Buradasın

Genel Türk Tarihi Soru Bankası Dersi

youtube.com/watch?v=XWleqm0my0M

Yapay zekadan makale özeti

Kısa
Ayrıntılı

Bu video, tarih öğretmeni Gökhan Öz tarafından sunulan, Merve ve Ozan adlı öğrencilerle etkileşimli bir eğitim içeriğidir. Gökhan Öz, 1999 Ankara doğumlu, Gazi Üniversitesi mezunu ve yaklaşık 10 yıldır tarih öğretmenliği yapan bir eğitimcidir.
Videoda, genel Türk tarihi konusunda 99 sorudan oluşan bir soru bankası çözülmektedir. İçerik, Türk tarihi konularını kapsamlı şekilde ele almaktadır: Asya Hun İmparatorluğu, Göktürk Devleti, Uygurlar, Hazarlar, Karahanlılar, Selçuklu Devleti, Anadolu'daki ilk beylikler ve Türk İslam devletleri gibi dönemler ve devletler. Sorular kolay, orta ve zor derecelendirilmiştir.
Video, Türk tarihi sınavlarına hazırlanan öğrenciler için faydalı bir kaynak niteliğindedir. Her soru için öğretmen, doğru cevabı belirleyerek ilgili tarihsel bilgileri ve önemli savaşları (Malazgirt, Yassıçemen, Köse Dağ) açıklamaktadır. Ayrıca, Türk İslam devletlerindeki divan sistemi, önemli bilim insanları ve eserleri hakkında bilgiler verilmektedir. Video sonunda, bir sonraki videoda Osmanlı Devleti soru çözümünün yapılacağı belirtilmektedir.

00:07Tarih Öğretmeni Gökhan Öz'ün Tanıtımı: Tarih öğretmeni Gökhan Öz, Ramazan Yetkin ile birlikte genel tekrar projesi geliştirdiklerini belirtiyor.
Gökhan Öz, 1990 Ankara doğumlu, Gazi Üniversitesi mezunu olup yaklaşık 10 yıldır tarih öğretmenliği yapıyor ve son 5 yıldır Ramazan Yetkin ile çalışıyor.
Proje kapsamında genel Türk tarihi, Osmanlı tarihi, inkılap tarihi ve çağdaş Türk ve dünya tarihi konularında 99 sorudan oluşan tekrarlar yapılacak.
01:01Kitap ve Video Projesi: Ramazan Yetkin'in kampı bittiğinde Gökhan Öz, "Tekerrür" adlı bir kitap çıkaracak.
Kitapta Ramazan Yetkin'in videolarında işaretlediği yerlerle ilgili soru bankası, yan tarafta özet bilgiler ve içeride sorular olacak.
Ayrıca 11 videodan oluşan bir genel tekrar da yapılacak ve bu kitapla uyumlu olacak.
01:52Soru Derecelendirmesi ve İletişim: Sorular kolay, orta ve zor şeklinde derecelendirilmiş olup, sarılar kolay, maviler orta, kırmızılar zor soruları temsil ediyor.
İzleyicilerden fen bilgisi öğretmeni, tarih öğretmeni, sağlıkçı, eczacı, mühendis veya mimar olup olmadıklarını ve nereye atanmak istediğini yorumlara yazmaları isteniyor.
Sorular için Instagram adresi üzerinden iletişim kurulabilir ve Ramazan Yetkin'in Instagram kanalında da her gün sorular paylaşılacak.
03:41İlk Soru ve Cevapları: İlk soruda Çin İmparatorluğu'nun bir mektubunda bahsedilen kişi Metehan olarak belirleniyor.
Metehan, Orta Asya'da Türk siyasi birliğini ilk kez sağlayan kişi, Asya Hun İmparatorluğu'nun en parlak dönemini yöneten kişi ve Türk tarihinin ilk düzenli ordusunu kuran kişi olarak tanıtılıyor.
İkinci soruda Budizm'i kabul ettiği için halkıyla arası açılan hükümdar Tapo Kağan olarak belirleniyor.
05:56Diğer Soruların Cevapları: Üçüncü soruda İkinci Göktürk Devleti'nin kuruluşunda etkili olan İleris Kağan olarak belirleniyor.
Dördüncü soruda Cermenleri itaat altına alan ve Roma'yı vergiye bağlayan Attila olarak belirleniyor.
Beşinci soruda yerleşik hayata geçen ilk Türk devleti olan Uygurlar hakkında bilgi veriliyor ve Uygurların Orta Asya'da son kurulan Türk devleti olmadığı, 840 yılında yıkılıp yerine Karahanlılar'ın kurulduğu belirtiliyor.
11:08Türk Tarihi Soruları: Metinde boş bırakılan yere getirilmesi gereken Türk hükümdarı Çiçi'dir, Türk tarihinin ilk milliyetçisi olarak kabul edilir ve Çin esareti altına girmeyi kabul etmez.
