Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- VIP Fizik YouTube kanalında yayınlanan bu eğitim videosunda, bir eğitmen ışık kırılması konusunu detaylı şekilde anlatmaktadır. Videoda Ebral adında bir kız çocuğuna da atıfta bulunulmaktadır.
- Video, ışığın küresel yüzeylerden geçişi, beyaz ışığın prizmada renklerine ayrılması, kırılma yasası, kırıcılık indisi ve tam yansıma konularını kapsamaktadır. Eğitmen, normal çizmenin önemi, farklı ortamlardaki ortalama süratlerin karşılaştırılması, prizmaların iç ve dış açılarının hesaplanması ve tam yansıma koşulları gibi konuları örneklerle açıklamaktadır.
- Videoda ayrıca tam yansıma prizmalarının günlük hayattaki uygulamaları (fotoğraf makineleri, projeksiyon, periskop, mikroskop, araçların stop lambaları, otoyol reflektörleri) anlatılmakta ve farklı renklerin (yeşil, kırmızı, mor) prizmalar içindeki davranışları örnek sorular üzerinden açıklanmaktadır. Video, bir soru çözümüyle sona erer ve bir sonraki videoda konunun devam edeceği belirtilir.
- 00:04Kırılma Konusunun Son Anlatımı
- Bu video ışığın küresel yüzeylerden geçişini ve beyaz ışığın prizmada renklerine ayrılmasını anlatıyor.
- Küresel yüzeylerde dikkat edilmesi gereken tek şey, normalin kürenin merkezinden çizilmesidir.
- Küreye dik gelen ışık kırılmadan yoluna devam eder çünkü normal üzerinden gelir.
- 00:54Küresel Yüzeylerde Kırılma
- Küreye dik gelmeyen ışık, küreye çarptığı noktada normal çizilerek kırılır.
- Havadan cama geçerken (daha yoğun ortama) ışık normale yaklaşarak kırılır, camdan havaya geçerken (daha fakir ortama) normale uzaklaşarak kırılır.
- Küresel yüzeylerde normal, merkezden çizilen doğrultudur ve bu nedenle ışık ortamı terk ederken aynı açıyla çıkar.
- 02:34Düz ve Küresel Yüzeylerde Normal Çizimi
- Düz yüzeylerde normal, ortamları ayıran çizgiye indirilen dik çizgidir.
- Küresel yüzeylerde normal, kürenin merkezinden çizilen doğrultudur.
- Ortam değiştirirken ışık, daha yoğun ortama geçerken normale yaklaşır, daha fakir ortama geçerken normale uzaklaşır.
- 06:00Örnek Soru Çözümü
- Tek renkli ışınlar hava ortamında yarım cam küreye gelirken, hangi ışınların iki defa kırılarak camdan dışarı çıkacağı sorulmaktadır.
- X ve Z ışınları, hem düz yüzeyden hem de küresel yüzeyden geçerken kırıldığı için iki defa kırılarak ortamı terk eder.
- Y ışını sadece düz yüzeyden geçerken kırıldığı için sadece bir kez kırılır.
- 08:56Işık Kırılması ve Normal Kavramı
- Işık, farklı ortamlar arasında geçerken ortamları birbirinden ayıran yüzeye indirilen dik çizgiye normal denir.
- Işık normale yaklaşarak kırılır ise, geçtiği ortamın kırıcılık indisi daha büyüktür.
- Normal ile aynı doğrultuda gelen ışık hiçbir şekilde kırılmaz, tam normalde gelen ışık yaya olmaz.
- 10:42Kırıcılık İndisi ve Işık Hızı
- Saydam ortamlarda ışığın ortalama hızı, ortamın kırıcılık indisinin tersiyle doğru orantılıdır.
- M ortamında ışığın hızı en az, L ortamında ise en fazladır.
- K ortamından M ortamına geçen ışığın dalga boyu azalır çünkü yoğun bir ortama geçtiğinde ortalama hızı azalır.
