Buradasın
Emeviler'in İlk Halifeleri: Muaviye, Yezid ve İkinci Muaviye
youtube.com/watch?v=lkKaJopyzxIYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, İslam tarihindeki Emeviler devletinin ilk üç halifesini anlatan bir tarih belgeselidir. Videoda Muaviye, oğlu Yezid ve İkinci Muaviye gibi önemli İslam tarihi figürleri ele alınmaktadır.
- Video, Emevi Devleti'nin kuruluşundan başlayarak Muaviye'nin hilafeti, Hz. Ali ile mücadelesi ve fetihlerini anlatmaktadır. Ardından Yezid'in halifeliği, Kerbela trajedisi, Harret Savaşı ve Mekke kuşatması gibi önemli olaylar kronolojik olarak sunulmaktadır. Son bölümde ise İkinci Muaviye'nin halifelik dönemi, Abdullah bin Zübeyr ile olan çatışmaları ve tahttan feragat etmesi ele alınmaktadır.
- Videoda ayrıca Muaviye'nin hilafeti veraset kuralına göre hanedana dönüştürmesi, Yezid'in iktidarını sağlamlaştırmak için kullandığı şiddet ve bunun İslam dünyasını nasıl etkilediği gibi önemli siyasi konular da detaylı olarak incelenmektedir. Video, bir serinin parçası olup, sonraki bölümde Mervaniler kolundan devam edileceği belirtilmektedir.
- 00:15Muaviye'nin Hayatı ve Kariyeri
- Muaviye 602 veya 600 yılında Mekke'de doğdu ve Habiba bint Ebu Süfyan ile evlenerek Hz. Muhammed'in hala oğlu oldu.
- İlk başta İslam'a karşıydı ancak daha sonra Müslüman oldu ve Mekke'nin fethinde savaştı.
- Hz. Muhammed'in katip yardımcısı olarak görev yaptı ve peygamberin ölümünden sonra Suriye'ye gönderilen dört ordudan birinin yardımcı komutanı olarak atandı.
- 00:48Muaviye'nin Suriye Valiliği ve Deniz Kuvvetleri
- 17. Micri yılında Yordun valisi olarak atandı ve takip eden yıl Şam valisi oldu.
- Filistin'deki birkaç sahil şehrini fethetti ve orada deniz üsleri kurdu.
- Bizans tersanelerini kullanarak ilk Müslüman deniz kuvvetini oluşturdu.
- 01:07Muaviye'nin Siyasi Pozisyonu ve Ali ile Mücadelesi
- Halife Osman döneminde Suriye, Filistin, Oms ve Kinnasrin tümü Muaviye'nin valiliği altında toplanınca, yeni halife ile yakın ilişkisi nedeniyle daha fazla hareket özgürlüğü kazandı.
- Muaviye, bölgenin en büyük kabilesi olan Banu Kalp kabilesinden bir kadınla evlendi ve aynı kabilede bir kadını halife ile evlendirmeyi düzenledi.
- Osman'ın yerine halife seçilen Ali'ye biat etmeyi reddeden Muaviye, Osman'ın öldürülmesinde Ali'nin suçlu olduğunu iddia etti.
- 01:57Sırf Binde Savaşı ve Emevi Devleti'nin Kuruluşu
- İki taraf 657 yılında Sırf Binde savaştı ve Ali'nin ordusunun zaferin eşiğindeyken Muaviye'nin güçleri Kur'an'ın kopyalarını mızraklarına yapıştırarak hakemliği çağırdı.
- Çatışma hakemlik yoluyla çözüldü ancak Ali'nin destekçileri arasında ayrılık tohumları ekildi.
- Muaviye, Hz. Ali'nin şehit edilmesinden sonra Emevi Devleti'ni kurmuştu.
- 02:43Haricilerle Mücadele
- Muaviye, Şia ve Haricilerin merkezi olan Küfe valiliğine Mugire bin Şubeyi atadı.
- Mugire bu karışık şehirde hoşgörülü bir politika izledi, ancak gerektiğinde güç kullandı.
- Muaviye, Haricilerle mücadeleyi Hz. Ali taraftarlarının sorumluluğuna yükledi ve sonunda Hariciler ağır bir yenilgiye uğradı.
