Buradasın

Emevi Devleti'nin Kuruluşu ve Tarihi

youtube.com/watch?v=urpbdl1Qv4g

Yapay zekadan makale özeti

Kısa
Ayrıntılı

Bu video, İslam tarihindeki Emevi hanedanının kuruluşundan sonuna kadar olan sürecini anlatan kapsamlı bir tarih dersidir. Muaviye, Yezid, Muaviye II, Mervan bin Hakem, Abdülmelik, Velid bin Abdülmelik, Süleyman bin Abdülmelik, Ömer bin Abdülaziz, Hişam bin Abdülaziz ve II. Mervan gibi önemli Emevi halifelerinin hayatları ve yönetimleri kronolojik olarak ele alınmaktadır.
Video, Muaviye'nin İslami tarih içindeki kariyeri ve Emevi Devleti'nin kuruluşuyla başlayıp, halifelerin sırayla tahta geçişlerini, iç ve dış siyasi mücadeleleri, fetihleri ve yönetim tarzlarını anlatmaktadır. Emevi hanedanının Kuzey Afrika, İspanya, Anadolu, Kafkasya ve Horasan gibi bölgelerdeki genişlemesi, iç isyanlar ve sonunda Abbasi hareketi tarafından devrilmesi detaylı şekilde aktarılmaktadır.
Videoda ayrıca halifelerin imar çalışmaları, vergi reformları, adalet anlayışları ve İslam'ı yayma çabaları gibi sosyal ve kültürel gelişmeler de ele alınmaktadır. Emevi Devleti'nin kuruluşundan sonuna kadar olan yaklaşık 90 yıllık süreçte yaşanan önemli tarihsel olaylar, farklı yazarların iddialarını karşılaştırarak sunulmaktadır.

00:03Muaviye'nin Hayatı ve Kariyeri: Muaviye 602 veya 603 yılında Mekke'de doğdu ve Hz. Muhammed'in hala oğlu oldu.
İlk başta İslam'a karşı olan Muaviye daha sonra Müslüman oldu ve Mekke'nin fethinde savaştı.
Hz. Muhammed'in katip yardımcısı olarak görev yaptı ve peygamberin ölümünden sonra Suriye'ye gönderilen dört ordudan birinin yardımcı komutanı olarak atandı.
00:36Suriye Valiliği ve Güçlenmesi: 640 yılında Yordun valisi olarak atandı ve ardından Şam valisi oldu, Filistin'deki sahil şehirlerini fethetti ve ilk Müslüman deniz kuvvetini oluşturdu.
Halife Osman döneminde Suriye, Filistin, Oms ve Kinnasrin tümü Muaviye'nin valiliği altında toplandı.
Bölgenin en büyük kabilesinden bir kadınla evlendi ve aynı kabilede bir kadını halife ile evlendirmeyi düzenledi, bu da pozisyonunu güçlendirdi.
01:19Ali ile Mücadelesi: Osman'ın yerine halife seçilen Ali'ye biat etmeyi reddeden Muaviye, Osman'ın öldürülmesinde Ali'nin suçlu olduğunu iddia etti.
Ali'ye karşı açık savaşa girmeden önce Osman'ın ölümünü intikam almak isteyen bir grup isyancı arasındaki mücadele sonucunu bekledi.
İki taraf 657 yılında Sırf binde savaştı, Muaviye Ali'nin ordusunu zaferin eşiğindeyken hakemliği çağırdı ve çatışma hakemlik yoluyla çözüldü.
02:00Güçlülüğü ve Emevi Devleti: Ali'nin ordusundan ayrılan Hariciler ona karşı savaşmaya devam ederken, Muaviye gücünü Suriye'de sağlamlaştırdı ve giderek Mısır, Irak, Hicaz ve Yemen üzerindeki kontrolünü genişletti.
İki taraf arasında sonunda 660 yılında ateşkes imzalandı ve Muaviye Emevi Devleti'ni kurdu.
Hz. Ali'nin şehit edilmesinden sonra Emevi Devleti'ni kurdu ve Şia ve Haricilerin merkezi olan Küfe valiliğine Mugire bin Şube'yi atadı.
02:32Haricilerle Mücadele: Mugire, karışık şehirde hoşgörülü bir politika izledi, ancak gerektiğinde güç kullandı.
Muaviye, Haricilerle mücadeleyi Hz. Ali taraftarlarının sorumluluğuna yükledi ve sonunda Hariciler ağır bir yenilgiye uğradı.
Muaviye, Haricilerle mücadelede Hz. Ali taraftarlarından yararlandı, ancak Hariciler bertaraf edildikten sonra onlara ekonomik ve siyasi baskı uygulayarak etkisiz hale getirdi.
03:45Fetih Hareketleri: İslam imparatorlukundaki iç karışıklıklar nedeniyle yaklaşık on yıl boyunca fetih hareketlerini durdurmuştu.
Hz. Ali ile mücadelesi sırasında vergi vermek zorunda kaldığı Bizans'a karşı 662 yılından itibaren yeniden seferler düzenledi.
669'da İslami dönemdeki ilk İstanbul kuşatması karadan ve denizden gerçekleştirildi, 670'te Kyzikos yarımadası ele geçirildi ve buradan başlatılan akınlarla İstanbul dört yıl süreyle kuşatıldı.
04:20Doğu ve Batı Fetihleri: Basra'ya bağlı Horasan ve St. bölgelerinde hakimiyetten çıkan bazı merkezlerin itaat altına alınmasından sonra yeni fetihler gerçekleştirildi.
Sistan'daki merkezlerin ardından Kabil, Toharistan, Kuhistan, Buhara ve Semerkant alınarak bazı doğu hükümdarları vergiye bağlandı.
Üçüncü cephe olan Uffikiye'de Muaviye bin Hudeyd bölgeyi yeniden ele geçirdi ve Kayrevan karargah şehri kuruldu, başarılı politikasıyla bölge halkı Berberilerin İslam'a girmesini hızlandırdı.
