Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir müze turu ve sunum formatında olup, Elmalı Hazinesi'nin hikayesini ve Likya sikkelerini anlatmaktadır.
- Video, 1984 yılında Antalya'nın Elmalı ilçesinde üç köylü tarafından bulunan ve "yüzyılın definesi" olarak adlandırılan büyük bir sikke koleksiyonunun hikayesini anlatmaktadır. Definenin Perslerin işgali sonrası kurulan deniz birliğine ait olduğu, 1800 adet gümüş sikkeyi içeren ve dekadrahmi olarak bilinen özel basım sikkelerin bulunduğu belirtilmektedir. Ayrıca, definede bulunan sikkelerin analizi ve Likya sikkelerinin genel özellikleri de ele alınmaktadır.
- Videoda, definede bulunan dekadir rahmi sikkelerinin (43 gram ağırlığında, Atina'nın klasik baykuşlu sikkelerinden farklı tasarlanmış) dünya literatüründe bilinen örnek sayısının 42'ye yükseldiği ve bu sikkelerin Milattan önce 546 yılından sonra Pers hakimiyetine geçen Anadolu ve Grek kentlerinin Atina önderliğinde kurduğu Atik Delos Deniz Birliği'nin ihtiyaçları için toplanmış olabileceği görüşü sunulmaktadır. Definenin nasıl kaçırıldığı, Türk hükümetinin nasıl geri kazandığı ve Anadolu Medeniyetleri Müzesi'nde muhafaza edilen 15 Ekim 2009 tarihinde Antalya Müzesi'ne nakledilen 1679 sikkenin içeriği detaylı şekilde anlatılmaktadır.
- 00:06Seramik Sanatı ve Elmalı Hazinesi
- Uygarlığın ilerlemesiyle birlikte pişmiş toprak eserlerdeki estetik ve teknolojik gelişim, İsa'dan önce binyüz tarihlenen geometrik dönemden İsa'dan sonra binyüz tarihlenen Bizans dönemine kadar kronolojik olarak sergilenmektedir.
- Çömlekçi çarkının icadından sonra seramik sanatındaki teknik gelişmeler, fazo formları, çeşitli beze ve üsluplar milattan önce oniki yüzyıldan milattan önce üç yüzyıla dek uzanan bir süreç içinde sergilenmektedir.
- Elmalı hazinesinin yolculuğu anlatılmakta ve köylülerce ve eski belediye başkanı dahil olarak yabancılara satılan hazinenin yüksek bedelle geri dönmüş olduğu belirtilmektedir.
- 01:33Elmalı Definesinin Bulunuşu
- 1984 yılında Antalya'nın Elmalı ilçesinde defineci olarak bilinen bir adam, televizyon tamircisinin kendi ürettiği metal dedektörünü satın almıştır.
- 18 Nisan 1984 günü tamir edilen dedektörün denemesi için Bayındır köyü civarına gidilen üç kafadar, gece olup tarlaya gizlice girdiklerinde dedektörden sinyal sesi gelmiştir.
- Kazmaları sert bir cisme çarparak kırık bir testi içinde yüzlerce eski sikke bulmuşlardır.
- 04:02Definesinin Satışı ve Kaçakçılık
- Üç köylü buldukları sikkeleri satmak için İstanbul'a gidip iki ünlü antika kaçakçısına göstermişlerdir.
- Bir kaçakçı diğerinin bu işten çekilmesi için 60 bin dolar vermiş ve tüm sikkeleri definecilerden 620 bin dolara satın almıştır.
- Ünlü antika kaçakçısı Almanya'da yaşayan dostlarıyla bağlantı kurarak defineyi İsviçre'ye götürmüş ve bu ortaklıktan 1,3 milyon dolar kazanmıştır.
- 07:14Definesinin Değeri ve İçeriği
- Definesinin değerli olduğu, Milattan önce beş yüzyılda Perslerin Yunanistan ve Batı Anadolu'yu işgal etmesinden sonra kurulan deniz birliğine ait sikkeler içerdiği açıklanmaktadır.
- Definesi "yüzyılın definesi" olarak adlandırılmış, bölge topraklarında yaşayan şehir devletlerinin Persler karşısında kazandıkları zaferler adına basılan anı paralarını da kapsamaktadır.
- Definesi çıkartılmasıyla dünyada bilinen dekadrahmi sayısı iki katına çıkmış, bu sikkeler ince işçilikleri ve az bulunur olmalarıyla bilinmektedir.
- 10:58Definesinin Geri Dönüşü
- 1988 yılında Los Angeles'ta ve Zürih'te açık artırmaya çıkarılan 16 adet Elmalı sikkesine Türk hükümetinin avukatları aracılığıyla müdahale edilerek satışları durdurulmuştur.
- 1993 ve 1996 yıllarında iyi niyetli kişiler tarafından 2 adet daha Elmalı sikkesi ülkemize hibe edilmiştir.
- 1990 yılında Türk hükümeti, definesinin büyük bir bölümünün Amerikalı işadamı William Koç ve şirketince satın alındığı saptandığından ABD Massachusetts eyalet mahkemesinde dava açmıştır.
