Buradasın

Eski Mısır'ın En Büyük On Buluşu

youtube.com/watch?v=XfRRHF4HNjg

Yapay zekadan makale özeti

Kısa
Ayrıntılı

Bu belgesel, Dr. Zahi Hawas ve dünyanın önde gelen arkeologlarının Eski Mısır'ın en önemli arkeolojik buluşlarını anlattığı bir içeriktir. Erdal Kelami, Howard Carter, Jonat Mok, Mansur Borak ve Dr. Muhammed elbeyli gibi uzmanların çalışmaları ele alınmaktadır.
Video, Eski Mısır'ın en büyük on buluşunu kronolojik olarak incelemektedir. Firavun Kufu'nun teknesi, Asvan'daki bitmemiş dikilitaş, Giza piramitleri, Tutankamon'un mezarı, Der el-Medine şehri, Firavun Seti'nin mezarı, Akmim tapınağı, Abu Simbel tapınağı ve "Altın Mumyalar Vadisi" gibi önemli buluntular detaylı olarak anlatılmaktadır. Belgesel, Eski Mısır'ın teknolojik sırlarını, mimari yapısını, inanç sistemini ve günlük yaşamını anlamak isteyenler için kapsamlı bilgiler sunmaktadır.
Belgeselde ayrıca Eski Mısırlıların tıp bilimindeki katkıları, mühendislik teknikleri, inşaat yöntemleri ve ölüm sonrası inançları da ele alınmaktadır. Arkeologların modern teknolojiler kullanarak eski mezarları keşfetme çalışmaları ve gelecek nesillerin Eski Mısır hakkında farklı düşünebileceği vurgulanmaktadır.

00:03Eski Mısır'ın En Büyük Buluşları: Mısır, eski dünyanın en büyük medeniyetlerinden biri olup, iki asır boyunca bilim insanları araştırmalar ve kazılarla muhteşem buluşlar ve sırlar ortaya çıkarmıştır.
İlk defa dünyanın önde gelen uzmanları bir araya gelerek Eski Mısır'ın en büyük on buluşunu açıklıyor.
Bu buluşlar, dünyanın bugüne kadar gördüğü en olağanüstü medeniyetlerinden birinin anahtarıdır ve geçmişe aralanan kapı aralığıdır.
01:43Mısırlıların Kültür Anlayışı: Mısır'ın en güzel mezarlarına yapılan şiddet dalgası kesinlikle organize bir şiddettir ve iyi organize edilmiş bir grup insan mezarları binlerce yıl eşi emsali görülmeyecek şekilde inşa ettiler.
Tekrar eden istilalara karşın otuz asır boyunca onların kültürü hayatta kaldı ve istilacıların onları değiştireceği yerde onlar istilacıları değiştirdiler.
Tarihte en uzun süren süper gücü yarattılar ve şimdi bilim, teknoloji ve en son araştırmalar mısırlıların yaşamlarını ve düşüncelerini ortaya çıkaracak.
03:02Firavun Kufu'nun Teknesi: İlk buluş, Mısır'ın eski medeniyetlerin en büyüklerinden biri olmasına izin veren ustaca düşünülmüş bir teknolojiyi ortaya çıkarıyor.
Bu buluş, Mısırlıların dörtbinaltıyüz yıl önce inşa ettiği inanılmaz tekneyi içeriyor.
Pufu teknesi dünyanın en olağanüstü artefaktıdır; binikiyüz parça tahta birbirine bir tür dikiş diker gibi tutturulmuş ve üzerinde durursanız onüç katlı bir bina kadar büyük.
04:22Teknenin Keşfi: Bu keşif tamamen kaza sonucu ortaya çıktı; 1952 yılında arkeolog Kemal el-Malak, büyük piramit bölgesinin temizlenmesini denetliyordu.
Temizlik yaparken dikkatli şekilde yerleştirilmiş dört büyük kireçtaşı buldular ve delikten içeri baktıklarında kırkbir dev kireçtaşı ve büyük bir küme halinde tahtalar, ip ve kürekler gördüler.
Firavun Kufu neden çölün ortasında piramidinin yanına bir gemi gömsün sorusunun cevabı, Mısırlıların ölümü nasıl gördüklerini ve firavunların neye inandıklarını gösteriyordu.
05:42Firavunların Ölüm Anlayışı: Piramit, firavunun fani bedenini saklayacaktı ama ruhu gidecekti, dönüşecekti.
Kufu bir kral ve bir tanrıydı, bu yüzden ölünce güneş tanrısıyla bir oldu ve gökyüzüne çıkacak, güneş tanrısı Ra ile tek vücut olacaktı.
