Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Osmanlı İmparatorluğu'nun önemli siyasi figürlerinden Enver Paşa'nın hayatını anlatan tarihsel bir belgesel formatındadır. Videoda Enver Paşa, Mustafa Kemal Paşa, Talat Paşa ve Sultan Vahdettin gibi dönemin önemli siyasi figürleri yer almaktadır.
- Video, Enver Paşa'nın 1881'de İstanbul'da doğumundan başlayarak askeri eğitimi, siyasi yükselişi, İttihat ve Terakki Cemiyeti'ne katılımı, II. Meşrutiyet'in ilanı, Balkan Savaşları'ndaki rolü ve Harbiye Nazırı olarak yaptığı yenilikleri kronolojik olarak anlatmaktadır. Ayrıca Sarıkamış Harekatı'nın başarısızlığı, Ermeni Tehciri, İttihat Terakki'nin dağılması, Enver Paşa'nın yurt dışına kaçışı ve 1922'de Kaf Savaşı'nda şehit olması da detaylı şekilde aktarılmaktadır.
- Videoda Enver Paşa'nın Almanya'daki etkisi, orduda Fransız modelinden Alman modeline geçişini, Mustafa Kemal Paşa ile olan gerilimli ilişkisini ve Berlin ve Moskova'daki faaliyetlerini de ele almaktadır.
- Enver Paşa'nın Hayatı ve Eğitim Hayatı
- Enver Paşa'nın hikayesinde kuvvetli bir aşk, pek çok savaş, kan, mağlubiyet, şöhret ve daha nice kavram vardı ve bunların hepsi yalnızca kırkbir seneye sığdı.
- İsmail Enver Paşa, Kasım 1881'de İstanbul'da dünyaya geldi, babası ziraat teknisyeni Ahmet Bey, annesi ise Ayşe Hanımdı.
- Enver, anne ve babası maddi zorluklarla boğuşsa da eğitimine büyük önem verdiler ve Enver ailenin ilk çocuğuydu.
- 00:55Askeri Eğitim ve İlk Görevleri
- Enver henüz üç yaşlarındayken bir ibtidai mektebi'ne kaydı yaptırıldı ve altı yaşına kadar farklı ilkokullara kaydoldu.
- Sekiz yaşında asker o hevesiyle yanıp tutuşuyordu ve 1889 yılında Manastırdaki askeri ortaokula büyük ısrarlar sonucu girdi.
- Harbiye'de eğitim almak için İstanbul'a döndü ve 1899'da dördüncü sırada piyade teğmeni olarak mezun oldu.
- 01:59Harp Akademisi ve Askeri Kariyeri
- Harp Akademisi'ne giren Enver Bey, yükselişini sürdürerek okulu iki bitirdi ve 23 Kasım 1902 tarihinde kurmay yüzbaşı olarak mezun oldu.
- Manastır, Koçana ve Üsküp'te önemli askeri görevlerde bulunan Enver Bey, 1904 yılında kolağası, Ağustos 1906'da ise binbaşı oldu.
- Ekim 1907'de Manastır civarındaki eşkıyanın engellenmesi görevi ile kaderi değişti ve 1908 yılına kadar süren bu görev esnasında Bulgarlara karşı verdiği büyük mücadele nam yapmasında büyük rol oynadı.
- 02:52İttihat ve Terakki'ye Katılımı
- Mali özgürlüğünü kaybeden, Balkanlardaki tansiyonu düşüremeyen imparatorluğun içinde bulunduğu durum, pek çok Osmanlı subayıında olduğu gibi Enver Beyi de derinden rahatsız ediyordu.
- Amcası Halil Bey ile görüşerek Paris'teki Jön Türk hareketine bağlı olan Selanik'teki Osmanlı Hürriyet Cemiyeti'ne katıldı.
- 11 Haziran 1908 günü gerçekleşen başarısız suikast girişimi sonucunda Divan-ı Harp'e sevk edildi ve 12 Haziran gecesi dağa çıkan Enver Bey, Manastır ve çevresinde teşkilatını güçlendirmeye başladı.
- 03:56Meşrutiyet ve İttihat ve Terakki'nin Yükselişi
- Enver Bey'in ihtilal girişimi başarılı olmuştu ve Padişah II. Abdülhamid, önü alınamayan isyan hareketleri neticesinde II. Meşrutiyeti ilan etmek zorunda kaldı.