Attila, Bizans üzerinde hakimiyet kurduktan sonra Batı Roma'ya yönelmiş, Galya ve İtalya seferlerine çıkmış, ancak Romalılar barış istemek zorunda kalmış ve Attila Roma'yı istila etmekten vazgeçmiştir.
Malazgirt Savaşı'nda taraf değiştiren Peçenekler, günümüzde Romanya'nın Dobruca bölgesinde ve Moldova'da yaşamını sürdüren Uzlar, bugünkü Sibirya'ya ismini veren Sibirler ve tarihte Juan Juan Türkleri ya da Aparlar olarak bilinen Avarlar vardır.
14:19Kavimler Göçü ve Türk Devletleri: 375 yılında gerçekleşen Kavimler Göçü'nün sonuçlarından Roma İmparatorluğu'nun doğu ve batı olarak ikiye ayrılması, Batı Roma'nın kısa süre sonra yıkılması ve Doğu Roma'nın Bizans adını alması, Batı Roma İmparatorluğu'nun 476'da yıkılması ve toprakları üzerinde birçok Germen devleti kurulması ve Avrupa'ya gelen barbar kavimler arasında Hıristiyanlığın yayılması vardır.
Hazarlar ile Türgişlerin ortak özellikleri arasında Emevilere karşı savaşarak İslam'ın yayılmasına bir süre engel olmalarıdır.
Kıpçaklar, Codex Kuanus adında Latin harfleri ile yazılan ilk Türkçe sözlük oluşturmuş, Eyyubiler ve Memlük ordularına görev yapmış, Dede Korkut hikayelerine ve Igor Destanı'na konu olmuşlardır.
17:08Türk Kültür Merkezleri ve Önemli Kişiler: Orta Asya'daki Türk yaşamını aydınlatan kültür merkezlerinden Tagar en gelişmiş olanı, Afanesyova Türkler'e ait en eski kültür merkezi, Kelteminar yerleşik yaşamın görüldüğü bir kültür merkezi ve Anav ise Orta Asya'nın genel olarak en eski kültür merkezidir.
Türklerin Bismark olarak bilinen ve Kutluklar Devleti'nin kuruluşunda önemli rol oynayan devlet adamı Vezir Tonyukuk'tur, Orhun Abideleri onun adına dikilmiştir.
Çin esaretindeki Türklerin bağımsızlık savaşı'nda galip gelmesini sağladığı için kendisine "derleyen, toplayan" manasında İleris unvanı verilen kişi Kutluk Kağan'dır.
20:04Türk Devletleri ve Teşkilat Sistemi: Kuzey Çin'e 200 yıl egemen olan Türk devleti Topkadır, İslam'ı kabul eden ilk Türk boyu Karluklardır, Manas Destanı Kırgızlara ait dünyanın gelmiş geçmiş en uzun destanıdır ve Sasaniler'de çıkan Masta İsyanının bastırılmasında önemli olan devlet Akhunlar Devletidir.
İkili teşkilat ilk defa Asya Hun Devleti'nde uygulanmıştır; doğuda Hakan ya da Kaan siyasi işlerle, batıda Yabgu askeri işlerle ilgilenirken, batıdaki Yabgu kendi iç işlerinde özgür ama dış işlerde doğuya bağlıdır.
23:07İlk Türk Devletleri Hakkında Bilgiler: Eşref öğretmeni, öğrencilerine ilk Türk devletleri hakkında bilgi vermiş ve hangi devlet hakkında bilgi vermediğini sormuş.
Hazarlar, Malazgirt Savaşı'nda Bizans ordusundan ayrılarak Alparslan'ın ordusuna geçerek asimile olmamış ve milli benliğini kaybetmemiş.
Karluklar, 751 Talas Savaşı'nda Çinlilere karşı Müslüman ordusunun yanında yer alan ve tarihte ilk Müslüman Türk topluluğu olan Karahanların kurucu unsuru olan beylik.
25:25Türk Devletleri Hakkında Sorular: Bir seyyahın düzenli şehirler, gösterişli muhabbetler, kültürel hayatın zenginliği ve tarımsal ürünlerin çeşitliliği hakkında bahsettiği yer, yerleşik hayata geçen ilk Türk devleti olan Uygurlar.
Kaşgar, Türk tarihinin ve kültürünün en köklü önemli şehirlerinden biri olup, Bilge Kağan Orhun Yazıtlarında "Türk memleketinin yüreği" olarak ifade edilmiştir.
Kaşgar'ın ünvanı "ışıldayan inci", Buhara'nın ünvanı "İslam'ın Roma" ve Semerkant'ın ünvanı "şehirlerin şahı"dır.
27:24Orta Asya Türk Kültürü: Orta Asya Türk kültürü ile ilgili çıkarımlardan taşınabilir sanat eserleri ve maden işlemeciliğinde ileri gitmiş olmaları yapılabilir.