- 03:05Ziyad ve Haricilerle Mücadele
- Mugire, Muaviye'ye Ziyad b. Ebi'yi kazandırdı ve Ziyad, Muaviye'nin emriyle Ebu Süfyan'ın oğlu ilan edildi.
- Ziyad, Haricilere karşı acımasız bir politika izledi ve Hz. Ali propagandasına izin vermedi.
- Muaviye, Haricilerle mücadelede Hz. Ali taraftarlarından yararlandı ancak Hariciler bertaraf edildikten sonra onlara ekonomik ve siyasi baskı uygulayarak etkisiz hale getirdi.
- 04:02Fetih Hareketleri
- Muaviye, İslam İmparatorluğu'ndaki iç karışıklıklar nedeniyle yaklaşık on yıl boyunca fetih hareketlerini durdurmuştu.
- 662 yılından itibaren Bizans'a karşı yeniden seferler düzenledi ve 690'da İslam dönemindeki ilk İstanbul kuşatması karadan ve denizden gerçekleştirildi.
- 670'de Kyzikos yarımadası ele geçirildi ve buradan başlatılan akınlarla İstanbul dört yıl süreyle kuşatıldı.
- 04:36Doğu ve İfrikiye'deki Fetihler
- Basra'ya bağlı Horasan ve Sind bölgelerinde hakimiyetten çıkan bazı merkezlerin itaat altına alınmasından sonra yeni fetihler gerçekleştirildi.
- Sistan'daki merkezlerin ardından Kabil, Toharistan, Kuhistan, Buhara ve Semerkant alınarak bazı Doğu hükümdarları vergiye bağlandı.
- İfrikiye'de Muaviye bin Hudeyd bölgeyi yeniden ele geçirdi ve Halife Ukbe bin Nafide, Magrif fetihleri için üs olarak kullanmak amacıyla Kayrevan karargah şehrini kurdu.
- 05:13Muaviye'nin Hilafeti ve Mirası
- Muaviye hilafeti kabile asabiyeti temeline dayalı bir mücadele ile ele geçirdi ve en kalıcı icraati oğlu Yezid'i veliaht tayin etmesi oldu.
- Medine dışında önemli bir muhalefetle karşılaşmadı ancak Hz. Hüseyin ve Abdullah bin Zübeyr'in başını çektiği bir grup sahabi kendisine şiddetle karşı çıktı.
- Muaviye, hilafeti verasete dayalı mutlak bir saltanata dönüştürdü ve 680 yılında vefat etti, yerine oğlu Yezid geçti.
- 06:28Muaviye'nin Kişiliği ve Yönetimi
- Muaviye, Arapların dahileri olarak adlandırılan Amr bin As, Mugire bin Şube ve Ziyad bin Ebi'ye büyük yetkiler vererek devletin temellerini onların yardımıyla sağlamlaştırdı.
- Nadir yetişen bir diplomat, çevresini iyi tanıyan ve ileriyi gören bir idareci olarak bilinirdi.
- Mecbur kalmadıkça kuvvete başvurmazdı ve düşmanlarının en ağır hareketleri karşısında dahi kendini tutar ve soğukkanlılığını korurdu.
- 07:36Yezid'in Hayatı ve Veliahtlığı
- Yezid, Suriye'nin başkenti olan Dımaşk'ta doğdu ve babası Muaviye'dir.
- Babası Yezid'in çöl ortamında yetişmesini istediği için annesi ile birlikte Tedbir civarındaki badiye'ye gönderdi.
- Yezid burada bedevi hayatının şartlarına uygun bir şekilde büyüdü, ata binme ve silah kullanmada maharet kazandı, Arapça'yı öğrendi ve şiirle meşgul oldu.
- 08:21Yezid'in Veliahtlığı ve Halifeliği
- Muaviye, hilafeti kabile asabiyetine dayanan bir mücadele sonunda elde etti ve 670 yılında vefatının ardından yerine geçmesi için oğlu Yezid'i veliaht tayin etmeye karar verdi.
- Yezid, İstanbul kuşatmasında komutanlık ve hac emiri olarak görev yaptı ve Hicaz halkına bol miktarda bağışlarda bulunup onların gönüllerini kazanmaya çalıştı.
