Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitmen tarafından sunulan ve Ahmet Ak (Boğaziçi Üniversitesi mezunu, işletme doktorası, İstinye Üniversitesi kariyer danışmanı) gibi konukların da katıldığı Enneagram (Enegram) kişilik tipolojisi hakkında kapsamlı bir eğitim içeriğidir.
- Video, Enneagram'ın tarihçesi, temel prensipleri ve dokuz farklı kişilik tipini detaylı şekilde ele almaktadır. Eğitim, üç temel merkezi (duygusal, zihinsel ve fiziksel) ve bunların altındaki dokuz kişilik tipini (1-9) açıklamakta, her tipin güçlü ve zayıf yönlerini, davranışsal örüntülerini ve örnek kişilikleri sunmaktadır. Ayrıca Enneagram'ın diğer psikolojik modellere benzerlikleri, stres ve gelişim noktaları, kanatlar kavramı ve tip belirleme yöntemleri de anlatılmaktadır.
- Videoda Enneagram'ın kişisel gelişim, etkili iletişim, motivasyon ve iş yerlerindeki uygulamaları hakkında pratik bilgiler de sunulmaktadır. Eğitmen, izleyicilerle etkileşim halinde sorular cevaplayarak konuyu derinlemesine incelemekte ve sohbet formatında bilgiler paylaşmaktadır. Video, izleyicilerin Enneagram konusundaki meraklarını cevaplayan bir soru-cevap bölümüyle sona ermektedir.
- 00:12Enegram Konuşması
- Konuşmacılar enegram konusunu tartışmak istiyor ve konuşmacı, enegram hakkında bilgi sahibi olduğunu belirtiyor.
- Pandemi günleri ve yapay zeka gibi konularla birlikte günümüzde ciddi bir vukanın içinde olduğumuzu ve eşikten geçtiğimizi ifade ediyor.
- Konuşmacı, enegramın ilişkiler ve iletişimde yardımcı olup olamayacağı konusunda merak duyduğunu belirtiyor.
- 01:08Konuşma Formatı
- Konuşmacı, konuşmayı dinleyicilerle etkileşimli bir şekilde yapmak istediğini ve soruların konuşmayı zenginleştireceğini vurguluyor.
- İnsanların nasıl öğrenmek ve algılamak istediği konusunda esnek olduğunu belirtiyor.
- Konuşmacı, enegramın kadim bir öğreti olduğunu ancak yeni zamana uyarlanmış halinden bahsedeceğini söylüyor.
- 02:18Konuşmacının Özgeçmişi
- Konuşmacı, Boğaziçi Üniversitesi'nden sosyoloji mezunu olduğunu ve daha sonra İstanbul İşletmesi ve Temmuz ayında Ticaret Üniversitesi'nden işletme doktorası yaptığını belirtiyor.
- Doktora tezinin bir parçası olarak enegramla ilgilendiğini ve bu konuda birikim oluşturabildiğini söylüyor.
- İzotomi projesinde enegram modelinden çıkan envanterle gençlere veya kariyer değiştirmek isteyenlere 72 soruluk anket uygulandığını ve bir rapor çıkarıldığını anlatıyor.
- Şu anda Özyeğin Üniversitesi'nde kariyer danışmanı olarak çalıştığını belirtiyor.
- 03:25Kişilik Modelleri ve Enneagram
- Konuşmacı, onbeş yıla yakın etkinlik tecrübesiyle insanların farklı olduğunu fark etmiş ve kişilik modelleriyle ilgilenmeye başlamış.
- Enneagram, kişilik modelleri arasında biri olup, mizaç üzerine kurulu bir modeldir.
- Mizaç doğuştan geliyor, karakter çevreyle şekillenirken, kişilik ikisinin birleşimidir.
- 05:34Enneagram Kavramı
- Enneagram, "enne" (dokuz) ve "gram" (çizmek) kelimelerinden oluşup, dokuz noktadan oluşan bir çizim üzerine kuruludur.
- Her kişilik tipi için ayrı bir sayı ifadesi kullanılır ve bu numaralar pozitif veya negatif bir yargı barındırmaz.
- Enneagram, insanları yakınsama (proximation) olarak tanımlar, yani her model yüzde yüz tanımlayamaz ama bir başlık altında toplayabilir.