Balbal, bir asker, kahraman veya hükümdarın mezarının başına dikilen heykelcikten yapılmış heykeldir ve ilk Türklerde inanışa göre ahiret günü dirilecek ve hizmetkar olacaklardır.
Türkler konar göçer yaşam tarzına bağlı olarak birçok toplumla etkileşim içinde yaşamış ve farklı kaynaklarda farklı anlamlarla yer almışlardır.
30:31İslam Öncesi Türk Devletlerinde Yönetim: İslam öncesi Türk devletlerinde siyasi, sosyal, mali ve askeri meselelerin görüşleri karara bağlandığı meclis vardır ve bu meclise kurultay denir.
Mecliste hakan başkanlık ederken, hakan'ın olmadığı dönemde vezir (aygıcı) başkanlık etmiştir ve mecliste yer alan üyelere genel olarak toygun denir.
Mecliste üyeler belli bir düzene göre oturmuştur ve bu düzene "orun" denir.
31:58Türk Devletlerinde Kavramlar: İslam öncesi Türk devletlerinde yer alan kavramlar arasında ürgin (hükümdarın tahtı), yarlık (kanun, emir, ferman), nevbet (hükümdar davulumu) ve ağlı (hazine görevlisi) bulunmaktadır.
Aygucu vezir anlamına gelir, ancak hükümet anlamına gelmez.
Hanedanın erkek üyelerinin devlet yönetiminde ortak hak sahibi olması, taht kavgalarının yaşanmasına ve devletlerin kısa ömürlü olması gibi gelişmelere yol açmıştır.
33:31Hükümdarın Görevleri: İslam öncesi Türk devletlerinde hükümdarın görevleri arasında savaşları yönetmek, barışı sağlamak, töre hükümlerini uygulayarak ülkede dirliği ve birliği sağlamak, şölenler düzenleyerek halkı bir araya getirmek ve kurultaya başkanlık etmek bulunmaktadır.
Hükümdarın kendinden sonra tahta çıkacak kişiyi belirlemek gibi bir görevi yoktur.
Türk tarihinde hiçbir devlette veraset sistemi kesinlik kazanmamıştır çünkü hükümdar ölmeden önce tahta çıkacak kişiyi belirlememektedir.
34:49İslam Öncesi Türk Devletleri: Aybüke öğretmen, İslam öncesi Türk devletleri konusunda ölenlerin arkasından yas tutulması, cenaze törenlerinin düzenlenmesi, değerli eşyalarla mezara gömülmesi, mezar taşlarının dikilmesi ve ağıtların yakılması gibi bilgileri vermiştir.
Aybüke öğretmen, "sal" (atasözü) kavramına değinmemiştir.
36:11Türklerin Kullanmış Olduğu Takvimler: Türklerin kullanmış olduğu takvimler: Oniki Hayvanlı Türk Takvimi, Hicri Takvim, Celali Takvim, Rumi Takvim ve Miladi Takvim'dir.
Oniki Hayvanlı Türk Takvimi güneş yılı esaslıdır ve Türklerin kullandığı ilk takvimdir.
Hicri Takvim ay yılı esaslıdır, Peygamber Efendimizin Mekke'den Medine'ye göçünü esas alır ve Hz. Ömer döneminde ilk defa hazırlanmıştır.
Celali Takvim, Büyük Selçuklu Devleti Sultanı Melikşah tarafından Ömer Hayyam'a hazırlatılmış, mali işleri düzenlemek için güneş yılı esaslı bir takvimdir.
Rumi Takvim, Osmanlı Devleti'nde ekonomik işleri düzenlemek için hazırlanmış, güneş yılı esaslı bir takvimdir.
Miladi Takvim, Hz. İsa'nın doğumu sıfır başlangıç olarak kabul eder ve 1 Ocak 1926'dan beri Türkiye Cumhuriyeti'nde kullanılmaktadır.
38:05Türk Tarihinin İlk Milli Yazılı Kaynakları: Türk tarihinin ilk milli yazılı kaynakları olan Orhun Abideleri (Orhun Kitabeleri) Göktürk Devleti'ne aittir.
Orhun Abideleri'nde devletin halka karşı görevleri, halkın devlete karşı görevleri, halka ve devlete karşı uyarılar bulunmaktadır.
Bu abideler devletle halk arasındaki ilişkileri düzenleyen ve devletin nasıl yönetilmesi ile ilgili bilgiler içeren önemli kaynaklardır.
39:27Türk Destanları: Ergenekon Destanı, Tatar saldırısından kaçıp kurtulan İlhan'ın küçük oğlu Kıyam ile eşinin sığınmasını ve sayılar artınca dağdan çıkışlarını anlatır.
Göç Destanı, Uygurlarla Çin arasındaki mücadelelerden ve Uygurların kıtlık yaşamasından bahseder.
