Buradasın

Geleneksel ve Yeni Medya Arasındaki Habercilik Etiği ve Gözetim Değişimi

youtube.com/watch?v=JIDY32R_mSo

Yapay zekadan makale özeti

Kısa
Ayrıntılı

Bu video, bir kongrede sunulan akademik bir konuşmadır. Konuşmacılar arasında Fatma Beyza, Elif Şeyda Doğan (Marmara Üniversitesi Yayıncılık Yönetimi tezli yüksek lisans öğrencisi) ve Ceren Parçal (Yenişehir'de Radyo Televizyon Programında Tez Yüksek Lisans Öğrencisi) bulunmaktadır.
Sunum, geleneksel medyadan yeni medyaya geçiş sürecinde habercilik etiğinin nasıl değiştiğini ve dijital ortamlarda gözetim kavramının nasıl evrimleştiğini ele almaktadır. Video, geleneksel medyada objektiflik, doğruluk ve tarafsızlık gibi etik ilkelerin yeni medyada anındalık, etkileşimsellik ve kullanıcı türevli içerik gibi özelliklerle nasıl değiştirdiğini incelemektedir. Ayrıca, sosyal medyada bireylerin mahremiyet alanlarının nasıl zayıfladığı ve gözetim mekanizmalarının nasıl değiştiği konuları da ele alınmaktadır.
Sunumda dijital dünyanın insan doğasını nasıl etkilediği, dijital kimliğin oluşumu, transmedya hikayeciliği ve gözetim kavramının Foucault'un panoptikon teorisi üzerinden incelenmesi bulunmaktadır. Video, sosyal medyada yaşanan gözetim ve etik sorunları ele alan bir tartışma ile sonlanmaktadır.