Mısırlılar onların büyük bir tekne içinde taşınacaklarına inanıyorlardı ve bu tekneyi inşa etmek onlara çok mantıklı geliyordu.
06:57Nil Nehri'nin Önemi: Mısırlıların hayatının merkezinde su ve tekneler vardır; bu teknesi eski Mısırlılar Nil nehri'nin önemini gösteren muhteşem bir vasiyetnamedir.
Tekne Nil anlamına geliyordu ve Nil Mısır demektir; Mısırlılar yiyecek, toprağın sulanması ve su ihtiyacı için Nil nehri'ne güveniyorlardı.
Nil nehri kuzey ve güney Mısır'ı birbirine bağlıyordu, Mısırlılar dış dünyayla Nil nehri vasıtasıyla ticaret yapıyorlardı ve medeniyetlerinin büyümesine neden olan zenginliği Nil nehri sağlıyordu.
08:36Teknenin Yapım Teknolojisi: Arkeologlar için bu tekneyi gömülüş şekli yüzünden tamamen sağlam durumda bulmak sanki bir zaman kapsülü bulmaya benziyordu.
Tekne omurgasının binikiyüz parçası elle oyulmuştu ve kalaslar bir yapboz oyununun parçaları gibi birbirleriyle iç içeydi.
Bu parçaları bir arada tutan şey çivi, vida, perçin çivisi veya tutkal değil, Mısır'ın her tarafında bulunabilen alfa adlı uzun otlardı.
10:10Teknenin Ekonomik Önemi: Bu tekniğin gelişmesi, Mısırlılara diğer kültürler üzerinde üstünlük sağladı; Kufu teknesi yapıldığı zaman, bildiğimiz diğer yerlerin çoğunda kütüklerden sadece kanolar yapılıyordu.
Kalasları dikişle birleştirme teknolojisi, Mısırlıların rakip kültürlerden çok daha büyük tekneler inşa edebilecekleri anlamına geliyordu.
Bu büyük ekonomik başarının temelini oluşturdu, üçbin yıllık medeniyetin temelini kurdu ve dünyanın gördüğü en başarılı süper güçlerden birinin yaratılmasını sağladı.
11:21Taş Ocağı Becerileri: Çok büyük teknelerin getirdiği zenginlik büyük çapta inşaatlara yol açtı; Mısırlılar daha önce eski çağlarda görülmemiş büyük ölçülerde tapınaklar ve anıtlar inşa ettiler.
Bu tapınak ve anıtları yapmak, eğer eski Mısırlılar taş ocağı becerilerini tam olarak öğrenmemiş olsalardı mümkün olmazdı.
Taş olmadan ne anıt, ne tapınak olurdu ve Mısırlılar hakkında bildiklerimizin çoğunu taşa yazdıklarından öğreniyoruz.
12:17Bitmemiş Dikilitaşın Gizemi: Arkeolojinin büyük buluşları, üç bin yıl süren bir medeniyete göz atmamızda yardımcı oluyor ve bu medeniyetin geride bıraktığı yapılar bugün bile bize ilham veriyor.
Bilim insanları, sadece insan gücüyle büyük blok taşları ve bitmemiş dikilitaş gibi anıtları nasıl işlediklerini öğrenmeye çalışıyor.
Bitmemiş dikilitaş, bin tonun üzerinde ağırlığında ve Yukarı Mısır'da Asvan şehrinde eski bir taş ocağının içinde yatıyor.
13:31Dikilitaşın Önemi ve Özellikleri: Bitmiş olsaydı dikilitaş yerin on kat üzerinde olacaktı ve üzerindeki şekiller ve hiyerogliflerle tapınaklar arasında özel bir yeri olacaktı.
Dikilitaş, kral ve güneş tanrısı arasındaki ilişkinin bir sembolü olacaktı ve ruhani teknolojinin örnekleriydi.
Mısırlılar için dikilitaş güneşin bir sembolüydü ve gökyüzünden enerjiyi toplayıp yöneltiyordu; tek parça sağlam kayadan olması gerekiyordu, aksi takdirde güneşin ışığının kırıldığı ve tanrı'nın gücünün parçalandığı anlamı çıkardı.
14:16Dikilitaşın Terk Edilme Nedeni: Asvan'da mühendisler dikilitaşın üzerinde bir çatlak olduğunu fark edince onu terk ettiler.
Bu başarısızlık, arkeolojide başarı kadar önemli olan bir olaydır ve dikilitaş üzerindeki kanıtlar, eski taş ocağı çalışanlarının dev taşları nasıl kazdıklarını ortaya çıkarıyor.
Bitmeyen dikilitaş üzerindeki kanıtlar, üç bin yıl eski bir çalışmanın fotoğraflarını çıkartıyor ve bilim insanları yeni bir deneyle bunun nasıl mümkün olduğunu göstermeyi umuyorlar.
