Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir gemi mühendisliği eğitmeni tarafından sunulan teknik bir eğitim dersidir. Konuşmacı, tasarım ofisinden bir uzman olarak gemideki basınçlı hava ve yağ sistemlerinin detaylı anlatımını yapmaktadır.
- Video, gemideki basınçlı hava sistemlerinin (30 barlık ilk hareket hava sistemi ve 7-8 barlık servis hava sistemi) ve yağ sistemlerinin tasarım, çalışma prensipleri ve bağlantılarını kapsamlı şekilde ele almaktadır. İçerikte kompresör kapasitesi hesaplamaları, hava şişelerinin fiziksel özellikleri, basınç kontrol mekanizmaları ve güvenlik önlemleri gibi teknik detaylar açıklanmaktadır.
- Videoda ayrıca tanker gemilerdeki özel sistemler (ODME, stripping, padding ve perging line), deniz suyu soğutma sistemleri, balast tankları ve buzlu bölgelerde çalışan gemilerde kullanılan donma önleme sistemleri gibi konular da ele alınmaktadır. Eğitmen, gemi teknik şartnamesi yazarken ve boru devresi çizilirken dikkat edilmesi gereken teknik detayları vurgulamakta, özellikle tankerlerde ve buzlu bölgelerde çalışan gemilerde kullanılan nitrojen sistemlerinin önemi hakkında bilgi vermektedir.
- Yağ Sistemi Tanıtımı
- Samp tank içinde bir hazne bulunur ve bu haznenin içinde bazı borular dışından, bazıları içinden yağ emer.
- Tank içindeki sepet, büyük katı atıkları yakalayarak filtreleme görevi görür.
- Yağ seperatörünün emişi ve otomatik filtrenin geri dönüşü (back flash) iki farklı borudan yapılır.
- 01:29Samp Tankı İşleyişi
- Samp tankı kirlendiğinde, pompa vasıtasıyla yağ sahile verilir ve yeni temiz yağ tanka alınır.
- Tank dolumu uzaktan kumandalı quick closing vana ile kontrol edilir ve seviye göstergeleri belli bir aşamaya ulaştığında vanayı kapatarak dolum bitirilir.
- Kirli yağ transferi için seperatör transfer pompası kullanılır ve vanalar kapalı olduğunda yağ vestel tanka geri döndürülür.
- 02:46Tank Bağlantıları ve Sorun Çözümü
- Samp tanka sızma tavalarından gelen bağlantılar, hava firar bağlantısı ve çamur pompası (slash pompası) gibi diğer bağlantılar bulunur.
- Pompa yedeklenmiyor, bozulduğunda tamir edilene kadar seperatör devreye alınmaz.
- Zor durumlarda labo stand-by pompası, el pompası veya bidon kullanılarak alternatif çözümler uygulanabilir.
- 05:25Tank Tasarımı ve Uyarılar
- Tankların detaylı konstrüksiyon resimleri design office tarafından ayrı olarak verilir.
- Kapasiteleri, hava firarları, dolum boruları ve iskandil borularının detayları independent tanks resminden bakılabilir.
- Yağ seperatörleri makine dairesindeki seperatör odasına konulur ve bağlantıları yağ sıçramasına karşı korunmalıdır.
- 09:10Basınçlı Hava Sistemleri
- Basınçlı hava sistemleri iki ana gruba ayrılır: ilk hareket hava sistemi (30 bar) ve servis hava sistemleri (7-8 bar).
- İlk hareket hava sistemi, dizel motorların başlangıçta çalıştırılması için kullanılır ve silindirlere pistonları itecek basınçlı hava verir.
- Servis hava sistemleri daha komplike olup pek çok ekipmana ve mahalleye hava gönderir.
- 11:49Basınçlı Hava Sistemi ve Tüpler
- Basınçlı hava sisteminin en önemli ekipmanı basınçlı hava tüpleridir ve bu tüpler 30 barlık kapasitededir.
- Ana makine ve jeneratörlerin çalıştırılması için gerekli hava bu tüplerden sağlanır.
- 12:13Makine Çakma Hava İhtiyacı
- Geri dönüşsüz makinelerde (krankı tek yönde dönen makinelerde) makinelerin ard arda 6 kere çakılabilmeli, geri dönüşlü makinelerde ise 12 kere.
- Jeneratörlerde ise (dizel jeneratörlerde) ard arda çakılması gereken hava miktarı 3 kere olmalıdır.
- Tüplerin kapasitesi bu sayıların üstünde olmalıdır, aksi takdirde makine çalışmadığında tüpler tekrar doldurulmalı ve sistem bekletilmelidir.