05:02Hilafetin Hanedanlıklaştırılması: Muaviye hilafeti kabile asabiyeti temeline dayalı bir mücadele ile ele geçirdi ve en kalıcı icraati oğlu Yezid'i veliaht tayin etmesi oldu.
Bu tavsiyeyi Kufe valisi Mugire vermiş ve Müslümanların hilafet meselesi yüzünden yeni bir anlaşmazlığa düşmelerini engellemek amacıyla yapılmıştı.
Muaviye, hilafeti verasete dayalı mutlak bir saltanata dönüştürdü ve 680 yılında Receb ayında vefat etti, yerine oğlu Yezid geçti.
06:11Muaviye'nin Yönetimi ve Özellikleri: Muaviye, Arapların dahileri olarak adlandırılan Amr bin As, Mugire bin Şube ve Ziyad bin Ebi'ye büyük yetkiler vererek devletin temellerini onların yardımıyla sağlamlaştırdı.
Muhaliflerini anlayacakları dilden konuşarak yaklaşmaya çalışırdı, nadir yetişen bir diplomat, çevresini iyi tanıyan ve ileriyi gören bir idareci olarak bilinirdi.
Muaviye paranın iş gördüğüne inanıyordu ve vergi toplama konusunda oldukça titizdi, devletin merkezi otoritesini güçlendirmek için bölgesel yöneticilere geniş yetkiler vererek yerel güç odaklarını zayıflatmaya çalıştı.
07:20Yezid'in Hayatı ve Veliahtlık: Yezid, Suriye'nin başkenti Dımaşk'ta doğdu ve çöl ortamında yetişerek ata binme, silah kullanma ve fasih Arapça öğrenme gibi bedevi hayatın şartlarına uygun bir şekilde büyüdü.
Muaviye, oğlunu Dımaşk'a getirdikten sonra özel hocalar tutarak eğitimine yakından ilgilendi, ancak Yezid'in oyun ve eğlenceye düşkünlüğü halk tarafından eleştirildi.
Muaviye, hilafeti kabile asabiyetine dayanan bir mücadele sonunda elde etti ve vefatının ardından yerine geçmesi için oğlu Yezid'i veliaht tayin etti.
09:15Yezid'in Halifeliği ve Kerbela Vakası: Yezid'in halifeliği babası Muaviye'nin ölümüyle başladı, ancak iktidar devri zorluklarla dolu oldu ve özellikle Medine'deki gruplar onun halifeliğine karşı çıktılar.
Hz. Hüseyin, Kufe'deki destekçilerinden aldığı mektuplarda onların başında yer alması için Kufe'ye gitmeye karar verdi, ancak Kerbela'da Yezid'in ordusu tarafından kuşatılıp öldürüldü.
Kerbela trajedisinin ardından olaylar İslam dünyasını derinden etkiledi ve Yezid'in rolü tartışmalı bir konu haline geldi.
10:50Medine ve Mekke'deki İsyanlar: Yezid'in sefahate düşmesi ve haramlara bulaşması Medine'de büyük bir infiale yol açtı, medineliler Mervan bin Hakem'in malikanesinde kuşatma altına alındı.
Yezid, Hicaz'a bir ordu gönderdi ve Müslüman bin Ukbe kumandasında bu kuvvet Medine'ye hareket etti, şehri kuşattı ve kısa sürede şehre hakim oldu.
Müslüman bin Ukbe, Medinelilerin Yezid'e olan biatını yenileyen, Abdullah bin Zübeyr'in üzerine gitmek için Mekke'ye yöneldi.
12:04Yezid Dönemi Fetihler ve Yezid'in Kişiliği: Yezid zamanında Kuzey Afrika dışındaki bölgelerde fetihler durdu, Bizans üzerine düzenlenen seferler ara verildi ve Kıbrıs ve Rodos adalarındaki Müslümanlar tahliye edildi.
Yezid, İri yapılı, av meraklısı, cesur ve oldukça cömert olan biri olarak tanımlanırken, içki içen ilk halife olması dolayısıyla "el-Humur" (sarhoş) lakabıyla anıldı.
Yezid, İslam tarihinin en tartışmalı figürlerinden biri olarak kaldı ve Kerbela vakası, Harre Savaşı ve Mekke kuşatması gibi icraatları yüzünden Müslümanların hafızasında İslam tarihinin en kötü isimlerinden biri olarak yer etti.
14:11İkinci Muaviye'nin Halifeliği: İkinci Muaviye, siyasetle pek ilgilenmeyen birisiydi ve halifeliğin babadan oğula geçmesinin doğru olmadığını, halifenin şura ile seçilmesinin daha doğru olduğunu düşünüyordu.
Babası Yezid öldüğünde halife olmak istemedi, ancak devlet idarecileri ve saray mensupları ona halife olmanın doğru olduğunu ve erdemli hüküm sürmenin mümkün olduğunu inandırdıktan sonra halifeliğe geçti.
İkinci Muaviye, halifeliğe geçtikten sonra günlük devlet idaresini büyük dayısı olan Bin Baht Dalı bıraktı ve ilk siyasi kararı Hicaz'da isyan eden Abdullah bin Zübeyr ile çatışmaların kesilip bir mütareke uygulanması oldu.
15:36İkinci Muaviye'nin Yarattığı Yasalar ve Halifelikten Feragat: 683'te mütareke ilan edildikten sonra İkinci Muaviye iç işleriyle uğraşmaya başladı ve kadınların haklarının korunması, hiç kimsenin bir suçtan idama mahkum edilmemesi ve zekatın herkese zorunlu olup uygulanmasının devlet eliyle kontrol edilmesi konularında yasalar çıkardı.
İkinci Muaviye, Abdullah bin Zübeyr'e bir elçi göndererek manevi evlat edinerek tahtına varis yapabileceğini bildirdi, ancak teklif reddedildi.
