Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu belgesel, Manavgat'ın Sırt Köyü sınırları içinde bulunan Eterna Antik Kenti'nin tarihi ve arkeolojik önemi hakkında bilgi vermektedir. Belgesel, Tolhan Antika'nın sahasında yapılan bir yürüyüş sırasında çekilmiş olup, bölgenin coğrafyası ve tarihsel süreci detaylı olarak anlatılmaktadır.
- Video, Eterna Antik Kenti'nin tarihsel gelişimini, mimari yapılarını ve coğrafi konumunu incelemektedir. Kentin surları, Heron bazilika, agora, kilise, hamam ve sarnıçlar gibi önemli yapıları tanıtılırken, özellikle kaya mezarlarının yapısı ve organizasyonu detaylı olarak anlatılmaktadır.
- Belgeselde, Eterna'nın Helenistik dönemde en verimli tarihsel sürecini yaşadığı, Roma egemenliği döneminde önemli bir başpiskoposluk merkezi olduğu ve Selge'den sonra para bastıran bir kent olduğu bilgileri verilmektedir. Ayrıca, kentin Psitya bölgesi olarak bilinen ve Hitit, Urartu, Frig ve Roma uygarlıklarının etkisi altında gelişen bir yerleşim merkezi olduğu anlatılmaktadır.
- 00:16Film Amacı ve Eterna Antik Kenti
- Film, detaylı ele alınmayan ve kazısı yapılmayan arkeolojik varlıklara dikkat çekerek Melas Vadisi kollarının geçmişini ve komşu kültürlerle ilişkilerini aydınlatmayı amaçlamaktadır.
- 4 Aralık 2016'da Manavgat Sırt Köyü'ndeki Eterna Antik Kenti'nde, meteoroloji verilerine rağmen fırtınalı ve yağmurlu olmasına rağmen film çekimi yapılmıştır.
- Doğa Ana'nın kurallarına göre oynamak ve saygı göstermek, doğa ananın ödülünü almak demektir; hoyratça kullanmak ise ölümdür.
- 02:17Eterna Antik Kenti'nin Durumu
- Manavgat'ın Sırt Köyü sınırları içinde bulunan Eterna Antik Kenti, gözlerden uzak olunca tarih yağmacıları tarafından talan edilmiş durumdadır.
- Manavgat'tan 31 kilometre uzakta ve denizden 900 metre yükseklikte Toros Dağları silsilesine bağlı bir tepe üstüne kurulu olan Eterna Antik Kenti, kıyıda köşede kalmış yağmalanmasının acısını yaşıyor.
- Sırt Köyünde bulunan Eterna Antik Kenti ve kaya mezarları, Anadolu insanının yaratmış olduğu muhteşem uygarlıklar dizisinin bir örneğidir.
- 04:41Eterna Antik Kenti'nin Tarihi
- Sahadaki antik kent keşfedildikten sonra ilgili araştırmalar 19. yüzyıldan itibaren başlayarak yoğunlaşmıştır.
- 1874 yılında Erimle ve Kote Ayıyı belirlemiş, 1875 yılında Eterna Antik Kentini bilim dünyasına tanıtmıştır.
- Antik kent ve sahada araştırma yapan bilim adamları arasında Rap Ram Sade, Lakroski ve Ruge bulunmaktadır.
- 06:45Kaya Mezarları ve Tarihsel Gelişimi
- Bölgede kayayı gömüt olarak kullanma geleneği sadece Anadolu'ya özgü olmadığı halde Anadolu'da oldukça yaygın ve çeşitlilik gösteren bir gelenektir.
- Mezar sahiplerinin bulunduğu konum ve statüsü ile karakterleri yanında o dönem insanlarının ekonomik gücü, toplumsal düşünce sistemi de mezarlara yansımıştır.
- Anadolu'da kültür birliğini temelinden sarsan önemli öğe, dinsel düşüncenin değişik adlarla yorumlanması ve dayatılmasıdır.
- 08:09Kaya Mezar Geleneği
- Tarihin erken dönemlerinden itibaren kaya oyuk ve yarıkları ölü gömme de kullanılmıştır.
- Kayaya oyulan tapınak işlemli gömük düşüncesi ilk olarak Hitit uygarlığı Gavur Kalede biçimlenmiş, bu gelenek Urartu uygarlığında özellikle çok odalı kaya mezarlarında külte ait dönemlerle birlikte yer alır.
- Kaya mezar geleneği Urartu ve Frigya dışında özgün örnekleriyle Ligya bölgesinde Kar Yağ, Paflagonya, Kilikya ve Pisiye'de görülür.
