Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Evliyanın büyüklerinden Feridüddin Attar'ın hayatını ve eserlerini anlatan bir biyografik anlatımdır. Feridüddin Attar, 1109 yılında Nişabur'da doğmuş, attarlık mesleğini bırakıp tasavvuf yoluna yönelmiş ve 1229 yılında Cengiz'in istilasında şehit edilmiş bir velidir.
- Video, Feridüddin Attar'ın doğumundan şehadetine kadar olan hayatını kronolojik olarak anlatmaktadır. Attar'ın tasavvuf yoluna yönelmesi, yazdığı manzum eserler (Musibetname, Mesnevi, Tarikatname, Esrarname, Kuttay ve Makama Atı Uyur, Muhtarname, Cevher-i Zat, Tezkiretü'l-Evliya) ve bu eserlerin içeriği detaylı şekilde açıklanmaktadır. Ayrıca Attar'ın hayatından örnekler ve menkıbeler de videoda yer almaktadır.
- 00:10Feridüddin Attar'ın Hayatı
- Feridüddin Attar, Evliyanın büyüklerindendir ve ismi Muhammed bin İbrahim el-Attar en-Nişaburi el-Hemedani'dir.
- Hicri 513 (Miladi 1119) senesinde Nişabur'da doğmuş, babası ilaç, esans ve koku satardı.
- Feridüddin Attar züht ve takva sahibi olup, haramlardan sakınıp ibadetle uğraşırdı.
- 00:40Moğol İstilası ve Şehitliği
- 1229 senesinde Cengiz'in istilasında bir Moğol askerinin eline esir düştü ve 114 yaşında şehit edildi.
- Kabri Şadbah kasabasına yakın olup ziyaretgahtır.
- Küçüklüğünde Sadbah kasabasında babasının yanında attarlık mesleğini öğrenirken, Kutbuddin Haydar isimli büyük bir zatın sohbetlerine devam ediyordu.
- 01:30Tasavvufa Yöneliş
- Bir derviş dükkanının önüne gelip içeri bakmaya başladığında, derviş ona "sen bu dünyadan nasıl geçip gidersin?" diye sordu.
- Derviş hırkasını başının altına koyarak Allah deyip ruhunu teslim etti.
- Bu durum karşısında evliyaya olan bağlılığı ve dinini öğrenme isteği dayanılmaz hale gelince attarlığı terk etti.
- 02:34Tasavvuf Yolunda
- Rüknettiği Ekaf isminde büyük bir zatın dergahına giderek talebelerinden oldu.
- Hacca giden Feridüddin Attar, yolculuk esnasında tasavvuf ehli ve ariflerden birçokları ile görüştü.
- Tasavvufa dair kitapların mütalaası, nasihat, tasavvuf ve hakikate ait şiirlerle meşgul oldu.
- 03:00İbadet ve Nefis Hakkında Menkıbe
- Feridüddin Attar, amel yaparken rüyanın korkunç bir afet olduğunu, Allah'ın rızasına uygun olmayan işlerin beyhude olduğunu söyledi.
- Bir salihin mescide sabaha kadar ibadet etmek için girdiği, gece köpek gördüğünü ve kendini nasıl göstermek istiyorsa öyle yaptığı menkıbesini anlattı.
- Feridüddin Attar, nefisin kendini hesaba çekmesi, kalbindeki pislikleri temizlemek için mücahede etmesi gerektiğini vurguladı.
- 04:47Allah'a Dua
- Feridüddin Attar, Allah'a gönlünde hamd bahçesinde yücelik sıfatlarını öğrenmek nasip olduğunu söyledi.
- Kıyamet günü ümidi Allah'ta olduğunu, dert ve nedametten başka bir şeyi olmadığını belirtti.
- Sırat köprüsünde cehenneme düşmekten ve mizanda günahlarını af etmek için Allah'ın keremini umduğunu ifade etti.
- 05:29Moğol İstilasında Şehitliği
- Moğol istilasında esir düştüğünde, asker onu öldürmek istedi.
- Halk, ihtiyarı öldürmekten vazgeçerse bin altın akçe vereceklerini söyledi, ancak Feridüddin Attar "sakın beni bu fiyata satma" dedi.
- Başka bir şahıs askere saman karşılığında ihtiyarı öldürmekten vazgeçmesini söyledi, Feridüddin Attar "işte beni şimdi sat" dedi ve asker onu şehit etti.
- 06:20Kabri ve Türbesi
- Şehadet şerbetini içen Feridüddin Attar, kesik başını elleri arasına alarak yaklaşık üç kilometrelik bir mesafeyi koşarak kat etti.
- Türbesinin bulunduğu yere varınca ruhunu teslim etti ve oraya düştü.
- Kadir Kudat'ın oğlu vefat edince, kadı rüyasında Feridüddin Attar'ın kabri başında veliler, erenler ve kutupların toplanmış olduğunu gördü ve ertesi gün oğlunun kabrinin ayak ucuna defnedilmesine izin verdi.
- 07:42Eserleri
- Feridüddin Attar'ın şiirlerinde üstün bir akıcılık, incelik, nasihatlerinde büyük bir tesir ve arifane sözlerinde akılları hayrette bırakacak bir hal vardır.
- Yazdığı eserlerde Tezkiretü'l-Evliya hariç hepsi manzumdur.
- Manzum eserleri Musibetname, Mesnevi türünde yazılmış olan eserde pek çok küçük hikaye vardır ve "Tarikatname" ismiyle Türkçeye tercüme edilmiştir.
- 08:20Diğer Eserleri
- Esrarname, tasavvuf hakkında olan bu eser yirmialtı makaleden ibaret bir mesnevidir ve Ahmedi isimli bir zat tarafından Türkçeye tercüme edilmiştir.
- Kuttay ve Makama Atı Uyur eserinde tasavvufu kuşların ağzıyla anlatan Tereddüddinatlar konuyu küçük hikayelerle süslemiştir.
- Muhtarname konulara göre tertip edilmiş bir rubailer mecmuasıdır ve elli bab'tan meydana gelmektedir.
- 09:15Tezkiretü'l-Evliya
- Tezkiretü'l-Evliya eserinde seksen civarında veli'nin hal tercümesi ile menkıbeleri ve veciz sözleri yazmıştır.
- Feridüddin Attar bu eseri yazarken Şerhul, Kalb, Keşfl, Esraf, Marifetün, Nefs, Tabakas, Sufiyye, Hilletü'l-Evliya ve Keşfül-Mahcuptan faydalanmıştır.
- Aslı Farisi olan bu eser, Türkçeye, Fransızcaya, Arapçaya çeşitli zamanlarda çevrilmiştir ve tasavvuf tarihi bakımından çok önemlidir.