Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Yurt TV'de yayınlanan Aport programında, sunucu Banu ve konukları Emel (Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi öğretim üyesi) ile Banu (Yeditepe Üniversitesi öğretim üyesi) yer alıyor. Program, seçimlerden önceki son program olarak sunuluyor.
- Programda gözetim toplumu kavramı, Jeremy Bentham'ın panoptikon teorisi ve Foucault'un bu kavramı topluma uyarlaması ele alınıyor. Türkiye'deki internet yasakları, sosyal medyanın siyasetteki rolü, büyük teknoloji şirketlerinin kullanıcı verilerini nasıl topladığı ve bu verilerin nasıl kullanıldığı gibi konular tartışılmaktadır. Ayrıca, Türkiye'de karşı gözetim mekanizmasının kurulması konusundaki zorluklar ve sosyal medyanın demokratikleşme sürecine etkisi de incelenmektedir.
- Konuşmacılar, Facebook, Google, Twitter gibi sosyal medya platformlarının kullanıcı verilerini nasıl kullanarak para kazandığını, bu platformların "bedava" olduğu iddiasının yanıltıcı olduğunu ve bunların aslında kullanıcıları satarak para kazandığını tartışmaktadır. Ayrıca, siyasi partilerin sosyal medyayı nasıl kullandığı, özellikle dar gelir kaynaklarına sahip partilerin sosyal medyanın önemini vurguladığı ve sosyal medyanın dünya genelindeki kullanım oranları hakkında istatistiksel bilgiler de paylaşılmaktadır.
- 00:40Programın Tanıtımı
- Yurt TV'de Aport programında seçimlerden önceki son programda sosyal medya ve akademik gönderi konuları ele alınacak.
- Programda Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi'nden Emel Hoca ve Boğaziçi Üniversitesi'nden Banu Hoca konuk olarak yer alıyor.
- Konuklar, gözetim toplumu, sosyal medya ve özgürlükler gibi konuları ele alacaklar.
- 02:23Gözetim Toplumu Kavramı
- Gözetim toplumu kavramı Jeremy Bentham'ın panoptikon fikrinden esinlenerek Foucault tarafından topluma uyarlanmıştır.
- Panoptikon, ortada bir kule ve kulenin etrafında arkası geçirgen camlarla dolu hücrelerden oluşan bir hapishane mimarisi olarak tanımlanır.
- Foucault'a göre, insanlar gözetlendiğinizi fark ederek veya fark etmeyerek, bu hissiyatla yaşamaya başlar ve hareketlerini kısıtlar.
- 05:06Gözetim Toplumunun Etkileri
- Gözetim toplumu, insanların üstlerine giydirilmiş bir gözetlenme hissi oluşturur ve bu sistem otosansüre yönlendirir.
- İnsanlar, gözetlenmeseler bile gözetlendiğinizi hissederek kendi kendilerine ilk filtreyi dayatırlar.
- En kötü şey, insanların sansürleme ve filtreleme fikrini kafalarına aşılamış olmaları ve bunun cezasını hissetmemeleridir.
- 07:24Türkiye'nin Uluslararası Algısı
- Türkiye, özellikle 2007 yılından itibaren internet kanunu ile ilgili uygulamalar ve gelişmeler nedeniyle yurt dışında parlak gözükmüyor.
- Türkiye'nin basın özgürlüğüyle ilgili sorunlu bir uluslararası algısı vardır.
- Türkiye'de nefes almakta zorlanan bir medya ortamı vardır ve bu durum 80'lerde ve 90'larda da vardı, ancak şu anda daha görünür hale gelmiştir.
- 09:15Özgür İnternet ve Yasal Çerçeve
- Özgür internet, hem İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi'nde hem de Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nda koruma altına alınması gereken bir durumdur.
- 5651 sayılı kanun bir süreçten geçti ve Anayasa Mahkemesi bazı bölümlerini iptal etti.
- Mart 2015'te bir torba yasayla Anayasa Mahkemesi'nin kararları geçersiz kılınmış ve bu uygulama ağır bir şekilde devam etmektedir.
- 10:12Türkiye'deki Yasaklı Siteler ve Medya Özgürlüğü
- Türkiye'de yüz bin tane yasaklı site olduğu belirtiliyor ve bu sayı az değil.
- Yasaklı siteler arasında yasadışı işler yapanlar olabilirken, habercilik yapan veya bağımsız medya kuruluşu olmaya çalışan siteler de bulunuyor.
- Türkiye'de bazı ekonomi kuruluşları hakkında yanlış bilgiler yayılmasına rağmen, dünya bunu görmüyor değil.
- 11:14Yabancı Medyada Türkiye Hakkında Görüşler
- Konuşmacı Fransa'da "Türkiye bir sonraki Suriye mi olacak?" başlıklı bir gazete haberi gördüğünü belirtiyor.
- Türkiye'de ciddi anlamda sorunlu bir dönem yaşayabileceğine dair farklı fikirlerde olan gazeteciler var.