İkinci Muaviye, birçok kişinin iç savaşta hayatını kaybedeceğine inanarak, kendisinin tek kişi olarak hayatını kaybetmesinin daha uygun olacağını dile getirerek halifelikten feragat etti ve iki hafta sonra vefat etti.
17:17İkinci Muaviye'nin Halifelik Dönemi: İkinci Muaviye'nin taraftarları, onun tahtından ehlibeytin kanının kokusunu duyduğunu ve bu nedenle önce şey olduğunu, ardından tahttan feragat ettiğini iddia ederler.
Bazı yazarlar, Şam'daki devlet idarecilerinin Muaviye'ye feragat etmemesi için yalvardığını, ancak onun bunları kabul etmediğini ve tahttan ayrılma şöleninde zehirlenerek öldürüldüğünü yazarlar.
Diğer yazarlar, Mervan'ın halifelik tahtını ele geçirmek için Birinci Yezid'in küçük oğlu Halid'i kendisine varis yapma sözü verdiğini iddia ederler.
18:04İkinci Muaviye'nin Hayatı: İkinci Muaviye, Yezid'in altı oğlu ve bilinmeyen sayıda kızlarından en büyüğüydü ve dedesi Birinci Muaviye öldüğünde on üç yaşındaydı.
Çocukluğu ve gençliğinde, babasının Hüseyin bin Ali ve Abdullah bin Zübeyir taraftarları tarafından suikaste uğrayabileceği endişesiyle halifelik sarayı'ndan ayrılmamasına karar verildi.
İkinci Muaviye, dedesi Birinci Muaviye'nin isteğiyle farklı bir Arap kabilesinden bir eş bulmasına rağmen, evlilikleri sorunluydu ve çocuk sahibi olamadı.
19:04Mervan'ın Hayatı ve Kariyeri: Mervan, Hz. Osman'ın amcası Hakem bin Abl as bin Umeyye'nin oğlu olarak Mekke'de doğdu ve Hz. Peygamber'e karşı olumsuz tutum sergileyerek lanet edildi.
Hz. Osman halife olduktan sonra Mervan'ı devlet katipliği gibi önemli görevlere atadı, ancak Ashap tarafından eleştirildi.
Hz. Osman'ın şehit edilmesinden sonra Mervan, Hz. Ali'ye biat etmedi, Mekke'ye gitti ve Hz. Osman'ın katillerini arayan muhalif grupla birlikte Cemel vakasına katıldı.
20:41Mervan'ın Halifelik Dönemi: Emevi iktidarının Mervan ismini taşıyan Mervani koluna geçişi, İkinci Muaviye'nin ölümünden sonra gerçekleşti.
İkinci Muaviye'nin ölümüyle birlikte Suriye bölgesi vilayetlerinin yöneticileri de Abdullah bin Zübeyr'in halifeliğini tanımaya başladılar.
Cabiye'de toplanan aile üyeleri, Suriye ileri gelenleri ve Kelp kabilesi liderleri ile yapılan görüşmeler sonucunda Mervan'ın halife olması kararlaştırıldı.
21:51Mervan'ın Halifeliğinin Başlangıcı: Halifelik için Halid bin Yezid-i Eştak ve ikinci veliaht tayin edildi ve Humus ve Dımaşk valisi olarak görevlendirildiler.
Cabiye'deki ittifak Dımaşk'ta istikrara kavuşmadı ve Dahhak b. Kays, İbn Zübeyr'i desteklediğini açıkladı ve Mercirahit'te karargah kurdu.
Mervan, Dahhak'ı ikna edemedi ve iki taraf arasında yirmi gün süren çok kanlı bir savaş yaşandı, Mervan kesin bir zafer kazandı.
22:32Mervan'ın Halifeliğinin Devamı: Birinci Mervan, İbn Zübeyr'e karşı kazandığı zaferin ardından Suriye'de kontrolü ele geçirdi ve Mısır'ı da ele geçirdikten sonra oğlu Abdülaziz'i vali olarak atadı.
Mervan, camiye görüşmelerinde veliahtlıklarını kabul etmek zorunda kaldığı Halid bin Yezid ile Amr bin Said el- Eşki veliahtlıktan vazgeçmeye zorlayarak oğulları Abdülmelik ve Abdülaziz'i veliaht olarak tayin etti.
Mervan, camiye görüşmelerinde veliahtlıktan ayrılması için toplum önünde küçük düşürüldüğü ve Halid bin Yezit ile annesinin bir komplosu sonucu öldürüldüğü kaydedilmektedir.
23:55Abdülmelik'in Halifeliği: Mervan'ın ölümünün ardından Abdülmelik Dımaşk'ta halifeliğe geçti, ancak halifeliğini yalnız Suriye ve Mısır eyaletleri tanıdı.
Abdullah bin Zübeyr'in mücadelesi sırasında Irak'ta Muhtar bin Ebu Ubeyd Else Kafi'nin isyanı patlak verdi ve Abdülmelik, Irak'taki karışıklıktan faydalanmak isteyen Bizanslıların hücumuna uğradı.
Abdülmelik, Musab'a karşı ilk askeri harekatını 689 yazında gerçekleştirdi, ancak geri dönmek zorunda kaldı çünkü başşehirde Amr bin Said el- Eştak tehlikeli bir isyan çıkardı.
24:46Abdullah bin Zübeyr'e Karşı Savaşlar: 691 yılı başlarında el- Cezire bölgesini itaat altına alarak Züfer bin Haris'i ortadan kaldıran Abdülmelik, Musa'a karşı kesin sonuç almak istedi.
İki ordu Dayrul Caselik'te karşılaştı ve savaşın ilk anlarında İbrahim bin Malik Eşlerin öldürülmesi Musab için büyük bir kayıp oldu.
Abdülmelik zaferden sonra Kufe ve Basra halkından biat aldı ve Abdülmelik, Abdullah bin Zübeyr'e karşı Haccac bin Yusuf'u Mekke'ye gönderdi ve Mekke'yi kuşattı.
