Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmenin enzimlerin çalışma hızını etkileyen faktörleri anlattığı eğitim içeriğidir.
- Video, enzimlerin çalışma hızını etkileyen yedi temel faktörü detaylı olarak ele almaktadır: sıcaklık, pH, su miktarı, enzim miktarı, substrat miktarı, substrat yüzeyi, inhibitör maddeler ve aktivatör maddeler. Her bir faktör için teorik bilgiler verildikten sonra, YGS sınavlarından örnek sorular çözülerek konunun pekiştirilmesi sağlanmıştır. Özellikle enzim-substrat doygunluğu kavramı ve inhibitör maddelerin (competitif ve competitive olmayan) etkileri üzerinde durulmuştur.
- Enzimlerin Çalışma Hızını Etkileyen Etkenler
- Enzimlerin çalışma hızını sıcaklık, pH, su miktarı, enzim miktarı, substrat miktarı, substrat düzeyi, inhibitör maddeler ve aktivatör maddeler etkiler.
- 00:17Sıcaklık Etkisi
- Sıcaklık artışı belli bir noktaya kadar tepkime hızını arttırır çünkü moleküller daha hızlı hareket eder ve substratlar enzimlerin aktif bölgeleriyle daha sık çarpışır.
- Enzimlerin en iyi çalıştığı sıcaklık değerine optimum sıcaklık verilir ve insanda birçok enzimin optimum sıcaklıkları 35-40°C arasındadır.
- Optimum sıcaklık noktasından sonraki sıcaklık artışı enzimlerin protein yapılarının denatüre olmasına neden olur, bu durumda enzimlerin çalışma hızı azalır ve tepkime hızı durur.
- Sıfır°C ve altındaki sıcaklıklarda enzimler çalışamaz ancak yapıları bozulmaz, ortam sıcaklığı artırıldığında enzimler yeniden çalışmaya başlar.
- 03:54pH Etkisi
- Her enzim belirli bir pH değerinde çalışır, genellikle enzimler pH 6 ile 8 arasında çalışır.
- Midemizde etkinlik gösteren pepsin enzimi optimum pH 2'de çalışır, ince bağırsakta görev yapan tripsin enzimi ise mide pH'ı için uygun değildir.
- Ortam pH'nın değişmesi enzim yapısının denatüre olmasına neden olabilir.
- 04:45Su Miktarı Etkisi
- Enzimlerin çalışabilmesi için enzimin bulunduğu ortamda su olması gerekir, genellikle %15'in altındaki su yoğunluğunda enzimler çalışamazlar.
- Tohumlar belli oranda su bulunan ortamda ancak çimlenebilir çünkü tohum içindeki emre'ye ait enzimler düşük su yoğunluğunda çalışmazlar.
- Kurutulmuş besinler (patlıcan, biber gibi) bozulmaz çünkü suyun olmadığı ortamda bozulmaya neden olan bakteri enzimleri çalışmaz.
- 05:36Enzim Miktarı Etkisi
- Ortamda yeterince substrat varken enzim miktarı artışı tepkime hızını arttırır.
- Eğer ortamda sınırlı substrat varsa, enzim miktarı artsa bile tepkime hızı sürekli olarak artmaz çünkü bir süre sonra enzim-substrat doygunluğu gerçekleşir.
- Enzim-substrat doygunluğu olduğu andan itibaren tepkime hızı daha fazla artmaz ve kazanılan en son hızla sabit olarak devam eder.
- 07:09Substrat Miktarı Etkisi
- Ortamda belli bir miktarda enzim varken substrat miktarı artarsa tepkime hızı önce artacaktır.
- Bir süre sonra enzim-substrat doygunluğu olacaktır ve doyma noktasına ulaşıldığı andan itibaren tepkime hızı daha fazla artmaz, sabit hızla devam eder.
- Eğer ortamda substrat yeterince varsa ama enzim sınırlıysa tepkime bir süre sonra sona erecektir.
- 09:38Substrat Yüzeyi ve Düzeyi Etkisi
- Enzimler substratın dış yüzeyinden etki ederler, dolayısıyla yüzeyi arttıkça enzimin çalışması ve tepkime hızı artacaktır.
- Substrat düzeyi arttıkça tepkime hızı artar, örneğin ağızda iyice çiğnenmiş besinlerin sindirimi, iyice çiğnenmemiş besinlerin sindirimine göre daha kolaydır.
- 10:23Inhibitör Maddeler
- Enzimlerin etkinliğini azaltan veya durduran maddelere inhibitör madde denir ve inhibitörler competitive ve competitive olmayan inhibitörler olarak ikiye ayrılır.
- Competitive inhibitörler substratlara benzerler, substratı taklit ederler ve enzimin aktif bölgesi için substrat ile rekabet ederler.
- Competitive inhibitörlerin etkisi geri dönüşümlüdür, ortamdaki substrat yoğunluğu artırılırsa etkisi ortadan kaldırılabilir.
- Competitive olmayan inhibitörler enzimin aktif bölgesine bağlanmaz, enzimin farklı bir bölgesine bağlanır ve enzimin aktif bölgesinin biçim değiştirmesine neden olur.
- Competitive olmayan inhibitörlerin etkisi geri dönüşümsüzdür çünkü enzimin aktif bölgesinin yapısını bozar.
- 13:26Aktivatör Maddeler
- Enzimlerin etkinliğini artıran maddelere aktivatör madde denir.
- Örneğin mide hücresinin ürettiği pepsinojen inaktiftir, hidroklorik asit sayesinde aktifleşir.