Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir uzmanın ev sinekleri ve karasinekler hakkında bilgilendirici bir eğitim sunumudur. Konuşmacı, arazi tecrübelerine dayanarak bu sineklerin özellikleri ve mücadele yöntemleri hakkında detaylı bilgiler vermektedir.
- Video, ev sineklerinin fiziksel özellikleri, yaşam döngüsü ve üreme özellikleri ile başlayıp, bu canlıların insanlara ve hayvanlara taşıdığı patojenler ve parazitler hakkında bilgi vermektedir. Ardından, ev sinekleriyle mücadele yöntemleri (kültürel, mekanik, biyoteknik ve kimyasal) detaylı şekilde ele alınmakta, özellikle entegre mücadele çalışmaları üzerinde durulmaktadır.
- Sunumda ayrıca ev sineklerinin gelişim ortamları (gübrelik alanlar, çöplükler, çöp depolama alanları), çiftlik hayvanlarına verdiği ekonomik zararlar ve belediyelerin çevre sağlığı, veterinerler, temizlik işleri ve zabıta gibi farklı birimlerin işbirliği yapması gerektiği vurgulanmaktadır. Konuşmacı, 2020-2030 yılları arasında ev sinekleriyle ilgili belirgin problemler yaşayacağımızı belirterek, doğru ürün kullanımı, etiket dozlarında uygulama ve rotasyon yapma gibi önerilerde bulunmaktadır.
- 00:02Ev Sinekleri Hakkında Genel Bilgi
- Ev sinekleri halk arasında karasinek olarak da bilinmektedir.
- Muska domestika adından anlaşılacağı üzere domestik (evcil) demektir.
- Ev sinekleri vektör potansiyelleri yüksek canlılardır.
- 00:38Ev Sineklerinin Hastalık Taşıma Potansiyeli
- Organik madde yüksek yerlerde, çöplük alanlarda ve ahırlarda yaşayan ev sinekleri mikroorganizmalarla temas etme olasılıkları yüksektir.
- Hayvanların dışkıları üzerinde gezindikleri zaman mikroorganizmaları, parazit türlerini, kurtları, mantar ve virüs türlerini mekanik olarak taşıyabilirler.
- Beslenme davranışları, ağız yapıları ve sindirim sistemi aracılığıyla değişik maddelerin vücudumuza taşınmasında etken olabilir.
- 01:47Ev Sineklerinin Ekonomik Etkileri
- Ev sinekleri sadece hastalık taşımaları yanı sıra birçok alanda ekonomik kaybı da sebep olmaktadırlar.
- Çiftlik hayvanları ev sineklerinin yoğun olduğu bölgelerde yetiştirilirse kilo kayıplarına sebep olabilir.
- Bir buzağının 6-14 ay arasında beslenmesi sonucunda geldiği ağırlık yaklaşık 160-270 kilogram arasındadır, ancak sinekler çoksa ve mücadele yapılmıyorsa yaklaşık 9-10 kilogramlık et kaybı ortaya çıkabilir.
- Hayvanlar sürekli rahatsız oldukları için kol ve bacaklarını ve kuyruklarını salladıkları için süt kaybına da sebep olabilirler.
- 02:57Ev Sineklerinin Hijyen Riskleri
- Ev sineklerinin bulunduğu alanlar hijyen açısından çok riskli olup, mandallar ve ipler ev sinekleriyle dolu durumdadır.
- Ev sinekleri çok sayıda patojeni taşıyabilir ve insanların kıyafetlerine bulaştırma riski oluşturabilir.
- Kilis'te yapılan bir çalışmada, ev sinek popülasyonlarının artması nedeniyle belediye tarafından sinek toplama ve öldürme kampanyası düzenlenmiştir.
- 04:05Ev Sineklerinin Yaşam Evreleri
- Ev sinekleri başkalaşım gösteren hayvanlardır ve ergin evresi sonrasında yumurtlama davranışı görülür.