25:38Harici İsyanlarının Bastırılması: Abdullah bin Zübeyr'in ölümünden sonra Abdülmelik'in karşısında önemli bir muhalefet kalmamıştı, ancak İran, Irak ve el- Cezire bölgelerinde Hariciler büyük huzursuzluk kaynağıydı.
Abdülmelik, Haccac bin Yusuf'u 694 yılının sonlarında Irak valiliğine tayin etti ve Haccac kısa sürede Kufe ve Basra'daki sukuneti sağladı.
Haccac, Erzakiler ile yaptığı savaşı kazandı ve Sufriler el- Cezire bölgesinde isyan çıkardılar, ancak Süfyan bin Ebred el- Kelbi'nin Irak'a gelmesi ve Haricilerin lideri Şebip'in boğulmasıyla Erzakiler de tesirsiz hale getirildi.
26:56Fetihler ve Horasan Valiliği: Abdülmelik içeride sukuneti sağladıktan sonra fetihlere başladı ve Harici isyanlarının bastırılmasında büyük başarılar göstermiş olan Muhalleb bin Ebu Suf, 697 yılında Horasan valiliğine tayin edildi.
Muhallebin, Horasan valiliği sırasında Mavera ün Nehri akınlar yapıldı ancak istenilen netice alınamadı ve Muhalleb 702'de öldü.
Haccac kısa süre sonra Muhalleb'in oğlu Yezid'i azletti ve Kuteybe b. Müslim'i Horasan valiliğine tayin etti.
28:06Haccac ve Abdurrahman'ın Karşılaşması: Haccac, intikam almak için "Tavus Ordusu" adı verilen 20 bin kişilik bir ordu kurdu ve Abdurrahman bin Muhammed bin Eşyası'ı kumandanlığa atadı.
Abdurrahman, İraklılarla görüşerek Haccaca karşı yeni isyan bayrağı açtı ve Sistan'ın önemli şehirlerine kendi adına valiler tayin etti.
Haccac'ın az sayıda Suriyeli askeri ve İraklılara güvenmediği için isyanı bastırmakta zorlandı, Basra asilerin eline geçti ve Haccac, Basra yakınında karargah kurdu.
29:14Leyrül Cem Hacim Savaşı ve Sonuçları: 702 Temmuz'un sonlarında yapılan Leyrül Cem Hacim Savaşı'nda Abdurrahman'ın birlikleri sayıca üstün olmalarına rağmen Suriyelilerin şiddetli mukavemetine dayanamayarak savaş meydanını terk ettiler.
Haccac galip olarak Küfeye girdi ve Abdurrahman mağlup oldu, Sistan'a kaçtı ancak daha sonra Haccac tarafından yakalanıp intihar etti.
Bu şekilde Emevi hilafetini tehdit eden son büyük isyan bastırılmış oldu.
30:08Kuzey Afrika'da İslam Hakimiyeti: Kuzey Afrika'da İslam hakimiyeti, Ukbe bin Nafi'nin şehit edilmesi ve merkezi hilafet mücadeleleri sonucu tehlikeye düştü, Tunus'un sahil kısımları Bizans'ın kontrolüne geçti.
Züheyr bin Kays kumandasındaki merkezden gönderilen ordu Tunus'a ilerlediğinde Bizans imparatoru II. Justinianus donanma gönderdi, ancak Müslümanlar yenildi.
702'de Aslan bin Numan el-Gassani kumandasındaki kuvvetlerle Berberi direnişi yenilgiye uğratıldı ve Kuzey Afrika'da İslam hakimiyeti sağlandı.
31:23Bizans İmparatorluğu ile Mücadele: Abdülmelik halife olduğunda iç karışıklıklar sebebiyle Bizans İmparatorluğu ile sulh yapmak zorunda kalmıştı, Merdailer yüzünden yeni bir anlaşma yapmak zorunda kaldı.
İceride sükunet sağlandıktan sonra Abdülmelik'in kardeşi Muhammed bin Mervan kumandasındaki ordu Anadolu'ya karşı yeniden seferlere başladı.
Bizans ordusu Sivas yakınlarında ağır bir yenilgiye uğratıldı, aynı zamanda Osman bin Velid kumandasındaki ikinci bir ordu da Bizans kuvvetlerini çıkarttı.
32:40Abdülmelik'in Vefatı ve Mirası: Abdülmelik 60 yaşında Dımaşk'ta vefat etti ve burada defnedildi, altı yaşında bir oğlu olan Velid kendisinden sonra halife oldu.
Abdülmelik döneminde ilk İslami sikkeler bastırıldı, Arapça resmi dil olarak kabul edildi ve fıkıh ve hadis alanında önemli ilerleme kaydedildi.
Abdülmelik devrinde İslam devleti büyük bir imparatorluk haline geldi, Kubbetü's-Sahriye gibi birçok eser yapıldı ve imar faaliyetlerine önem verildi.
34:11İ. Velid'in Fetihleri: İ. Velid, güçlü bir ülke devraldı ve Irak umumi valisi Haccac bin Yusuf gibi fetihlerde payı olan valileri görevlerinde bıraktı.
Horasan valisi Kuteybe bin Müslim, Ceyhun Nehri'ni geçerek Saganiyan, Toharistan, Beykent, Buhara, Harizm, Semerkant, Şash ve Fergana'yı fethetti.
Muhammed bin Kasım Beybül üzerine giderek şehri ele geçirdi, Nirun, Sırbistan, Sedusan, Brahman, Abat ve Mültan fethederek Sind topraklarının tamamı İslam egemenliğine girdi.
35:53Anadolu ve Kuzey Afrika'daki Fetihler: Halifenin kardeşi Mesleme, Anadolu ve Kafkasya'da şehir ve kaleleri ele geçirerek fetihleri başlattı, Kafkasya cephesinde Hazarlara karşı seferler düzenledi.