00:07Sunumun Genel İçeriği: Konuşmacı, kongre için teşekkür ederek, makalesini birlikte hazırladığı Alp ve kendisinin vaktini alacağı için de teşekkür ettiğini belirtiyor.
Sunumun amacı, geleneksel medyadan yeni medyaya geçişte habercilik etiğinin nasıl değiştiğini incelemek.
Sunum akışı: geleneksel medyada habercilik etiği, yeni medyada habercilik etiği, araştırma yöntemi ve sonuçlar şeklinde ilerleyecek.
01:37Geleneksel Medyada Habercilik Etiği: Habercilik etiğinin geliştirilmesi, haberciliğin özgürleşmesi ve piyasanın yıkıcı gücünden korunabilmesi gerekliliğinden kaynaklanmıştır.
Geleneksel medyada habercilik etik ilkeleri objektiflik, doğruluk, tarafsızlık ve nesnellik olarak belirlenmiştir.
Habercilerin bu ilkeleri uygulaması zor çünkü her haberci farklı bir çevrede ve ideolojik görüşlerle yetişmiştir.
04:08Yeni Medya Özellikleri: Yeni medya, tüm alanları etkileyerek değiştirmiştir; geleneksel medyada tek taraflı iletişim olduğu halde, yeni medyada çift taraflı etkileşim vardır.
Yeni medyanın en önemli özelliği sayısallaşmadır ve haberciliği etkileyen özellikler arasında anındalık, iki yönlülük, kolaylık, küresel ve kitlesel nitelik bulunmaktadır.
Türkiye'de nüfusun %60'ı (48 milyon) internet kullanmakta ve insanların habere erişiminde Facebook, YouTube, Twitter, WhatsApp ve Instagram gibi yeni medya platformları tercih edilmektedir.
06:16Araştırma Yöntemi ve Sonuçları: Araştırma, geleneksel medyadan yeni medyaya geçişte habercilik etik ihlallerinin değişiminin ortaya konması amacıyla yapılmıştır.
Örneklem, hem geleneksel hem yeni medya platformlarında en çok izlenen, tık alan ve popüler konulardan seçilmiştir.
Araştırmada nitel içerik analizi yöntemi kullanılmış ve geleneksel medyadan yeni medyaya habercilik etiğinin değişimini gösteren bir tablo oluşturulmuştur.
06:46Geleneksel ve Yeni Medyada Etik Sorunlar: Geleneksel medyada etik sorunlar arasında gerçek ve doğru olmayan haber içerikleri, tarafsızlık eksikliği, özel yaşamın gizliliği ihlali ve kaynakların yanlış kullanımı bulunmaktadır.
Yeni medyada da bu etik sorunlar devam etmekte ancak uygulanma şekilleri değişmekte ve yeni etik ihlaller ortaya çıkmaktadır.
Yeni medyada anındalık ve hız özelliği, etkileşimsellik, profesyonel olmayan içerik oluşturucular ve kopyala-yapıştır sorunu gibi yeni etik problemler meydana gelmektedir.
10:01Yeni Medyanın Etkileri: Yeni medya, kendisini etkilemekte ve geleneksel medyayı da yenilemekte, daha fazla hız ve etkileşime sahip hale getirmektedir.
Geleneksel medyada haber içeriği oluştururken yeni medya araçlarından faydalanılmaktadır.
Günümüzde WhatsApp ihbaratları ve gizli kamera kullanımı gibi yeni medya araçları geleneksel medya içinde de kullanılmaktadır.
10:37Yeni Medya ve Etik Sorunlar: Yeni medya sonrası geleneksel medyanın dönüşmesiyle ortaya çıkan etik sorunlar arasında sosyal medyanın gündem belirlemesi, WhatsApp ihbar hattı ve gizli kamera kullanımı bulunmaktadır.
Sosyal medyanın geleneksel medyanın gündemini oluşturması örneğin, bir kadın hesabından paylaşılan bir anne çocuğunun velayetini kaybetmesi videoyu göstermektedir.
Bu video sosyal medyada popüler oldu ve ertesi gün geleneksel medya olan Star TV'de ana haber bülteninde yer aldı, ancak haberin kaynağına inilmedi ve karşı taraftan görüş alınmadı.
13:01Etik İhlallerin Örnekleri: Bir sosyal medya kullanıcısı tarafından paylaşılan, Bolu'da imam nikahı ile evlendirilen 11 yaşındaki kız çocuğunun hamile olduğu iddiası, kaynak gösterimi yapılmamış ve etik bir ihlal olarak değerlendirilmektedir.
Bu haber aslında Brezilya'da bir hastalığı olan bir kız çocuğuna ait bir görsel olup, kız çocuğunun yüzü bile blurlanmamıştır.
Yeni medyanın hız ve yönleşme özelliği ile etik ihlaller kolay ve sık şekilde yapılmaktadır.
15:09Etik İhlallerin Önlenmesi İçin Öneriler: Yeni medya ile değişen etik ihlallerin önüne geçebilmek için kullanıcılar etik kavramı ile ilgili bilinçlendirilmeli ve farkındalık kazanmaları sağlanmalıdır.
Haberciler yeni medya konusunda bilgilendirilmeli ve habercilik ile ilgili düzenlemeler yeni medya ortamına uygun biçimde yapılmalıdır.