Türeyiş Destanı, atın ve kurdun ilahi olduğundan ve Türklerle ilişkilerinden bahseder.
Bozkurt Destanı, Türklerin dişi kurttan türediğini anlatır ve Göktürklere aittir.
Manas Destanı, Kırgızlara ait dünyanın bilinen en uzun destanıdır ve günümüzde halen yazılmaya devam etmektedir.
41:18Türk Geleneği ve Kavramlar: Cesarete karşı hayranlık duymayı ve birilerine bağımlı olarak yaşamayı yüz kızartıcı bir durum olarak görmek Türk geleneğinde yer almaktadır.
Bağımsızlık, "oksızlık" kavramıyla ifade edilir.
"Kün" halk, "toy" şölen, "yuh" cenaze töreni, "tun" ise vergi memuru anlamına gelir.
42:20İslam Öncesi Türk Devletlerinde Kavramlar: İslam öncesi ve sonrası Türk devletlerinde hedefin her zaman değiştiği ve hedefe varıldığında tekrardan yeni bir hedef koymak "kızıl elma" olarak adlandırılır.
İslam öncesi Türk devletlerinde savaşa gidecek öncü birliklere "yelme" adı verilir.
Gök Tanrı'nın hükümdara verdiği ekonomik güç "ülüş" olarak adlandırılır.
Bir ülkeyi yönetme yetkisinin Tanrı tarafından verildiğine inanılmasına "kut anlayışı" denir.
İslam öncesi Türk devletlerinde yazısız hukuk kuralları "töre" olarak adlandırılır.
44:46Türk Devletlerinde Yönetim: Türk devletleri siyasi, askeri, ekonomik ve sosyal meseleleri boy beylerinde katıldığı kurultayda çözmeye çalışmıştır.
Devlet halkı için şölenler düzenler ve halkını bir baba gibi korur.
Türk devletlerinde hükümdarlık sembollerinden biri çeşitli ünvanlardır: han, hakan, kaan, ilteber, ilteris, tanyu ve şanyü gibi.
45:59İlk Türk Devletleri ve Ticaret Yolları: İlk Türk devletleri ekonomilerini güçlendirmek için kürk yolu ve ipek yolu üzerinde hakimiyet mücadelesi vermiştir.
İpek yolu Çin'den başlayıp Avrupa'ya giderken, Türk yolu Çin'den başlayıp Don Nehri'ne kadar gelmiştir.
Baharat yolu Hindistan'dan başlayıp Avrupa'ya giderken, ipek yolu Çin'den başlayıp Avrupa'ya gider.
47:43Kut Anlayışı ve Taht Kavgaları: İlk Türk devletlerinde hükümdarların ülkesini yönetme yetkisi göktan tarafından verildiğine inanılmış ve bu yetki "kut" adı verilmiştir.
Kut kan yolu ile hanedanın tüm üyelerine geçmiştir, bu da taht kavgalarına sebep olmuştur.
Kut anlayışı devletlerin kısa süreli olmasına ve taht kavgalarının yaşanmasına neden olmuştur.
49:18İslamiyet Öncesi Türk Devletleri Hükümdarlık Sembolleri: İslamiyet öncesi Türk devletleri hükümdarlık sembolleri arasında ota (hükümdar çadırı), nevbet (davul), örgü (taht) ve kotuz (sorgu) bulunmaktadır.
Hilat (halifenin gönderdiği hediyeler) İslamiyet öncesi Türk devletlerinde bulunmamaktadır.
51:25Büyük Selçuklu Devleti: Büyük Selçuklu Devleti Malazgirt Meydan Muharebesi'ni kazanmış ve Kutsal Topraklar'ı (Mekke, Medine, Kudüs) ele geçirmiştir.
Büyük Selçuklu Devleti Avrupa kıtasına geçmemiş, sadece Asya ve Afrika kıtalarında yer almıştır.
Sultan Alparslan "Ebu'l-Feth" (Fetihlerin Babası) ünvanını, Kars'ta bulunan Ani şehrinin alınmasıyla almıştır.
52:59Dandanakan Savaşı ve Tuğrul Bey: 1040 yılında yapılan Dandanakan Savaşı'nda Büyük Selçuklu Devleti kazanmış, Gazneliler yıkılma sürecine girerken Büyük Selçuklu Devleti resmi olarak kurulmuştur.
Tuğrul Bey, Büyük Selçuklu Devleti'nin Anadolu'yu keşif amaçlı seferlerini gerçekleştirmiş ve 1055-1058 yıllarında Abbasi Halifesi tarafından "Doğunun ve Batının Sultanı" ünvanını almıştır.
Malazgirt Zaferi öncesinde Alparslan, Bizans İmparatoru Diyojen'e elçi göndererek barış teklifinde bulunmuş, ancak Diyojen barışın Selçuklu başkenti Rey'de olacağını belirtmiştir.