İfrikiye valisi Musa bin Nusayr, Mağribi Aksa'yı fethetmek üzere harekete geçti ve Kuzey Afrika'nın tamamı İslam egemenliğine girdi.
Musa bin Nusayr, İspanya fethi için Tarık bin Ziyad'ı gönderdi, İspanya'daki Vizigotlara karşı savaşarak birçok şehri ele geçirdi ve kısa sürede İspanya'nın tamamına yakını ele geçirildi.
37:43İ. Velid'in Yönetimi ve Mirası: İ. Velid, tahtını oğlu Abdülaziz'e bırakma arzusuna rağmen kardeşi Süleyman'ın veliahtlıktan çekilmemesi üzerine sıkıntılar yaşadı.
Velid halka iyi davranırken sağlık işlerine büyük önem verdi, ilk hastaneyi yaptırdı, hekimler tayin etti ve cüzzamlı hastaların tecrit edilmesini emretti.
Velid, İslam'ın devlet dini halinde yükselmesini ve Sünniliğin öncüleri olan bir dini zümrenin yetişmesini sağlamak için çaba gösterdi.
39:09Velid bin Abdülmelik Dönemi: Velid bin Abdülmelik'in ölümü sonraki dönemde yaşanan sıkıntıların temelini oluşturmuştur.
Birinci Velid döneminde gerçekleştirilen fetihler, bölge ticaretinin Müslümanların eline geçmesini sağlamış ve ekonomik hayatı canlandırmıştır.
Velid, özellikle dini mimari alanında önemli eserler yaptırmıştır; Dımaşk'taki Emeviyye Camii, Mescid-i Aksa, Mescid-i Nebevi, Mescid-i Kuba gibi yapılar onun döneminde yeniden inşa edilmiş veya genişletilmiştir.
40:15İmar ve Tarım Faaliyetleri: Velid zamanında sulama işleri ve tarım faaliyetlerine önem verilmiştir, hazineye ait çorak araziler ve bataklıklar ıslah edilerek tarıma elverişli hale getirilmiştir.
Ülkede yollar ve özellikle hac yolları onarılmış, yeni yollar açılmış, köprüler yaptırılmış, kuyular açılmış ve sarnıçlar inşa edilmiştir.
Birinci Velid zamanında şehirlerdeki caddelerin fenerlerle aydınlatıldığı da söylenmektedir.
40:52Süleyman bin Abdülmelik'in Hayatı ve Halifeliği: Süleyman 675-680 yılları arasında Medine'de doğmuş, babası Abdülmelik bin Mervan'dır.
781 yılında hac emirliği görevini yürüten Süleyman, babası Abdülmelik tarafından ikinci veliaht tayin edilmiştir.
Birinci Velid'in ölümü üzerine Remle'de bulunan Süleyman, Kudüs'te halife olarak biatları kabul etmiştir.
41:59Süleyman'ın İlk Uygulamaları: Süleyman'ın ilk işleri arasında umumi af ilanı, sürgündekilerin geri dönmesine izin verme, esirleri serbest bırakma ve geciktirilen namazların vaktinde kılınmasını sağlaması yer almıştır.
Haccac'ın ekibinden olan vali ve kumandanları görevlerinden alarak yerlerine yeni valiler atamıştır.
Süleyman, Musa bin Musa'yı önce görevden aldı, tutuklattı ve büyük miktarda para ödemekle yükümlü tuttu ancak daha sonra affetti.
43:28Süleyman Dönemi Fetihleri: Süleyman dönemi fetihlere büyük önem veren bir dönemdir.
Kardeşi Mesleme bin Abdülmelik tarafından gerçekleştirilen İstanbul kuşatması dönemin en önemli askeri olaylarından biridir.
İstanbul kuşatması başarısızlıkla sonuçlanmıştır ve Süleyman Dabık'ta vefat etmiştir.
43:56Süleyman'ın Vali Politikası ve Vasiyeti: Irak valisi Yezid bin Mühellef, vergi toplaması yüzünden halkın kızgınlığını üzerine çekmemek için mali işlerle bir başkasının görevlendirilmesini istemiştir.
Süleyman bin Abdülmelik, oğlu Eyyub'u veliaht tayin etmiş, ancak Eyyub ondan önce ölünce yerine ikinci oğlu Davud'u veliaht tayin etmeyi düşünmüştür.
Danışmanı Rece bin Hayve'nin tavsiyesiyle amcazadesi ve eniştesi olan Ömer bin Abdülaziz'i veliaht tayin etmiş ve kardeşi Yezid'i ikinci veliaht olarak göstermiştir.
45:29Süleyman'ın Kişisel Özellikleri ve İmar Faaliyetleri: Süleyman kaynaklarda mağrur bir halife olarak tasvir edilir, nakışlı ve süslü elbiseler giymeyi severdi ve hatta nakışlı bir kefen içinde defnedilmeyi vasiyet etmiştir.
Görevlileri huzuruna kabul etmediği ve yeme içmeye düşkünlüğü ve oburluğuyla ilgili birçok rivayet vardır.
Remle şehrini kurmuş, şehre Ebu Ftrus Nehri'nden su getiren bir kanal yaptırmış, çok sayıda kuyu açtırmış ve Nil'e El-Mikyasül-Kebir adlı bir eser yaptırmıştır.
46:18Ömer bin Abdülaziz'in Hayatı ve Halifeliği: Ömer bin Abdülaziz Medine'de doğmuş, babası Mısır valisi Abdülaziz bin Mervan'dır.
Küçük yaşta Kur'an'ı ezberlemiş ve Medine'nin tanınmış alimlerinden Salih bin Keysan'a emanet edilmiştir.
787 yılında Hicaz valiliğine tayin edilmiş ve valiliği sırasında beş defa hac emirliği yapmıştır.