Yeni medya okuryazarlığı konusunda gelişim sağlanmalı ve özellikle devlet denetimi, habercilik alanında yeni medyada etik ihlaller üzerine daha fazla durmalıdır.
17:51Medya Tanımlamaları: Medya, yığınlarla iletişimi sağlayan radyo, televizyon, gazete, dergiler gibi basın yayın organlarının tümünü kapsayan ortak at başlı, sesli ve görsel kitle iletişim araçlarının tümüdür.
Günümüzde medya, internet teknolojileri ile birlikte derin bir dönüşüme uğramıştır ve geleneksel medya ve yeni medya olmak üzere iki alt başlık altında incelenebilmektedir.
Geleneksel medya, görsel, işitsel ve basılı kitle iletişim araçlarının oluşturduğu klasik, alışılagelmiş medya türüdür ve televizyon, gazete, dergi ile başlamıştır.
20:00Geleneksel ve Yeni Medyanın Karşılaştırması: Geleneksel medyada bireyler medya mesajlarının pasif alıcısıdır, yeni medyada ise bu durum diyalog halini almıştır.
Geleneksel medya etkisi sınırsız olan bir medyadır, ancak insanlara ulaşabilme araçları açısından sınırlıdır.
Yeni medya, bilgisayar ve medya teknolojilerinin buluşmasıyla ortaya çıkan bir ortamdır ve tüketici aynı zamanda üretici ve anlam katan olmuştur.
22:50Yeni Medyanın Avantajları ve Dezavantajları: Yeni medyanın geleneksel medyaya göre en büyük avantajı, hedef kitlenin demografik özellikleri (eğitim düzeyi, yaş aralığı, şehir gibi) hakkında bilgi edinerek kişiselleştirilmiş mesaj iletmesidir.
Yeni medya, zaman ve mekan kavramlarının önemini getirerek, hangi ortamda bulunursak bulalım istediklerimizden bilgi edinme imkanı sunmaktadır.
Yeni medyanın olumsuz yönlerinden biri, gazetelerin dijital ortama taşınmasıyla basılı halindeki ilgi kaybı ve bilgi kirliliğidir.
25:22İnsan Doğası ve Teknoloji İlişkisi: İnsan, teknolojik uzantılardan oluşmaktadır ve bu teknolojik uzantılar insanın davranış ve tutumlarında değişikliklere sebep olmaktadır.
İnternet, insanın teknolojik uzantılarından biri olarak kabul edilmekte ve günümüzde insanın düşüncelerini, duymalarını ve hareketlerini belirlemektedir.
Dijital insan oluşumu, sadece alışveriş veya meslek alanlarını değil, yaşam pratiğimizin temelini etkilemiştir.
27:00Dijital Kimlik ve Görünmezlik: Dijital kimlik, gerçek hayattaki kimlik özelliklerini yansıtmak zorunda olmayan, idealize edilmiş bir kimlik şeklidir.
Dijital insan internette görünmez olabilmektedir; kimin kim olduğunu, nereden yazdığını ve ne düşündüğünü bilmediğimiz bir ortamdadır.
Dijital dünya ile gerçek dünya arasındaki sınırlar kalkmıştır; gerçek simülasyona dönüştürülmüştür.
28:26Dijital Evren ve Nesiller: Dijital evrende "dijital göçmen" ve "dijital yerli" olmak üzere iki farklı nesil kavramı ortaya çıkmıştır.
Dijital evren, gerçek dünyanın özelliklerini içerse de kendi kuralları ve kanunları olan farklı bir dünyadır.
Dijital evrende, aşırı dolu bir ortamda öznelik durumunu kaybeden insanlar, kalın bir anonimlik duvarı arkasına gizlenebilmektedir.
30:22Dijital Yerli ve Dijital Göçmen: Dijital yerli ve dijital göçmen kavramları, teknolojiye yakınlık ve yaş ilişkisinin birbirine paralel olduğu ortamda ortaya çıkmıştır.
Dijital yerli, dijital dünyayı öğrenmenin orijinal dili olarak varsayar, dijital göçmen ise iki farklı dil bilir ve geleneksel iletişim araçlarını kullanır.
Dijital göçmenler önce kitap ve çizgi roman gibi basılı araçları elde edip daha sonra film, dizi ve mobil oyunları tercih ederken, dijital yerliler direkt olarak dijital evrenin sunduğu araçlarla bu dünya ile tanışır.
31:57Transmedya Hikayeciliği: Transmedya, yeni medya teknolojileri ile oluşan bir ortamdır ve hikayenin birden fazla platformda farklı parçalar halinde sunulmasıdır.
Transmedya, televizyon, film, kitap, çizgi roman ve dijital medya araçları ile aynı anda hikayenin farklı parçalarını ileterek tüketici ile işbirliği yapar.
Transmedya, dijital göçmenlere ve dijital yerlilere aynı anda hitap eder ve dünyadaki örnekleri Blair Cadısı, Star Wars, Matrix, Harry Potter ve Marvel evrenidir.
34:01Sonuç: İki nesil arasında zihinsel bir zıtlık ve digitales farkı vardır; yaşla digitalli yakınlık doğru orantılıdır.
