Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Ezine ilçesinin tarihsel gelişimini anlatan bir belgesel formatındadır. Videoda Alay Müftüsü Şevket Efendi, Kaymakam Halit Efendi, Fahrettin Altay ve Mustafa Kemal Atatürk gibi önemli tarihi şahsiyetler yer almaktadır.
- Video, Ezine'nin binlerce yıllık tarihini kronolojik olarak ele almaktadır. İlk bölümde antik yerleşim yerlerinden başlayarak Troya Savaşları, Alexandria Troas kenti ve Kestabol kaplıcaları anlatılırken, ikinci bölümde Kurtuluş Savaşı dönemindeki işgal ve kurtuluş süreci, Ezine Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti'nin kuruluşu ve Cumhuriyet dönemindeki yeniden yapılandırılması aktarılmaktadır.
- Videoda ayrıca Ezine'nin Osmanlı dönemindeki mimari yapıları, deri işlemeciliği gibi ekonomik faaliyetleri, Balkanlardan gelen göçmenlerin yerleşimi, belediye statüsünün verilmesi ve günümüzdeki gelişimi hakkında bilgiler de sunulmaktadır.
- 00:59Ezine'nin Tarihi Kökenleri
- Ezine kent merkezi ve civarı verimli ovalar, bol su, temiz hava ve önemli ticaret yolları güzergahında bulunması nedeniyle binlerce yıldır birçok yerleşime ev sahipliği yapmıştır.
- Ezine'nin 1-2 kilometrelik çevresinde Orta ve Genç Tunç Çağından kalma birçok antik yerleşim yeri bulunmaktadır ve arkeolojik araştırmalar daha eski çağlarda da yerleşim olduğuna işaret etmektedir.
- Ezine, Troya savaşlarının gerçekleştiği alanları sınırları içinde barındırmakta olup, Aşil, Hector, Paris ve Kral Priamos'un anıt mezarları da burada bulunmaktadır.
- 02:32Troya Savaşları ve Ezine
- Troya Ören Yeri olarak ziyaret edilen kentin önü jeolojik araştırmalara göre denizle kaplıydı ve önünde büyük bir koy bulunuyordu.
- Efsaneye göre Troyalılar ile Grekler arasındaki en kanlı savaşların vuku bulduğu Scamender ve Zantos nehirleri Ezine'dedir.
- Scamender nehri (Karamenderes) bugün Ezine'den geçerek Troya kentinin önünde Kumkale'nin yanından Çanakkale Boğazı ile buluşur.
- 03:39Alexandria Troas
- Büyük İskender'in komutanlarından Tekgözlü Antigonas'ın inşa ettirdiği Doğu-Batının köprü kenti Alexandria Troas, İncil'de anlatıldığına göre Hz. İsa'nın havarilerinden Aziz Paul tarafından üç defa ziyaret edilmiştir.
- Aziz Paul, Selaniklilere Mektup isimli günümüzde İncil'de bulunan kısmı burada yazmıştır ve Alexandria Troas dünyanın ilk Hristiyan kentlerinden birisidir.
- Roma İmparatoru Hadrianus ve valisi Herodes Attigus'un yeniden inşa ettirdiği kentte, bugün yapılan kazılarda Alexandria Troas'tan Asus'a uzanan antik Roma yolu gün yüzüne çıkarılmıştır.
- 04:55Alexandria Troas'ın Önemi
- Roma İmparatoru Büyük Konstantin, artan barbar göçlerine karşı Roma İmparatorluğu'nun başkentini başka bir yere taşımaya karar verince yeni Roma olarak Alexandria Troas'ı seçmiştir.
- Konstantin daha sonra İstanbul'un olduğu yere Konstantinopolis'i kurmuş, ancak Alexandria Troas unutulmamış ve buraya "Eskişehir" anlamında Kestanbol denilmiştir.
- Halk arasında antik kentin adı hala "Eski İstanbul" olarak bilinmektedir.
- 06:10Kestanbol Kaplıcaları ve Antik Liman
- Alexandria Troas kentinin doğusunda, Aziz Paul'un suyuyla ölü çocuğu dirilttiği söylenen Antik Kestanbol Kaplıcaları yer almaktadır.
- Yerden 72 santigrat derecede sıcaklıkta yüzeye çıkan Kestanbol Kaplıcaları suyunun sedef hastalığı başta olmak üzere 20'den fazla eklem, cilt ve deri hastalığına iyi geldiği yerli ve yabancı raporlarla kanıtlanmıştır.