15:12Eski Taş Ocağı Teknikleri: Erdal Kelami, kariyerini eski taş ocakları tekniklerini araştırarak geçirdi ve çalışmaya başlamadan önce granit tabakaları arasında çatlak var mı diye araştırmak gerekiyordu.
Kayanın zayıf olduğu yerlerde doğal olarak hatalı tabakalar var ve bunları tanımlayarak ve hedef alarak eski mühendisler kayayı kaya yatağından sökmeye başlıyorlardı.
İkinci aşamada çalışanlar ellerinde tuttukları kaya parçaları ile çatlak kısımlara vurmaya başlıyorlar ve kayayı yormaya çalışıyorlardı.
16:14Firavunların Anıt İnşaatı: Firavunlar her zaman anıtların çabuk yapılmasını isterlerdi çünkü çoğu fazla uzun yaşayamayacaklarına inanırdı.
Bir firavunun ortalama hükümdarlık süresi on yıldan kısaydı ve firavunların hiçbiri mirasının kendisinden sonra gelene geçmesini istemezdi.
Anıtın ayakta kalması için sonsuzluğa kadar zaman var fakat onu inşa edebilmek için hayat süresi çok kısa.
16:48Ateş Tekniği: Taş ocağının alt tarafında arkeologlar, Mısırlıların yaptığı her şeyi anlatan kanıtlar buldular.
Kömürleşmiş çamur tuğlalar arasında odun parçaları yanıyor ve altındaki taşı ısıtıyor.
Mısırlılar taşı bölmek için ateşten faydalandılar; yanan ateş kayanın genişlemesine sebep oluyor ve sonra soğuyunca kaya büzülüyor, bu süreç kayayı zayıflatıyor ve hatta yarılmasına neden oluyor.
17:52Deneysel Arkeoloji Deneyi: Adil, Mısırlı mühendislerin yaptığı gibi kayanın üzerinde arızalı bir yer seçiyor ve bitmemiş dikilitaşın bulunduğu yerde bulunan çamurlu tuğlalar, eski mühendislerin ateşi tutmak ve kontrol etmek için bir duvar inşa ettiklerini gösteriyor.
Ateş, kayanın ısı derecesini sekiz yüz dereceye yükseltiyor ve altmış dakikalık yüksek ısıdan sonra su saniyeler içinde ısının yüzde seksen beş düşmesine sebep oluyor, kaya hızlı şekilde büzülüyor.
Ateş olmadan çalışan işçiler kaya üzerinde pek az ilerleme kaydettiler, fakat ateşten yanan bölümde çatlama bölünüyor ve bu, eski Mısırlıların çok kısa sürelerde nasıl o kadar çok dikilitaş yaptıklarını açıklıyor.
20:43Piramitlerin Gizemi: Mısır'da ortaya çıkartılan büyük buluşlar, üç bin yıl süren güçlü ve dramatik bir medeniyetin gizemlerini ortaya çıkartıyor ve eski Mısırlılar dünyanın en etkileyici eserlerini inşa ettiler.
Üçüncü buluş, büyük piramidin inşa edenleri içeriyor ve kimse bu insanların nasıl çok basit aletler ve bol terle bu kadar inanılmaz bir eser ortaya çıkardığını anlayamadı.
Son zamanlara kadar Mısır'ın sık rastlanan resmi, firavunların ve asillerin büyük esir ordularına emirler yağdırdığı bir ülkeydi, fakat yeni buluşlar bu resmi değiştiriyor ve ince zevkleri olan sosyal hiyerarşi ve sağlıklı çalışan kesim resmi çıkıyor.
22:10Büyük Piramit: Dört bin beş yüz yıl önce büyük firavun Khufu, o zamana kadar inşa edilen en büyük mezarın inşa edilmesi emrini verdi; bir platonun yüz elli metre üzerinde on yedi Empire State binası ağırlığında.
İnsanlar, büyük piramidin uzaylılar tarafından veya mistik güçleri olan rahiplerin yaptığı büyüler sonucu ortaya çıktığını iddia ettiler çünkü piramidin ölçüleri mantıki açıklamaları aşıyor.
Son zamanlara kadar piramidin binlerce esir tarafından inşa edildiğine inanılıyordu, fakat şimdi Dr. Havas, piramitlerin nasıl inşa edildiğine dair esrarı aydınlatacak bir buluş yaptı.
23:00Piramit Çalışanlarının Mezarları: 1990 yılında Dr. Hawas, piramitlerin inşaatında kullanılan kireç taşları, gren ve bazalt parçalarının aynı materyalden yapıldığını fark etti.