56:26Selçuklu ve Bizans Arasındaki İlk Önemli Mücadele: Selçuklu ile Bizans arasında yapılan ilk önemli mücadele 1048 yılında Pasinler Savaşı'nda gerçekleşmiştir.
Bu savaştan sonra Türkler Anadolu'ya keşif amaçlı değil, yurt edinme amaçlı gelmeye başlamışlardır.
Yurt edinme amaçlı ilk savaş 1071 Malazgirt Savaşı'dır.
57:33Büyük Selçuklu Devleti ile Çağdaş Devletler: Büyük Selçuklu Devleti ile çağdaş olan devletler arasında Gazneliler yer alamaz çünkü Büyük Selçuklu Devleti Gaznelileri yıkmıştır.
Abbasiler kurulduğunda Emeviler 750 yılında yıkılmıştır, bu nedenle Emeviler ile Büyük Selçuklu Devleti çağdaş olamaz.
58:33Gazneliler ve Büyük Selçuklu Devleti Arasındaki Savaşlar: Gazneliler Devleti ile Büyük Selçuklu Devleti arasında Nesa, Seras ve Dandanakan savaşları gerçekleşmiştir.
Dandanakan Savaşı'yla Gazneliler Devleti yıkılmıştır.
Nihavend Savaşı Hazreti Ömer döneminde Sasanilerle yapılmıştır ve Gazneliler ile Büyük Selçuklu Devleti arasında gerçekleşmemiştir.
59:23Türk İslam Medeniyetinin Geliştiği Merkezler: Türk İslam medeniyetinin geliştiği merkezler arasında Semerkant, Buhara, Kaşgar ve Rey bulunmaktadır.
Kurtuba, Endülüs Emevileri (İspanya'da kurulan Emeviler Devleti) merkezi olup Türk İslam devletlerinde değerlendirilemez.
1:00:10Karahanlılar Devleti: Orta Asya'da kurulan ilk Türk İslam devleti Karahanlılar'dır.
Karahanlılar burslu öğrencilik sistemini başlattı, Semerkant Medresesi'ni açtı, resmi dili Türkçe yaptı ve ribat adı verilen kervansarayları inşa etti.
Karahanlılar'ın kurucusu Bilge Kül Kadir Han'dır, Saltuk Buğra Han döneminde ise İslamiyet'i kabul etmişlerdir.
1:01:18Doğunun ve Batının Sultanı Ünvanı: Doğunun ve Batının Sultanı ünvanı ilk kez Tuğrul Bey'e verilmiştir.
1087 yılında Abbasi Halifesi tarafından bu ünvan ikinci kez Sultan Melikşah'a verilmiştir.
1:02:05Malazgirt Savaşı ve Anadolu Beylikleri: Malazgirt Savaşı'ndan sonra Anadolu'da Danişmentliler, Saltuklular, Mengücekliler, Artuklular ve Çaka Beyliği gibi beylikler kurulmuştur.
Bu beylikler Anadolu'da kurulan ilk beylikler olarak bilinir.
1:03:14Malazgirt Savaşı'nın Diğer Adı: 26 Ağustos 1071'de Sultan Alparslan komutasında Büyük Selçuklu Devleti ile Bizans arasında yapılan Malazgirt Meydan Muharebesi'nin diğer adı "Yurt Açan"dır.
Anadolu'yu yurt edinen savaş Mirye Kefalon Savaşı'dır, yurt kurtaran savaş ise Sakarya Meydan Savaşı'dır.
1:04:38Mısır'da Kurulan İlk Türk Devleti: 835 yılında Bağdat'ta doğan ve iyi bir eğitim alan Tolunoğlu Ahmet, 868 yılında Mısır'da bağımsızlığını ilan etmiştir.
Tolunoğlu Ahmet, Mısır'da ilk Türk devletini kurmuştur.
1:05:09Malazgirt Savaşı'ndan Sonra Anadolu'da Kurulan İlk Türk İslam Devletleri: Malazgirt Savaşı'ndan sonra Anadolu'da kurulan ilk Türk İslam devletleri arasında Danişmentliler, Saltuklular, Mengücekliler ve Artuklular bulunmaktadır.
Karamanoğulları ise ikinci beylikler döneminde kurulmuştur.
1:05:55Tuğrul Bey'e Verilen Ünvan: Şii baskısı altında olan Abbasi Halifesi, Selçuklu Sultanı Tuğrul Bey'den yardım istemiştir.
Hilafetini ve devletini baskıdan kurtaran Tuğrul Bey'e "Doğunun ve Batının Sultanı" ünvanı verilmiştir.
Bu ünvanla Türklerin İslam dünyasındaki gücü, otoritesi ve itibarı artmıştır.
1:07:07Harzemşahlar Devleti ve Yassıçemen Savaşı: Harzemşahlar Devleti, Anadolu Moğol istilasına açık hale gelmiştir.
