Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Eyüp Hoca tarafından sunulan "Kısa Kısa Edebiyat" serisinin bir bölümüdür. Hoca, kişisel hayatı konu edinen edebi metinler ve öğretici metinler konusunun son alt başlığı olan gezi yazısı (seyahatname) hakkında bilgi vermektedir.
- Video, gezi yazısının tanımı ve genel özellikleriyle başlayıp, dünya edebiyatındaki önemli örnekleri (Herodot, Marco Polo, İbni Batu) ve Türk edebiyatındaki önemli eserleri (Seyyidi Ali Reis'in Miratü'ül-Memalik, Evliya Çelebi'nin Seyahatname, Namık Kemal, Ziya Paşa, Reşat Nuri Güntekin, Falih Rıfkı Atay gibi yazarların eserleri) detaylı şekilde anlatmaktadır. Hoca, özellikle Türk edebiyatındaki önemli eserleri ve yazarları hatırlama teknikleri sunarak dersi sonlandırmaktadır.
- 00:01Gezi Yazısı Tanımı ve Özellikleri
- Gezi yazısı (seyahatname), bir edebiyat sanatçısının yurt içinde veya yurt dışında gezip gördüğü yerlerdeki toplumları, kentleri, yaşayışları, adet ve törenleri, doğal ve tarihi güzellikleri edebi bir üslup içinde anlatmasıdır.
- Gezi yazıları insanoğlunun yaşadığı yerlerin dışındaki yerleri görme merakından doğmuştur ve eskiden geziye çıkmayı uğraş edinmiş kişilere gezgin, daha eski adıyla seyyah, gezi yazılarına da seyahatname adı verilirdi.
- Gezi yazılarında amaç yurt içinde ya da yurt dışında gezilip görülen yerlere ilişkin bilgi vermek, o yerlerin güzelliklerini, görülmeye değer yanlarını, insanların yaşayış biçimlerini tanıtmaktır.
- 01:30Gezi Yazılarının Özellikleri
- Gezi yazıları tarih, coğrafya, toplum bilimi, hukuk, folklor gibi birçok bilim için kaynak niteliği taşır ve anlatılanlar hayal ürünü değildir, gerçektir.
- Yabancı terimler ve kavramlar açıklanarak akıcı, anlaşılır bir dil kullanılmalıdır ve okuyucunun kolay bilgi edinmesi için karşılaştırmalar yapılır.
- Yazarın seçiciliği önemli olup her yeri anlatmaz, özellikle ilgi çekecek yerleri anlatır ve görülen yerin kültür, tabiat zenginlikleri, tarihi özellikleri ve yaşama biçimi hakkında okuyucuya bilgiler verilir.
- 02:57Dünya ve Türk Edebiyatında Gezi Yazısı
- Dünya edebiyatında gezi yazısının ilk örnekleri sayılabilecek eserler Herodot, Marco Polo ve İbni Batu'dur.
- Türk edebiyatında en eski seyahatnameler, Timur'un oğlu Şahruh'un yanında bulunan Gıyaseddün Nakkaş'ın yazdığı Acaibü'l-Letaif ve Ali Ekber Hatayı adlı bir tüccarın kaleme aldığı Hitayinamedir.
- 16. yüzyılda yazılan Babürname ve Seyyidi Ali Reis'in Miratü'ül-Memalik (Memleket Aynası), 17. yüzyılda yazılan Evliya Çelebi'nin Seyahatname ise dünya edebiyatındaki en iyi örneklerle boy ölçüşebilecek niteliktedir.
- 05:53Önemli Türk Gezi Yazısı Eserleri
- Seyyad Curnali'nin ilk edebi günlük olarak da geçen gezi yazısı, Reşat Nuri Güntekin'in Anadolu Notları, Romanya Mektupları, Ahmet Rasim'in Hiroşimalar Olmasın gibi eserler önemlidir.
- Oktayakba'nın Frankfurt Seyahatnamesi, Ahmet Haşim'in Avrupa'da Bir Cevelan, Ahmet Tad Efendi'nin Balkon Yolcusu, Firuzan, Düşsem Yollara Yollara, Haldun Taner'in Haç Yolunda, Avrupa Mektupları, Suriye Mektupları gibi eserler de gezi yazısı türünde yer almaktadır.
- Cumhuriyet döneminde en çok gezi yazısı vermiş olan Falih Rıfkı Atay, Atatürkçüydü ve Atatürk'le ilgili birçok eseri vardı.