Mezarlardan bulunan kanıtlar, işçilerin belirli rolleri ve ayrı sorumlulukları bulunduğunu gösteriyor, modern bir inşaat ekibine benziyor.
Mezarlardan çıkan resimler ve heykeller, eski Mısır'da çalışma hayatının modern endüstriyel bir toplumda olduğu gibi organize olduğunu ve çalışanlara değer verildiğini gösteriyor.
25:41İşçilerin Sağlık Durumu: Kanıtlar tıbbi yardım programının olduğunu gösteriyor; işçilerin elleri ve ayakları üzerine taşlar düştüğünü, kaza geçirdiğini öğrendik.
Kadın ve erkek iskeletlerinde sırtlarında stres işaretleri bulundu, ancak aldıkları bakımın şaşırtıcı derecede iyi olduğuna dair kanıtlar bulundu.
İşçilere işverenin çok değer verdiği açık; işçi olmak bir ayrıcalıktı, iyi para alır, iyi bakılır ve rahat bir iş yapardı.
27:19Tutankamon'un Mezarı: 35 asır boyunca mühürlü kalan başka bir mezar, arkeolojinin en iyi bilinen buluşunu ortaya çıkardı: bütün firavunların en meşhuru olan Tutankamon'un mezarı.
1922 yılında büyük kaşif ve Mısır arkeoloğu Howard Carter, Krallar Vadisi'nde 15 basamak buldu ve 9 metre kayaların altına inen mezarı keşfetti.
Mezarda firavunun vücudu dışında gömülü olan yaklaşık 3000 hazine vardı ve o günden beri mezar arkeologları mıknatıs gibi buraya çıktı.
29:41Tutankamon'un Ölümü: Arkeologlar 3500 yıllık vücudu incelemek için modern bilimi kullanıyorlar; CT scan arkeolojide gerçekten harika bir şey.
Uzmanlar, kral Tut'un kafasının arka tarafında esrarengiz bir deliği araştırıyor; bu onu öldüren şey olabilir mi?
Kafatasındaki delik herkeste altın çocuğun öldürüldüğü görüşünü yarattı, ancak modern bilim bu deliğin mumyalama işlemi sırasında oluşmuş olabileceğini gösteriyor.
33:38Tutankamon'un Mezarı ve Hazinesi: Tutankamon'un mezarı, Mısır'da yapılan bütün buluşların toplamından daha fazla zenginlikler ortaya koydu; meşhur maske, altı jared (iki tekerlekli atlı araba) ve milyonlarca dolar değerinde altınla beraber gömülmüştü.
Mezardaki eşyalar firavunun şahsiyeti hakkında bilgi veriyor; kaymak taşından yapılmış renkli bebekler, senet adında özel bir alçı taşı oyunu gibi eşyalar onun gençliğini hatırlatıyor.
Mezardaki eşyaların daha çok incelenmesi ve firavunun mumyası maskenin ardındaki insan hakkında bize daha fazla bilgi verebilirdi.
36:20Der el-Medine Şehri: Eski Mısır'ın yıkıntıları insanların nasıl yaşadığını tam olarak göstermez, ancak Der el-Medine şehri günlük hayata bakmamız için nadir bulunan bir fırsat sunuyor.
Der el-Medine, Nil Nehri'nin batı yakasında, taştan yapılmış ve bozulmamış durumda, bu da arkeologların eski Mısırlıların hayatlarını canlandırabilmeleri için önemli bir kaynak oluşturuyor.
Şehir, Krallar Vadisi'nden yürüyerek bir saat uzaklıkta, çölün içinde inşa edilmiş ve burada ikiyüzseksen insan yaşıyordu.
38:10Der el-Medine'deki Yaşam: Şehir, vadideki kralın mezarını inşa etmek ve dekore etmek için tutulmuş işçiler için kurulmuş olabilir.
Zanaatkarlar, kuyumcular ve mezar inşaatçıları, nüfusun çoğunluğunun çiftçi olarak çalıştığı bir cemiyette yüksek statüde sayılıyordu.
İşçiler ortalama olarak üç günün ikisinde çalışıyor, özel zamanlarda şarap ve balık veriliyordu.
39:10Mezarlardan Öğrenilenler: Duvarlardaki sanat eserleri, orada yaşayan insanların hayatlarını bir araya getirmeye yardımcı oluyor.
Mezarlardan günlük hayat hakkında çok şey öğrenebiliriz, ancak duvardaki resimler köylülerin nasıl olduklarını değil, nasıl görünmek istediklerini gösteriyor.
Sıradan vatandaşların özel hayatları hakkında bilgi veren ipuçları, şehrin etrafındaki kireç taşından yapılmış ostraka (yazı taşları) üzerinden ortaya çıkıyor.