Yassıçemen Savaşı, Türkiye Selçuklu Devleti ile Harzemşahlar arasında Ahlat bölgesinde gerçekleşmiştir.
Bu savaşla Harzemşahlar yıkılma sürecine girmiş ve Moğollarla Anadolu arasında tampon bölge ortadan kalkmıştır.
1:09:09Türk Beylikleri ve Eserleri: Anadolu'daki ilk medrese olan Yağbasan Medresesi Danişmentler tarafından kurulmuştur.
1081 yılında kurulan donanma, Türk Deniz Kuvvetleri'nin kuruluşu kabul edilir ve kurucusu Çaka Bey ilk Türk denizcisi olarak bilinir.
Robotik ve sibernetik biliminin kurucusu El-Cezeri, Artuklu Devleti'nde yaşamıştır.
1:10:32Türk Beylikleri ve Eserleri: Danişmentler Sivas, Tokat ve Malatya civarında kurulmuş ve Kayseri Ulu Camii'ne aittir.
1228-1229 yılları arasında inşa edilen ve 1985'ten beri UNESCO tarafından koruma altındaki Divriği Ulu Camii Mengüceklere aittir.
Malazgirt Savaşı'ndan sonra Sultan Alparslan'ın "toprak fethedenin malıdır" sözü, Anadolu'nun fethini hızlandırmış ve ilk Türk beyliklerinin ortaya çıkmasına yol açmıştır.
1:12:34Türk Beylikleri ve Eserleri: Erzurum ve çevresinde kurulan kale, cami, tepsininar, üç kümbetler ve Mama Hatun Türbesi gibi eserleri Saltuklular bırakmıştır.
Uzun Hasan, Doğu Anadolu'da Osmanlıyı uğraştıran beyliklerden biridir ve Fatih Sultan Mehmet döneminde Otlukbeli Savaşı'nda Akkoyunlular mağlup edilmiştir.
Saltuk Buğrahan, Müslüman olduktan sonra Abdülkerim adını almış ve Türkler İslam'ın yayılması için mücadele vermesiyle El-Mücahit ve El-Gazi ünvanları verilmiştir.
1:14:10Türk Edebiyatı ve Bilim Adamları: Kutadgu Bilig, Yusuf Has Hacip tarafından yazılmış, siyasetname ve nasihatname türünde, adalet, devlet, akıl ve kanaat üzerine yazılmıştır.
Ali Kuşçu, Timur Devleti zamanında Semerkant'ta yaşarken Osmanlı Sultanı II. Mehmet'in daveti üzerine İstanbul'a gelmiş, Ayasofya Medresesi'nde müderrislik yapmış ve İstanbul'un enlem ve boylamını hesaplamıştır.
Piri Reis, "Bahriye" adlı eseri olan önemli bir denizcidir, ilk Türk deniz haritasını çizmiştir ve Hint deniz seferlerindeki başarısızlığından dolayı Kanuni Sultan Süleyman döneminde idam edilmiştir.
1:16:25Osmanlı Saray Görevlileri: Camedar hükümdarın kıyafetleriyle, aptal hükümdarın temizlik işlerinden, atabey meliklerin hocası, şihne askeri vali ve yönetici, hares emir'i ise suçluları cezalandırır.
Sultan'ın av işlerinden sorumlu kişi emir-i şikardır, hares emir'i ise ceza infazında görevlidir.
Hükümdar ve vezirden sonra protokolde üçüncü kişi olan, protokolü düzenleyen ve elçileri kabul eden kişi haciptir.
1:18:32İlk Müslüman Türk Devletlerinde Divanlar: İlk Müslüman Türk devletlerinde Divan-ı İstifanın başkanlığını Müstevhi yapar.
Divan-ı İsraf, mali işlerde denetlenen bir divandır ve başkanı Müşrifi ve Malik'tir.
Sultan Divanı, saltanatın başındaki kişidir; Sultan'ın olmadığında toplanan divana Niyabeti Saltanat denir ve burada Naip başkanlık yapar.
Divan-ı Arz, askeri işleri görüşüldüğü divandır.
1:19:45Dini Mimari ve Sanat Dalları: Medrese, kümbet, mescit, tekke ve zaviye dini mimari kategorisinde yer alırken, ribat (kervansaray) dini bir mimari eser değildir.
Hat, teslim, vitray, malak kari sanat dalları dini sanatlardır, telkari ise gümüş işleme sanatıdır.
1:21:07Önemli Bilim Adamları ve Eserleri: Alparabius (Farabi), "Muallimi Sani" (İkinci Öğretmen) unvanıyla bilinir ve dünyanın ilk modern müzik kitabı olan Kitab'ül-Musikiyi yazmıştır.
Gazali'nin ünvanı Hüccetül İslam (İslam'ın ispatlayıcısı), Biruni'nin ünvanı Ali Boran, İbni Sina'nın ünvanı Avi Senna (Tıbbın hükümdarı) ve Cabir bin Hayyan'ın ünvanı Geber (Kimyacı)dir.