- 12:54Prizmalar ve Işık Kırılması
- Beyaz ışık prizmada renklerine ayrılır, bu olay beyaz ışığın içinde bütün renklerin bulunduğunu gösterir.
- Prizmalar her renk için farklı kırıcılık indisine sahiptir, kırmızı en az kırılırken mor en çok kırılır.
- Camdan havaya geçerken ışığın sınır açısı 42 derecedir, bu açıdan büyük açılarla gelen ışık tam yansıma yapar.
- 15:47Tam Yansımalı Prizmalar
- Tam yansımalı prizmalar 45-45-90 açılarına sahiptir.
- Camdan havaya 45 derece ile gelen ışık tam yansıma yapar ve sanki ayna varmış gibi yansır.
- Tam yansımalı prizmalar sayesinde cisimler ters döner ve sağ-sol simetrisine sahip görüntü oluşur.
- 18:45Tam Yansıma Olayı
- Tam yansıma olayında, ışık geldiği gibi yoluna devam eder ve yansıma açısının normal ile kırkiki dereceden büyük olması gerekir.
- Tam yansıma olayında, gelen ışığın prizma ile yaptığı açı ile çıkan ışığın prizma ile yaptığı açı aynıdır.
- Tam yansımalı prizmalar günlük hayatta fotoğraf makineleri, projeksiyon, periskop, mikroskop gibi aletlerde, araçların arka lambalarında ve otoyollarda geceleri parlayan reflektörlerde kullanılır.
- 22:16Farklı Renkli Işıkların Davranışı
- Yeşil ışık sınır açısı yaparak giderken, kırmızı ışık daha az kırılmayı seven bir ışık olduğu için sınır açısından daha az kırılarak karşıya geçer.
- Mor ışık yeşilden daha çok kırılmayı seven bir ışık olduğu için sınır açısından daha fazla kırılarak tam yansıma yapar.
- Tam yansıma olayında, ışık normal ile yaptığı açı ile yansıma yapar ve normalden uzaklaşmaz.
- 25:21Tam Yansıma Soruları
- Dik gelen ışık kırılmaya uğramadan geçer, ancak normal ile gelen ışın arasındaki açı sınır açısından küçükse tam yansıma yapmaz.
- Normal ile gelen ışın arasındaki açı sınır açısından büyükse (örneğin elli derece) tam yansıma yapar ve aynı açıyla ortamı terk eder.
- Özdeş tam yansımalı prizmalar ve düzlem ayna ile kurulmuş düzenekte ışınlardan hangilerinin yansıma ve kırılmalar sonucunda k noktasından geçeceği sorulmaktadır.
- 27:27Işık Yansıması ve Prizma Davranışları
- Işık aynadan yansıdığında gelen açıyla aynı açıyla yansır ve ortamı terk eder.
- Dik gelen ışınlar prizmada kırılmaya uğramaz ve normal (90 derece) ile karşılaştıklarında tam yansıma gerçekleşir.
- Tam yansıma durumunda, ışınlar normal ile yaptığı açı kadar yansıma yaparak ortamı terk ederler.
- 29:01Prizmaların Davranışlarının İncelenmesi
- I1 ışını prizmada tam yansıma yaparak K noktasından geçmez ve dışarı çıkar.
- I2 ışını da aynı şekilde prizmada tam yansıma yaparak K noktasından geçmez ve dışarı çıkar.
- I3 ışını prizmada tam yansıma yaparak L noktasından dışarı çıkar.
- 30:32Soru Çözümü
- Şekildeki X bölgesinde bulunan ikizkenar tam yansımalı prizmalara gelen aynı renkli ışınları sistemden K ve L olarak terk ediyor.
- K'nın yukarı doğru çıkabilmesi için prizmanın A şıkkındaki gibi olması gerekiyor.
- L'nin aşağı doğru çıkabilmesi için prizmanın C şıkkındaki gibi olması gerekiyor, bu nedenle doğru cevap C şıkkıdır.