- Enver Paşa bu başarısı sebebiyle hürriyet kahramanı olarak anılmaya başlandı ve kısa süre içinde İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin en mühim isimlerinden olan Enver Bey, Meşrutiyet'in ilanıyla birlikte Makedonya Genel Müfettişliği ve Berlin Askeri Ateşeliği gibi çeşitli görevlerde bulundu.
- Almanya'da geçirdiği yıllar Enver Paşa'nın dünyasını derinden etkilemişti ve Almanca, Fransızca ve Farsça bilen Enver Paşa'nın çizim yeteneği de vardı.
- 04:5431 Mart Vakası ve İttihat ve Terakki'nin İktidarı
- İttihatcilar Meşrutiyeti ilan ettirmişti etmesine fakat cemiyet dışındaki memurların tasfiyeleri ve tutuklamalar siyasi ideolojiyle de birleşince büyük bir huzursuzluk ortamı oluşturdu.
- 7 Ekim 1908'de Kör Alibe İsmail haklarında iki hocanın arkasına takılan bir grup Yıldız Sarayı'na dayanıp Meşrutiyet aleyhinde sloganlar atmaya başladı.
- Mahmut Şevket Paşa'nın komuta ettiği ordunun kurmay başkanlığını Kolağas'ın Mustafa Kemal Bey'den devralan Enver Bey ve askerleri isyanı bastırdı ve tarihe 31 Mart Vakası olarak geçen olayla Sultan II. Abdülhamid tahttan indirilerek sürüldü.
- 06:12Trablusgarp Savaşı
- 1911 yılında yeniden İstanbul'a döndü ve Sultan Mehmet Reşat'ın yeğeni Naciye Sultan ile nişanlandı.
- Arnavutluk'ta çıkan isyanı bastırmak üzere İskodra'ya gönderildi ve kısa süre içinde başarılı oldu.
- 25 Eylül 1911'de Kolağası Mustafa Kemal Bey ve Binbaşı Fethi Bey ile bölgeye gitmek üzere gemiyle yola koyuldu ve 15 Ekim 1911 tarihinde İskenderiye'ye ulaşan Enver Bey, deve üstünde zorlu bir yolculuk yaparak 22 Ekim 1911'de Trablusgarp'a geçti.
- 07:25Balkan Savaşları ve İttihat ve Terakki'nin İktidarı
- İtalyan kuvvetlerine karşı verdiği çetin mücadele sebebiyle 1912 yılında yarbaylık rütbesine yükseltildi.
- Balkan savaşlarında büyük hezimet yaşayan Osmanlı orduları, Bulgarların ilerlemesi üzerine Çatalca'ya kadar çekilmişti ve Bulgarların Çatalca'da durdurulmasında büyük rol oynadı.
- 23 Ocak 1913'e geldiğinde Enver Bey'in aktif rol aldığı Babıali baskını gerçekleşti ve Enver Bey, Mehmet Kamil Paşa'nın istifasını cebren'e imzalattı ve padişahı ziyaret ederek onaylattı.
- 08:39Edirne Fatih'i ve Harbiye Nazırlığı
- 22 Temmuz 1913'te Edirne'ye girerek Osmanlı topraklarına geri kattı ve bu hamlesiyle saygınlığı oldukça artan Enver Paşa'ya Edirne Fatih'i deniyordu.
- Rütbesi kısa süre içinde önce albaylığa sonrasında generalde'ye yükseltildi ve Harbiye Nazırı Ahmet İzzet Paşa'nın yerine Harbiye Nazırı oldu.
- Harbiye Nazırı olmasıyla birlikte orduda birçok yenilik yaptı, yaşlı subayları tasfiye eden Enver Paşa, genç subaylara önemli mevkiler verdi ve orduda Fransız modeli yerine Alman stilini benimsedi.
- 10:08Birinci Dünya Savaşı'na Giriş
- 2 Ağustos 1914'te Rusya'ya karşı Türk-Alman İttifakı'nın imzalanmasında büyük rol oynadı.
- Boğazlardan geçişine izin verilen iki Alman kruvazörü 29 Ekim'de Rusya'nın limap ve gemilerine ateş açınca Osmanlı Devleti resmen Birinci Dünya Savaşı'na girdi.
