Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitim içeriği olup, konuşmacı Garip Akımı ve Garipçiler hakkında bilgi vermektedir. Konuşmacı, Garip Akımının kurucusu ve temsilcileri olan Orhan Veli Kanık, Melih Cevdet Anday ve Oktay Rıfat Horozcu'nun hayatını ve eserlerini anlatmaktadır.
- Video, Garip Akımının 1941 yılında Orhan Veli Kanık, Melih Cevdet Anday ve Oktay Rıfat Horozcu tarafından başlatıldığı bilgisiyle başlayıp, akımın genel özelliklerini açıklamaktadır. Garipçilerin kuralsızlığı kural edinmesi, ölçüden, uyaktan vazgeçmesi, günlük hayattan konuları şiire sokması ve basitlik, sadelik, aleladelik anlayışını benimsemeleri anlatılmaktadır. Daha sonra her bir Garipçinin hayatı, eserleri ve şiir anlayışları detaylı olarak incelenmektedir. Video, Garip Akımının temel ilkelerini ve temsilcilerini öğrenmek isteyenler için faydalı bir kaynaktır.
- Garip Akımının Genel Özellikleri
- Garip akımı 1941 yılında Orhan Veli Kanık, Melih Cevdet Anday ve Oktay Rıfat Horozcu tarafından başlatılmıştır.
- Garipçiler özellikle "Birinci Yeni" olarak da bilinir ve "Garip" adlı kitabın önsözünde sanata dair görüşlerinden bahsetmesiyle bu akımın başlangıcı olmuştur.
- Kitabın kapağında "Bu kitap sizi alışılmış şeylerden şüpheye davet edecektir" ifadesi, üç sanatçının sanat çizgisinde yer alacaklarının başlangıcı olmuştur.
- 01:09Garip Akımının Edebi Özellikleri
- Garipçiler kuralsızlığı kural edinen, edebiyatımızdaki geleneklere karşı çıkan kişilerdir.
- Şiirde ölçüden, uyaktan kesinlikle vazgeçerler ve serbest şiir yazan kişilerdir.
- Şiir dili halkın konuştuğu dil olmalıdır, dildeki her sözcük argo da dahil şiire girmeli ve şairin şairlikten kaçınmalıdır.
- 01:56Garip Akımının Şiir Anlayışı
- Garipçiler, Tanzimat II. dönemde Recaizade Mahmut Ekrem'in "her güzel şey şiirin konusu olabilir" sözünü daha da genişleterek "her şey şiirin konusu olabilir" diyerek şiirin konusunu genişletmişlerdir.
- Şiirde edebi sanatlara yer verilmemesi gerektiğini düşünüyorlar ve basitlik, sadelik, aleladelik ilkesiyle söz sanatlarına, şairane ve mecazi söyleyişlere karşı çıkıyorlar.
- Şiir esprili, nükteli bir anlayışla yazılmalı diyorlar ve ironiye, alaycı tutma, mizahi öğelere, nükteli söyleşleri ve insanları şaşırtacak unsurlara şiirlerinde sürekli yer veriyorlar.
- 03:00Garip Akımının Konuları ve Etkileri
- Günlük yaşamdaki en basit şey bile şiirin konusu olabilir diyorlar ve o güne kadar işlenmeyen konuları şiire sokuyorlar.
- Şiirlerinde sıradan insanlara, o küçük insanı şiire sokmuşlardır ve halk şarkılarından, fırkalardan, deyimlerden yararlanıyorlar.
- Sürrealizm etkilendikleri akım gerçeküstücülük akımıdır ve şiirin diğer sanatlarla ilişkilendirilmesini şiddetle karşı çıkıyorlar.
- 04:09Garipçilerin Temsilcileri
- Garip akımının kurucusu ve en önemli temsilcisi Orhan Veli Kanık'tır, şiir haricinde makale, deneme, hikaye, çeviri türlerinde eserleri de vardır.
- İlk şiiri 1936 yılında Varlık dergisinde Mehmet Ali Sel imzasıyla çıkmış ve Japon nazım şekli haikayı (eğlenceli mısra) edebiyatımızda kullanan ilk sanatçıdır.
- Şiir anlayışı "Garip öncesi" ve "Garip sonrası" olmak üzere ikiye ayırıyor; Garip sonrası şiir anlayışında ölçüye baş kaldırıp serbest şiirler yazmıştır.
- 05:40Orhan Veli Kanık'ın Eserleri
- Şiiri hayal gücünden kurtarıp sokağa gerçek hayata çıkarmıştır, yapmacıksız, doğal söyleşi, günlük hayat içerisindeki halkı anlatmıştır.
- Küçük insanı şiire getirmiştir, toplumla ilgili yer yer vermiş, Nasrettin Hoca fıkraları ile Lafonten masallarını şiire çevirmiştir.
- "Yazık oldu Süleyman Efendiye", "Kitabe-i Sengi Mezar Şiir", "Anlatamıyorum, İstanbul'u Dinliyorum", "İstanbul Türküsü" gibi şiirleri meşhurdur.
- 06:43Melih Cevdet Anday
- Melih Cevdet Anday şiirlerinde yalın bir dil kullanan sanatçıdır ve 1936'da Varlık dergisinde "Ukde" isimli şiiri ilk olarak yayınlanır.
- 1941'de Orhan Veli ve Oktay Rıfat ile "Garipsin Şiir" kitabını çıkarır ve 1956'da "Yan Yana Şiir" kitabı 142 maddeye aykırı bulunduğu için 1964'te yasaklanmıştır.
- Hececilerden etkilenerek şiir yazmaya başlayan sanatçı, Garip çizgisine yönelerek serbest tarzı şiirlerde kaleme almış, özellikle kavgacı üslupla toplumsal sorunlara değinmiştir.
- 08:08Oktay Rıfat Horozcu
- Oktay Rıfat Horozcu halk masallarından, deyimlerinden yararlanarak onlara yeni görünümler kazandırarak toplumsal sorunlara değiniyor.
- Aşk temalı ilk şiirleri Varlık dergisinde yayınlanıyor ve zamanla şiir anlayışını değiştiriyor, ikinci yeninin soyut şiirine yöneliyor.
- "Perşembe Sokak" kitabıyla şiir anlayışında tamamen değişiklik oluyor ve "Su Şiire" yöneliyor.
- 09:58Garipçilerin Özeti
- Garipçiler basitlik, sadelik, aleladelik anlayışıyla kuralsızlığı kural ediniyorlar.
- Şiirdeki ölçüler, uyaklar, dörtlükler, edebi sanatlar gibi her şeye karşı çıkıyorlar.
- "Garip" adlı kitap onların bir bildirisi şeklinde olup, bu akımla birlikte hatırlanmalıdır.