Cabir bin Hayyan atomun parçalanabileceğini öne sürmüş, İbni Nefs küçük kan dolaşımını tespit etmiş, İbni Heysem fotoğraf makinesinin mucidi olarak kabul edilir ve El-Cezeri sibernetik ve robotik biliminin kurucusudur.
1:23:44Türk İslam Eserleri: Firdevsi'nin Şehname'si İran-Turan mücadelesini anlatmaktadır.
Yunus Emre Divanı Hikmet, Hoca Ahmet Yesevi'ye aittir, Divan-ı Lügat-it Türk ise Kaşgarlı Mahmut'un ilk Türkçe sözlüğüdür.
Yusuf Has Hacib'in "Siyah Siyasetname" ve "Nasihatname" özelliği taşıyan eseri Kutadgu Bilig'dir.
1:25:37Divanların Görevleri: Divan-ı İnşa (Divan-ı Tuğra), sultan'a ait mektuplar, berat ve meşhur gibi devletin yazılı belgelerine tuğra çeken, iç ve dış yazışmalardan sorumlu divandır.
Divan-ı Mezalim, üst düzey suçların, siyasi suçların görüşüldüğü ve zalimlerin yargılandığı divandır.
Divan-ı Arz askeri işlerin görüşüldüğü, Divan-ı İsraf mali ve idarilerin kontrolü için, Divan-ı İstifa ise mali işlerin görüşüldüğü divandır.
1:27:21Türk İslam Devletlerinde Kavramlar: Şuh askeri vali, muhtesip belediye işlerinden sorumlu, ami şehir ve kasabanın yönetiminden sorumlu memur, Divanı İstifa gelir-gider mali işler için kullanılır.
Bulan sistemi bir toprak sistemi değil, askeri bir sistemdir ve ordunun ihtiyaçlarını karşılamak için kullanılan bir çeşit devşirme sistemidir.
Nizamülmülk'ün Siyasetname'sinde sultanın haftada iki gün zalimlerden mazlumların haklarını almak ve suçlara ceza vermekten başka çaresi olmadığı belirtilmiştir.
1:29:14Kut İnancı: Kaşgarlı Mahmut'un sözde Türklerde var olan kavramlardan "Cihan Hakimiyeti" vardır.
Kut inancı, Allah'ın yönetme yetkisi vermesiyle ilgilidir.
1:30:12Türkiye Selçukluları Hakkında Sorular: Kılıç Arslan'ın ülkeyi on bir oğulları arasında paylaştırması merkezi otoriteyi zayıflatmış, taht kavgalarını artırmış ve hanedan dışından kişilerin hükümdar olabilmesi durumunu engellemiştir.
Türkiye Selçukluları 13. yüzyılın başlarında Antalya, Sinop, Alanya ve Suda'yı hakimiyet altına almış, kervansaraylar inşa ederek Doğu Akdeniz'de siyasi ve ekonomik etkinliğini artırmış, ticareti güvenilir hale getirmeye çalışmıştır.
Anadolu Avrupalılar tarafından "Türkiye" adıyla anılmaya başlanması, Milye Kefelon Savaşı'ndan sonra olmuştur.
1:32:31Türkiye Selçuklu Devleti'nin Özellikleri: Türkiye Selçuklu Devleti 1077-1308 yılları arasında Anadolu topraklarında varlığını sürdürmüş, Haçlı seferlerine karşı Anadolu'yu savunmuş ve kervansaraylar yaparak ticaretin gelişmesine katkıda bulunmuştur.
Ahi Teşkilatı 13. yüzyılda Ahi Evran tarafından kurulmuş, gayrimüslimlerin katılamadığı, mesleki eğitim veren ve yardımlaşma ve dayanışma esas alan bir teşkilattır.
1235 yılına ait Anadolu tasından, Anadolu'da siyasi birliğin bulunmadığı ve Moğol istilasına açık bir halde olduğu sonucuna ulaşılabilir.
1:35:13Türkiye Selçuklu Devleti'nin Önemli Dönemleri: Birinci Alaaddin Keykubat döneminde Türkiye Selçuklu Devleti en parlak dönemini yaşamış, Alanya ve Sudak limanlarını ele geçirmiş, Kıpçak beyleri ve Rus knezleri itaat altına almış, Harzemşahlarla yapılan Yassıçemen Savaşı'nı kazanmıştır.
Türkiye Selçuklu'da merkezi otoriteyi korumak ve arttırmak amacıyla şehzadelere para basma yetkisinin verilmemesi, büyük toprakların komutanlara dağıtılmaması, merkezden illere valiler atanması, yolların güvenliğinin sağlanması ve haberleşme teşkilatlarının kurulması gibi uygulamalar yapılmıştır.
