Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Hakkari ilinin coğrafi, tarihi ve demografik özelliklerini anlatan bilgilendirici bir içeriktir.
- Video, Hakkari'nin coğrafi konumu ve tarihsel gelişimiyle başlayıp, ilin nüfusu, yüzölçümü ve idari yapısı hakkında bilgiler sunmaktadır. Ardından ilin beş ilçesi (Hakkari, Çukurca, Şemdinli, Yüksekova ve Derecik) tek tek incelenmekte, her birinin tarihi, coğrafi özellikleri ve demografik yapısı hakkında detaylı bilgiler verilmektedir. Ayrıca ilin ekonomik yapısı, iklim koşulları ve siyasi durumu da ele alınmaktadır.
- 00:04Hakkari'nin Coğrafi ve Tarihsel Özellikleri
- Hakkari, güneyde Musul, kuzeyde Van Gölü kıyıları, batıda Cizre ve doğuda Urmiye Gölü'ne kadar olan dağlık bölgeyi kapsamaktadır.
- Günümüzde Hakkari tarihi coğrafyasının bir kısmı Türkiye'de, Van ve Şırnak illeri, İran'da, Azerbaycan ve Irak'ta bulunmaktadır.
- Hakkari'nin sert ve zorlu coğrafyası tarih boyunca çeşitli imparatorluk ve devletler tarafından yönetim altına alınmasını zorlaştırmış, bölgenin sosyopolitik olarak aşiretler halinde örgütlenmesine neden olmuştur.
- 00:41Hakkari'nin Coğrafi ve Nüfus Bilgileri
- Hakkari, Türkiye'nin 48. büyük ilidir ve güneyinde Irak, batısında Şırnak, kuzeyinde Van, doğusunda İran bulunmaktadır.
- 2020 verilerine göre Hakkari'nin nüfusu 300 bin, yüzölçümü 7.950 kilometrekare ve kilometrekareye 40 kişi düşmektedir.
- İlde 5 ilçe, 8 belediye, 56 mahalle ve 125 köy bulunmaktadır.
- 01:25Hakkari'nin Tarihi Gelişimi
- Hakkari, sırasıyla Hurri ve Urartu krallıklarının parçası olmuş, Pers İmparatorluğu'nun egemenliğinden sonra Arap egemenliğine geçmiştir.
- Selçuklu Hanedanı'nın kontrolüne giren kent, 1536 yılında Osmanlı İmparatorluğu topraklarına katılmıştır.
- 1622 tarihinde Katolik mezhebini benimsemeyen Asuriler, Diyarbakır Metropoliti 13. Marşı'nın önderliğinde Hakkari'nin halen Konak adı ile anılan köyünü patriklik merkezi olarak benimsemişlerdir.
- 02:06Hakkari'nin Ekonomik ve Coğrafi Özellikleri
- Hakkari'nin geçim kaynaklarının başında sınır ticareti ve hayvancılık gelir.
- Son yıllarda özel sektör ve devletin istihdam teşvikleri ile Hakkari ve ilçelerinde istihdamda canlanma sağlansa da yeterli düzeyde değildir.
- Hakkari il sınırları çok çetin ve zorlu coğrafi koşullara sahiptir, yüzölçümünün büyük bir kısmı dağlık alandır ve Yüksekova ilçe merkezi dışında düzlük alan bulunmamaktadır.
- 02:46Hakkari'nin İklimi ve Siyasi Durumu
- Yüksek rakım ve zorlu coğrafi koşullar Hakkari iklimine elverişsiz bir konuma getirmiştir; yazları sıcak ve kurak, kışları çok soğuk ve yağışlıdır.
- 2019 Türkiye yerel seçimleri sonunda HDP'den Hakkari Belediye Başkanlığı'nı kazanan Cihan Karaman, 18 Ekim 2019 tarihinde görevden alınmış, yerine Hakkari Valisi İdris Akbi Kayyum atanmıştır.
- 2019 Türkiye yerel seçimleri sonuçlarına göre Hakkari İl Genel Meclisi üye sayısı 7 AK Parti, 9 HDP ve 1 bağımsız olmak üzere 17'dir.
- 03:28Hakkari'nin Nüfus ve Etnik Yapısı
- Hakkari ili nüfusu 278.218 kişidir ve 2021 sonu verilerine göre bu nüfusun %63,20'si şehirlerde yaşamaktadır.
- İlin yüzölçümü 7.950 kilometre karedir ve kilometrekareye 39 kişi düşmektedir.
- İlin ezici çoğunluğu Kürtlerden oluşmaktadır; Hakkari'nin %97'si Kürt, %3'ü ise diğer etnik kesimlerden oluşmaktadır.
- 04:04Çukurca'nın Tarihi ve Coğrafi Özellikleri
- Çukurca, Urartu uygarlığının ilk yerleşim yerlerinden biri olarak bilinmektedir ve Abbasiler bu küçük yerleşim yerini Mir adı verilen dini, siyasi, askeri şeflikle yönetmişlerdir.
- Selçuklu Hanedanı döneminde ilçe İmadiye Beyliğine bağlanmış, Selçuklulardan sonra Osmanlı döneminde Hakkari Beyliğine tabi olmuştur.
- Musul sorunu ile önem kazanan Çukurca, 1926 yılında Ankara Antlaşması ile Türkiye toprakları içine alınmış ve 668 sayılı kanunla 1953 yılında ilçe yapılmıştır.
- 04:49Şemdinli'nin Tarihi ve Coğrafi Özellikleri
- Şemdinli, Hakkari ilinin beş ilçesinden birisi ve bu ilçenin merkezi olan şehirdir.
- Asurice Doğu Aramicesi: Şamdin adına tarihi kaynaklarda dokuzuncu yüzyıldan itibaren rastlanmaktadır.
- 19. yüzyıl başında Şemdinan bölgesindeki Nehri köyüne gelerek önemli bir medrese kurmuş, aşiretleri barıştırmış ve Osmanlı tabiiyeti altında Urmiye'den Van'a kadar uzanan alanda etkisi hissedilen bir egemenlik tesis etmiştir.
- 05:44Yüksekova'nın Tarihi ve Coğrafi Özellikleri
- Yüksekova'da yerleşimin MÖ 7000'lere değin uzandığı kesin olarak bilinmektedir ve MÖ 1000'de yörede Urartular yaşamıştır.
- I. Süleyman devrinde Osmanlı hakimiyetine giren kentin eski adı Geber'dir ve 1855 yılında Geber adıyla görülen yerleşimin ismi 1898 yılında Dizi olarak görülmektedir.
- 19. yüzyılda Van Vilayetine bağlı Hakkari Livasının kazası olan Yüksekova, 1936 yılında ilçe durumuna getirilmiştir ve 2020 son nüfus sayımında ilçenin güncel nüfusu 120 bin'dir.
- 06:44Derecik'in Tarihi ve Coğrafi Özellikleri
- Derecik, 25 Ekim 1995 tarihinde belediye statüsü alarak beldeye dönüştü ve 2018 yılına kadar Şemdinli'ye bağlı bir belde olan Derecik, 18 Ekim 2018 tarihinde Hakkari'ye bağlı ilçe olmuştur.
- İlçenin nüfusu 2018 yılı itibarıyla 23 bin'dir.
- Derecik ilçesinin %98'i Kürtlerden oluşmaktadır.