Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitim dersi formatında olup, bir eğitmen tarafından güç elektroniği konusunda transistör hakkında bilgi verilmektedir.
- Video, transistörün tanımı ve yapısıyla başlayıp, üç temel transistör türünü (BJT, MOSFET ve yalıtılmış kapalı transistörler) tanıtmaktadır. Özellikle BJT (Bipolar Junction Transistor) transistörü detaylı olarak incelenmekte, NPN ve PNP tipleri, çalışma prensibi, Darlington bağlanması ve karakteristik eğrisi açıklanmaktadır. Video, güç elektroniği devre elemanlarını anlamak isteyenler için temel bilgiler sunmaktadır.
- 00:02Güç Elektroniği ve Transistör
- Güç elektroniği dersini daha iyi anlamak için devre elemanlarını bilmek gerekiyor.
- Bu derste transistörden devam edilecek.
- Transistör, kontrollü güç anahtarlarıdır ve üç bacaklı bir yapıya sahiptir: bez, kollektör ve emiter bacakları.
- 01:16Transistörün Fiziksel Özellikleri
- Dışarıda satın alınan transistörlerde genellikle ortadaki bacak bez bacağıdır, ancak bu değişebilir.
- Yüksek akımlı devrelerde kullanılan transistörlerde soğutma yapısı bulunur çünkü yüksek akımlarda ısınır.
- Transistör güç elektroniği devre elemanlarında üç temel yapıda incelenir: BJT, MOSFET ve D yalıtılmış kapalı transistörler.
- 02:55BJT Transistör
- BJT'nin açılımı Bipolar Junction Transistor (çift polariteli transistör) olup, karışık bir tanım olarak elektronik sinyalleri kuvvetlendirmek için kullanılan, zıt yöndeki bir iletkenlik bölgesi ile ayrılmış belirli iki iletkenlik bölgesinden oluşan yarı iletkenden yapılmış elektronik devre elemanıdır.
- BJT MP (NPN) ve PNP olmak üzere iki kısma ayrılır; NPN'de E katmanı bez bacağını, N katmanı kollektör bacağını, P katmanı ise emiter bacağını temsil eder.
- BJT transistör alıcı verici, osilatör, yükselteç ve anahtarlama elemanı olarak kullanılabilir, güç elektroniği devre elemanlarında ise anahtarlama elemanı olarak kullanılır.
- 04:56BJT Transistörün Çalışma Prensibi
- Transistör, yarıldığı sürece iletimde olan uyarı kesildiğinde ise yalıtıma geçen elektronik devre elemanıdır.
- Bez bacağında akım (ib) gönderildiğinde transistör emiter geçer, ib akımı sıfır olduğunda ise kollektör ve emiter arasındaki gerilim çok yüksektir ve akım iletilemez.
- NPN tipi transistörlerde ib ile Vce arasında Vce = ib × β × Vbe formülü vardır, burada β transistöre göre değişen bir katsayıdır.
- 06:57Darlington Bağlantısı
- Güç elektronik devre elemanlarında transistör tek olarak kullanılabildiği gibi, yüksek akım seviyelerine çıkabilmek için genellikle darlington bağlanarak kullanılır.
- Darlington bağlantıda akım kontrolü ilk transistörün bez bacağından sağlanır; bez bacağında iletim varsa Q1 ve Q2 ikisi de iletimde, iletim yoksa ikisi de yalıtımdadır.
- Darlington bağlantıda akım kazancı, tek başına kullanıldığında elde edilen kazancın iki katı kadar olur ve çok yüksek akım kazançlarını sağlar.
- 08:43BJT Transistörün Karakteristik Eğrisi
- BJT transistörün karakteristik eğrisinde kesin bölgesi, doyum bölgesi ve aktif bölge bulunur.
- Kesin bölgesinde Vce minimum bir değer kalır ve bu sızıntı akımıdır, ancak çok küçük olduğu için formüllerde yok sayılır.
- Aktif bölge, transistörün yükseltici olarak kullanıldığı bölgedir ve bu bölgede işlem yapmak gerekir.