- Dişi ev sinekleri ömrü boyunca yaklaşık 500 yumurta bırakabilir ve her yumurtlamasında 100-120 tane yumurta bırakır.
- Yumurtalar nemli ortamlara bırakılır ve üç larva evresi geçirdikten sonra kahverengi renkte pupaya dönüşür, kuru yerlerde gelişir ve birkaç gün sonra ergin'e dönüşür.
- 05:14Ev Sineklerinin Aktivite Grafiği
- Gündüz saatlerinde sinekler aktifken, gece saatlerinde aktivite düşer.
- Yaz aylarında sıcaklık 20-25 derecenin üstüne çıktığında aktivite sabah erken saatlerde başlar, öğlen saatlerinde azalır ve akşam üzeri tekrar artar.
- Kış aylarında sıcaklık 15-20 derece civarında sabahları aktivite yokken, öğleden sonra 2-3 saat kadar aktivite artar ve akşam üzeri serinlemeyle azalır.
- 06:34Ev Sineklerinin Üreme Potansiyeli
- Ev sinekleri yumurta, larva, pupa ve ergin olmak üzere dört yaşam evresine sahiptir.
- 25 santigrat derecede başkalaşımlarını yaklaşık 14 gün içinde tamamlarlar ve gelişimleri 12 derecenin altında ve 47 derecenin üzerinde görülmez.
- Sıcak bölgelerde yıllık nesil sayısı 7'den fazla olabilir, bazı bölgelerde 15-20 nesle kadar yılda nesil verebilir.
- 08:55Ev Sineklerinin Fiziksel Özellikleri
- Ev sinekleri işletmelerde, çevrede, sosyal ortamlarda, restoranlarda ve yaşam alanlarında sorun olan canlılardır.
- Dişi sineklerin gözleri arasındaki mesafe geniştir, erkek sineklerde ise gözler arasındaki mesafe daha dardır.
- Dişi sineklerin karın kısmının ucunda yumurta koymaya yarayan ovipozitör (yumurta koyma borusu) bulunmaktadır.
- 10:20Ev Sineklerinin Uçuş Becerileri ve Karıştırılan Türler
- Bir kilogram hayvan gübresinde 10 binden fazla karasinekler bulunabilir ve uçuş becerileri iyidir.
- İdeal koşullarda genellikle çok yayılmayı seven türler değildir, ihtiyaç duyduklarında 3-6 kilometre rahatlıkla gidebilirler.
- Ev sinekleriyle karıştırılan kanemen karasinek (Stomoxys) baş kısmının ucunda iğne şeklinde bir yapıya sahiptir ve kan emme yapısı gelişmiştir.
- 12:16Çiftlik Ortamlarında Görülen Sinek Türleri
- Çiftlik ortamlarında değişik sinek türleri aynı ortamda yayılış gösterebilir.
- Çiftlik alanlarında görülen yaklaşık 10'a yakın tür ev sinekleri ile aynı ortamı işletmelerde paylaşırken, çoğu herkes onları ev sineği olarak değerlendirir.
- Bazı sinek türleri ekonomik zarara sebep olabilir ve hastalık etmenlerini taşıyabilir, örneğin muska sals (Musca facia) hayvanların yüzleri ve gözleri etrafında gezinerek hastalık etmenlerini taşıyabilir.
- 13:54Ev Sinekleri ile Mücadele Yöntemleri
- Ev sinekleri ekonomik zarara sebep olan ve hastalık taşıyan canlılar olarak görülüyor.
- Ev sinekleriyle mücadele için kültürel, mekanik, biyoteknik ve kimyasal mücadele yöntemleri kullanılıyor.
- Bu yöntemlerin hepsine entegre mücadele çalışmaları ismi verilmektedir.
- 14:25Kültürel Mücadele Yöntemleri
- Kültürel mücadele, zararlı türün yöresini öğrenmek ve nasıl savaşılacağını anlamak için yapılır.