40:39Ostraka'dan Öğrenilenler: Ostraka, dostlar arasında mesaj alıp vermek için kullanılırdı ve uzmanlar daha önce arkeolojik kayıtlarda görünmeyen bilgilere ulaştılar.
Ostraka'dan içlerini döktüklerini görebiliriz: içki içmeyi severler, zina yapmaktan hoşlanırlar ve dedikoduya bayılırlar.
Der el-Medine'nin kanıtları, şehrin sakinlerinin bizden farklı yaşamadıklarını ortaya koyuyor ve ilk defa normal insanların hayatlarını anlatıyor.
42:31Firavun Set'in Mezarı: Firavun Set'in mezarı, eski Mısırlıların ölüm sonrası hayata bakışları hakkında birçok bilgi veriyor.
Krallar Vadisi'nde altmışüç mezar var ve bunların en büyüğü Firavun Set'in mezarı.
1817 yılında İtalyan kaşif Giovanni Belzoni, Krallar Vadisi'nde sekiz mezar bulduktan sonra, 16 Ekim 1817'de Set'in mezarını keşfetti.
44:53Mezarın İçeriği: Mezar kayanın doksan metre içine doğru oyulmuş ve içinde bütün eski Mısır'ın en görkemli sanat eserleri bulunuyor.
Resimlerde Firavun Set ile tanrıça Nut'un ilişkisi gösteriliyor ve Nut, Firavun Set'e ölüm sonrası şükran duasını esirgemeyeceğini gösteriyor.
Mezarın duvarlarına işlenen kelimeler, bir bilgisayar şifresi veya talimat kılavuzu gibi işlev görüyor.
46:02Mısırlıların Ölüm Sonrası İnancı: Mısırlıların inancına göre güneş tanrısı Ra, gün içinde güneşi dünya üzerine yönlendirerek toprağa hayat veriyor, gece olunca ise ölüler dünyasına giderek şeytanlarla savaşıyor.
Firavun Set'in ölüm sonrası görevi, bu mücadeleye destek olmak için Tanrı Ra'ya katılmaktı.
Mezarın duvarlarındaki resimler cenneti tasvir ediyor ve Firavun Set'in cennette Tanrı Osiris ile beraberken aynı anda ölüler dünyasında şeytanlara karşı çarpışabileceğini gösteriyor.
48:27Eski Mısırlıların Felsefi Bakış Açısı: Eski Mısırlılar ölüm sonrası hayat konusunda çok zekiydiler ve çoklu göreve inanıyorlardı.
Mısırlıların felsefi bakış açısına göre tanrıları ve firavunları aynı zaman dilimi içinde birçok yerde olabilirdi.
Seti'nin mezarı, eski Mısırlıların bizim bugün dünyaya bakışımızdan ne kadar farklı bir bakış açıları olduğu konusunda ipuçları veriyor.
49:45Eski Mısır'ın Eşsiz Özellikleri: Eski Mısır'ın on büyük buluşu, beş bin yıl önce gelişen bir dünyanın esrarlarını ortaya çıkarıyor.
Mısır'ın dünyanın diğer medeniyetleri ile karşılaştırıldığında eşsiz bir farklılığı vardır; ülkenin her tarafında toprak altında gömülü tapınaklar ve mezarlar vardır.
Teorilere göre eski Mısırlılar sanılandan daha fazla büyük anıtlar inşa ettiler ve kayıp tapınak Akmim bu teoriyi destekler niteliktedir.
51:24Akmim Tapınağı'nın Keşfi: Akmim, Kahire'nin üçyüz kilometre güneyinde, merkezi Mısır bölgesindedir ve burada devasa bir tapınağın izleri var.
Arkeologların Mısır yerleşim bölgelerinde çalışmaları çok zordur çünkü geçmişte buraları yaşamak için iyi bir yer olarak görüldüyse hala iyi bir yer ve buralarda şimdi de insanlar yaşıyor.
1980 yılında bir postane inşa edilirken açılan çukura düştü ve içinde olağanüstü büyük bir heykel bulundu.
52:29Akmim Tapınağı'nın Büyüklüğü: 1981 yılında kazı yapan işçiler dev bir heykelin temeline rastladılar; bu büyük Ramses ve Mısır'ın en güçlü firavunlarından birinin heykeli, boyu elli metreden uzundu.
Elli metre ilerde bir başka dev heykel daha bulundu; bu Ramses'in karısı Merita heykeli, birçok kişi Musa'yı sazlar arasında bulan ve oğlu olarak büyüten kraliçenin o olduğunu yer.
İki heykelin büyüklüğü tapınağın ne kadar büyük olabileceği konusunda bize ipuçları veriyor.