1176 yılında yaşanan Miryakefalon Savaşı'ndan sonra İkinci Kılıçarslan'ı tebrik için gelen Ermeni padi'nde bulunduğu ruhani liderler, "Patrik Sultan'a muzaffersiniz, Tanrı mübarek etsin" demiştir.
1:39:46Köse Dağ Savaşı Sonrası Türk Devletleri: 1243 Köse Dağ Savaşı'ndan sonra Anadolu'da kurulan Türk devletlerinden Karesioğulları ve Saruhanoğulları denizcilikle uğraşmıştır.
Germiyanoğulları ve Dulkadiroğulları denizcilikle uğraşmamıştır.
1:40:38İkinci Beylikler Dönemi Haritası: İkinci beylikler dönemi haritasında Karesioğulları, Saruhanoğulları, Aydın, Menteşeoğulları, Dulkadiroğulları, Ramazanoğulları ve Osmanlıoğulları gibi beylikler yer almaktadır.
Malazgirt Savaşı'ndan sonra birinci beylikler ortaya çıkmış, Köse Dağ Savaşı'ndan sonra Moğollar Anadolu'dan çekildikten sonra ikinci beylikler ortaya çıkmıştır.
1:41:30Tarih Soruları ve Cevapları: Ahmet Zeki Velidi Togan'a göre Selçuklular'ın en büyük tarihi rolü Ön Asya'da ikinci bir Türk vatanı kurmaktır; birinci Türk vatanı Orta Asya'da Ötüken'in olduğu bölgedir.
Mevlana Celaleddin Rumi'nin eserleri arasında Divan-ı Kebir, Mesnevi, Mektubat ve Fihi Ma Fih bulunmaktadır; Makalat ise Hacı Bektaş-ı Veli'nin eseridir.
Çaka Beyliği, 1081 yılında ilk Türk donanmasını kurarak Midilli ve Sakız adalarını fethetmiştir.
1:43:13Eserlerin Sahipleri: Kebir ve Mesnevi Mevlana Celaleddin Rumi'nin, Garipname Aşık Paşa'nın, Makalat Hacı Bektaş-ı Veli'nin, Risale-i Nursiye ve Divan Yunus Emre'nin eseridir.
Anadolu Selçuklu Devleti'ni Büyük Selçuklu Devleti'nden ayıran özellikler arasında denizcilikle uğraşmaları ve pervaneci adında görevlileri bulunması bulunmaktadır.
1:45:13Eserlerin Sahiplerini Belirleme Formülü: Türkiye'de gezilen yerlerde eserlerin sahiplerini belirlemek için "DSM" formülü kullanılabilir: Danışman, Saltuk, Mengücek, Artuklu ve Çaka beyliklerinin belli başlı eserleri vardır.
Kırklareli, Edirne, Tekirdağ, Çanakkale, İstanbul, Bursa ve Trabzon gibi şehirlerde sadece Osmanlı Devleti'ne ait eserler bulunmaktadır.
Eserin önünde, arkasında veya bir yerinde Sultan, Yeşil, Haseki, Çelebi ve Paşa gibi ünvanlar varsa bu eser Osmanlı'ya aittir.
1:47:42Eser Örnekleri ve Sorular: Sivas Gök Medrese, Ankara Köprüsü ve Erzurum Çifte Minareli Medrese gibi eserler Anadolu Selçuklu Devleti'ne aittir.
Sultanahmet Camii, Bursa Ulu Camii, Edirne Selimiye Camii ve Topkapı Sarayı gibi eserler Osmanlı'ya aittir.
Malabadi Köprüsü Artuklulara aittir.
1:50:49Son Soru Çözümü: Trabzon'da Türkiye Selçuklu Devleti'ne ait bir eser bulunmaz, sadece Osmanlı Devleti'ne ait eserler vardır.
Türkiye Selçuklu Devleti'nin ilk inşa ettiği kervansaray Alay Handır Yakutiye Medresesi'dir.
Sivas Çifte Minareli Medrese Türkiye Selçuklu'na aittir, Ağrı Doğubayazı'da bulunan İshak Paşa Sarayı ise Osmanlı Devleti'ne aittir ve ilk kalorifer sistemli saraydır.
1:51:38Video Kapanışı: Konuşmacı, 99 soruda durduğunu ve 100 soruda durmadığını belirtiyor.
İzleyicilerden Türk-Islamiyet öncesi Türk devleti ve Türk İslam devletleri konularında yorumlara yazmalarını istiyor.
İzleyicilerden 99 soruda kaç doğru ve kaç yanlış yaptıklarını yorumlara yazmalarını rica ediyor.
Instagram adresini paylaşarak sorularını buradan atabileceklerini ve soru paylaşımlarını takip edebileceklerini belirtiyor.

Genel Türk Tarihi Soru Bankası Dersi

Yapay zekadan makale özeti

Yanıtı değerlendir