Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitmen tarafından sunulan gümrük kıymeti konulu eğitim dersidir. Eğitmen, konuyu örneklerle ve günlük hayattan örneklerle açıklamaktadır.
- Video, gümrük kıymetinin önemi, hesaplanma yöntemleri ve satış bedelinin kabul edilmesi için gerekli dört altın kuralı detaylı şekilde ele almaktadır. Eğitmen, aynı eşya, benzer eşya, indirgeme yöntemi, hesaplanmış yöntem ve son yöntem gibi gümrük kıymetinin hesaplanma yöntemlerini sıralamakta ve her birinin kabul edilebilirlik kriterlerini açıklamaktadır.
- Videoda ayrıca alıcı-satıcı arasındaki ilişki durumları (memur-idareci, yasal ortak, işçi-işveren), iş ilişkisi kavramı, satış bedelinin kabul edilmemesi sebepleri ve fiyat düşüşünün bir yıl içinde gerçekleşmesi durumunda satış bedelinin düşebileceği gibi konular da örneklerle anlatılmaktadır. Eğitmen, interaktif bir ders ortamı yaratmak için öğrencilere sorular sorarak konuyu pekiştirmektedir.
- Gümrük Kıymeti Tanımı ve Önemli Kavramlar
- Gümrük kıymet esası dersinde aynı ve benzer eşya kavramları önemlidir; aynı eşya fiziksel ve tanınabilen her özelliği aynı olan, aynı ülkede üretilmiş eşyadır.
- Benzer eşya ise her hususta aynı olmasa da birbirinin yerine kullanılabiliyor ve aynı ülkede üretilmiş eşyadır.
- Gümrük kıymetinde aynı ülkede üretilme esası vardır, aynı ülkede aynı kişi yoksa farklı kişinin üretimini de dikkate alabiliriz.
- 02:08Gümrük Kıymetinin Önemi
- Gümrük kıymeti vergilendirmede ana unsur olarak ikinci sıradaki değerdir ve gümrük kanununun iki temel maddesinden biridir (tarife ve kıymet).
- Gümrük kıymeti eşyanın satış bedelidir ve bir başkasının sattığı fiyat değil, ticaretin kapsamındaki eşyayı bize satılan fiyatıdır.
- Gümrük kıymeti sadece vergi için değil, tarife dışı önlemler için de geçerlidir; gözetim, korunma önlemleri ve diğer esasların uygulanması için kıymet esasına dayanır.
- 04:10Gümrük Kıymeti Belirleme Yöntemleri
- Gümrük tarifesini ve tarife dışı önlemleri uygulamak için sırasıyla aynı eşyanın satış bedeli, benzer eşyanın satış bedeli, indirgeme yöntemi, hesaplanmış yöntem ve son yöntem uygulanır.
- Bir üst bant uygulanabildiği sürece alt bant kesinlikle uygulanamaz, ancak yazılı talep ve uygun bulunması halinde indirgeme ve hesaplanmış yöntem yer değiştirebilir.
- Beyan edilen kıymetin gerçekliğinin doğruluğuna şüphe olması halinde ek kanıt istenir, idare şüphesi gitmezse satış bedelini kabul etmez ve diğer yöntemlere geçer.
- 06:45Satış Bedeli ve Gümrük Kıymeti İlişkisi
- İthal eşyasının gümrük kıymeti eşyanın satış bedelidir ve vergi hesaplanacak matrah eşyanın satış bedeli üzerinden belirlenir.
- Satış bedeli, Türkiye'ye ihraç amacıyla yapılan satışa gümrük kıymetine ilave edilecek veya edilmeyecek unsurların gerekli düzeltmeler yapıldıktan sonra fiilen ödenen ödenecek fiyat olarak hesaplanır.
- Ödenen ödenecek fiyat, ithal eşyası için alıcının satıcıya veya satıcıya yararını yapmış olduğu ödemelerin toplamıdır ve sadece bir kişiye verilen para değil, birçok kişiye verilen paraları da kapsar.
- 09:21Gümrük Kıymetinin Satış Bedeli İçin Dört Altın Kural
- Gümrük kıymetinin satış bedelinin kabul edilebilmesi için dört altın kural vardır: hiçbir kısıtlamaya tabi olmayacak, bir koşul ve edinime bağlı olmayacak, alıcı-satıcı arasında ilişki bulunmayacak ve eşyanın kıymetini etkilemeyen kısıtlamalar dikkate alınabilir.
- Fiyatın düşük olması ticaretin fazla olması gibi sebeplerle olabilir, ancak bu dört altın kuraldan birine değmiyorsa kabul edilebilir.
- Fiyatı düşük göstermek veya sahte fatura düzenlemek kaçakçılığa ve belgede sahteciliğe götürür ve ayrı cezalar gerektirir.
