Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Göktürk Devleti'nin tarihini anlatan bir belgesel formatındadır. Videoda İlters Kağan'ın iki oğlu olan Bilge Kağan ve Kül Tigin'in hayatları ve göktürk devletindeki rolleri anlatılmaktadır.
- Video, İlters Kağan'ın ölümünden sonra göktürk devletinde yaşanan gelişmeleri kronolojik olarak ele almaktadır. Kapgan Kağan dönemindeki fetihler, devlet içindeki isyanlar ve sonunda İlters'in oğullarının tahta geçmesi anlatılmaktadır. Bilge Kağan'ın devlet yönetimi ve Kül Tigin'in askeri başarıları, özellikle Dokuz Oğuzlar ve diğer rakiplerle yapılan savaşlarda gösterdiği kahramanlık anlatılmaktadır. Video, Kül Tigin'in ölümü ve cenaze töreniyle sona ererken, Orhun Abideleri'nin inşa edilmesiyle Türk tarihindeki önemini vurgulamaktadır.
- 00:04Göktürk Devleti'nin Mirası
- Göktürk Devleti'nin kurtarıcısı İleris Kağan'ın ölümünde biri sekiz, diğeri yedi yaşında iki çocuk bırakmıştı.
- Bu çocuklardan biri Bilge Kağan, diğeri ise Kül Tigin olacaktı.
- İleris'in ölümünden sonra tahta amcaları Kapgan Kağan geçmişti.
- 00:33Kapgan Kağan Dönemi
- Kapgan Kağan döneminde Göktürklerin en parlak zamanı yaşanmış, birçok sefer yapılmış ve Türkler birleştirilmişti.
- Kapgan Kağan 693 yılında Çin'e karşı ilk seferini düzenlemiş, aynı yıl içerisinde Linçu eyaletine yedi kez saldırmıştı.
- 696 yılında Çin imparatorçesi Wu Zetian ile anlaşarak Titanları mağlup etmiş ve Çin'den tohumluklar, tarım aletleri, demir ve Türklerin iadesini almıştı.
- 01:51Kapgan Kağan'ın Son Yılları
- 711 yılı itibariyle Kapgan Kağan'ın sert ve baskıcı yönetimine karşı ülke içinde çeşitli isyanlar çıkmaya başlamıştı.
- Kapgan Kağan önce davranıp Çin'e saldırmış, ancak ülke içindeki isyanlar son bulmamıştı.
- 714 yılında Oğuzlar Göktürk yönetimine karşı ayaklandı ve 716 yılında Kapgan Kağan Bayırkular tarafından pusuya düşürülmüş ve öldürülmüştü.
- 02:39İleris'in Çocuklarının Tahta Geçişi
- Karışık ve tehlikeli zamanlarda İleris'in oğullarının Türk tahtını ele geçirmeleri büyük bir kazanç oldu.
- İki kardeş arasında kağanlık için yaş aralığı sorunu ortaya çıkmıştı.
- Bilge Kağan kağanlık için uygun görünüyordu, Kül Tigin ise ordunun başına geçmek istediğini söyleyerek abisini ikna etti.
- 03:46Bilge Kağan ve Kül Tigin'in Çalışmaları
- Bilge Kağan Türklerin kağanı oldu, Kül Tigin ise abisinin buyruğundaki orduların kumandanı oldu.
- İki kardeş, babalarının ve amcalarının kurtarıp yücelttiği milletin adı, sanı yok olmasın diye gece gündüz uyumadan çalıştılar.
- Bilge Kağan ülke yönetimi konusunda iyiydi, Kül Tigin ise ileride büyük bir asker olacağı belliydi.
- 04:27Kül Tigin'in Savaş Hayatı
- Kül Tigin 16 yaşlarında seferlerde bulunmaya başlamış, yaşça küçük, ruhça çok büyüktü.
- 20 yaşlarında Çingenerali Çaça ile yapılan savaşta üç defa at değiştirmiş, 100'den fazla oktan kurtulmuş ve Çin ordusunu mağlup etmişti.
- 26 yaşındayken Kırgızlara karşı düzenlenen sefere katılmış, Türgişlerle de savaşmış ve onlara boyun eğdirmişti.
- 05:50Dokuz Oğuzlarla Savaş
- Kül Tigin'in en büyük savaşını Dokuz Oğuz boyuyla yapmıştı, bu savaşlar için bir yıl içinde beş kez savaşmak zorunda kaldı.
- Son savaşta Karluklar Göktürklerin savaş halinde olmasını fırsat bilerek Kül Tigin tarafından korunan otağa saldırdılar.
- Bu saldırıda Çin imparatorunun generalleri tarafından tasarlanmış plan kullanılmıştı.
- 07:00Kül Tigin'in Ölümü ve Hatırası
- Kül Tigin 27 Şubat 731'de 47 yaşındayken aldığı yaralardan dolayı hayata gözlerini yumdu.
- Dokuz ay sonra kendisine büyük bir cenaze töreni düzenlendi, çin imparatorluğu dahil pek çok devletten temsilciler geldi.
- Bilge Kağan, sevdiği kardeşini ve vezirini onurlandırmak için Orhun Nehri'nin kıyısına okunabilen ilk Türk yazılı metinlerini diktirdi.