- 12:34Definesinin Anavatana Dönüşü
- En uzun süren hukuki mücadelelerden sonra her iki tarafın avukatları anlaşma yoluna vararak davayı bitirmiştir.
- 4 Ocak 1999 tarihinde Kültür Bakanı İstemihan Talay'ın imzaladığı bir anlaşma ile Türk hükümetine teslim edilen 1661 adet sikke 29 Nisan 1999 tarihinde ülkemize getirilmiştir.
- Yüzyılın definesine ait toplam 1679 sikke anavatana kavuşmuş, ancak muhtemelen 150 ila 200 kadar sikkenin nerede oldukları bilinmemektedir.
- 14:01Definesinin İçeriği ve Önemi
- Definesi Anadolu Medeniyetleri Müzesi'nde muhafaza edilen, 15 Ekim 2009 tarihinde Antalya Müzesi'ne nakledilen 1679 sikkenin 1348 adedi Anadolu, 287 adedi Orta ve Kuzey Yunanistan, 44 adedi ise Ege Adaları'ndaki yerleşim merkezlerinde basılmış örnekler içermektedir.
- Definenin yüzde seksenini oluşturan Anadolu kökenli sikkeler arasında Likya sikkeleri yaklaşık yüzde altmışbir oran ile definenin en fazla sikkelerini oluşturmaktadır.
- Elmalı definesi, Milattan önce beş yüzyılın ilk yarısına ait sikkeleri içerdiğinden kalıp baskıları, ağırlık sistemleri ve yeni isimler, kral ve sülale adları ile bu dönemi aydınlatması bakımından oldukça önemlidir.
- 16:20Likya Sikkelerinin Özellikleri
- Daha sonra gelen serideki sikkeler genellikle her iki yüzü hayvan betimli olup yazısızdırlar, ön yüzde yaban domuzları ve kanatlı atlar en popüler tiplerdir.
- Likya sikkelerinin yaklaşık yüzde kırk'ı değişik tipte yazılı ve yazısız sülale sikkeleri oluştururken, geriye kalan yüzde altmış'ı ise az sayıda tipi içeren ancak birbirleriyle kalıp bağı olan sikkeleri oluşturur.
- İki ana seri uzun bir sikke bağı oluştururken, diğer seriler çok seyrek birbirleriyle bağlantılıdır ve tek bir ön yüz kalıbı birkaç kez yenilenerek aynı arka yüz kalıbı ile kullanılmıştır.
- 17:43Elmalı Definesi İçeriği
- Elmalı definesindeki kabur sikkelerinin yaklaşık yüzde elli'si birbirleriyle ön yüz veya arka yüz kalıbı açısından bir zincir oluştururken, diğer yüzde elli'si tamamen aynı ön yüz ve arka yüz kalıbından basılmıştır.
- Elmalı definesi içinde birkaç örneği olan değişik merkezlere ait sikkeleri barındırmakla birlikte, çoğunluğu birkaç büyük merkezlere ait çok sayıda ve birbirleriyle bağı olan sikkelerden oluşmaktadır.
- Sikkelerin kondisyon ve kalıp bağlantıları göz önüne alındığında, uzun bir zaman dilimi içinde biriktirilmediği, ticari bir amaç veya banka amaçlı olarak toplanmadığı anlaşılmaktadır.
- 19:38Definesinin İçeriği ve Amacı
- Definede bulunan orta ve kuzey Yunanistan, Trakya, Ege adaları ve kuzeybatı Anadolu Likya sikkeleri çağdaştırlar ve her şehri belli bir oranda temsil eder gibi bir araya getirilerek gömülmüş gözükmektedirler.
- Elmalı sikkelerinin kısa bir dönemde ve büyük bir amaç için bir araya getirildiği sonucu ortaya çıkmaktadır.
- Bu durumda sikkelerin milattan önce beşyüz kırkaltı yılından başlayan Grek-Pers savaşlarından sonra Pers hakimiyetine geçen Anadolu ve Grek kentlerinin Atina önderliğinde Pers hegemonyasına karşı kurduğu ve Atik Delos Deniz Birliği denilen ittifakın ihtiyaçları için toplanmış olabileceği kabul edilebilir bir görüştür.
- 21:09Dekadır Rahmeler
- Elmalı definesinde Atinalıların Persleri bozguna uğrattığı savaşların anısına bastırdığı, her biri kırküç gram civarında ve Attika sisteminde normal değer olan dörtvirgülondokuz gram drahminin on katı ağırlığında olan dekadır rahmeler bulunmaktadır.
- Bu sikkelerin arka yüzündeki kanatları açık ve cepheden baykuş figürü, Atina'nın klasik ve yüzlerce yıl değişmeden aynı tipte basılmış baykuşlu sikkelere göre tasarlanmış ve çok az sayıda basılmıştır.
- Definede ondört adet olduğu belirtilen ancak altı tanesi yurda dönebilen bu sikkelerin ilavesiyle dünya literatüründe bilinen örnek sayısı kırkiki'ye yükselmiştir ve Elmalı definesi sikke bilimi literatüründe dekadır rahmi definesi olarak da tanınmaktadır.