- 06:44Enneagram'ın Tarihçesi
- Enneagram kadim geleneklere dayanır ve Babil ve Mezopotamya'dan Gılgamış efsanesiyle ilişkilendirilir.
- Pisagor ve Zoroaster gibi bilim insanları bu geometrik şekli tanıtmış, sonra bu bilgi Özbekistan'a, Buhar ve Semerkant'a geçmiştir.
- Enneagram'ı Batı'ya aktaran George Ivanovic Gurdjieff, Ermeni asıllı bir Rus olup, Paris'te "İnsanın Harmonik Gelişimi" adlı akademik bir kurum kurmuştur.
- 09:43Enneagram'ın Modern Dönemi
- 1950'lerde düşüşe geçtiğinde, Şilili psikanalist Oscar Ichazo bu öğretiyi esinlenerek New York'ta Arica Okulu kurmuştur.
- 1970'lerde Claudio Naranjo, psikiyatrist kimliğiyle bu öğretiyi modern bilime yakın bir hale getirmiştir.
- Enneagram'ın faydaları arasında empati kazanma, iletişim kazalarını önlemek, motivasyon kaybını önlemek ve doğru kişiye doğru görev vermek bulunmaktadır.
- 12:50Enneagram'ın Temel Kavramları
- Enneagram'da dokuz farklı tip bulunmakta ve her tip kendisini tanımlayan tutkulara sahiptir.
- Her varoluş biçimi bir ego savunması olarak görülür; bu savunma bizi mutlu ederken çevremizi rahatsız edebilir.
- Enneagram'da üç merkez vardır: Duygu merkezi (2, 3, 4 tipi), Kafa merkezi (5, 6, 7 tipi) ve Fiziksel merkezi (8, 9, 1 tipi).
- 14:59Enneagram ve Merkezler
- Enneagram'da sağ üstte kalan kısım nispeten az kalbe sahip, ortaya geldikçe kalp temelleniyor, sola doğru mantıktan etkilenmeye başlıyor.
- Berlin'in ekipteki roller modelinde üç grupta (oring, act ve field) dokuz tane rol vardır ve bu modelde de zihin ve mide gibi üç merkezden bahsedilmektedir.
- Triat (üçleme) kavramı enneagram'da önemli bir yer tutar ve bu kavram baba-oğul kutsal ruha kadar geri gidebilecek şekilde pek çok yerde kullanılmaktadır.
- 17:46Merkezlerin Özellikleri
- Duygusal merkezde (bir, ikinci, üçüncü) insanlar sosyal yaşamda güç, onay ve ilham arar, takım grup sosyal ilişkileri önem verir ve genellikle tedbirsizce saldırabilirler.
- Zihinsel merkezde (beşinci, altıncı, yedinci) insanlar düşünce, tedbir alma ve analiz odaklıdır, endişe içinde yaşayabilirler ve geleceğe yönelik vizyon kurabilirler.
- Fiziksel merkezde (sekizinci, dokuzuncu, birinci) insanlar içgüdü ve kontrol odaklıdır, eylem odaklı olup şu anda var olanla ilgilenirler ve öfkeyle harekete geçmekte endişe etmezler.
- 22:23Enneagram Teorisinin Özellikleri
- Enneagram teorisinin ön kabulü, temel kişilik tipi değişmeyeceği yönündedir; bir olarak kendini sınıflandırdıysa ömür boyu bir kalır.
- Her tip kendine göre güçlü ve zayıf olduğu noktaları vardır, bir diğerinden daha yüksek veya daha düşük değildir.
- Enneagram'da renk kullanılmaz, sadece numara kullanılır; renkler daha iyi algılamamız için görsellik amaçlı olarak konmuştur.
- 25:34Tip 2 Kişilik Türü
- Tip 2 kişilik türü merkez odaklı, yardımsever ve empatik bir türdür; Rahibe Teresa tipik bir Tip 2 örneğidir.
- Tip 2'ler güçlü, empatik, hizmet odaklı, anlayışlı, destekleyici, cömert, şefkatli ve aşırı fedakar kişilerdir.
- Bu tür insanlar sahiplenici, biraz alıngan, konsantre olmakta zorlanan, duygularını aşırı şekilde dışa vuran, kontrolcü ve dolaylı yönlendirici olurlar.