53:37Akmim Tapınağı'nın Analizi: Eciptoloji çok özenli bir bilim dalı olup sadece kazı yapmayı kapsamıyor, ayrıca büyük oranda analiz gerektiriyor.
Uzmanların elindeki ilk ipucu bin yıl öncesinin gezginlerinin yazıları; bu yazılarda Akm'de dev bir siteden bahsediliyor.
Mısır'daki bütün tapınakların aynı şekilde inşa edilmiş olmaları, arkeologların görünür bir tapınağı analiz ederek Akmim'deki siteye uygulayabilecekleri bir ipucu.
55:01Akmim Tapınağı'nın Planlanması: Amon Ra tapınağı, Luxor'un yüzaltmış kilometre güneyinde bulunuyor ve Luxor tapınağı'nın standart planını analiz eden arkeologlar, aradıkları sitenin Akmim'de nerede olabileceğini tahmin edebilirler.
Standart bir tapınak planı her zaman uzun bir kaldırım ve bir bulvarla başlar, bu bizi dev bir kapıya ve iki heykele götürür.
Tapınağın büyüklüğünü göz önüne getirmek için Google dünya imajının sağ tarafındaki futbol sahasını ele alındığında, yeni kral tapınağının büyüklüğü futbol sahasından belki dört, belki beş defa daha büyük.
57:16Akmim Tapınağı'nın Önemi: Tapınağın büyüklüğünden emin olabilmek için daha çok araştırma ve kazı yapılmalı, o zaman tapınağın bütününü keşfetmeyi başaracağız.
Ortaya eski Mısır'ın yeni bir resmi çıkıyor; daha önce sandığımızdan daha büyük ve daha gelişmiş bir ülke.
Nil nehri boyunca devam eden sürekli bir gelişme var ve bu gelişmeye sadece kuzeyde ve güneyde değil, merkezi Mısır'da da var.
57:49Abu Simbel Tapınağı: Mısır'ın en etkileyici tapınaklarının birinin duvarlarındaki buluşlar, neredeyse onun firavun rolünün yok olmasına yol açacak bir ikilemi ortaya çıkartıyor.
Abu Simbel tapınağı, her firavunun karşılaştığı ikilemi çözmenin anahtarı; hem bir insan hem bir tanrı olarak nasıl hüküm sürmektedir?
Abu Simbel tapınağı günümüzdeki Sudan sınırına yakın, Mısır'ın güneyindedir; kayalardan yontulmuş dört büyük heykel var ve tapınağın duvarlarının her tarafı firavunun zaferlerini resmediyor.
59:27Abu Simbel Tapınağı'nın Keşfi: 1871 yılında maceraperest ve ilk arkeologlardan Giovanni Berzoni bu bölgeye geldi ve tapınak kumlar altındaydı.
Berzoni tonlarca kumu temizlemeye çalıştı, fakat alınan her kova kumun yerine yukarıdan aşağı başka kumlar akıyor.
Tam vazgeçmek üzereyken imkansız görünen bu probleme basit bir çözüm yolu buldu; kumu ıslatmak onu yerinde tutacaktı ve plan başarılı oldu; dört yıl uğraştan sonra nihayet tapınağın girişini buldu ve asırlar sonra içeri adım atan ilk insan oldu.
1:00:10İkinci Ramses ve Abu Simble Tapınağı: Abu Simble'daki tapınak, Mısır'ın en büyük savaşçısı ve firavunu İkinci Ramses'e bir anıt olarak inşa edilmiştir.
İkinci Ramses, eski Mısır tarihine göre altmışyedi yıldan fazla hüküm sürmüş ve Mısır topraklarını başarılarını gösteren açık bir müzeye dönüştürmüştür.
Tapınağın duvarlarındaki sanat eserleri ve heykellerin analizi, Mısır'ın firavunun ikili rolünü ortaya çıkarmaktadır: ulusun savunucusu olmak ve tanrılarla insanlar arasında arabulucu olmak.
1:01:25Kudesh Savaşı: Tapınağın duvarlarındaki kabartmalar, tarihin en eski askeri çarpışmalarından birini tam olarak resmediyor: Kudesh Savaşı.
İkinci Ramses'in hükümdarlığının ilk bölümünde Mısır, güçlü komşusu Hititlerle savaş halindeydi.
Abu Simble kabartmaları, vahşi savaşta o zaman için mevcut olan teknolojinin en ileri silahlarının kullanıldığını gösteriyor; ilk defa çıtları kullanıldı.
1:03:36Ramses'in Tanrı Olarak İlanı: Hükümdarlığının yirmibirinci yılında Hitit İmparatorluğu'yla barış yaptıktan sonra, Ramses firavun olmanın savaşçı fonksiyonunu yerine getirmeye başladı.