- Alexandria Troas'ın batısında bugün Ezine'nin Dalyan köyünde bulunan antik liman, kum ve alüvyonla dolmuş halde adeta bir kalp şeklini andırmaktadır ve Ağustos-Kasım ayları arasında gölün rengi pembeye dönmektedir.
- 07:15Türklerin Ezine'ye Gelişi
- 1071 Malazgirt Savaşı'ndan sonra hızla Anadolu'yu yurt tutan Türklerin Anadolu'nun batısında ulaştıkları son noktalardan birisi Ezine'dir.
- Ezine kent merkezi, 1071 Malazgirt zaferinden sonra Türklerin Anadolu'ya hızla göç ettikleri bir süreçte kurulmuş bir Türk yerleşimidir.
- 12. yüzyıl başlarında Ezine'nin birkaç kilometre batı-kuzeybatı yönünde Danişmen Körükleri tarafından kurulan Ömer Danişmen köyü ile ilk yerleşimin başladığı kabul edilmektedir.
- 08:06Türk İslam Yerleşim Geleneği
- Türk İslam kültüründe klasik olarak köylerin ortak buluşma noktasında cuma pazarı kurulur ve köylüler burada ürünlerini satar, cuma günü büyük bir sosyal hareketlilik yaşanırdı.
- Cuma pazarı için kurulan camiye de cuma camii denilirdi ve bu camiden sonra başka bir cami veya mescit yapılırsa ilk yapılan caminin adı ulu camii olurdu.
- Ezine'nin kuruluşunda da bu Türk İslam şehri kuruluş geleneği gözlenmektedir.
- 08:46Ezine'nin Adı ve Anlamı
- Ezine isminde Anadolu'da günümüze kadar gelen iki yerleşim yeri vardır: Amasya'nın Ezine Pazarı ilçesi ve bu esere konu olan Ezine.
- Ezine'nin Osmanlı kaynaklarında geçen eski adı da Ezine Pazarı'dır.
- Ezine kelimesinin kökeni ile ilgili iki görüş vardır: Farsça'daki "eczane" (ezan okunan yer) kelimesinden türetildiği veya Arapça'da "izin verilen" veya "izin verilen yer" anlamındadır.
- 09:47Osmanlı Dönemi Ezine
- 1345'ten sonra kurulan Osmanlı idaresinde kent hızla gelişmiştir ve Ulu Cami'nin etrafına medrese, aşhane gibi bir külliye inşa edilirken, kentin manevi mimarlarından Ahi Yunus adına bir zaviye yapılmıştır.
- Sultan Yıldırım Bayezid döneminde 1380 yıllarında Mısır'a büyükelçi olarak gönderilen Kadı Zetin Seferşah tarafından büyük bir çifte hamam, medrese, Kur'an kursu ve Ulu Cami'ye saygının bir nişanesi olarak daha küçük boyutta bir cami inşa edilmiştir.
- Seferşah Hamamı, ilk devir Osmanlı'dan günümüze ulaşan Batı Anadolu'daki en büyük hamamdır ve hamamın büyüklüğü kentteki sosyoekonomik zenginliği ve büyüklük hakkında bilgi vermektedir.
- 10:51Ezine'nin Gelişimi
- 16. yüzyılda kent giderek genişlemiş ve Ezine kenti ikiye ayıran Akçin Çayının diğer yanına yayılmıştır.
- Akçin Çayının diğer yanına cami inşa edilmesi gerekince Müslümanlara çayı geçme konusunda zorluk olmaması için Zeytinli Cami inşa edilmiştir.
- Zeytinli Cami 1562'de Kanuni Sultan Süleyman döneminde Kethüda Mehmet Efendi tarafından yaptırılmıştır.
- 12:13Ezine'de Deri İşlemeciliği
- 16. ile 17. yüzyıllardan itibaren deri ve deri işlemeciliği konusunda Ezine'de bir sanayinin kurulduğu görülmektedir.
- Deri kılıç ve bıçak kabzası, çarık, ayakkabı gibi birçok deri eşya ve işleme üretilmiştir.
- 1892 yılında Fransız araştırmacı Kita Kore'nin raporuna göre Ezine'de 40'tan fazla deri tabakhanesi bulunduğu görülmektedir.
- 12:53Ezine'nin Ekonomik Gelişimi
- Ezine'de deri işlemeciliği 20. yüzyıl ortalarına kadar devam etmektedir.
- 19. yüzyılda sanayi inkılabından sonra Avrupa'da artan hammadde ihtiyacına binaen Ezine, özellikle meşe palamudu, kök boya, keten, keten keneviri başta olmak üzere birçok önemli sanayi hammaddesinin tedarik noktası haline gelmiştir.
