• Buradasın

    Yenilenebilir Enerji Santrallerinde Entegrasyon ve Veri Toplama Sistemleri

    youtube.com/watch?v=jkHhBcYrFUU

    Yapay zekadan makale özeti

    • Bu video, bir eğitim sunumu formatında olup, konuşmacı Vago firmasının yazılımcılarından biri olarak yenilenebilir enerji santrallerinde kullanılan artı cihazları, protokoller ve veri toplama sistemleri hakkında teknik bilgiler paylaşmaktadır.
    • Video, yenilenebilir enerji santrallerinde kullanılan artı cihazlarının özellikleri, elektrik sektöründe kullanılan protokoller (61850, 104, 101, 103, Modbus), GS entegrasyonu, verimlilik analizi ve SCADA sistemi konfigürasyonu konularını kapsamaktadır. İçerik, teorik bilgilerin yanı sıra pratik konfigüratör arayüzü üzerinden veri toplama yapılandırması örnekleri ve röle konfigürasyonu gösterimleri içermektedir.
    • Videoda ayrıca YEKDEM tarafından onaylanmış kapasiteler doğrultusunda üretim yapma, ISO 50001 enerji verimliliği standartları, big data platformları ve bulut çözümleri gibi konular da ele alınmaktadır. Konuşmacı, katılımcıların sorularını cevaplayarak videoyu sonlandırmaktadır.
    00:16Santral Entegrasyonu ve Verimlilik
    • Özel dağıtım şirketlerinde yapılan santrallerin entegrasyonu, santrallerin YEKDEM tarafından onaylanmış kapasiteler doğrultusunda üretim yaptığından emin olmayı amaçlar.
    • Hidroelektrik, rüzgar ve biyogaz santralleri de YEKDEM'deki dağıtım şirketi tarafından EPDK'nın onayladığı çerçeve doğrultusunda entegrasyon yapmak zorundadır.
    • Verimlilik, santrallerin kurulu gücüne verilen YEKDEM onayına ulaşıp ulaşıp ulaşmadığının ve düzgün çalışıp çalışmadığının analizidir.
    01:53Artı Cihazları ve Özellikleri
    • PLC özellikli artı cihazları birçok konfigürasyon yazılabilecek şekilde tasarlanmıştır.
    • Artı cihazları küçük şehirler, smart grid uygulamaları, yenilbilir enerji, su ve gaz, petrokimya alanlarında kullanılmaktadır.
    • Artı cihazlarının avantajları güvenlik sertifikalarına sahip olması, sürekli çalışabilirliğe uygun tasarımı ve belirli sıcaklıklarda çalışabilmesidir.
    03:07Artı Cihazlarının Teknik Özellikleri
    • Artı cihazlarının teleko özellikleri vardır; 61850, 61871, DMP3 gibi özel protokoller barındırırlar.
    • Yapısal olarak verileri SD kartta veya tümleşik bellekler üzerinden kaydedebilirler.
    • Web arayüzü üzerinden izleme ve konfigürasyon imkanları sunarlar.
    03:57Siber Güvenlik ve Yedeklilik
    • Sistemlerin siber güvenlik için özel güvenlik sertifikalarına sahip olması gerekir.
    • Verilerin yedeklilik esasına göre kendi üzerinde tutulması sağlanır.
    • Bazı sistemlerde "reddet yapı" adı verilen yapılarda da yedeklilik söz konusudur.
    04:51Programlama ve Standardlar
    • Konfigürasyon arayüzünün yazılımının IEC 61131-3 gibi programlama yapısında barındırılması beklenir.
    • Bu standard birçok programlama tipini kapsar ve objek oryant bir programlama arayüzü sunar.
    • Bazı ürünler blok tanımlama veya kütüphane gibi özellikleri sunarken, bazıları bunu yapamaz.
    06:19Haberleşme Protokolleri ve Özellikleri
    • Haberleşme protokolleri arasında verinin güvenliği sağlamak ve olayın olduğu anki zaman bilgisini (time stamp) göndermek önemlidir.
    • 61850, 104 ve 101 protokolleri elektrik sektöründe yaygın kullanılırken, 61850 özellikle su, petrokimya, doğalgaz ve petrol sektörlerinde daha etkili kullanılır.
    • Bu protokollerin en büyük özellikleri zaman etiketiyle veri gönderme, tanımlama yapma ve verimli veri iletimi özelliğidir.
    07:34Protokollerin Kullanım Alanları
    • 61850 genellikle rölelerin kendi haberleşmesi veya SCADA ile röle arasında kullanılır, özellikle milisaniye mertebesinde fiber optikle hızlı tepki verme gerektiren senkron işlemlerde tercih edilir.
    • Tanımlama özelliği sayesinde belirli değişim miktarı (yüzdelik veya sayısal) belirlenebilir, bu sayede küçük değişimler göz ardı edilerek SCADA sistemi ve data hatları optimize kullanılır.