Geleneksel ve yeni medya, iki farklı jenerasyon için hissederek yaşadığı iki farklı dünyadır.
Transmedya, dijital dünya ile gerçek dünyanın araf konumundadır ve dijital göçmenlerle dijital yerlilerin karşılaştığı ortak alanlardan biridir.
35:16Dijitalleşme ve Gözetim Kavramı: Konuşmacı, dijitalleşme ile beraber değişen gözetim ve gözetlenen olgusunu niteliksel bir araştırma ile incelediğini belirtiyor.
Çalışmada sosyal medyanın hayatımıza girmesiyle beraber gözetim kavramının yapısal değişimini incelemek amaçlanmıştır.
Sanayi toplumundan bilgi toplumuna geçişle birlikte iletişim araçları ve teknolojilerinde değişimler yaşanmış, kullanıcılar medya içeriğini belirleyebildiği ve değiştirebildiği sosyal medya kavramını doğurmuştur.
36:42Sosyal Medya ve Gözetim: 2005 yılı itibariyle sosyal medya hayatımıza girmiş, kullanıcılar artık Facebook, Twitter, Instagram gibi platformlarda içerik üretebilir ve yayınlayabilmektedir.
Geleneksel medyadan farkı, kullanıcıların katılımcı olmaları ve öznel olarak yapı üretebilme imkanı sağlamasıdır.
21. yüzyılda sosyal medya kavramıyla kamusal alan ve özel alan ayrımı ortadan kalkarak bulanıklaşmıştır, bireyler hem kendilerini ifade etmiş hem de teşhir etmişlerdir.
37:45Gözetim Kavramı ve Teorileri: Gözetleme, bir kişinin yaptıklarını kendini göstermeden, fark ettirmeden gizlice takip etmek olarak tanımlanır.
Gözetleme kuramsal anlamda Mars'ta fabrikada işçilerin takibi, Weber'in bakışında bürokrasi, Foucault'ya göre iktidar ve disiplin için temeldir.
Foucault gözetim konusuna en çok denetim anlamında bakmıştır; ona göre denetim, ceza vermekten daha güçlüdür.
39:27Geleneksel Gözetim Örneği: 1656 yılında Paris'te Hospital General'de Paris nüfusunun 300 bininin en az 6000'i gözetim altına alınmıştır.
Bu kurumda eşcinseller, fakirler, deliler gibi toplumun alt tabakası temsil eden kişiler hapsedilmiştir.
Foucault'a göre bu gözetlemenin alt metninde ekonomik ve siyasi temeller barındırır; bu kişiler daha sonra ucuz iş gücü olarak devlete karşı kazandırılmaya çalışılmıştır.
40:30Dijital Çağdaki Gözetim: Dijitalleşme ile sosyal medya kavramı doğmuş, Web 2.0 teknolojisi ile basit eş zamanlılık, açıklık ve anında ulaşılabilirlik özellikleri sunulmuştur.
Sosyal medyada gözetleme olgusu hem içerik hem de ticari bir nesne olarak sunulmuştur, gösteri satın alabilen ticari alana evrilmiştir.
Kapitalist kültürde artık yüz olarak değil, sadece yüzler üretiyoruz; kapitalist sistemde kaydedilen bir makinalara dönüşmüş durumdayız.
41:31Panoptikon ve Gözetim Modelleri: Panoptikon 1785'te "pam" (bütün) ve "optikon" (gözetleme) kelimelerinden türeyerek üretilmiştir.
Omniptikon, karşılıklılık ve gönüllü rızayla yapılan işleyiş gözetlemesidir; arkadaşımızı gözetleyip, biz de arkadaşımız tarafından gözetleniriz.
Panoptikon, Jeremy Bentham'ın tasarladığı kurumla bağlantılıdır ve 18. yüzyılda okullar, akıl hastaneleri, yoksul evleri ve özellikle hapishanelerde uygulanmıştır.
42:53Modern Gözetim Sistemleri: Panoptikon'un temel araçlarından biri tek tipleştirmektir ve gözetim nesnelerinden biri kimliklerdir.
Avrupa Birliği'nin Madrid ve Londra saldırıları sonrasında elektronik pasaportlar zorunlu tutulmuştur.
Bauman, günümüz toplumlarını panoptik sonrası dönem olarak adlandırıyor ve hareketlilik ve göçebelik çağın ruhunu oluşturduğunu belirtiyor.
44:06Dijital Çağdaki İktidar ve Gözetim: Foucault 20. yüzyılda kapitalist toplum sistemlerinde iktidarın değişikliğini anlatır; tek kişinin yüzünü sürekli gördüğümüz iktidar yerine görünmez iktidarın varlığını anlatır.
George Orwell'ın 1984'teki Big Brother sisteminde totaliter ve gözle görülebilen bir iktidarın varlığından distopya oluştururken, Foucault ve Bauman dijital anlamda görünmeyen bir iktidarın varlığını anlatmaktadır.
Süper panoptikon kavramı Mark Poster'a aittir, kavramı geliştiren David Leon'dur ve bu panoptikon modelin elektronik versiyonudur; kredi kartları, cep telefonları, akıllı telefonların çağında yaşandığı belirtilmiştir.
45:37Sosyal Medyada Gözetim ve Veri Kontrolü: ABD, İngiltere ve İsrail'in sahip olduğu PROMIS ve ECOON bir programları aracılığıyla Microsoft yüklü bilgisayarların verileri kolayca kontrol edilebiliyor.