- 1862 yılından itibaren Ezine'de üç mahalleye gayrimüslimlerin yerleştirildiği belgelerden anlaşılmaktadır.
- 13:28Ezine'nin Demografik Yapısı
- 19. yüzyılın son çeyreğinde Ezine'de yedi mahalle Müslüman, Ulu Cami'nin arkasında kalan bir mahalle Ermeni, bugünkü Çay Mahallesi'nin olduğu yerde bir mahalle Rum, ikisinin arasında kalan kısma da bir mahalle Yahudi yerleştirilmiştir.
- Yahudi Mahallesi'ne 30 ila 40 kadar Kıptinin de yerleştirildiği görülmektedir.
- Her gayrimüslim cemaatin kendi ibadethanesini inşa etmesine müsaade edilmiştir ve böylece Ezine tam bir Osmanlı milletler manzumesi örneğine dönüşmüştür.
- 14:14Balkanlardan Gelen Göçmenler
- Osmanlı Devleti'nin dağılmaya başladığı 19. yüzyılda ve özellikle de 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'ndan sonra Balkanlardan gelen birçok göçmen aile Ezine ve çevresinde iskan edilmiştir.
- Ezine'ye özellikle bu dönemde Bulgaristan'dan gelen aileler yerleştirilmiştir; 70 aile, 280 nüfus Mahmudiye'ye, 37 aile, 175 nüfus Aidiye'ye, 15 ayda 81 nüfusa Yeniköy'e yerleştirilmiştir.
- 1912'de Birinci Balkan Savaşı'ndan sonra Bulgaristan ve Yunanistan'dan gelen yaklaşık 50 aile ve 250 nüfus Ezine merkez ve köylerine yerleştirilmişlerdir.
- 15:10Kurtuluş Savaşı Döneminde Ezine
- Yunan ordusu 4 Eylül 1920'de Ezine'yi işgal etmiş ve ilçe kurtuluşu için Alay Müftüsü Şevket Efendi'nin riyasetinde Ezine Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti kurulmuştur.
- Cemiyetin üyeleri Hocaoglu Hafız Tevfik, Mahkeme eski üyesi Hafız Ahmet Asım Efendi, Tikveşli Ali ve Köseoğlu Şükrü Efendi'dir.
- Yunanlılar Ezine ve civarında binlerce insanı soymuş, mallarını yağmalamış ve 3000'den fazla insanın canına kıymışlardır.
- 16:39Ezine'deki Direniş ve Kurtuluş
- Yunanlılar işgallerini hukuki gösterebilmek için tüm şehir ve beldelerdeki il ve ilçe meclislerini işgali tanıdıklarını ifade eden resmi bir karar almaya mecbur bırakmışlardır.
- Kaymakam Halit Bey'in liderliğindeki Ezine bu kararı tanımamış, müdafaa-i hukukçularının bir kısmı tespit edilerek öldürülmüş, bir kısmı ise kaçıp direnişe devam etmiştir.
- 4 Eylül 1922'de Yunan birliği Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün başkomutanlığında başlayan büyük taarruzda Türk ordusu gelmeden bölgeden çekilerek Geyikli'den Yunan gemilerine binip kaçmışlardır.
- 18:13Cumhuriyet Dönemi Ezine
- Mustafa Kemal Atatürk'ün kurtuluş savaşı'ndaki kahramanlıkları dolayısıyla ayrı bir önem verdiği Ezine, cumhuriyet dönemi ile birlikte yeniden yapılandırılmıştır.
- 1935 yılında Ezine'ye Bulgaristan ve Romanya'dan 15 aile ve 50 nüfus, 1950 yılında ise Bulgaristan'dan yaklaşık 40 aile ve 160 nüfus yerleştirilmiştir.
- 1886'da belediye statüsü verilen Ezine, Türkiye Cumhuriyeti döneminde de belediye statüsünü sürdürmüştür.
- 19:16Ezine'nin Yönetim Merkezi
- Bugün taş mektep olarak bilinen köprü başındaki bina Ezine'nin ilk hükümet konağıdır.
- Bu binanın kullanılmaya başlanmasıyla merkezi Akçin Çayının batısına kayan Ezine, günümüzde öğretmenevi olarak kullanılan binanın cumhuriyet döneminde Ezine hükümet konağı olarak kullanılmaya başlanmasıyla kentin yönetim merkezi yeniden Akçin Çayı'nın doğusuna kaymıştır.
- Günümüzde ise yine Akçin Çayı'nın batısı ve güneyi kaymakamlık ve belediye işleri için kullanılmaktadır.