- Türkiye'de bu tür eleştirel görüşleri söyleyebilecek kurumların gittikçe azaldığı vurgulanıyor.
- 12:22Karşı Gözetim Kavramı
- Karşı gözetim, vatandaşların ve medya kuruluşlarının yakaladığı haberleri, yolsuzlukları veya terslikleri teknolojik araçlarla haber haline getirmesi olarak tanımlanıyor.
- Bu tür haberler kısa sürede yasaklanabilir olsa da, kısa sürede bile etkili olabilir ve bazı kişileri etkileyebilir.
- Karşı gözetimin ana akıma göre ne kadar etkili olduğu tartışılabilir, ancak bu kavramın altını çizmek gerekiyor.
- 13:17İnternet Filtreleme Sorunu
- 2005-2007 yıllarında internet kafe filtre uygulamasının bir milyon küsur internet sitesini filtrelediği ortaya çıkmış.
- Bu filtreleme kanuni değildi ve kimin gözeteceği sorunu ortaya çıkmıştı.
- İnternet kafe filtreleme uygulamasının esasa bağlanmamış olması ve keyfi olarak karar verilmesi sorun olarak belirtiliyor.
- 15:24İnternet Yasalarının Temelindeki Sorunlar
- İnternet sitelerinin kapatılması temelinde 1930'lardaki suçlar ve kabahatler kanununun içtihatları var.
- İnternet sitelerinin kapatılması konusunda müstehcenlik gibi kavramlar kullanılıyor, ancak bu kavramların ne anlama geldiği belirsiz.
- İnternet sitelerinin kapatılması konusunda siyasi figürler ve büyük şirketlerin etkisi var.
- 16:17Yurtdışındaki Gözetim Sistemi
- Türkiye gibi ülkelerde gözetim mekanizmaları daha görünür olsa da, Amerika gibi ülkelerde de fikir özgürlüğü esastır.
- Büyük şirketler (Facebook, YouTube, Twitter) insanların dijital ayak izlerini toplayarak izleyerek içerik sunuyorlar.
- Büyük şirketler bazen devletlerle pazarlık yaparak içerik kısıtlamaları yapabiliyorlar.
- 18:11Karşı Gözetimin Uygulanması
- Karşı gözetimde bağımsız medya kuruluşları, STK'lar ve vatandaşların girmesi gerekiyor.
- Türkiye'de yasama, yürütme ve yargı arasındaki sorunlar nedeniyle karşı gözetim mekanizmasının yakın vadede uygulanması kolay gözükmüyor.
- Yurt dışında devletlerin halkı gözetmesi var, örneğin Google'un unutulma hakkı gibi.
- 20:05E-posta İletişimi ve İzinsiz İletişim
- Nisan ayında Türkiye'de şirketlere herkese e-posta atamayacakları ve izin olmadan iletişime geçemeyecekleri belirtildi.
- İnsanlar genellikle kendi istekleriyle çeşitli promosyon oyunlarına katılarak veya sokakta rastladıkları kişilerle iletişime geçerek kişisel bilgilerini vermişlerdir.
- İzinsiz iletişim yasaklanmasına rağmen, siyasal figürler ve belediye başkanları hala kişisel telefonlara mesaj göndermeye devam etmektedir.
- 21:35Adalet İnançının Yitimi
- Türkiye'deki en büyük sorunlardan biri adaletle ilgili inancın kaybıdır.
- Trafikteki adalet, sportif karşılaşmalarda hakemlerin yönetimi gibi alanlarda adalet inancı giderek yitmektedir.
- Kulüp başkanlarının hakemleri kendi cezalandırmaya çalışması gibi durumlar, toplumda adalet erozyonuna yol açmaktadır.
- 23:25Özel Şirketler ve Veri Güvenliği
- Özel şirketlere para vermiyorsak bile, Google ve Facebook gibi platformlara gönüllü olarak kişisel verilerimizi paylaşıyoruz.
- Facebook, 1.2 milyon aboneye sahip olup, kullanıcıların verilerini kategorize ederek reklam yapmak için kullanmaktadır.
- Instagram'ın sponsorlu içeriklerle donatılması, Facebook'ın satın almasından sonra gerçekleşmiştir.
- 25:58Sosyal Medya ve Siyasi Hayat
- Sosyal medyanın seçim kampanyalarında aktifleşmesi çok yeni bir durumdur.
- 2011'de siyasi partiler sadece web sayfaları oluşturmak için sosyal medyayı kullanırken, etkileşimli iletişim kurmak amacıyla değillerdi.
- Obama'nın kampanyası, sosyal medyanın siyasetteki yükselişinin başlangıcı olmuştur.
- 28:31Sosyal Medyanın Siyasi Kullanımı
- Dünyadaki liderler önemli kararlarını açıklayabilmek için geleneksel medyayı bypass edip sosyal medyayı kullanmaya başlamışlardır.
