Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir rehber eşliğinde Eminönü'nün tarihi semtlerini tanıtan bir tarih gezisi formatındadır. Sunucu, izleyicilere İstanbul'un tarihi yapılarını ve mimari mirasını göstermektedir.
- Video, Eminönü'nün Küçükpazar semtindeki tarihi yapıları kronolojik olarak tanıtmaktadır. İlk olarak üç mihraplı Hayrettin Efendi Camii, ardından Hızır Bey Çelebi Külliyesi, Hacı Kadın Hamamı ve Camii, Süleymaniye'nin eteklerindeki Zarif Çeşme ve Sarı Beyazıt Camii gibi eserler ziyaret edilmektedir. Son bölümde ise 19. yüzyıl mimari yapıları, özellikle Sultan Abdülaziz Han dönemi Küçükpazar Mektebi ve çevresindeki konaklar gösterilmektedir.
- Videoda ayrıca İstanbul'un tarihi semtlerindeki eserlerin durumu, kaybedilen miraslar ve 20. yüzyıl İstanbul'unun değişimleri de vurgulanmaktadır. Video, Küçükpazar'dan Mısır Çarşısı'na kadar devam edeceğini belirterek sona ermektedir.
- 00:24Eminönü'nün Tarihi Yarımadasında
- Eminönü'nün küçük pazarı Tahtakale, Mahmutpaşa bölgesinde, tarihi yarımada içerisinde bulunup tarihi yarımada muamelesi görmeyen garip guraba yerlerde bulunuyoruz.
- Küçükpazar bölgesinde Kazancılar denilen yerde, üç mihraplı cami ile tarihi yürümeye başlıyoruz.
- 01:24Üç Mihraplı Cami
- Hayrettin Efendi Camii (halk arasında Üç Mihraplı Cami olarak bilinir) Eminönü'nde sahil kenarında, Yavuz Sinan Camii'nin yanında, Yoğurtçu Nuri Sokağın dibindeki bir camidir.
- Camide üç ayrı dönemlerde ayrı insanlar tarafından yapılmış mihrap bulunmaktadır.
- Mihrap, imamın en önde namaz kıldığı ve dışarıya doğru çıkıntılı yerdir.
- 02:34Caminin Tarihi ve Yapısı
- Fatih Sultan Mehmet Han'ın ders hocalarından ve üstadlarından biri olan Hayrettin Efendi'nin yaptırdığı orijinal cami, en eski mihraptır.
- Fatih Sultan Mehmet Han'ın adını ifade eden ve gelinini ifade eden diğer mihraplar caminin diğer taraftadır.
- Gerçek cami kubbelidir ancak eklemeli cami olup, camiye ek olarak yapılan ve Abdülhamit Han döneminde tamir ettirilen kısım düzdür.
- 03:30Caminin Kullanımı
- Caminin vakfında kayıtlı olarak, normal günlerde sağda veya solda Hayrettin Efendi'nin yaptırdığı gerçek mihrap veya gelininin isteği üzerine yapılan dış mihrap kullanılır.
- Cuma namazı, bayram namazı veya özel namazlarda Fatih Sultan Mehmet Han ifade eden orta mihrapta namaz kılınması gerekiyor.
- Türkiye Cumhuriyeti coğrafyasında bir elin parmaklarını geçmeyecek kadar az bulunan üç mihraplı camiden birinin kapısındayız.
- 04:49Hayrettin Efendi'nin Hayatı
- Hayrettin Efendi, Fatih Sultan Mehmet Han'ın ders hocalarından ve Fatih Camii'nin önünde ve arkasında bulunan Akdeniz ve Karadeniz medreselerinde müderrislik yapmış bir insandır.
- Eminönü'nde müslümanlaşmaya başlayan bölgede, vakıf kaynaklarında bu caminin yapıldığı yerde bir kilisenin varlığından söz edilir.
- Hayrettin Efendi, küçük bir camide Fatih Sultan Mehmet Han hocasının yaptırdığı camiyi beğenmez ve büyütmesini ister.
- 06:05Caminin Büyümesi
- Hayrettin Efendi, caminin on yıla hizmet edeceğini ve yüz yıl sonra burada namaz kılmaya yer olmayacağını düşünerek büyütmesini ister.
- Gelini, Hayrettin Efendi'nin oğlu Ahmet'in hanımı, evini satmak yerine Hayrettin Efendi'nin adına bir mihrap yapmasını ister.