- 11:25Birinci Kural - Hiçbir Kısıtlamaya Tabi Olmayacak
- Birinci kural, eşyanın hiçbir kısıtlamaya tabi olmaması gerektiği, ancak Türkiye Cumhuriyeti mevzuatı ve yetkili merciler tarafından konulmuş kısıtlamalar, eşyanın tekrar satılabileceği coğrafik bölgeyi sınırlayan kısıtlamalar ve eşyanın kıymetini etkilemeyen kısıtlamalar dikkate alınabilir.
- Örneğin, bir otomobil satıcısının alıcıdan model yılı başlangıç ifade eden belirli bir tarihten önce satmamasını teşvik etmemesine dair kısıtlama, eşyanın kıymetini önemli ölçüde etkilemediği için kabul edilebilir.
- Eşyanın üretilme bölgesi gibi kısıtlamalar ise kabul edilemez çünkü eşya satın alındıktan sonra ne yapılacağı konusunda kısıtlama getirir.
- 16:07İkinci Kural - Koşul ve Edinime Bağlı Olmayacak
- İkinci kural, eşyanın bir koşul veya edinime bağlı olmaması gerektiği, yani satıcının ithal eşyası fiyatını alıcının kendisinden belli miktarda başka eşya alması koşuluna bağlamaması gerektiği.
- Örneğin, bir marketin alışveriş miktarına göre şampuan fiyatını düşürmesi veya bir kalem satıcısının yüz kalem alındığında silgi fiyatını düşürmesi, fiyatın koşul ve edinime bağlı olduğu için kabul edilemez.
- Eğer fiyat koşul ve edinime bağlıysa, bu durum fiyatın etkilenmiş olduğunu gösterir.
- 18:03Üçüncü Kural - Kullanım Sonucu Doğan Hasılanın Fiyata İlave Edilebilmesi
- Üçüncü kural, eşyanın alıcısı tarafından tekrar satışı veya diğer herhangi bir elden çıkartılması ve kullanım sonucu doğan hasılanın bir bölümünün satıcıya intikal etmesi halinde fiyata ilave edilebiliyor olmasıdır.
- Örneğin, bir makine kullanıldığında her ay kıymete ilave yapılması veya kiralama bedelinin belirli bir yüzdesinin satıcıya ait olması, fiyata ilave edilebilir.
- Eğer eşyanın kullanım sonucu doğan hasılanın fiyata net olarak eklenip eklenmediği belli değilse, bu durum kıymetin henüz ortaya çıkmamış olduğunu gösterir.
- 19:29Alıcı-Satıcı İlişkisi ve Fiyat Belirlenmesi
- Alıcı-satıcı arasında ilişki olmaması, fiyat belirlenmesinde önemli bir kuraldır; aile veya akraba ilişkileri fiyat üzerinde etki yapabilir.
- Satış bedelinin belirlenmesinde alıcı ile satıcı arasında ilişki varsa, fiyatın kabul edilebilir nitelikte olması gerekir ve fiyatın etkilenip etkilenmediği kontrol edilmelidir.
- Fiyat rayiç bedeli, piyasa bedeli veya kıymet olarak kabul edilen bedellerde ise buna yakın bir değer ise fiyat kabul edilir.
- 21:03Gümrük Bedeli İçin Dört Altın Kural
- Satış bedelinin gümrük bedeli olarak kabul edilebilmesi için dört altın kurala bağlıdır: hiçbir kısıtlamaya tabi olmaması, bir koşulda bir dilime bağlı olmaması, eşyayı tekrar sattığınızda ek bedellerin fiyata net olarak eklenebilmesi ve alıcı-satıcı arasında ilişki olmaması.
- Gümrük her zaman kanıt ister ve süre verir; 2012-29 sayılı genelgenin 45 günlük süre ek olarak 45 günlük süre daha mevcuttur.
- İlişkili kişiler arasında satışta emsal kıymetlerden birine yakın bir fiyat bulunursa, o fiyat satış bedeli olarak kabul edilebilir.
- 23:50Fiilen Ödenen ve Ödenecek Fiyat
- Fiilen ödenen ödenecek fiyata, alıcının satıcıya veya satıcının adına üçüncü bir kişi yaptığı tüm ödemeler (para, ciro, akreditif, evrak) dahildir.
- Pazarlama fiyata dahil edilmez; pazarlama dahil olduğu tüm faaliyetler dolaylı bir ödeme olarak değerlendirilemez.
- Garanti kapsamındaki esasların getirdiği kriterler fiyata ilave edilmez.
- 26:32Kısıtlamalar ve Alıcı-Satıcı İlişkisi
- Eşyanın kullanım şekli, alanını sınırlayan kısıtlamalar fiyatı mutlaka etkilemiştir.
- Önemli ölçüde etkilemeyen, coğrafik bölge olarak sınırlayan mevzuatlarca konulmuş olan diğer kısıtlamalar kabul edilebilir.
- Alıcı-satıcı arasındaki ilişki sadece akraba değil, şirketlik ilişkileri de dahil olabilir; iki tüzel kişilik birbiriyle ortaksa da bir aile olarak değerlendirilir.