- 13:20Hava Şişelerinin Özellikleri
- Havayla çakılması gereken makinaların ihtiyacı olan havayı toplam kapasiteyi sağlayan en az 2 tane şişe olmalıdır.
- Şişelerin basınçları 30 bar olmalı ve ana makine geri dönüşsüz ise, şişelerin kapasitesi ana makineyi 6 kere çakabilecek ve jeneratörü 3 kere çakabilecek kadar olmalıdır.
- Hava şişelerini seçerken makine kataloglarına başvurularak makinanın bir kere çakılması için gerekli olan hava miktarları belirlenmelidir.
- 15:04Hava Kompresörleri
- Hava şişeleri hava kompresörleri ile doldurulur ve kompresörlerin sembolü bir santrifüj pompanın sembolüne benzer şekilde bir yamuk içi dolu şekildedir.
- Kompresör modülü içinde kompresörler, basınç göstergeleri, su ayrıştırıcılar, alarmlar ve kompresör motorlarının sembolleri yer alır.
- Hava şişelerini atmosfer basıncından 30 bara kadar dolduracak en az 2 adet hava kompresörü gemiye konulmalıdır ve şişelerin en fazla 1 saatte doldurulması gerekmektedir.
- 17:24Pratik Kompresör Hesabı
- Pratik kompresör hesabı için P = P_max × V_t × 1000 formülü kullanılır, burada P kompresör kapasitesi (m³/s), P_max şişenin çalışma basıncı (bar), V toplam şişe hacmi (m³) ve t dolum süresi (saniye).
- Şişeler 30 bara göre dizayn edilmiş ve toplam 2 litre hacme sahip olduğunda, 1 saat veya daha kısa sürede doldurulması gerekiyor.
- İki 30 m³'lık kompresör kullanıldığında iş tamamlanabilir, güvenli bölge için fazlalık verilerek 2×35 veya 2×40 m³'lık kompresörler de kullanılabilir.
- 19:26Makine Çakılması İçin Hava Hesabı
- Makineyi ilk hareket ettirmek için gerekli hava miktarı Q = n × s × d² × k formülüyle hesaplanır, burada n çakılma adedi, s silindir çapı, d stroke (pistonun hareket ettiği mesafe) ve k sabit değer.
- Jeneratör örneğinde silindir çapı 0,21 m, stroke 0,29 m, devir sayısı 1500 rpm ve silindir sayısı 6 olduğunda, ilk hareket için 10,80 litre hava gerekli.
- Class kurallarına göre makine 6 kere üst üste çakılabilir, jeneratör için 3 kere çakılması gerekiyor, bu nedenle jeneratör için gerekli hava miktarı 32,40 litre olur.
- 23:54Hava Şişeleri ve Özellikleri
- Hava şişeleri basınçlı tank olduğu için genellikle silindirik yapıdadır, böylece eşit basınç dağılımı sağlanır ve mukavemet problemleri önlenir.
- Hava şişeleri yatay veya dikey tip olabilir, gemi mühendisliği için genellikle yerleşimi kolay olması nedeniyle yatay tip tercih edilir.
- Servis havası için 8 bara kadar çalışan daha düşük basınçlı (1 litre kapasiteli) hava şişeleri kullanılır ve bunları besleyecek kompresörler 15 dakika veya 30 dakikada doldurabilir.
- 27:22Hava Sistemi Tasarımı
- Kompresörler, sekti vanaları, elektrik motorları ve su ayırıcılar genellikle kuru hava gerektiği için bu sistemlere dahildir.
- Basınçlı havanın içinde yağ, su veya nem olabilir, bu nedenle ayrıştırma için seperatörler (water seperatör) ve drainler kullanılır.
- Sistem, paket halinde gelir ve tasarımcının sorumluluğu belirli bir noktadan başlar.
- 28:30Şematik Mantık ve Hava Sistemi
- Şematik mantık, tek kat diyagramı çizilirken önemli olup, kompresörün detayları değil mantığı gösterilir.
- Hava sistemlerinde boru içindeki hızlar 30 metre/saniye'ye kadar alabilir, bu nedenle boru çapları düşmektedir.
- Sistemin düşük basınç alarmı makine kontrol odasından kontrol edilir ve basınç düşüşü durumunda diğer kompresör devreye alınır.
- 30:00Hava Şişeleri ve Bağlantılar
- Hava şişelerine dolum vanaları yerleştirilir ve bu vanalar genellikle şişelerin üzerinde gelir.