47:09Ömer bin Abdülaziz'in Halifelik Politikası: Halifeliği İslam kurallarına uygun yürütmeye çalışmış, Hz. Peygamberin ve dedesi Hz. Ömer'in yönetimle ilgili kararlarını esas almıştır.
İstanbullu Mesleme bin Abdülmelik'in ordusunu geri çevirmiş, Darende'yi tahliye edip halkını Malatya'ya yerleştirmiştir.
Sınırların korunması için geleneksel yaz ve kış seferlerini devam ettirmiş ve Azerbaycan'a saldıran Türkleri hezimete uğratmıştır.
47:52Ömer bin Abdülaziz'in Sosyal ve Ekonomik Uygulamaları: Saraydaki lüks eşyaları Beytülmal'e koydurarak toplumda eşitliği sağlamaya çalışmış ve halktan biri gibi yaşamıştır.
Memurları görevlerinden alarak yerlerine dindar ve dürüst kişileri tayin etmiş, valilik, kadılık ve vergi memurluğu görevlerinde hukuk bilgisi yanında takvasıyla temayüz etmiş alimleri getirmiştir.
Hapishaneleri ıslah ederek suçluları işledikleri suçlara göre ayrı koğuşlara yerleştirmiştir.
48:21Ömer bin Abdülaziz'in Din ve Toplum Politikası: Emevi hanedalı mensuplarının ve devlet adamlarının gasp ettikleri mallarının tespitini ve hak sahiplerine iade edilmesini sağlamaya çalışmıştır.
İcraatına büyük önem veren Ömer bin Abdülaziz, din alimlerinin ve halkın sevgi ve desteğini kazanmıştır.
Hz. Ali ve Haricilerin de yönetimde barış içinde yaşamasını sağlamış, hutbelerde Hz. Ali'nin lanetlenmesini kaldırıp Haricilerle mücadelede mecbur kalmadıkça silah kullanılmasına izin vermemiştir.
49:08Ömer bin Abdülaziz'in Müslümanlaşma Çalışmaları: Ömer bin Abdülaziz, Emevi hanedanının ilk dönemlerinden itibaren iki sınıf müslüman muamelesi gören mevaliyi Arap asıllı Müslümanlarla eşit kabul etmiştir.
Gayrimüslimlerin idare ve Müslümanlar aleyhindeki şikayetlerine kulak vererek haksız yere ellerinden alınan kiliselerini, evlerini ve diğer mallarını iade etmiştir.
Berberi kabilelerinin tamamı onun gayretleriyle Müslüman olmuştur, Horasan ve Mısır halkı kitleler halinde İslam'a girmiştir.
50:07Ömer bin Abdülaziz'in Yönetimi: Ömer bin Abdülaziz, mali alanda başarılı bir vergi reformu gerçekleştirdi ve cizye vergisini kaldırdı.
Sade bir hayat tarzıyla tanınan ve adaletiyle övülen lider, saraylarda oturmayıp sıradan evinde yaşamayı tercih etti.
Maddi kalkınma ve refah seviyesinin yükseltilmesi için hazinedeki kaynakları savaş yerine kullanmayı tercih etti.
52:06Ömer bin Abdülaziz'in Mirası: Ömer bin Abdülaziz 720 yılında Seman'da vefat etmiştir.
Sadece bir lider değil, güvenilir bir hadis ravisi, seçkin bir fakih ve dirayetli bir kelam alimiydi.
Hayatı ve liderliği hakkında birçok eser yazılmış olup, Nusayy bin Rebah tarafından methiye ve mersiyeler kaleme alınmıştır.
52:46Yezid bin Abdülaziz'in Halifeliği: Yezid bin Abdülaziz 701-702 yıllarında Şam'da doğdu, babası Emevi halifesi Abdülaziz bin Mervan'dı.
İlk dönemlerinde Ömer bin Abdülaziz'i örnek alarak hareket etmiş, halk tarafından sevilmiştir.
Daha sonra devlet işlerinden uzaklaşarak oyun ve eğlenceye dalmış, dönemine çeşitli isyanlarla gölgelenmiştir.
53:38İkinci Yezid Dönemi ve İsyanlar: Yezid bin Mühelleb isyanı, Halife'nin kardeşi Mesnevi tarafından bastırıldı ve Emevilere karşı Abbasi ihtilaline zemin hazırladı.
İkinci Yezid döneminde Hariciler Irak'ta tekrar isyan ettiler ve devleti uzun süre uğraştırdılar.
İkinci Yezid dönemindeki isyanlar Emevilere karşı Abbasi ihtilalini tetikledi ve Emevilere karşı Abbasi ihtilaline zemin hazırladı.
54:54İkinci Yezid Dönemi ve Dış Politika: İkinci Yezid döneminde Bizans üzerine seferler devam etti ve Endülüs'te Sev bin Malik ilerledi.
Narbon fethedildi ancak Toulouse kuşatırken şehit düştü ve Müslümanlar zor durumda kaldı.
İkinci Yezid'in oğlu Velid'i veliaht yapmak istediği ancak kardeşi Mesleme'nin tavsiyesiyle diğer kardeşi Hişam'ın birinci oğlunu ikinci veliaht tayin ettiği biliniyor.
56:00Hişam bin Abdülaziz'in Halifeliği: Hişam bin Abdülaziz 691-692 yıllarında doğdu ve babası Abdülaziz bin Mervan tarafından Mansur adı verildi.
Halife Yezid bin Abdülaziz tarafından veliaht tayin edildi ve veliahtlığı sırasında Harici lideri Ukfa'nın üzerine gönderilen ordu ile isyanı önledi.
Hişam'ın hükümdarlığı döneminde Arap milliyetçiliği fikri güç kazandı ve Kelbiler ile Kasiler arasında kabilecilik taassubu had safhaya ulaştı.
57:39Emevi Dönemi ve İslam Tarihi: Emevi dönemi İslam tarihi içinde önemli bir yer tutar çünkü İslam toplumunda güçlü bir siyasi otorite oluşturulması ve İslam dünyasının genişlemesi bu dönemde gerçekleşmiştir.