- 28:38Alıcı-Satıcı İlişkisinin Belirlenmesi
- Alıcı-satıcı ilişkisinin varlığı, birinin diğerinin memuru veya idarecisi olması, yasal ortak olması veya işçi- işveren ilişkisi olması durumlarında belirlenir.
- İki şirketin hisse senedi ve sermayesinin en az %5'inin doğrudan veya dolaylı olarak aynı kişiye ait olması veya kontrolü altında olması iş ilişkisini gösterir.
- Bir şirketin diğerini kontrol etmesi veya her iki şirketin de üçüncü bir kişi tarafından kontrol edilmesi iş ilişkisini gösterir.
- 31:08İş İlişkisi Olmayan Durumlar
- Tek acenta, tek distribütör ve tek bayi gibi ilişkiler kesinlikle iş ilişkisinden görülmüyor.
- Bu tür ilişkiler uluslararası anlaşmalar çerçevesinde kıymet konusunda kesinlikle girmiyor.
- 32:08Gümrük Kıymeti Belirleme Yöntemleri
- Gümrük kıymeti belirleme yöntemleri sırasıyla: satış bedeli, aynı eşya, benzer eşya, indirgeme yöntemi, hesaplanmış yöntem ve son yöntem olarak sıralanır.
- Satış bedeli kabul görmediğinde, aynı eşya, benzer eşya, indirgeme yöntemi ve hesaplanmış yöntem sırasıyla uygulanır.
- Üst yöntem hükümlerine göre belirlenemediği sürece alt yöntem uygulanmaz, ancak beyan sahibinin talebi doğrultusunda indirgeme ve hesaplanmış yöntemler yer değiştirebilir.
- 36:10İndirgeme Yöntemi
- İndirgeme yöntemi, ithal eşyasının fiyatı aynanın veya benzerin fiyatını çıkarttıktan sonra, Türkiye içindeki satıcılardan müstakil kişilere yapılan en büyük miktardaki satışa ait birim fiyatının alınmasıdır.
- İndirgeme yöntemi, olduğu gibi satışlarda geçerlidir ve işlemden geçilen eşyalarda işçilik, kar komisyonu, vergi ve iç nakliye giderleri çıkarılarak uygulanır.
- 38:07Hesaplanmış Kıymet Yöntemi
- Hesaplanmış kıymet yöntemi, ithal eşyası üretiminde kullanılan malzeme, imalat ve diğer ima bedellerinin kıymetleri ile ilgili mutat olan kar ve genel giderlerin tutarı, nakliye, sigorta giderleri ve yapılan yükleme eleştirmeme giderleri gibi toplamından oluşur.
- 39:15Satış Bedeli Belirleme Kriterleri
- Satış bedeli belirlenirken ana kriterler uygulanır ve kanun maddesi, yönetmelik üstüne eklemeler yapılabilir.
- Mal bedelinin peşin ödenmemesi sebebiyle oluşan faiz giderleri, kriterlere uymayanlar için satış bedeline eklenir.
- Satış bedeli, gümrük kıymetini belirlerken fiilen ödenmemiş olması halinde ne zaman ödenecekse o zaman belirlenir.
- 40:24Kısmi Kayıp ve Hasar Durumları
- Beyan edilen eşyanın tek bir eşya olmayıp büyük miktarda bir eşyanın bir kısmı olması halinde, tekabül eden kısmı kıymet olarak alınır.
- Kısmi kayıplarda ve hasara uğramada, gelen eşyanın oranına göre kıymet belirlenir.
- Örneğin, 100 araçlık fatura kesildiğinde 20 araç geldiğinde, beyan edilen kıymet 100.000 dolar yerine 20.000 dolar olur.
- 41:37Sübvansiyonel Vergiler ve Düzeltme
- Eşyaya ilişkin fiilen ödenecek fiyat içerisinde dahili bir mevcut karşı ülkede ihraç vergisi veya menfaat sağlanıyorsa, bu sübvansiyonel vergiler olarak adlandırılır.
- Sübvansiyonel vergiler gümrük kıymetine eklenmez, ancak haksız rekabetin önlenmesinde telafi edici vergi ile karşımıza gelir.
- Eşyanın satıcının alıcı lehine bir düzeltme yapması, bu düzeltmenin eşyanın kusurundan kaynaklı olması ve sözleşme yükümlülüklerine uymaması durumunda, fiyat belirlemesi esasında değişir.
- 43:35Fiyat Düşüşü ve Vergi İndirimi
- Eşyaya ilişkin kusurdan kaynaklı fiyat düşüşü durumunda, geriye kalan vergi bedeli geri alınabilir.
- Bu durum beyan tescil öncesinde değil, tescilden sonraki eşyadan kaynaklanan bir kusurdan garanti sözleşmesi çerçevesinde düşünen bir fiyat için geçerlidir.
- Fiyat düşüşü durumunda belge düşülebilir ve bu durum bir yıl içerisinde gerçekleşebilir.