- 27:03Tip 3 Kişilik Türü
- Tip 3, "Başaran" olarak adlandırılan, başarı için çabuk çalışan, enerjik, verimli ve sonuç odaklı bir kişilik türüdür.
- Tip 3'ler içten motivasyonlu, pratik, sorumluluk sahibi, motive edici ve karizmatik kişilerdir.
- Zayıf yönleri egosentrik, kendini öne çıkarmayı seven, aşırı rekabetçi, hile yapmaya yatkın, işkolik ve savunmacı olmalarıdır.
- 28:47Tip 4 Kişilik Türü
- Tip 4, "Özgün" olarak adlandırılan, kendini ne kadar seversen o kadar özgür olursun ve bu seni diğerlerinden ayırt eder diyen kişilik türüdür.
- Tip 4'ler hassas, yalnız olmayı seven, özgün olmaya çalışan, estetik, yaratıcı, kreatif, kibar, stil sahibi ve sanatçı ruhlu kişilerdir.
- Zayıf yönleri melankolik, karamsar, değişken ruh haline sahip, kendine acıyan, çabuk öfkelenen, çekingen, kıskanç ve hassastırlar.
- 30:41Tip 5 Kişilik Türü
- Tip 5, "Gözlemci" olarak adlandırılan, gözlemlemek ve anlamak bir çeşit kendinden geçme hali oluşturan kişilik türüdür.
- Tip 5'ler ortalıklarda görünmeyi sevmeyen, yalnız kalmayı, başını dinlemeyi isteyen, araştırmaya odaklı kişilerdir.
- Pozitif yönleri objektif, net odaklanabilen, analitik, açık fikirli, meraklı ve gözlemci olmalarıdır; zayıf yönleri ise ketum, içe kapanık ve duygularını göstermekten kaçınanlardır.
- 32:46Tip 6 Kişilik Türü
- Tip 6, "Sorgulayıcı" olarak adlandırılan, bilinmeyenden korkan ve sürekli öğrenmek isteyen kişilik türüdür.
- Tip 6'lar tehlikeye karşı en kötü ihtimali her zaman hazırlıklı olmak isterler ve endişe etmemekten endişe ederler.
- Bu tür insanlar sigorta şirketleri, iş sağlığı güvenliği alanlarında ve hatayı bulmak isteyen kişilere örnektir.
- 33:54Tip Altı Özellikleri
- Tip altı, çözülmesi zor bir tip olup, anketler ve envanterler kullanılarak tespit edilir.
- Tip altı kişiler endişeli, tehlikeyi fark eden, iş güvenliği uzmanı olabilirler.
- Sadık, ihtiyatlı, tedbirli, işbirliği açık, görev bilinci gelişmiş, dürüst ve takım oyuncusu olan tip altı kişiler, esneklik sorunu, savunmacı ve şüpheci olabilirler.
- 35:53Tip Yedi Özellikleri
- Tip yedi, maceracı, sürekli yeni fikirler yaratan, enerjik ve harekete geçen bir tipdir.
- Peter Pan karakteri tipik bir tip yedi örneğidir; maymun iştahlı, hiperaktif ve istikrarsız olabilirler.
- Tip yedi kişiler disiplinlerarası bakış açısına sahip olabilirler, ancak konsantrasyonu çabucak kaybedebilir ve kendine zarar verecek işler yapabilirler.
- 39:19Tip Sekiz Özellikleri
- Tip sekiz, meydan okuyan veya reis olarak geçen, kendinden emin, adil, kararlı ve açıksözlü bir tipdir.
- George Betton'un "Ya yol göster ya beni takip et ya da yolundan çekin" sözü tipik bir tip sekiz ifadesidir.
- Tip sekiz kişiler güçlü ve cesur olabilirler, ancak fazlasıyla açık sözlü, rahatsız edici derecede koruyucu ve aşırı insiyatif kullanabilirler.
- 41:03Tip Dokuz Özellikleri
- Tip dokuz, arabulucu, orta yolu bulmaya çalışan, barışçı ve uzlaşmacı bir tipdir.
- Uyumlu, empatik, yumuşak huylu, sabırlı ve hoşgörülü olan tip dokuz kişiler, çatışmadan kaçınabilir ve kararsız olabilirler.
- Tip dokuz, adalet sahibi olarak geçer ve Mandela, Orhan Gencebay ve Yıldırım Akbulut gibi isimler bu tipi temsil edebilir.