Savaşacak düşman kalmadığı için Ramses, dini rolünü vurgulamaya yöneldi ve tanrı olduğunu ilan etti.
Abu Simble sadece tanrılar için bir tapınak değil, aynı zamanda bir tanrı olduğu için Ramses'in de tapınağı oldu.
1:05:44Mısır'ın On Büyük Buluşması: Mısır'ın on büyük buluşu, büyük firavunların öldükten sonraki yıllarıyla devam ediyor ve organize suçu içeren çalkantılı bir hikaye içinde hırsızlık, adam öldürme, terörizm ve kralların kayıp mumyalarının esrarını ortaya çıkartıyor.
Eski Mısır hakkında bildiklerimizin çoğu eski firavunların mezarlarını açmaktan gelir, ancak bu aynı zamanda bir esrar perdesi yarattı.
Arkeologların yaptığı buluşlar içinde en önemlilerinden biri kralların gizli bölmesinin bulunmasıdır.
1:07:34Kralların Gizli Bölümü: Krallar Vadisi'nden beş km kadar uzakta bir vadi daha var ve orada mezar ve sır olmadığı sanılıyordu.
1890 yılında bir çoban kayıp keçisini ararken bir yarık gördü ve içeri girince kayaların içine altmış metre giden bir koridor keşfetti.
İçeride tarihin en büyük firavunlarının mumyaları dahil elli farklı mezar ve mumya vardı.
1:08:24Mezar Soygunlarının Arka Planı: Kuraklık ve rakip politik fraksiyonlar arasındaki iç savaşlar ülkeyi anarşinin eşiğine getirmişti.
Toplum çökme noktasına geldiğinde, insanlar kıtlık ve yoksullukla karşı karşıyaydı ve firavun mezarlarına geceleri çıkıp mezarları ve mumyaları arıyordu.
Bu sıradan insanların yaptığı rastgele bir iş değildi, kesinlikle organize bir suçtu ve tarihin ilk organize suç olaylarından biriydi.
1:10:10Mumyaların Kurtarılması: Luxor Tapınağı'nda hala kendilerini Mısır dininin muhafızları tapınakların ve firavun mezarlarının bekçileri gibi gören rahipler vardı.
Bu rahipler kalkıp mumyaları kurtarmak için saklamaya girişti ve herkesten uzaklara bu sırrı kimseye söylemediler.
Mumyalar keşfedildikten sonra Kahire'deki Mısır Müzesi'ne götürüldü ve şimdi orada steril ortamdalar.
1:11:23Mumyaların Soyulması: Asıl orada olmayanlar firavunlar paha biçilmez hazinelerle beraber gömülmüşlerdi, fakat bu mumyaların hiçbirinin yanında değerli eşya bulunamadı.
Tabutları dikkatlice incelerseniz, altın ve diğer değerli taşların sistematik şekilde yerlerinden sökülmüş olduğunu görebilirsiniz.
Mumyaları kurtaran insanlar aynı zamanda üzerlerinde değerli ne varsa alıp gittiler, ancak bilim için paha biçilmez kaynaklar bıraktılar.
1:12:38Eski Mısır Medeniyeti ve İstilalar: Tıbbi araştırmalar büyük firavunların gerçek hayatlarını ortaya çıkartıyor ve bu buluş sayesinde eski Mısır cemiyet hayatını anlama fırsatı bulabiliriz.
Mısır yüzlerce yıl sürecek istilalara uğradı fakat yok olmadı; istilacılar aslında yeni evlerinin inançlarını ve adetlerini benimsediler.
Mısır medeniyeti o kadar güçlüydu ki, istilacılar aslında yeni evlerinin inançlarını ve adetlerini benimsediler.
1:14:35Altın Mumyalar Vadisi: Bahariye vahası batı çölündedir ve bu bölgenin olağanüstü olduğuna dair ilk kanıtlar kumun üzerinde yatar; kemikler ve kafatasları vadi zeminini kaplar.
1994 yılında bir eşek çölde kayboldu ve sahibi hayvanı ararken bir deliğe bakarken mumyalar gördü, bu buluş kaza sonucu oldu.
Bahariye'de bulunan mumyalar nadir bulunan şekilde sağlam, kirlenmemiş, hasar görmemiş durumda.
1:16:46Romalıların Mısır'a Gelişi: 2000 yıl önce Mısır Romalılar tarafından işgal edildi ve vadide keşfedilen mumyalar bu Romalılara aittir.
Mısır Akdeniz'in en varlıklı ülkelerinden biri olduğu için her imparatorluk için mücevher değerindeydi.