- İşletmelerde, çiftliklerde ve hayvan barınaklarında ürün uygulayıcı personellere yönelik sunumlar yapılır.
- Vatandaşlar için bilgilendirici broşürler ve afişler hazırlanır, otobüs duraklarına ve kıraathanelere asılır.
- 15:43Büyük İşletmelerde Ev Sinekleri Sorunu
- Büyük işletmelerde ev sinekleri inanılmaz ölçüde fazla bireyle karşılaşılabilir.
- Büyükbaş hayvan yetiştiriciliğinde hijyen koşulları kötü olabilir ve hayvanların dışkıları düzgün depolanamaz.
- Hayvan sağlığı ve ekonomik kayıplar açısından ev sineklerinin mücadelesinin işletme sahipleri tarafından yapılması gerekiyor.
- 17:58Ev Sineklerinin Yaşam Alanları
- Ev sineklerinin en çok sevdiği yerler gübrelik alanlar, çöplük alanlar ve çöp depolama testleridir.
- Organik madde, nemli ortam ve beslenme imkanları ev sineklerinin gelişimini sağlar.
- Vatandaşlar çöp depolama ve gübreleme konusunda yeterli hassasiyeti göstermiyorlar.
- 19:12Ev Sineklerinin Etkileri ve Direnç Seviyeleri
- Ev sinekleri işletmelerde müşteri kayıplarına ve gıdaların kontaminasyonuna sebep olabilir.
- Çöp depolama sahaları sinekler için değerli alanlar olup, şehrin birçok bölgesinden gelen sinekler burada yumurtlamaktadır.
- Türkiye'de yapılan araştırmalarda bazı insektis gruplarına karşı yüksek direnç tespit edilmiştir.
- 20:02Çöp Yönetimi ve Ev Sinekleri
- Vatandaşlar çöp konteynırlarını doğru şekilde kullanmıyor, bazen belediyeler çöpü zamanında alamıyor.
- Çöp konteynerlerinin kapaklarının rahat açılır kapanabilir özellikte olması ve insan eli değmeden açılabilmesi gerekiyor.
- Bazı bölgelerde çöp konteyner uygulaması kaldırılmış, çöpler belirli saatlerde poşet içinde konutların önüne çıkarılıyor.
- 21:28Çevre Sorunları ve Ev Sinekleri
- Hayvan barınaklarından çıkan idrar ve dışkılar kontrolsüz bırakılıyor.
- Kağıt ve plastik ayrıştırma tesislerinde açığa bırakılan organik atıklar ev sinekleri için risk oluşturuyor.
- Evcil hayvanların beslenmesi için bırakılan yemlerin ıslanması ve ezilmesi ev sineklerinin beslenmesine sebep oluyor.
- 23:43Pazarlar ve Ev Sinekleri
- Şehirlerde semt pazarları daha profesyonelce hazırlanmış noktalarda kuruluyor ve akşam saatlerinde temizleniyor.
- Balık atıkları ve balıkçıların olduğu yerler ev sineklerinin sevdiği ortamlardır.
- İklimlendirilmiş ve kapalı ortamlarda meyve sebze satışı hijyen açısından daha uygun olup, gıda ve meyveler daha geç bozuluyor.
- 25:10Ev Sineklerinin Hayvan Gübresinde Gelişimi
- Ev sinekleri özellikle büyükbaş hayvan gübresinde daha rahat gelişirken, küçükbaş hayvan gübresinin pH'sı ve fiziksel özellikleri onları sevmez.
- Ev sinekleri tavuk gübrelerinde de çok gelişmeyi severler.
- Gübre iyonu üzerine bırakılmış beyaz yumurtalar ve yumurtalardan çıkmış larvalar görülebilir.
- 25:47Ev Sineklerinin Gelişimi ve Vektör Kontrol Hizmetleri
- Çöplerin gelişigüzel atılması, özellikle büyükbaş hayvan gübreleri ve tavuk gübreleri atılması büyük risk oluşturmaktadır.