- 42:58Mükemmeliyetçi Tip
- Mükemmeliyetçi tip çok sıkıntılı bir tip olarak tanımlanıyor ve mükemmelliyetçilik toplum düşmanı ve zalimin sesi olarak nitelendiriliyor.
- Mükemmeliyetçiler her şeyin mükemmel olması gerektiğini düşünüyor, istisnaları kabul etmiyor ve hataları sıfıra indirmeye çalışıyor.
- Mükemmeliyetçi tipin güçlü yönleri etik ve ahlaki değerlere önem vermesi, düzenli, prensipli, disiplinli ve planlı olması iken, zayıf yönleri aşırı düzenlilik, titizlik ve prensiplilik olarak belirtiliyor.
- 45:12Dokuz Farklı Tip
- Tip 1: Kendini geliştirmek için çalışan, doğru olanı yapan ve ihtiyaç duyulmaya ihtiyaç duyan tip.
- Tip 2: Yardımsever, kalbini açıkça vermeye hazır olan tip.
- Tip 3: Hep kazanmak isteyen, başarılı olmak için çalışan tip.
- Tip 4: Özgünlük ortaya çıkarmak isteyen, kendi duygularından bahseden tip.
- Tip 5: Araştırmacı, yazılı iletişimi tercih eden tip.
- Tip 6: Soru soran, temkinli olmak isteyen tip.
- Tip 7: Hızlı, coşkulu, heyecan verici, mutlu olmayı hedefleyen tip.
- Tip 8: Doğrudan iletişim kuran, kendine yetmek isteyen tip.
- Tip 9: Uyumlu iletişim kurmaya çalışan, uyum içinde yaşamayı hedefleyen tip.
- 46:03İletişim Tarzları ve Motivasyon Kaynakları
- Tip 2 duyguları hissediyor, rahatlatıyor ve teşvik ediyor; Tip 3 motive ediyor ve hedeflerden bahsediyor; Tip 4 kendi duygularından bahsediyor.
- Tip 5 yazılı iletişimi tercih eden, Tip 6 çok soru soran, Tip 7 hızlı ve heyecan verici konuşan, Tip 8 doğrudan iletişim kuran, Tip 9 ise uyumlu ve nazik şekilde iletişim kurmaya çalışan tip.
- Motivasyon kaynakları: Tip 1 kendini geliştirmek için, Tip 2 ihtiyaç duyulmak için, Tip 3 saygı görmek için, Tip 4 duygularını anlamak için, Tip 5 bilmek için, Tip 6 tehlikelere karşı temkinli olmak için, Tip 7 mutlu olmak için, Tip 8 kendine yetmek için, Tip 9 uyum içinde yaşamak için motive oluyor.
- 49:06Savunma Mekanizmaları ve Toplantılardaki Davranışlar
- Her tip kendi savunma mekanizmalarını kullanıyor: Tip 1 eleştirmiyor sadece konuşuyor, Tip 2 yönlendirmiyor sadece yardımcı olmak istiyor, Tip 3 sabırsız davranmıyor ama işin bitmesini istiyor.
- Toplantılarda: Tip 1 işi doğru yapmayı, Tip 2 yardımcı olmayı, Tip 3 başarıyı, Tip 4 yaratıcılığı, Tip 5 araştırmayı, Tip 6 problemleri, Tip 7 tüm seçenekleri, Tip 8 harekete geçmeyi, Tip 9 ise uzlaşmayı ön planda tutuyor.
- Yemeklerde: Tip 1 adil olmayı, Tip 2 ihtiyaç duyulmayı, Tip 3 işi bitirmeyi, Tip 4 daha iyisini tercih etmeyi, Tip 5 doğru olmayı, Tip 6 şüphe etmeyi, Tip 7 anı yaşamayı, Tip 8 yönlendirmeyi, Tip 9 ise uzlaşmayı hedefliyor.
- 51:37Kişilik Tiplerinin Stres ve Gelişim Noktaları
- Kişilik tiplerinin içinde stres ve gelişim noktaları bulunur; stres noktası, kişinin tipinden uzaklaşan ve ters yönlü olan noktadır.
- Bir tip stres altında dörde yaklaşıp içe kapanırken, gelişim alanında ise yediye doğru hareket ederek daha heyecanlı ve mükemmeli arayan bir davranış sergiler.
