Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Göktürk Devleti'nin son dönemlerini anlatan tarihsel bir anlatımdır. Anlatımda İsbara adlı Göktürk Kağan'ın Çin'e bağlanması ve bu sürecin Türk tarihindeki etkileri ele alınmaktadır.
- Video, Göktürk Devleti'nin güç kaybı ve İsbara'nın yalnızlaşmasıyla başlayıp, Çin'in propaganda harekatıyla İsbara'nın Çin'e bağlanma sürecini detaylı şekilde anlatmaktadır. İsbara'nın Çin heyetine karşı gösterdiği direniş, Türk toprağını öpmesi ve sonunda esir kabul etmesi, ardından 585 yılında Çin'e yazdığı mektupta Türk milletinin hürriyetine düşkünlüğünü ve Çin'in Türk kültürünü değiştirmeye çalışmasını reddetmesi anlatılmaktadır. Video, Türk milletinin gerçek tutumunu yansıtan İsbara'nın mektubunun önemli ifadeleriyle sonlanmaktadır.
- 00:07İsbara'nın Çin'e Bağlanması
- Göktürk Devleti güç kaybederken, İsbara yalnızlaşıyordu ve Çin entrikaları sonucu etrafındaki hanlar, boy beyleri ve halkı tarafından cephe alınmıştı.
- İsbara'nın başarısız idareciliği, kendisine karşı oluşan düşmanlığı körüklüyordu.
- Çin, kendisine sığınan Türklerin müreffeh bir hayat yaşadığı haberini yayarak İsbara'yı zor durumda bıraktı.
- 00:51İsbara'nın Çin'e Bağlanma Mektubu
- İsbara, karısı olan Çinli prensesin tazyiki karşısında Çin Kağanı Venti'ye mektup yazarak Çin'e bağlanmak istediğini ve tabiliğinin kabul edilmesini istedi.
- Çin Kağanı Venti bu talebi memnuniyetle karşılayarak İsbara'yı kendi evladı sayacağını bildirdi.
- 584 yılında yazılan bu mektup, Türk tarihi için büyük bir acının kapısını aralıyordu.
- 01:32Çin Heyetinin Ziyareti
- Venti, İsbara'ya Çin devletinin önemli isimlerinden oluşan bir heyet gönderdi ve İsbara bu heyet için başkent Ötüken'de kabul alanını hazırladı.
- İsbara, devlet ricalini ve halkı davet ederek tahta oturdu ve karısı yanında yer tuttu.
- Çin heyeti İsbara'yı selamladıktan sonra Venti'nin mektubunu uzattı, İsbara mektubu almak için hamle yapınca heyet mektubu geri çekti.
- 02:24İsbara'nın Ayağa Kalkması
- Alan buz kesti ve heyet "hayır, ayağa kalkacaksın" dedi, İsbara bu gurur kırıcı teklifi duyunca şaşkınlık ve endişe içinde kaldı.
- İsbara istifini bozmadan "ben ve atalarımdan kimse ayağa kalkmamıştır, ben nasıl kalkarım? Hem ben rahatsızım" cevabını verdi.
- Çin elçilik heyeti ısrar edince, İsbara'nın karısı Çin prensesi ortalığı sakinleştirmek istedi ancak elçi sert bir çıkış yaptı.
- 03:45İsbara'nın Esir Olması
- Halkının önünde aşağılanan İsbara, karısının korunmasına muhtaç görüntüsü çizen İsbara olanlar karşısında daha fazla dayanamayarak ayağa kalktı.
- İsbara, Türk toprağını öptükten sonra tekrar kalktı ve kendisine uzatılan mektubu çaresizce ayakta aldı.
- Çin elçisi İsbara'ya "çen" (esir) ilan etmek zorunda olduğunu söyledi, İsbara "çen ne demek?" diye sorduğunda "esir demektir" cevabını verince İsbara için artık ne güç ne de hürriyet kalmamıştı.
- 05:56Çin'in Göktürk Topraklarında Etkisi
- İsbara, kendisini esir kabul edeceğini belirterek ağlamaya başladı çünkü artık sadece kendisini değil, bir kağan olarak tüm milletini de esarete sürüklemiş Çinliler bu olayı bütün Göktürk topraklarında anlatıp yaydılar.
- Çinliler, esareti kabul eden bir kaan'a Türklerin biat etmemeleri gerektiği fikri de yayıyorlardı.
- İsbara kendi tahtı uğruna Çin hakimiyetinden faydalanmak için Çin'e yıllık vergi vermeyi de kabul etti.
- 06:46Çin'in Türkleri Çinlileştirme Politikası
- Türkler yer yer İsbara'nın hakimiyetine karşı sert mukavemet göstermeye başladılar.
- Çin, İsbara eliyle Türkleri Çinlileştirme politikası gütmeye başladı ve İsbara'nın ismini kullanarak "Yeni Türk Kanunları" ismi altında kendi kanunlarını Türkler'e dayatmaya başladılar.
- Çinliler, Türklerin kendine has kanunlarını, kılık kıyafetlerini, konuşma biçimlerini, dillerini, günlük yaşantı tarzlarını, dini inançlarını ve saçlarını kesme şekillerini müdahale ederek İsbara'ya yaptırıyorlardı.
- 07:48İsbara'nın Çinlilere Gönderdiği Mektup
- 585 yılında İsbara'nın Çinlilere gönderdiği mektup büyük bir ibret vesikası olarak karşımızda durmaktadır.
- İsbara, mektubunda "gök kubbenin örttüğü, yedi gezegenin aydınlattığı insanlar arasında yüce imparator kendisine itaat etmeyen kimseyi bırakmamıştır" diyerek Çin'in üstünlüğünü kabul etti.
- İsbara, "elbiselerimizi değiştiremem, dalgalı saçlarımızı kesemem, kanunlarınızı alamam, Türk dilini bırakamam" diyerek Türk milletinin gerçek tutumunu ortaya koydu.