- Vektör kontrol hizmetleri ağırlıklı olarak belediyeler tarafından yürütülmekte, bazen özel firmalar da ilaçlama hizmeti vermektedir.
- Ev sineklerinin mücadelesinde sadece bir birimin görev yapması yeterli değildir, çevre sağlığı, veterinerler, temizlik işleri ve zabıta gibi birimlerin birlikte hareket etmesi gerekir.
- 26:21Ev Sineklerinin Gelişimine Engel Olma Yöntemleri
- Çöp konteynırlarının düzenli yıkanması, sokakların ve caddelerin süpürülmesi, yıkanması, derelerde gelişigüzel bırakılmış çöplerin alınmaması ve evcil hayvanların dışkılarının yemlerinin sağa sola bırakılmaması ev sineklerinin gelişmesine engel olacaktır.
- Belediyelerde bu işi sadece ilaçlama olarak düşünmemek, farklı birimlerin işbirliği yaparak çalışması gerekmektedir.
- 27:03Kurban Bayramları Öncesi ve Sonrası Gübre Yönetimi
- Kurban bayramları öncesi ve sırasında kurban satış alanlarında hayvanların hastalık sebebiyle telef olup açıkta bırakılması büyük bir sorundur.
- Hayvan öldüğünde mutlaka uygun şekilde bir çukur kazılıp gömülmesi ve üstünün kapatılması gerekir.
- Kurban satış yerlerinde gübrelerin gelişigüzel bırakılmaması, günlük olarak toplanıp depolanması ve üzerinin kapatılması gerekmektedir.
- 28:08Gübre Yönetimi ve Ev Sineklerine Karşı Mücadele
- Gübre yönetimi profesyonelce yapılsa ev sineği sorununun büyük bir kısmı çözülmüş olur.
- Tavuk gübresi ve hayvan gübresi gibi gübrelerin gelişigüzel dökülmeleri ve yığınlar halinde bırakılmaları ev sineklerinin gelişmesine sebep olur.
- Gübre ince bir tabaka halinde (bir santim geçmemeli) bırakılmalı veya gübre depolama havuzları oluşturulabilir.
- 29:10Çiftliklerde Gübre Yönetimi
- Çiftliklerde tavuk gübresi ve büyükbaş gübresinin düzenli olarak depolanması ve ayrılması gerekmektedir.
- Gübre ince bir tabaka dökülüp üzerine düzenli olarak iki-üç günde bir larva uygulanarak ev sineklerinin gelişimi engellenebilir.
- Mağaralardan çıkan gübreler yüksekten aşağı doğru dökülerek futbol sahası büyüklüğünde alanlar oluşturabilir ve yangınlara sebep olabilir.
- 30:45Hayvan İç Organları ve Gübre Sorunları
- Kurban bayramları sırasında, sonrasında veya kasap hizmeti veren alanlara yakın yerlerde hayvanların iç organlarından kaynaklı problemler ortaya çıkabilir.
- Hayvan iç atıklarının düzenli depolanması ve bertaraf edilmesi insan ve hayvan sağlığı açısından çok önemlidir.
- İnsan ve hayvan cesetleri üzerinde çok sayıda patojen rahatlıkla gelişebilmektedir.
- 31:48Sokak Temizliği ve Sineklerin Beslenme Ortamı
- Sokakların temizliğine dikkat edilmeli, kan gibi organik maddelerin sineklerin beslenme açısından çok sevdiği ortamlardır.
- Farklı sinek türleri kan gibi ortamlarda yaşamayı tercih ederler.
- 32:14Ev Sineklerine Karşı Fiziksel Mücadele Yöntemleri
- Organik maddelerin üzerinin kapatılması en çok kullanılan mücadele yöntemlerinden biridir.
- Gübrelerin veya gübrelik alanların üstü ince bir muşamba film tabakası veya sera örtüsüyle örtülürse sinekler üzerine yumurta bırakamaz veya gelişemez.