1981'de ABD'de uygulanmaya başlanan kanun ile işverenler yasal olarak çalışanlarını gözlemleyebilmektedir.
Günümüzde iş alımlarında sosyal medya hesapları incelenerek, Facebook'ta bir ürün beğenildiğinde ilgili reklamlar gösterilerek tüketici profili oluşturulmaktadır.
46:58Sosyal Medyada Gözetim Örnekleri ve Etkileri: Hindistan'ın Uttar Pradesh eyaletinde WhatsApp gruplarında siyasi veya sorunlu mesaj atıldığında grup yöneticisinin gözaltına alınabileceği bir yasal hale geldi.
Sosyal medya, bizi katılımcı ve demokratik bir anlamda bağlı hale getiriyor; Twitter'da anketlerde anlık oy kullanabiliyoruz.
Sosyal medyada gözetimde gönüllü ifşa, dikizleme kültürü, özel alan ve mahremiyet alanının ortadan kaybolması ve gösterme arzusu oluşması gibi değişiklikler meydana geldi.
48:03Terörle Mücadele ve Gözetim: 11 Eylül saldırıları sonrası ABD'nin Patriot Ark yasası ile terörle mücadele politikası geliştirilmiş, özellikle Müslüman ve Ortadoğulular denetlenmeye başlanmıştır.
Kişisel veriler, e-mailler ve anlık mesajlaşmalar devlet denetimi altına girmiştir.
Eğlence endüstrisinde "görünen ve gören olmak" başlıklı yazıda, sosyal medya boş zaman ekonomisinde bireylerin kendilerini gösterebilecek mekanlar olarak kullanmaktadır.
48:55Sosyal Medyada Gözetim ve Farkındalık: Sosyal medyada bireyler kendilerini gözetleyen bireylerle yüz yüze gelmediği için gözetlendiğinin farkında olmadan gösteriş yapmaktadırlar.
İnsanların kendilerini kanıtlayabileceği ortamlarda fark edilebilme hazzı, ifşa edilme korkusundan daha güçlüdür.
Facebook üzerinden yapılan bir araştırmada kullanıcıların profiline bakmaktan hoşlananların oranı %50,67, fotoğraflar kısmına bakmaktan hoşlananların oranı %64,70 olarak gözlemlenmiştir.
50:13Sosyal Medya Kullanımı ve Değerlendirme: Facebook mahremiyet araştırmasında mahrem alanının olmadığını düşünenler %40, mahrem alanının olduğunu düşünenler %60 oranında yer almaktadır.
Gözetlendiğini düşünmesine rağmen sosyal medyayı kullanmaya devam edenler %60 oranını oluşturuyor.
Sosyal medya iletişime katkısı hızlı erişim, yüksek etkileşim ve anındalık olarak sıralanırken, bir taraftan özgür düşünce paylaşımı sağlarken bir yandan da dijital bir panoptikonla karşı karşıya bırakılmaktayız.
51:57Sosyal Medyada Gözetim ve Etik İhlaller: Konuşmacılar Mersin Üniversitesi Radyo Televizyon Sinema Bölümünde yüksek lisans yapıyorlar ve etik ve gözetim konularında sunumlar yapmışlar.
Sosyal medyada hem devletin müdahale etmesi gerektiği hem de gözetim olduğu bir ikilem yaşanıyor.
Sosyal medyada yoğun bir şekilde gözetime maruz kalıyoruz ve bu durumdan zevk alıyoruz.
53:51Yeni ve Geleneksel Medyada Denetim Farkları: Geleneksel medyada habercilik etiğinde daha net sınırlar ve çizgiler varken, yeni medyada özel bir denetim uygulanmıyor.
Yeni medya geleneksel medyadan farklı bir medya biçimi olduğu için, yeni medya özelliklerine uygun bir denetim uygulanmalı.
Bireyler genellikle sosyal medyada denetlendiğinin farkında değil veya farkında olsa bile bundan haz aldığı için problem teşkil etmiyor.
55:41Gözetimin Ekonomik ve Sosyal Etkileri: Cambridge Analytica'nın Donald Trump'ın siyasi konuşmaları için 50 milyon kişinin hesaplarını analiz ettiği örneği gösteriliyor.
Bireyler sosyal medyada paylaşımlarını yaparken, kapitalist sisteme fayda sağlıyor ve reklam pazarlama faaliyetleri için hedef kitlesi ortaya çıkıyor.
Sosyal medya, yeni medya kapitalizmin önemli bir parçası haline gelmiş durumda ve bireylerin dijital ayak izleri kapitalizme katkı sağlıyor.
57:53Etik ve Gözetim Sorunlarının Çözümü: Devletin bir şekilde yasal düzenleme yapması gerekiyor ancak bunun için etik ihlallerin belirlenmesi gerekiyor.
Asıl sorunun dijital normların olmaması olduğu ve insanların ahlaki normlara ve ilkelere kavuşması gerektiği belirtiliyor.
Dijital ortamda "nasıl paylaşacağız?", "niye paylaşacağız?" gibi soruların sorgulanması gerektiği vurgulanıyor.

Geleneksel ve Yeni Medya Arasındaki Habercilik Etiği ve Gözetim Değişimi

Yapay zekadan makale özeti

Yanıtı değerlendir