- 09:26Psiyaya Bölgesi ve Eterna'nın Tarihsel Süreci
- Psiyaya bölgesinin sınırları tespit etmek güç olsa da genel hatları ile Göller bölgesini içine alarak doğuda Konya Ovası üzerinden Karadağ eteklerine, batıda Antalya'nın kuzeyindeki Güllük Dağından kuzeybatı yönünde Saldı Gölü'ne ve güneyde Panfilya Ovası'na kadar uzanan, kuzeyde Sultan Dağlarının oluşturduğu sınırla kuşatılan bölgedir.
- Manavgat Melas Çayının kollarının kaynaklandığı dağlar ikinci ve üçüncü yani Eosen-Neojen zamanda oluşmuştur.
- Psiyaya bölgesi üst Paleolitik devirden itibaren Netik-Kalkolitik çağlarda kesintisiz yerleşmeye sahiptir.
- 10:37Eterna'nın Tarihsel Bilgileri
- Eterna Antik Kentinin tarihi hakkında ayrıntılı bilgiler antik kaynaklarda pek de bulunamamaktadır, bu nedenle kentin tarihsel sürecini Psiyaya bölgesinin tarihsel akışı içinde değerlendirmek daha doğru bir yaklaşım olur.
- Hitit metinlerinde adı geçen Pitanın Psiyaya olma olasılığı yüksektir, bu bağlamda Eterna kent adını Anna'dan aldığı düşünülür.
- Eterna kentinde sikke basımı ise MÖ 1. yüzyıldan öncedir.
- 12:31Eterna'nın Roma Dönemi ve Bizans Dönemi
- MÖ 133 yılında Bergama Krallığı'nın vasiyeti ile Roma'ya geçen Psiyaya'nın hangi eyalete bağlı olduğu bilinmiyor, İmparator Augustus tarafından Galiya eyaletine bağlanmıştır.
- Roma egemenliği süreci başlar, İmparator Diolog de tam döneminde Psiyaya eyalet haline getirildi.
- Bizans çağında da bazı kentlerin bölgede yaşamını sürdürdüğü kilise kayıtlarından izleniyor.
- 13:36Eterna'nın Antik Dönemdeki Durumu
- Eterna kenti erken buluntuları birinin aktardığı klasik dönem seramikler, Helenistik dönemle başlayan sikke basımı kent hakkında ayrıntılı bilgiler verir.
- Genç, antik dönemde Side metropolitine bağlı bir başpiskoposluk merkezidir, Serge ve Aspendos metropolitlerinden sonra dördüncü sıradadır.
- Kentin ticaret yolu üzerinde olması yanında sahasının sık zeytin ağaçları ile kaplı olması nedeniyle yağ ticareti Eterna ve çevresine zenginlik sağlamış olmalıdır.
- 14:39Eterna'nın Fiziksel Yapısı
- Eterna kenti Sırt Köyün bitimindeki tepede kuruludur, kentteki yapılaşmalar için düz alanlar teras duvarları ile oluşturulmuştur.
- Kentteki yapı grupları güneybatıda sivil yerleşim, akropolün kuzey kayalığında kaya mezarları, Roma anıt mezarları ise güneyde dağınıktır.
- Kent yapıları arasında iki hamam, heron, sarnıçlar, bazalikalar sağlam olarak kalmıştır ve kuzeydeki ana giriş kapısından kente girildiğinde ilk dikkati çeken flaster taşlarla kaplı antik yol olup, bu yol bizi önce çok sayıda kaya mezarlarının bulunduğu nekropole götürür.
- 15:48Eterna Antik Kenti'nin Nekropolü
- Kente agora alanından doğuya doğru gidildiğinde, Bizans döneminde inşa edilmiş ve mahkeme salonu olarak kullanılan dörtgen planlı bir bazilika bulunur.
- Kent dekropolünü oluşturan kaya mezarları, akropolün kuzey kayalık yüzeyinde açılmış ve sivil yerleşim ve kent merkezinden ayrı oluşturulmuştur.
- Nekropol dört ana kayalıkta toplanmıştır; asıl nekropolü oluşturan kayalık alanlarda toplam on sekiz mezar açılmıştır.
- 17:23Nekropolün Yapısı ve Özellikleri
- Kayalıklardaki mezarlar farklı yapılmıştır; üçgen alınlığa sahip bölüm düz cepheliler, profili kapıya sahip olanlar bulunmaktadır.
- Nekropol kentten soyutlanmış olup, uzaktan bakıldığında çok katlı apartmanları anımsatan görüntüsüyle ölüler için oluşturulmuş küçük bir kent görünüşündedir.
- Mezarlar kayalık alanın verimli kullanılması yönünde planlanmış, mezarlar arası boşluklar bırakılmamış ve ortak kullanım alanları oluşmuştur.
- 19:02Nekropolün Diğer Özellikleri
- Nekropol alanı kayalığında birer nekropol alanının seksen eksi yüz metre kadar kuzeyinde bir adet kama sorion bulunuyor.
- Kente çıkan basamaklı yol kenarında da bir adet kamu soruyorum yer alır.