Mısırlıların o kadar güçlü bir kültür anlayışları ve uzun bir tarihçeleri var ki, istilacıların onları değiştireceği yerde onlar istilacıları değiştirdiler.
1:17:36Kültürel Birleşim: Romalıların mumyaları Mısır kültürü tarafından belirlendi; mumyalama 3000 yılında başladı ve bütün Mısır tarihi boyunca Roma devrine kadar devam etti.
Romalılar Mısır'a gelinceye kadar ölülerini keten kumaşlara sararlardı, ancak Mısırlılar üzerinde yüzler olan tabutlar ve ölüm maskeleri yaptılar.
Mumyalar altınla kaplı; Mısırlılar altını severdi ve tanrıların vücudunun altından yapıldığına inanırlardı, bu da ölümden sonra hayat ve reenkarnasyona inandıklarını gösteriyor.
1:20:03Mısır'ın Dayanıklılığı: Vadideki mumyalar tarihlerinde her ne olduysa Mısır'ın hem güçlü hem de esnek olduğunu gösteriyor.
Mısırlıların kimlik duyguları onlara bir tür durağanlık, sakinlik verdiği ve istilacı imparatorluklara karşı kimliklerini kaybetmediler.
Eski Mısır'ın buluşları yüzlerce yıl macera ve araştırmayı kapsadı; eski maceraperestlerden günümüzün tıbbi analizlerine her buluş, neredeyse elli asır önce başlayan bir medeniyete yeni bir ışık tuttu.
1:21:22Eski Mısır'ın Mirası: Eski Mısır mirası, medeniyeti çöktükten iki bin yıl sonra bile hala yaşıyor ve bugün Amerikan ve Avrupa bağlamında doğuştan hakkımız olduğuna inandığımız birçok kültürel geleneklere annelik yaptılar.
Eski Mısırlılar tarafından modern hayata bırakılan en büyük miraslardan biri tıp bilimidir; tarihin en eski profesyonel hekimlerinden biri, yaklaşık beş bin yıl önce Mısır'da çalışan İmhotep adında bir adamdır.
Firavunların mumyaları üzerinde yapılan araştırmalar, Mısırlıların vücudu parçalara ayırma konusunda büyük uzmanlıkları olduğunu ortaya koyuyor; başarılı mumyalama, vücudun kendisine zarar vermeden anahtar organların çıkarılmasını kapsayan karmaşık bir prosedürdür.
1:22:49Eski Mısırlıların Mirası: Eski Mısırlılar sadece tıp bilimine değil, modern mühendislik ve inşaat tekniklerine de 4500 yıl önce Nil Vadisi'nde geliştirilen bilgilere borçludur.
Giza'daki büyük piramit, 220 metrelik uzunluğu eniyle sadece 5 santimetrelik bir değişkenlik gösteriyor.
Yunanlı matematikçi Pitagoras, Mısır'da eğitim aldı ve modern inşaat ve mühendislik için temel olacak matematik formüller geliştirdi.
1:23:39Arkeolojik Araştırmalar: Günümüz bilim insanları eski Mısırlıların dünyasını araştırdıkça, bu medeniyete ne kadar borçlu olduklarını daha çok anlıyorlar.
Krallar Vadisi'nde Set'in mezarından Tutankamon'un hazinelerine kadar eski Mısır'daki en önemli buluşların pek çoğu yapıldı.
2006 yılında K63 adındaki yeni bir mezarın bulunmasıyla, vadide hala ortaya çıkmamış sırlar olabileceği görüşü doğrulandı.
1:24:49Yeni Araştırma Yöntemleri: Yeni bilimsel analizler yeni mezarları aramak için yeni metotlar ortaya çıkartıyor.
Arkeologlar, eski Mısırlıların kayalar içinden mezarlar oymayı kolaylaştırmak için kayaların doğal zayıflıklarını araştırdıklarını düşünüyor.
Richard, Krallar Vadisi'ndeki kırık çatlak bölgeleri inceliyor ve bu çatlakların yeni mezar aramak için iyi yerler olabileceğini belirtiyor.
1:26:00Gelecek Araştırmalar: Tüm arkeologların üzerinde birleştikleri bir şey var: bulunacak başka yerler de var.
Gelecek nesiller en büyük on buluş ve önemleri hakkında farklı düşünecekler çünkü arkeolojide bilimsel metot gelişmeye devam ediyor.
Mısır'ın kumu sadece olağanüstü bir imparatorluğun esrarlarını ortaya çıkarmakla kalmıyor, 3000 yıllık güçlü bir medeniyetin modern dünyaya bıraktığı mirası da açıklıyor.

Eski Mısır'ın En Büyük On Buluşu

Yapay zekadan makale özeti

Yanıtı değerlendir