- Bağlantılar yapılırken, giriş çıkış çaplarında farklılık varsa reddüssel kullanılır.
- Hava şişeleri doldurulduktan sonra çıkışlar kollektör üzerinden birden fazla noktaya dağıtılır.
- 30:54Ana Makine ve Jeneratör Bağlantıları
- Kollektörden birinci hat ana makineye gider ve ana makinede C86 adlı hava giriş plancı bulunur.
- Jeneratörlere giden bağlantıda su tutucu ve drain yerleştirilir, böylece içerde su yoğuşması durumunda drain edilebilir.
- Jeneratörler flexible hortumla bağlanır ve her birinin ağzına nanitör vana konulur.
- 32:48Güvenlik ve Servis Hava Sistemi
- Hava şişelerinde sefty relief valve (güvenlik kalkanı) bulunur ve bu valflerin çıkışları makine dairesinin dışına çıkarılır.
- Servis hava sistemi için 7-8 bar civarı basınç kullanılır ve kompresör ile su tutucu ile hava şişesi doldurulur.
- Servis hava şişelerinin altında drainler vardır ve bunlar mümkün olduğunca en alt noktadan city'ye gider.
- 36:04Servis Hava Dağıtım Sistemi
- Servis hava sisteminde kollektör bayağı kalabalık olup, ufak devler olduğu için küresel vanalar veya glock vanalar kullanılır.
- Servis hava sistemi, üst binada gerekli olan havanın dağıtıldığı yerler, makine dairesi, geminin baş tarafı ve güvertesine dağıtılır.
- Tankerlerde genellikle dört tane chest (deniz suyu alıcı) bulunur; iki tanesi balas pompa dairesinde, diğer ikisi makine dairesinde olup, kargo ile karışabilme ihtimali olmaması için bağımsızdır.
- 38:07Deniz Suyu Soğutma Sistemi
- Geminin soğutma sisteminde ilk etapta en önemli akışkan deniz suyudur.
- Denizden alınan su, gemi içinde soğutma işlemi tamamlandıktan sonra bordodan dışarı atılır.
- Deniz suyu almak için geminin en alt noktasında, makine dairesinde kutular yapılır ve bu kutular geminin dışında ızgaralarla donatılır.
- 39:54Deniz Suyu Sistemlerinin Temizliği
- Deniz suyu sistemlerinde sürekli akış olduğundan kirlenme olur ve temizlik için basınçlı hava kullanılır.
- Deniz suyu sistemlerinin girişteki ızgaraları, deniz canlıları tarafından tıkandığında gemiye su alamaz ve bu durumda makine soğumaz.
- Temizlik için düşürücü kullanılarak 7-8 bar basınçlı hava 2 bara düşürülür ve bu hava deniz suyu sistemlerine gönderilir.
- 43:11Balast Tankları Donmasını Engelleyici Sistem
- Tankerlerde balast tanklarının donmasını engellemek için hava sistemi kullanılır.
- Balast tankları yüzme su hattının hizasında donma başlayabilir, bu nedenle üzeri delikli borularla hava fokurlatılır.
- Bu sistem özellikle buzlu bölgelerde çalışan (ice notasyonu olan) gemilerde kullanılır ve alternatif olarak balast tanklarında ısıtma yapılabilir.
- 45:08Basınçlı Hava Sisteminin Diğer Kullanımları
- Basınçlı hava sistemi tatlı su hidroforuna, tank sounding sistemine (uzaktan kumandalı iskandil) ve seperatörlerin hava ihtiyaçlarına gider.
- Floy booster ünitesi ve yakıt seperatörleri için de basınçlı hava sistemi kullanılır.
- Makine dairesindeki ekipmanlara kuru hava gönderebilmek için hava kurutucuları kullanılır.
- 47:05Yukarı Katlarda Kullanılan Basınçlı Hava Sistemleri
- Tankerlerde tank yıkama iteri için basınçlı hava gerekir.
- Egzoz gaz economizer (egzoz gaz kazanı) temizliği için basınçlı hava kullanılır.
- Anjurum service line olarak adlandırılan sistem, kompartmanlara ve ekipmanlara giden hat değil, makine dairesinde ve atölyelerde hortum takılarak kullanılabilen basınçlı hava sistemidir.
- 48:59Basınçlı Hava Sistemi Bağlantıları
- Basınçlı hava sisteminde küresel vana ve ucunda quick cap (çabuk kapama) bağlantı hortumu takılabilir.
- Sistemde komodation servis (üst binada kullanılan yerler) için branş alınmış ve açık güvertede bağlantılar yapılmıştır.