- Fatih Sultan Mehmet Han, gelinin isteğini mantıklı bulur ve onun adına bir mihrap yaptırır, böylece üç mihraplı cami olur.
- 07:33Hayrettin Efendi'nin Leylek Hikayesi
- Hayrettin Efendi, edebiyat tarihimizi enteresan biçimde mizahıyla girmiş bir insandır.
- Caminin bulunduğu yerde ders verirken, bir leylek gelip ötmeye başlar ve Hayrettin Efendi'nin sesini bastıracak kadar ötmeye devam eder.
- Hayrettin Efendi, leyleği kovar ve o günden beri İstanbul'daki leylekler Hayrettin Efendi'nin kovmasından dolayı bulamamaktadır.
- 09:40Küçük Pazar'ın Tarihi Binaları
- Küçük Pazar semtinde eşine benzerine pek rastlanmayan bir binanın önündeyiz, bu binanın 1923 yılından sonra yapıldığı bilinmektedir.
- 1923-1930 sürecinde yapılan bu apartman, bölgenin tarihi kimliğini ve karakterini ortaya koyan hoş bir eserdir.
- 1930'lu, 1940'lu, 1950'li yıllarda her biri zamanın ve mekanın kurbanı olmuş, bu bölgenin tarihi kimliğini ortaya koyan binalar pazar haline gelmiştir.
- 12:18Küçük Pazar'ın Tarihi Manzaraları
- Arkamızda 18. yüzyıldan kalma muhteşem bir birinci Abdülhamid Han dönemi Şebsefa Hatun Camii bulunmaktadır.
- Hemen onun arkasında 900'lü yıllarda yapılmış Aleksios Komenos eseri Pantokrator Manastırı ve solumda Pantokrator Sarnıcı yer almaktadır.
- Küçük Pazar'ın girişinde, Fatih'i Unkapanı'na bağlayan İmece bloklarının sonunda muhteşem bir manzara bulunmaktadır.
- 13:29Hızır Bey Çelebi Külliyesi
- Hızır Bey Çelebi, Fatih Sultan Mehmet Han'ın hocası ve İstanbul'un ilk belediye başkanıdır.
- Hızır Bey Çelebi'nin kızı Ayşe Hatun tarafından babası adına yaptırılan Hızır Bey Çelebi Hamamı, Hızır Bey Çelebi Sıbyan Mektebi ve bir imalathanesi bulunmaktaydı.
- Bu külliyeden geriye kalan sadece köhnemiş bir halde hamamdır, imarethane, tophane kısmı ve sıbyan mektebi yıkılıp yerine otopark yapılmıştır.
- 15:17Kayıp Tarihi Eserler
- İstanbul'da kayıp imarethane, sıbyan mektebi ve Hızır Bey Çelebi adına yapılan eserler bulunmaktadır.
- Hala ayakta olan eserler arasında 1458 tarihli Hacı Kadın Hamamı ve 1540 tarihli Hacı Kadın Camii bulunmaktadır.
- İslam'da tesadüf yoktur, tevafuk vardır ve Müslümanlar tesadüfe değil tevafuka inanırlar.
- 16:02Hacı Kadın'ın Eserleri
- Fatih Sultan Mehmet Han döneminde Kadıköy'ü kendisine vererek İstanbul'a ilk belediye başkanı olarak atanan Hızır Bey Çelebi'nin kızı Hacı Kadın, babasının adına 1458 tarihli hamamı yaptırmıştır.
- Tam 100 yıl sonra Kanuni Sultan Süleyman Han'ın defterdarı İskender Paşa'nın kızı da babasının adına Hacı Kadın Camii yaptırmıştır.
- Hacı Kadın Sıbyan Mektebi ve Hacı Kadın İmarethanesi artık yoktur, sadece Hacı Kadın Hamamı ve Hacı Kadın Camii bulunmaktadır.
- 17:33Hacı Kadın Bostanı
- 1458 veya 1540 tarihli Hacı Kadın adına tapulanmış bostan ve arsa bulunmaktadır.
- 2017 yılında bu bostan, apartmanlarla dolu bir arazi haline gelmiştir.
- Hacı Kadın Bostanı'nda 17. yüzyıl tipik bir çeşme bulunmaktadır.
- 19:26Tarihi Çeşmeler
- Süleymaniye'nin eteklerinde, Küçükpazar'ın sağındaki Tavanlı Çeşme Sokak'ta 17. yüzyıldan kalma güzel bir çeşme bulunmaktadır.