Cüneyd el-Murri'nin 734 yılında azledilmesi ile başlayan olaylar, bölgedeki Muvahhidlerin haklarını savunmak için Harici bir sürecin başlattığı ayaklanmayı anlatır.
Bu dönemde Araplarla Muvahhidler arasında bir ayrım yapılmış ve Araplar siyasi ve sosyal açıdan Muvahhidlere üstünlük sağlamıştır.
59:09Berberiler ve Haricilik Hareketi: İfrikiye ve Mağrib'in Araplar tarafından fethedilmesi ve Berberilerin İslamlaştırılması bölgedeki demografik yapının değişmesine neden oldu.
Haricilik hareketi, İslam dünyasında önemli bir siyasi ve dini hareket olarak ortaya çıktı ve adaletsizliğe karşı mücadele etmeyi amaçladı.
Berberilerin Haricilik hareketine katılması Arap idarecileri ile çatışmalara neden oldu ve bölgede istikrarsızlık ve karışıklıklar meydana geldi.
1:00:28Hişam bin Abdülaziz'in Reformları: Hişam bin Abdülaziz, Emevi halifelerinin sekizincisi 724-743 yılları arasında hüküm sürmüştür.
Anadolu'ya yaz aylarında düzenli seferler yapılmış ve Güneydoğu Anadolu'da çeşitli Arap kabileleri yerleştirilmiştir.
Devlet yönetiminde düzen ve disiplini sağlamak için divan defterlerini yeniden tanzim ettirerek devlet işlerini düzenli bir şekilde yürütmüş ve imar faaliyetleri ile de ilgilenmiştir.
1:01:31Hişam bin Abdülmelik'in Hilafeti: Hişam, tarıma önem vermiş, Dicle sularının taşmasını önlemek için setler inşa ettirmiş ve hilafet merkezini İlyas Aşktan Fırat kenarındaki Ruhsafe şehrine nakletmiştir.
Hişam, ilme ve ilim adamlarına hürmet etmiş, ancak farklı görüşleriyle Emevi aleyhtarı olan alimlerden Galan et-Dımaşk ile Gad bin Dirhem'i idam ettirmiştir.
Hişam bin Abdülmelik'in hilafet yılları Emevi hanedanının üçüncü yükselme dönemi olarak kabul edilir, ancak Abbasiye muhalefeti ve harici propagandasını önleyemediği için ölümünden kısa süre sonra devlet kargaşaya düştü.
1:02:52İkinci Velid'in Hilafeti: İkinci Velid, amcasının ölümünden sonra hilafet makamına oturmuş, diğer valileri ve önemli memurları görevden almış, akrabalarının mallarına el koymuştur.
Velid, oğulları Hakem ve Osman'ı veliaht ilan etmiş, Bizans'a karşı seferler düzenlemiş ve Kıbrıs üzerine askeri harekat gerçekleştirmiştir.
Velid'in içki alemlerine düşkünlüğü ve mukaddes değerlerle alay etmesi halk nezdinde itibar kaybına yol açmış, Abbasi davetinin güçlenmesine neden olmuştur.
1:04:15İkinci Velid'in Ölümü ve Yezid bin Velid'in Hilafeti: Yezid bin Velid liderliğindeki isyan başlamış, Velid isyancılar tarafından sarayında öldürülmüştür.
İkinci Velid, iri yapılı, cesur ve yetenekli bir hükümdardı, şairliğiyle ünlenmiş ve Kasrül Müştta adlı önemli bir saray inşa ettirmiştir.
Yezid isyanı İslam'a hizmet etmek ve adaleti sağlamak amacıyla gerçekleşmiş, fakirlerin yaşam standartlarını yükseltme ve gayrimüslimlere eşit haklar tanıma sözü vermiştir.
1:06:43Üçüncü Yezid'in Hilafeti: Üçüncü Yezid, isyanların kontrol altına alınmasının ardından kardeşini Ürdün'e, diğer komutanları da farklı bölgelere vali olarak atamıştır.
Üçüncü Yezid, maaşları düşürmüş, vali atamalarında adil ve dindar kişileri tercih etmiş, ancak Yezinlilerin valiliklere getirilmesi eleştirilmiştir.
Üçüncü Yezid'in altı ay süren hükümdarlığı, Abbasi isyan hareketinin güç kazandığı ve Emevi ailesinin birbirine düştüğü bir dönem olarak kabul edilir.
1:07:48İbrahim'in Hilafeti ve Mervan'ın Yükselişi: Üçüncü Yezid'in ölümü üzerine İbrahim halifelik makamına geçmiş, ancak birçok bölge ve Humus halkı ona itaat etmemiştir.
İbrahim üç ay boyunca bu makamda kalarak ülkede kargaşa arttırmış, isyanları bastıramamıştır.
Mervan bin Muhammed, İkinci Velid'in intikamını almak ve Velid'in oğullarının haklarını savunma iddiasıyla harekete geçerek İbrahim'i devirmiştir.
1:10:30Mervan'ın Halifeliği ve Sonuçları: Mervan, Ebu Muhammed es-Süfyani'nin desteğiyle halife ilan edilmiş, İbrahim bin Velid ve Süleyman bin Hişam'ın biatlarını kabul etmiştir.
Mervan, Suriye'nin dört büyük şehrine halkın istediği kişileri vali olarak atamış, ancak bu hareket Yezinlilerin isyanına yol açmıştır.
Mervan çeşitli isyanları bastırmak için harekete geçmiş, Irak'ta da karmaşık bir durum yaşanmış, Haricilerden Sufriyye isyan etmiştir.
1:11:59Mervan'ın Savaşları ve İsyancıları Yenmesi: Süleyman, Mervan'ın öncü birliklerini yenerek güç topladı, ancak Mervan onu Ufaf'ta ağır bir yenilgiye uğrattı.