- Çöplük alanda sineğin yumurtlamasını engellemek için organik maddelerin üzerine toprak örtülmesi en güzel yöntemlerden biridir.
- 33:28Yakışkan Tuzaklar ve Yakalama Tuzakları
- Yakışkan tuzaklar son birkaç yılda belirgin şekilde kullanımları artmış, değişik renklerde ve ölçülerde kullanılmaktadır.
- Yakalama tuzakları ev sinekleri cezbedici maddeler içerir ve binlerce sineği yakalayabilir.
- Yakalama tuzaklarının doğru yere kurulması, düzenli bakımlarının yapılması ve takip edilmesi önemlidir.
- 35:59Elektrikli Tuzaklar
- Bazı gıda işletmelerinde veya öneme sahip alanlarda elektrikli tuzaklar ve yapışkan tuzaklar kullanılabilmektedir.
- Yapışkan tuzaklarda ışık bulunur ve ev sinekleri gündüzcü olduğu için ışığa geldiklerinde yürüdükleri yüzeylerde yapışkana yakalanabilirler.
- Elektrikli cızbız olarak bilinen tuzaklar bazı ortamlarda elektrik akımına çarpılarak hayvanların ölmesini sağlar.
- 36:38Ev Sinekleriyle Mücadele Yöntemleri
- Dut, incir, böğürtlen gibi meyvelerin olgunlaştığında etrafa dökülmesi ev sineği problemine katkı sağlar ve bu meyvelerin düzenli temizlenmesi gerekir.
- Şehirlerde dut ağaçlarının meyve vermesini engellemek için erkek ağacı aşılamak veya meyve vermeyen tiplerini seçmek faydalı olabilir.
- Ev sinekleriyle mücadele için sarı kartlar şeklinde yapışkan tuzaklar kullanılır; 7,5-12,5 cm büyüklüğünde, 1,5-2 metre yükseklikte ve aralarında 2-3 metre mesafe bırakılarak yerleştirilir.
- 38:02Sinek Tespiti ve Mücadele
- Ev sineklerinin bıraktığı dışkı kusmuk lekeleri ağızlarından çıkardıkları kusmuk lekeleridir ve bu lekelerin yoğunluğuna göre mücadele yapılması gerekir.
- Sinek tespiti için yapışkan tuzak kurulabilir, kusmuk lekeleri takip edilebilir veya hayvanların üzerinden fotoğraflar çekilerek metrekare başına sinek sayısı hesaplanabilir.
- Çöplükler ve çöp konteynerleri ev sinekleriyle mücadelede önemli bir noktadır; konteynerlerin düzenli temizlenmesi, boşaltılması ve çöp arabalarının dezenfekte edilmesi gerekir.
- 39:42Kimyasal Mücadele Yöntemleri
- Larvasitler organik maddelerin üzerine püskürtülmeli ve en az 10-15 santim derine kadar işlenmelidir.
- Erginlere yönelik mücadelede kitin sentez inhibitörleri ve juven hormon olalı ürünler kullanılır; deflybzon ve pyroprofen yaygın olarak tercih edilir.
- Erginlere yönelik çalışmalarda neon nikotinoid insektler, sentetik retro insektler, soğuk sistemi miss blower cihazı ve boyama yöntemi kullanılır.
- 42:38Çöp Konteynerleri ve Gelecek Mücadele
- Çöp konteynırlarının üst kısımları, kapak içleri ve dip kısımlarına düzenli olarak reel insektler veya larvasit ürünler uygulanmalıdır.
- Ev sinekleriyle mücadele geniş kapsamlı bir konudur ve önümüzdeki yıllarda özellikle 2020-2030 yılları arasında belirgin problem yaşanacaktır.
- Ürünleri etiket dozlarında kullanmak, rotasyon yapmak, direnci kırmaya yönelik fiziksel tedbirler almak ve PBO oranı yüksek hiperen bitoksit oranı yüksek ürünleri kullanmak önerilmektedir.