- 1970'li yılların kapitalist dünyasına mağlup olarak bu çeşme yıkılmıştır.
- 1328 tarihli (1911-1912 yılları) bir çeşme daha yapılmış, ancak yükselen asfalt nedeniyle aşağıya doğru itilmek durumunda kalmıştır.
- 22:05Tarihi Evler ve Camiler
- Hamdullah Paşa Konağı olarak bilinen bir yapı bulunmaktadır, ancak araştırmalarda İbrahim Hakkı Paşa'nın damadı Sunullah Efendi'nin konağı olarak da geçmektedir.
- Süleymaniye'nin altı, Küçükpazar'ın üst taraflarındaki kimlikli sokaklarda 1850'li yıllardaki Süleymaniye'nin her köşesinde konağın, köşkün olduğu bir görüntü vardır.
- Sarı Beyazıt Camii, Fatih Sultan Mehmet Han devrinden kalma güzel bir cami olup, 1509 ve 1894 depremlerinde yıkılmıştır.
- 26:51Tarihi Eserlerin Durumu
- Paşalar tek başına cami yapmazlar, yanına hamam, sıbyan mektebi, aş evi, şifahane, çeşme ve kütüphane gibi yapılar yaparlar.
- Sarı Beyazıt Camii'nin külliyesinin geri kalan parçaları (sıbyan mektebi, hamam, aşevi, imarethanesi, tab hanesi) nerede olduğu bilinmemektedir.
- 1874 yılına ait, "Allah her şeyi sudan yaratmıştır" ayet-i kerimesinin üzerine konulduğu güzel bir çeşme hala su verme hizmetinde bulunmaktadır.
- 29:09Eski Hamam ve Dere
- 16. yüzyılın sonları, 17. yüzyılın başlarına takvimlenmiş eski bir hamam bulunmaktadır.
- Atlama Taşı Camisi, üzerindeki taşlardan dolayı bu ismi almıştır.
- Arap Çeşmesi Sokak'ta, Mimar Sinan'ın yapmış olduğu Kırkçeşme abidelerinden buraya aktarılan çeşmelerle halkın hizmetine sunulan sular bulunmaktadır.
- 31:38Küçükpazar Semtinin Tarihi Yapıları
- Küçükpazar semtinde çeşmeler, hamamlar, camiler, sıbyan mektepleri, imarethaneleri ve aşevleri bulunmaktadır.
- Küçükpazar Mektebi Sokağı, adını mektebe veren bir sokaktır.
- 19. yüzyıl Süleymaniye İstanbul'unun zarif Müslüman sokaklarından biri olan Küçükpazar Mektebi Sokağı, 2017 yılındaki dejenerasyona rağmen ayakta durmaktadır.
- 33:0519. Yüzyıl Mimari Yapıları
- Küçükpazar semtinde 19. yüzyılın ikinci yarısından sonraki mimari yapılara bakmak isteyenler Küçükpazar Mektebi Sokağı'na girmelidir.
- Mermer merdivenlerde durarak 19. yüzyıl ikinci yarısına ait güzel konağı ve arkasındaki evleri görebilirsiniz.
- Bu yapılar, 19. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu döneminde yerleşme ve yapılaşma yapısını daha iyi anlamanıza yardımcı olur.
- 34:10Küçükpazar Mektebi
- 1868 Sultan Abdülaziz Han dönemi Küçükpazar Mektebi, güzel İstanbul konaklarının tam karşısında yer almaktadır.
- Bu mektep, Osmanlı İmparatorluğu'nun son yüzyılında yapılmıştır.
- Küçükpazar Mektebi Sokağın tam ortasında, aşağıya doğru inen Ahlat Sokağı bulunmaktadır.
- 35:34İstanbul'un Tarihi Manzarası
- 19. yüzyıl İstanbul'u, sağında 19. yüzyıl devamı ve maalesef 20. yüzyıl arabeski manzarasıyla karşılaştırılmaktadır.
- 1950'lerden sonra İstanbul'un sur içi bol miktarda göç almış ve bu göçten sonra farklı mimari dönemlerin bir arada bulunduğu bir manzara oluşmuştur.
- Fatih Camii, Pantokrator Manastırı, Şebsefa Hatun Camii gibi farklı yüzyıllardan yapılar bir arada yer almaktadır.