- Nekropol alanında akropol ve yamaçtan moloz ve toprak erozyonu mezarların daha alt yamaçlarını kapatmıştır.
- 19:45Kaya Mezarlarının Önemi
- Kaya mezarlarının iyi bir şekilde organize yapılması, kentte ölü gömme ve mezarlarla süsleme sanatı ile uğraşan bir kurumun varlığını düşündürmektedir.
- Cephe, giriş ve kapılar yapıları, özellikleri dönemin sanat ruhunu yansıtır.
- Eterna kaya mezarlarının cephe ve kapılarında gözlemlenen farklılık kümelerin en önemli etken olmuştur.
- 21:27Eterna Antik Kenti'nin Konumu ve Önemi
- Antalya'nın Manavgat ilçesine otuzbir kilometre uzakta olan Sırt Köyünde denizden dokuzyüz metre yükseklikte Toros Dağları silsilesine bağlı bir tepe üstüne kurulu olan Eterna Antik Kenti, kıyıda köşede kalmanın acısını yaşıyor.
- Yerel halk tarafından Dede Kalesi olarak isimlendirilen ve çam ormanları içerisinde bulunan antik kent kalıntılarının içinde şehri çevreleyen surların sağlamlığı dikkat çekiyor.
- Eterna Antik Kenti bir derece arkeolojik sit alanı sınırları, Antalya Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu'nun sekiz Kasım 2007 tarihli kararıyla yeniden belirlendi.
- 22:21Kentin Tarihi Yapıları
- Eterna Antik Kentinin güneyinde bulunan Heron bazilika, agora, kilise, hamam ve sarnıçlar önemli tarihi kanıtlar olarak göze çarpıyor.
- Kentte agora alanından doğuya doğru gidildiğinde ise surların dibinde Bizans döneminde inşa edildiği sanılan ve aynı zamanda mahkeme salonu olarak kullanılmış olan dörtgen planlı bir bazalika bulunuyor.
- Antik kentte ayrıca Helenistik, Roma ve Bizans devrine ait kaya mezarları, kent suru, bazalika, sarnıç, kuyu, tapınak ve hamam gibi yapı ve yapı kalıntıları da yer alıyor.
- 23:19Kentin Coğrafi ve Tarihi Özellikleri
- Eterna Antik Kentinde çam ormanları içerisinde bulunan antik kalıntıların içinde ilk dikkati çeken kenti çevreleyen şehir surlarıdır.
- Pamfilya özelliğinden ziyade kalıntılar diğer kıyı antik kentlerine göre bir psiye kenti özelliği taşımaktadır.
- Bu akropol kent yöre halkınca Dede Kalesi olarak isimlendirilmiştir.
- 24:15Kentin Tarihi Önemi ve Yol Sistemi
- Bir kaya mezarlarının görkemi Eterna Antik Kentine ayrı güzellik katarken tarih avcılarının uğrak yeri haline gelmesine de büyük yardım ediyor.
- Eterna'nın bölgede Selge'den sonra para bastıran bir kent olması tarih yağmacılarının ilgisini buraya yönelirken antik kentte güvenlik görevlisi bulunmuyor.
- Tarihi liman kenti Side'yi İç Anadolu'ya bağlayan Pamfilya bölgesi ve çevresi eski yol sistemlerinden biri olan Side Kesik Beli Yol Sistemi de Sırt Köyden geçer.
- 25:45Kentin Adı ve Yerleşim Coğrafyası
- Tarihi kent yakın zamana kadar başka isimlerle ifade ediliyordu.
- 1984'te yayınlanan ve yeni bulunan bir yazıt ışığında tarihi kentin adı Eterna olarak kesinlik kazanmıştır.
- Akseki-Manavgat yakın çevresinde bulunan antik yerleşimlerin Koenna, Elimle gibi adları bilinenler, İbradı, Onunla Minareli, Sinan Hoca, Güzel Su, Cevizli ve Bademli gibi antik adları bilinmeyen ve daha küçük boyutlu yerleşimler de vardır.
- 26:52Bölgenin Coğrafi Özellikleri ve Ekonomik Yapısı
- Yörenin yerleşim coğrafyasını Manavgat belirler; Kimys Ovasının güneyinden doğan Manavgat, batısındaki Ormana'nın güneyinden gelen Söğüt Çayı ile birleşir ve Gözde'nin batısından güneye doğru uzanır.
- Kendi içine kapalı topoğrafyasında Melas, bin yıllar boyunca birçok yerleşimlere, özellikle de dağlı Panflyalılara ve kuzeyden güneye sarkan Homonalar gibi çok gelişmemiş ilkel budunlara yurt ve sığınak olmuştur.
- Panfilya Ovası'nın kuzeyinde kalan dağlık bölge, yörenin en büyük kenti olan Athena'nın egemenliğindeydi ve arazi antik devirlerde sık zeytin ağaçları ile kaplıydı.