- Enver Paşa denilince akla gelen ilk savaşlardan birisi de Sarıkamış Savaşı'dır.
- 10:31Sarıkamış Harekatı ve Sonuçları
- 93 Harbi olarak bilinen Osmanlı-Rus Savaşı'nda Kars, Ardahan ve Kafkas bölgesinin bir kısmı Rusların eline geçti.
- Enver Paşa, Sarıkamış'taki Rus garnizonunu ortadan kaldırmak için harekâta geçti, ancak her iki ordunun da ağır zayiatlar verdiği savaşın galibi Ruslar oldu.
- Türk ordusunun kaybı 35 bin asker, Rusların kaybı ise yaklaşık 20 bin asker olarak kaydedildi.
- 11:24Enver Paşa'nın Yurt Dışına Çıkışı
- Osmanlı'nın pek çok cephede çarpıştığı yılda, Anadolu'nun birçok bölgesinde isyanlar çıkartıp katliamlar yapan Ermeniler, Talat Paşa'nın başlattığı tehcir kanunu ile sürgüne gönderildi.
- 14 Ekim'de ateşkes antlaşmaları için istifa eden Talat Paşa kabinesinin dağılmasıyla Enver Paşa'nın Harbiye Nazırlığı görevi sona erdi.
- İngilizler Enver Paşa ve İttihat Terakki üyeleri hakkında yakalama emri çıkardı, bu nedenle Enver Paşa bir Alman torpidosuyla yurt dışına gitti.
- 12:05Enver Paşa'nın Yurt Dışında Faaliyetleri
- Divan-ı Harp, Enver Paşa'nın rütbelerini geri alarak hakkında idam fermanı verdi.
- 1918 ve 19 kışlarını kimlik ve kılık değiştirerek Berlin'de geçiren Enver Paşa, İttihat ve Terakki Cemiyeti'ni yeniden örgütlemek için çalışmalara başladı.
- 1920 yılında Moskova'ya giden Enver Paşa, Sovyet lideri Lenin ile görüştü ancak Sovyetlerin Türkiye ve Müslüman ülkelerdeki milliyetçi hareketlerini desteklemediğini anlayınca bu anlaşmadan yarar gelmeyeceğini kanaat getirdi.
- 12:41Enver Paşa ve Mustafa Kemal Paşa Arasındaki Gerilim
- 1921 yılında Ankara Hükümetini temsilen Moskova'ya giden Bekir Sami Bey ile görüşen Enver Paşa, Mustafa Kemal Paşa'nın önderliğinde gerçekleşen Anadolu'daki milli mücadele'ye katılmak istedi fakat kabul görmedi.
- Mecliste bulunan İttihatçılar, Enver Paşa'nın Mustafa Kemal Paşa'nın yerini almasını istiyordu, ancak Mustafa Kemal Paşa bu tehlikenin farkında olup milli mücadele döneminde böyle bir çift başlılığın sıkıntılı olduğunu düşünerek önlemlerini aldı.
- Enver Paşa ve Mustafa Kemal Paşa geçmişten beri anlaşamıyorlardı, bu durum Enver Paşa'nın Mustafa Kemal Paşa'ya yazdığı mektup ve Sultan Vahdettin'in naklettiği Mustafa Kemal Paşa'nın Enver Paşa ile ilgili sözleriyle doğrulandı.
- 14:49Enver Paşa'nın Son Yılları ve Ölümü
- Türkiye'deki milli mücadele savaşı'na katılamayan Enver Paşa, 1921 Ekiminde Orta Asya Müslümanları sömürgeci İngilizlere karşı birleştirmek için çevresindeki bazı İttihatçılarla birlikte Buhara'ya gitti.
- 1922'de Basmacı birlikleriyle Duşan Bey'i ele geçirdi ve Horasan'a yürüyerek Kızıl Ordu birliklerinin Buhara ve Horasan'dan çıkmasını istedi.
- 18 Haziran 1922'de Kaf Savaşı'nı kaybeden Enver Paşa dağlara çekildi ve 4 Ağustos 1922'de Ruslara karşı yapılan bir çarpışmada dağlarda şehit oldu. 41 yaşında şehit olan Enver Paşa'nın aşığı 3 Ağustos 1996'da İstanbul'a getirilerek ABD-i Hürriyet Parkı'na gömüldü.