- Yezid'in halifeliği babası Muaviye'nin ölümü ile başladı ancak iktidar devri zorluklarla dolu oldu, özellikle Medine'deki gruplar Yezid'in halifeliğine karşı çıktılar.
- 10:00Hz. Hüseyin ve Kerbela
- Hz. Hüseyin, Kufe'deki destekçilerinden aldığı mektuplarda onların başında yer alması için Kufe'ye gitmeye karar verdi ve Müslüman bin Akil'i Kufe'ye gönderdi.
- Müslüman birçok Kufeliden destek aldı ancak sonunda Yezid'in valisi Ubeydullah bin Ziyad tarafından yakalandı ve idam edildi.
- Hz. Hüseyin, Müslüman'in ölüm haberini aldıktan sonra Kufe'ye gitmeye karar verdi ve bir grup takipçisiyle Kufe'ye doğru yola çıktı ancak Kerbela'da Yezid'in ordusu tarafından kuşatıldı ve sonunda öldürüldü.
- 10:35Yezid'in İktidar Dönemi ve Kerbela Trajedisi
- Kerbela trajedisinin ardından Yezid'in rolü tartışmalı bir konu haline geldi ve şiddet kullanması onun itibarını zedeledi.
- Abdullah bin Zübeyir, Kerbela vakası sonrası Yezid'e karşı muhalefetin lideri haline geldi ve Mekke'de gizlice biat almaya başladı.
- Yezid, Medine'deki muhalefeti bastırmak için Müslüman bin Ukbe kumandasında bir ordu gönderdi ve Vadi Kura'da Harret Savaşı'nda Medine'yi ele geçirdi.
- 12:20Yezid'in Fetihleri ve Kuzey Afrika'daki Kayıplar
- Yezid zamanında Kuzey Afrika dışındaki bölgelerde fetihler durdu, Bizans üzerine düzenlenen seferlere ara verildi ve Kıbrıs ve Rodos adalarındaki Müslümanlar tahliye edildi.
- Kuzey Afrika'da Yezid tarafından tayin edilen Ukbe bin Nafi'nin Suuletna ve Suula bölgelerini fethi kısa süre sonra felakete dönüştü.
- Ukbe, Kuzey ile ve müttefiki Rumlar tarafından pusuya düşürülerek 300 askeri ile birlikte öldürüldü ve Frike'nin merkezi Kayrevan'daki İslam ordusu Berkay'a çekilmek zorunda kaldı.
- 13:01Yezid'in Kişiliği ve Değerlendirmesi
- Üç yıl altı ay halifelik yapan Yezid, iri yapılı, av meraklısı, cesur ve cömert bir kişiliğe sahipti.
- İdari alanda babası Muaviye'nin politikalarını devam ettirmiş, valilerine geniş yetkiler vermiş ve zamanının çoğunu eğlence meclislerinde geçirmiştir.
- Kerbela vakası, Harret Savaşı ve Mekke kuşatması gibi icraatları yüzünden Müslümanların hafızasında İslam tarihinin en kötü isimlerinden biri olarak yer etmiştir.
- 13:54Yezid'in Diğer Özellikleri ve Eleştirileri
- Yezid, tarımın gelişmesine katkı sağladığı ve kanallar açtırdığı için "El-Mühendis" lakabı da verilmiştir.
- İslam tarihinde ilk hükümdarlık hanedanı olan Emevilerin ikinci halifesi olan Yezid, babası Muaviye'nin izlediği politikaları devam ettirerek Arap olmayan Müslümanlara karşı ayrımcı bir politika izlediği için eleştirilmiştir.
- İslam'ın ilk dönemlerinde ortaya çıkan farklı grupların birbirleriyle mücadele ettiği bir dönemde halife olarak seçilmesi de tartışmalara neden olmuştur.
- 14:27İkinci Muaviye'nin Hayatı ve Halifeliği
- İkinci Muaviye 28 Mart 661'de doğdu, babası Yezid, annesi ise Hicaz'daki Kureyş kabilesi soyundandır.
- İkinci Muaviye siyasetle pek ilgilenmeyen birisiydi ve halifeliğin babadan oğula geçmesinin doğru olmadığını düşünüyordu.