- Her tip için stres ve gelişim noktaları farklıdır; örneğin iki tip stres altında sekize giderken, olumlu durumlarda dörde doğru hareket eder.
- 53:22Kişilik Tiplerinin Kanatları
- Her tipin gelişim alanı kanatlarda bulunur ve kimsenin bir kişilik tipini tamamen uyduğunu söylemek mümkün değildir.
- Herkes kendi temel kişilik tipinin çevresindeki iki tane ile kanatlanabilir ve bu kanatlar kişinin kendine özgü davranışlarını açıklar.
- İki tipin kanatları bir ve üç olabilir; bir kanadı baskın olan iki'ler daha idealist ve yargılayıcı olurken, üç'e yakınsayan iki'ler daha hareketli ve rekabetçi olurlar.
- 54:36Kişilik Tiplerinin Temel Duyguları
- İki tipin temel duygusu sevilir, üç'ün hırstır, dördün özgünlüktür ve beş'in gözlemdir.
- Altının endişesi vardır, yedi tip yeni macerayı sever, sekiz iktidarı sever ve dokuz barışı sever.
- Bir tip hayatı boyunca mükemmeli aramaya çalışır.
- 55:37Engram Tip Belirleme Yöntemleri
- Engram tipini belirlemek için çeşitli yöntemler bulunmaktadır; envanterler, paragraf okutarak seçim yapma ve tamamen beyana dayalı yöntemler.
- Engram envanterlerinin çoğu paralı olup, ticari kullanım için izin alınmalıdır.
- Amerika'da engram tip belirleme özellikle koçluk ve dini komünitelerde yaygın kullanılmaktadır.
- 58:34Engram'ın Bilimsel Durumu
- American Psychiatric Association tarafından yayınlanan makaleye göre engram gittikçe bilime yaklaşıyor ancak tam bilimsel kabul edildiği şüpheli.
- Beş faktör kişilik modeli (Big Five) psikometrik olarak çok net kabul edilmişken, engram için bazı şüpheci yaklaşım var.
- Türkiye'de Karakteris, Izotomi gibi firmalar 72 soruluk envanterler ve 45-50 sayfalık detaylı raporlar sunmaktadır.
- 1:00:12Engram Tip Belirleme Uygulamaları
- Her gruptan bir numaraya yakın hissetmek normaldir çünkü her tip içerisinde iyi ve olumsuz yönler bulunmaktadır.
- Tip belirleme sürecinde karşı tarafın kabulü çok önemlidir, aksi takdirde güven ortadan kalkabilir.
- Tip belirleme yaparken iki taraflı onay mekanizması kullanılmalı, "Ben böyle görüyorum kendimi, sen nasıl görüyorsun?" şeklinde sorulmalıdır.
- 1:04:52Engram'ın Değişmezliği
- Engram'ın temel prensibi olarak tipi değişmez, kanatlar arasında kayma olabilir ancak temel mizaç değişmez.
- Davranışlar ortama göre değişebilirken, kök davranış ve mizaç değişmez kalır.
- Kişilik üzerinde zamanla değişiklik olabilir ancak mizaçta değişiklik olmaz.
- 1:05:58Enneagram'in Esnekliği
- Enneagram'da tipin değişmesi anlamında hiçbir esneklik yok, özün değişmez ama davranışın değişebileceği belirtiliyor.
- Kanatta stres noktasıyla, gelişim noktalarıyla bir esneklik oluşturmaya çalışıyorlar.
- 1:06:46Enneagram'in Kurumsal Uygulamaları
- Şirketler Enneagram gibi kişilik teorilerini insan kaynakları yönetiminde ve verimlilik yönetiminde uygulamaya meyilli oluyorlar.
- Her kişilik teorisi gibi Enneagram da mesafeli yaklaşılmalı ve sinirlendirici olabilir.
- Enneagram iş alımlarında, satışta ve iş yerinde uygulanabiliyor ancak mükemmel bir uygulaması yok.
- 1:10:17Enneagram Testleri
- Enneagram testleri farklı uzunluklarda olabilir, 144 soru olan testler de var.
- Redson'un Enneagram kitapları ve Uğur Batı'nın Resods'dan devşirme bir kitabı da mevcut.
- Enneagram kitaplarında envanter bulunuyor ve bu envanter çözülebiliyor.