çünkü tazminat davası zarar üzerine kurulu bir davadır ve zararı gören kişi davayı açmalıdır.
- Haksız rekabetten doğan tüm işler mutlak ticari işlerdir ve bu davalar ATM'de (Anlaşılmaz Ticaret Mahkemesi) görülür.