- Babası Yezid öldüğünde halife olmak istemedi, ancak devlet idarecileri ve saray mensupları ona halife olmanın doğru olduğunu inandırdıktan sonra halifeliğe geçti.
- 15:00İkinci Muaviye'nin İlk Siyasi Kararları
- Halifeliğe geçtikten sonra günlük devlet idaresini büyük dayısı olan Bin Baht Dalı bıraktı.
- İlk siyasi kararı Hicaz'da isyan eden Abdullah bin Zübeyr ile çatışmaların kesilip bir mütareke uygulanması oldu.
- İkinci Muaviye, babası Yezid'in son aylarında Medine ve Mekke'ye gönderdiği orduyu eleştirerek, bu ordunun Medine'yi talan etmesinin ve Mekke'yi kuşatıp Kabe'ye büyük zararlar vermesinin aptalca bir karar olduğunu ve kutsal şeylere küfür olduğunu açıkça ilan etti.
- 15:30Abdullah bin Zübeyr ile Mütareke ve Çatışmalar
- Abdullah bin Zübeyr o dönemde Mekke ve Medine'de halife olarak kabul edilmişti ve kısa süre sonra Filistin'de de halife olarak kabul edildi.
- Irak valisi Ubeydullah bin Ziyad kaçmak zorunda kaldı ve Kufe tamamen Abdullah bin Zübeyr'i destekliyordu.
- İkinci Muaviye'nin elinde sadece Suriye ve Şam kalmıştı.
- 15:53İkinci Muaviye'nin Yasaları ve Halifelikten Feragatı
- 683'te mütareke ilan edildikten sonra İkinci Muaviye iç işleri ile uğraşmaya başladı ve kadınların haklarının korunması, hiç kimsenin bir suçtan idama mahkum edilmemesi ve zekatin herkese zorunlu olup uygulanmasının devlet eliyle kontrol edilmesi konularında yasalar çıkardı.
- Abdullah bin Zübeyr ile yapılan ateşkesin uygulanmadığı ve iki taraf arasında devamlı çatışmalar olduğu açıkça görülüyordu.
- 684'te İkinci Muaviye, giderek kritik hale gelen çatışmalara bir çare bulmak için Abdullah bin Zübeyr'e manevi evlat edinerek tahtına varis yapabileceğini bildirdi, ancak teklifi reddedildi.
- 17:13İkinci Muaviye'nin Vefatı ve İddialar
- İkinci Muaviye, birçok kişinin iç savaşta hayatını kaybedeceğine inanarak, kendisinin tek kişi olarak hayatını kaybetmesinin daha uygun olacağını dile getirerek halifelikten feragat etti.
- Bazı tarihçiler ve yorumcular İkinci Muaviye'nin bu kararını uysal tabiatına bağlamaktadırlar.
- Bazı yazarlar ise Şam'daki devlet idarecilerinin İkinci Muaviye'ye feragat etmemesi için yalvardıklarını, ancak onun bunları kabul etmediğini, onun yerine halife olarak geçmeyi kabul eden kuzeni Mervan'la görüştüklerini ve bundan sonra İkinci Muaviye'nin tahttan ayrılma şölende zehirlenerek öldürüldüğünü yazarlar.
- 18:21İkinci Muaviye'nin Çocukluğu ve Evlilikleri
- İkinci Muaviye, Yezid'in altı oğlu ve sayısı bilinmeyen kızlarından en büyüğüydü, dedesi Birinci Muaviye öldüğünde on üç yaşındaydı.
- Çocukluğu ve gençliğinde babasının Hüseyin bin Ali ve Abdullah bin Zübeyir taraftarları tarafından suikaste uğrayabileceği endişesiyle halifelik sarayından ayrılmamasına karar verildi.
- İkinci Muaviye'nin evlilikleri sorunluydu, dedesi Birinci Muaviye onun farklı bir Arap kabilesinden bir eş bulmasını istedi, ancak İkinci Muaviye'nin ilk karısı 677'de öldü ve 678 ve 680'de iki kadınla daha evlendi ancak çocuğu olmadığı için ikisini de boşadı.