- Kasara güvertesi, mürettebat güvertesi, officer kaptan köşkü ve tek teker güvertesi için hava hattı istenir.
- 49:52Düdük Sistemi
- Geminin düdüğü basınçlı hava sistemiyle çalışır ve bu gemide sekiz barlık servis hava sisteminden çalışır.
- Bazı gemilerde düdük otuz barlık hava tüplerinden çalışabilir.
- 50:20Güverte Sistemleri
- Güverteye geçildiğinde tankerlerle ilgili sistemler devreye girer.
- Güverte hattından balas tank donma önleyici sisteme branş alınmış ve küresel vana ile kaplanmıştır.
- Boru kesilerek flexible hortumla yapılacak bağlantılar için opsiyon oluşturulmuştur.
- 50:55Hava Bağlantıları
- Makine dairesinden gelen servis havası ve nitrojen sisteminden gelen hava arasında hortumla bağlantı yapılabilmektedir.
- İki sistem aynı anda kullanılmaz ve devre aranjmanıyla da kullanılamaz.
- Stripping, padding ve perging line gibi tankerlerin ihtiyaç duyduğu sistemler için hava sağlanır.
- 52:29Yangın Pompası Sistemi
- Geminin baş tarafında acil yangın pompası ve deniz suyu alıcısı bulunmaktadır.
- Acil yangın pompası makine dairesindeki yangın pompalarından farklı bir kompartmanda olmak zorundadır.
- Bu pompa için ayrı bir deniz suyu sandığı (kinis) yapılmalı ve makine dairesindeki kinisinden emiş yapamaz.
- 54:02Donma Önleme Sistemi
- Tankerin başbik tankı (balast tankı) donma olayı için özel bağlantı yapılır.
- Donmaya karşı içine delikler açılmış borulardan hava basabilmek için sistem kurulur.
- Bu sistemin detayları 805 numaralı resme bakılarak görülebilir.
- 54:53Basınçlı Hava Sistemleri Arası Bağlantı
- Otuz barlık sistemle sekiz barlık sistemin bağlantısı için bir kollektörde üçüncü bağlantı vardır.
- Kompresör problemi olduğunda, otuz barlık hava tüpleri sekiz barlık hava tüpüne bağlanabilir.
- Otuz barlık hava şişesinden sekiz barlık sisteme basınç gönderildiğinde patlama olmaması için basınç düşürme istasyonu (reducing valf) kurulur.
- 56:17Tablo Hazırlama
- Tabloda maksimum 65lik bir devre bulunmaktadır.
- Vanalar seti tabloya işlenirken özellikle set brasher'ları (basınçları) yerleştirilmelidir.
- Çalışma basıncı ve sıcaklık bilgileri tabloya eklenir.
- 57:35ODME Sistemi ve Kargo Tankları
- ODME (Oil Chuge Monitoring) sistemi, kargo tanklarını yıkarken deniz suyu ve kargo karışımının içindeki yağ oranını ölçen ve bu oran belli bir seviyenin üzerindeyse karışımı denize değil, slottank (güvertedeki ayrı depolama tankı) gönderen bir sistemdir.
- Kargo tankları mal aldıktan sonra önce deniz suyu ile, sonra tatlı su ile (flash) yıkılır çünkü deniz suyu içeride bırakıldığında korozyon oluşur.
- ODME sistemi modüler yapıda olup pompası, kontrol cihazları ve elektronik devreleri içerir ve hava ihtiyacı vardır.
- 1:00:18Servis Hava Sistemi ve Nitrojen Bağlantısı
- Servis hava sistemi tasarlanırken, hava kompresörü ve servis tüpü seçimine, bağlantı noktalarına ve giriş-çıkışlara dikkat edilmelidir.
- Tankerlerde özellikle ice class gemilerde balast tankları için nitrojen bağlantısı bulunmaktadır.
- Nitrojen bağlantısı, kargo devrelerinde boruların içini temizlerken güvenlik için asal gaz kullanmak amacıyla kullanılmaktadır.
- 1:02:01Öğrenme Önerileri
- Dizayn ofisinde veya tersanede çalışırken, meslek hayatına girdikten sonra soru sorma fırsatınız azalacağından, şimdi ve staj yaparken sorularınızı sormalısınız.
- Bilgi sahibi olmak için önce kendiniz araştırıp öğrenmelisiniz, sonra da sorularınızı sorabilirsiniz.
- Anlatılanlar genel mantık ve intiba vermek amacıyla sunulmuştur, detaylı hesaplamalar için ayrı çalışmalar yapılmalıdır.