- Siyasetçiler, kendi mesajlarını filtre olmadan daha net bir şekilde hedef kitlesiyle paylaşabilmek için sosyal medyayı tercih etmektedir.
- Yerel seçimler döneminde beş ana siyasi partinin Twitter kullanımı ve etkileşimli iletişim formülü olarak değerlendirilmesi yapılmıştır.
- 29:32Türkiye'de Sosyal Medya Kullanımı
- Türkiye'de Twitter kapandığında, Adalet ve Kalkınma Partisi Twitter'ı kullanmayı bırakırken, diğer partiler yasağa rağmen etkin bir siyasi kampanya aracı olarak kullanmaya devam ettiler.
- Siyasi partiler için sosyal medyayı etkili kılan karşılıklı diyalog ve etkileşim hala emekleme aşamasında, resmi hesaplar bilgilendirme amaçlı iletişim kuruyor.
- Türkiye'de siyasette, eğitimde ve entelektüel yapıda "biz doğru yolu biliriz, biz gösterelim" şeklinde bir refleks var.
- 32:49Sosyal Medyanın Siyasi Partiler İçin Önemi
- Dar gelir kaynağı olan partiler için sosyal medya çok önemli bir can simidi, televizyon haber bülteni veya gazete reklamı gibi ciddi paralar gerektirmeyen bir kampanya aracı.
- Genç liderlerden Selahattin Demirtaş sosyal medyayı etkin kullanan bir kişi, Obama'yı refere ederek tweetler atıyor ve gençlerin hitabetine daha yakın bir dil kullanıyor.
- Mevcut liderlerin konuşma ve hitap şekli, özellikle gençlerin anneleri ve babaları için bile hitap etmiyor, sosyal medyada bu kalıpların yıkılıp farklı bir hitabete doğru gidilmesi gerekiyor.
- 34:53Obama Örneği ve Sosyal Medya İletişiminin Önemi
- Barack Obama, sosyal medyada yaptığı iletişimle dikkat çekiyor, karısıyla köpeğini gezdiriyor, New York maçına gidiyor ve oyuncularla konuşuyor.
- Obama'nın seçim sonrası Şeyma'ya sarıldığı ve kutlama yaptığı resmi, Samsung'un Oscar törendeki selfie'sinden önce dünyanın en çok retweet edilen resmi oldu.
- Türkiye'deki liderler insan gibi değil, robot gibi görünüyor, yanına yaklaşamazsın, tatlı bir laf duyamazsın, en son yüzelli metreden bile.
- 37:03Sosyal Medya Kullanımının Sınırları
- İnternet World Stat sitesi her senenin başında dünya internet istatistiklerini veriyor, Türkiye'nin internet kullanım oranı yüzde 55 civarında.
- Sosyal medya sadece bazı partilerin sesini duyurabildiği bir alan, mecrada oturan bir insanın ifade ettiği gibi aynen öyle etmez.
- Gezi olayında da görüldüğü gibi, sosyal medya sadece bazı insanların dikkatini çekiyor, fikri olmayan insanlar bu alternatif iletişim araçlarını kullanamıyor.
- 39:46İnternet ve Demokrasi İlişkisi
- Türkiye'de interneti her haneye devlet eliyle yaygınlaştırmak demokratikleşme sürecine katkı sağlayabilir mi yoksa daha kötü duruma getirebilir mi?
- Türkiye'de okullarda tabletler projesi başlatılmış ancak öğrencilerin tabletlerini sattıkları gibi olumsuz sonuçlar yaşanmış.
- Bir projeyi başlatıp yaymak önemli olsa da, doğru şekilde yönetmek ve gitmesi gereken yere götürmek daha kritik bir faktördür.
- 41:25İnternetin Özgürleştirici ve Gözetimci Yüzü
- İnternet başlangıçta özgürleştirici bir ağ olarak tanıtılmış, ancak gözetim toplumuna yol açan bir mekanizma olarak da görülebilir.
- İnternet cihazlarının kameraları ve parmak izi gibi kişisel verilerin kullanımı konusunda kullanıcıların bilgi sahibi olmadığı belirtiliyor.
- İnternet şirketlerinin kullanıcı bilgilerini topladıkları için daha iyi hizmet sunduklarını iddia ettikleri, ancak bu bilgilerin nasıl kullanılacağı konusunda garantisi olmadığı vurgulanıyor.
- 43:45Vatandaşların Hakları ve Koruma Mekanizmaları
- Vatandaşların kişisel bilgilerini vermemeleri durumunda ilkokul arkadaşlarını bulamama gibi olumsuz sonuçlar yaşanabilir.
- Vatandaşların haklarını korumak için ilgili devlet kurumlarına başvurabilecekleri, ancak bu konuda yeterli mekanizmaların olmadığı belirtiliyor.
- Temel hak ve özgürlüklerin peşinde koşarken ezilme aşamasında olan vatandaşların, sosyal medyada haklarının korunması için daha fazla çaba göstermesi gerektiği vurgulanıyor.