Humus'un isyancıların eline geçmesinin ardından şehri kuşattı ve beş ay süren bir mücadeleden sonra ele geçirdi.
Daha sonrası olası isyanları önlemek amacıyla Humus, muhalebek, Dımaşk, Kudüs ve diğer Suriye şehirlerinin surlarını yıktırdı.
1:12:27Irak'taki İsyancılar ve Mervan'ın Karşı Koşusu: Irak'ta isyancıların gücü artarken, Tahakk bin Kays, İrmiyye ve Azerbaycan haricilerinin yardımıyla Kufe'yi ele geçirdi.
Dahhak, Abdullah bin Ömer bin Abdülaziz ve sonra Süleyman bin Hişam'ın Kelb kabilesi ile birleşmesiyle gücünü artırarak Musul'u ele geçirdi.
Mervan, Humus'u kuşatmayla meşgul iken oğlu Abdullah'ı Dahhak'ın üzerine gönderdi ve Kefertusa'da büyük bir savaşta haricileri bozguna uğrattı.
1:13:19Harici İsyanların Yayılması: Haricilerle şiddetli savaşlar yaparak Musul'a sığınanları kuşattı ve dokuz ay süren kuşatmanın ardından şehre girdi.
Horasan'a kaçanları takip etti ve liderleri Şeyban bin Abdülaziz'i ve birçok askerini ortadan kaldırarak Irak'taki harici sorununu çözdü.
Basralı harici lideri Ebu Hamza eş-Şari, 128 yılında Mekke'ye giderek Abdullah bin Yahya'ya biat etti ve ikisi Hadramut'a geçerek Abdullah'ın halifeliği için biat toplamaya başladı.
1:13:43Ebu Hamza ve Mervan'ın Karşılaşması: 747 yılında Mekke'ye davet edilen Ebu Hamza, şehri kontrol altına aldıktan sonra Ekim 747'de Medine'yi ele geçirdi.
Bunun üzerine Mervan Medine'ye bir ordu gönderdi ve bu ordu Ebu Hamza'yı hezimete uğratarak Mekke'yi geri aldı ve Ebu Hamza öldürüldü.
Kufe'de çıkardığı isyan sırasında Abdullah bin Ömer bin Abdülaziz tarafından şehri terk etmesi şartıyla serbest bırakılan Abdullah bin Muaviye, İran'a giderek Mevali harici Abbasi ve Emevi taraftarlarından oluşan bir güç oluşturdu.
1:14:37Mervan'ın Emevi Hanedanını Koruma Çalışmaları: Mervan tahta geçtiği andan itibaren birçok cephede savaşmak zorunda kaldı.
Üç yıl içinde El Cezire, Irak, Suriye, Mısır ve Arabistan'ı kontrol altına alarak başşehir Harran'a geri döndü.
Ancak bu süre zarfında Emevi hanedanını ortadan kaldıracak büyük bir isyanla karşılaştı ve Horasan valisi Nas bin Seyyar'ın uyarılarına rağmen bu tehlikeye yeterince önem vermedi.
1:15:04Abbasi İsyanı ve Mervan'ın Yenilgisi: Bu tehlike Abbasi isyan hareketiydi ve Ebu Müslim Horasani adında bir isyancı, Emevilere karşı muhalif unsurları bir araya getirerek İranlı Mevali tarafından desteklenen bir isyan başlattı.
Ebu Müslim, II. Mervan ve Irak valisi'nden ciddi bir yardım alamayan Nas bin Seyyar'ın barış tekliflerini reddetti ve çatışmalar çoğunlukla Nasr'ın mağlubiyetiyle sonuçlandı.
748 yılında Horasan valilik merkezini Merve terk etmek zorunda kalan Nasr, Abbasi orduları Horasan'ı kontrol altına aldı ve Kufe'yi ele geçiren Abbasi isyanın liderleri Ebul Abbas es-Sefa'yı ilk Abbasi halifesi olarak ilan ettiler.
1:15:51Mervan'ın Son Günleri: Sefa, amcası Abdullah bin Ali bin Abdullah'ı bir ordunun başında II. Mervan'a karşı gönderdi ve Mervan savaş hazırlıklarını tamamlayıp Musul'a doğru hareket etti.
Savaş 750 yılında başladı ve 25 Ocak 750 tarihinde Mervan'ın ağır bir yenilgiye uğramasıyla sonuçlandı.
Mervan'ın daha büyük bir orduya sahip olmasına rağmen yenilgisinin sebepleri ordusundaki kabileler arasındaki rekabet ve özellikle Suriyeli askerlerin ona karşı duydukları kırgınlıklar olarak gösterildi.
1:16:28Mervan'ın Vefatı ve Emevi Devletinin Sonu: Mervan ilk mağlubiyetini aldıktan sonra Harran'a çekildi, ancak burada da başarılı olamadı ve Abdullah bin Ali tarafından takip edilerek Filistin üzerinden Mısır'a kaçtı.
Kaçarken geçtiği bölgelerdeki ekinleri yakarak düşman askerinin faydalanmasını engelledi ve Mısır BSR köyünde Abbasi kuvvetleri ile çatışırken öldürüldü.
Halifeliği beş yıl on ay sürdü ve tarihçiler son Emevi halifesini güzel konuşan bir kişi ve cesur bir savaşçı olarak tanımladılar.
1:17:05Mervan'ın Yapılar: Eski Irak valisi Ebu Halid ibn Hubeyr'in teslim olmasıyla birlikte Emevi devleti tarihe karıştı.
II. Mervan, Harran Büyük Camii'ni genişletti ve orada büyük bir saray yaptırdı.
Musul'u El Cezire eyaletinin merkezi haline getirerek sokaklar açtırdı, surlar, köprüler ve büyük bir cami inşa ettirdi.

Emevi Devleti'nin Kuruluşu ve Tarihi

Yapay zekadan makale özeti

Yanıtı değerlendir