    • Modbus'ta ise master-slave yapısıyla sürekli sorgulama yapılır, değişimin birimine bakılmaz ve olayın gerçek zamanı değil, verinin geldiği zaman bilinir.
    10:06GS Entegrasyonu ve Protokol Kullanımı
    • GS tarafında alçak gerilim ve orta gerilim taraflarında yoğun olarak bu protokoller kullanılır, orta gerilim tarafında özellikle tarlages ile başlamış, sonra trafoda dolum oranı arttığı için OSB'lerdeki fabrikaların çatılarına yöneldi.
    • Orta gerilim tarafında dağıtım şirketleri hücre bilgileri, redresör bilgileri, trafo sıcaklık bilgisi ve kapı açık sinyallerini, AG tarafında ise AG ile ilgili argümanları istiyorlar.
    • Alçak gerilim çatı tarafında kompakt şalterden, EKK'den ve redresör bilgisi gibi daha basit bir yapı kullanılır.
    11:47Protokol Türleri ve Uygulamaları
    • EKK (kalite kaydediciler) den alınan ham veriler 104 etiketleyerek milisaniye mertebesinde dağıtım şirketine iletiyor.
    • 101 protokolü özellikle Tedaş dağıtım tarafı ile ilgili tevzi merkezlerinde, onların seri haberleşme üzerine kurgulanmış multiplekslerinde kullanılır.
    • 103 protokolü eskiden birçok koruma rölelerinde kullanılan en eski protokollerden biridir.
    13:43Sertifikalar ve Enerji Verimliliği
    • 61850 Edition 1 ve Edition 2 level sertifikası, 104 tarafında server-clank, 101 ve 103 tarafında kema sertifikalarının olması gerekiyor.
    • GS entegrasyonu yapılan fabrikalarda ISO 50001 tabanında enerji verimliliği sağlanabilmek için tüm tükettiği veya ürettiği enerzinin verimli kullanıldığı gösterilir.
    • Fabrikalarda enerji verimliliği için kalorimetreler, sayaçlar, süzme sayaçları ve aydınlatma sistemleri gibi tüm enerji kaynakları izlenir.
    15:28Big Data ve Platformlar
    • Çatı tarafında üretilen verilerin kaydının tutulması ve big data platformlara geçiş yapılması gerekiyor.
    • Büyük OSB'lerde (Sincan OSB, Anadolu OSB, Temelli OSB gibi) muazzam veriler olduğu için bu platformlarda adaptasyon sağlanmalıdır.
    • Ürünlerde PISA ve EnWü gibi protokoller de desteğe açıktır ve genel olarak Kodes adı verilen ortak platform kullanılır.
    17:46Verimlilik Analizi ve Müşteri Tarafı
    • Dağıtım şirketi tarafında tüm verilere sahip olunurken, verimlilik analizi asıl müşteriyi ilgilendirir çünkü bu dolar işareti anlamına gelir.
    • Müşteri tarafında invertör bazında izleme yapılır, ne kadar kapasiteli üretim yapıldığı, invertörlerde arıza olup olmadığı ve hızlı reaksiyon alabilecekleri izlemeler sunulur.
    • Panel tarafında stringlerdeki kapasiteleri ölçerek panelin verimli çalışıp çalışmadığını gösteren algoritmalar yazılması gerekiyor.
    19:16Üretim Tahmini ve Verimlilik Faktörleri
    • Hava tahminlerinden meteorolojik veriler alınarak, geçmiş verilerle karşılaştırılarak ve anlık ölçüm değerleriyle birlikte üretim tahminleri yapılır.
    • Verimliliği etkileyen faktörler arasında kapasitif tarafta cezai yaptırımlar da bulunur, bu cezaların engellenmesi için özel algoritmalar geliştirilir.
    • Panelin kirlenmesi gibi verimliliği düşüren faktörlerin ortadan kaldırılması önemlidir, bazı uygulamalarda paneldeki toz miktarını ölçebilecek algoritmalar da kullanılmaktadır.
    23:00Modbus Protokolü ve Konfigürasyon
    • Konfigüratör yazılımı 3S firması tarafından yazılırken, otomatik konfigürasyon paketleri Vago tarafından kendi yazılımcıları tarafından geliştirilir.
    • Modbus protokolünde dağıtım şirketi tarafından verilen ASTRO adresi kullanılır ve onay süreci sonrasında numara oluşturulur.
    • T1, T2, T3 zamanları dağıtım şirketi tarafında SCADA ile örtüşmesi gereken zaman parametreleri olup, genellikle 24,4 port kullanılır.
    25:00Modbus Objeleri ve Veri Tipleri
    • Modbus'ta obje kodları çeşitli veri tiplerini içerir; örneğin 36 kodu milisaniyeyi içeren veri tipi değişkeni (single point) temsil eder.
    • Double point (31 obje kodu) kullanılarak bir kesicinin orta gelin tarafındaki açık/kapalı bilgisi tek bir bilgiyle gönderilebilir.
    • Floating point (36 kod) kullanılarak reel sayılar (örneğin an koldaki voltaj) aktarılabilir.
    27:32Veri Optimizasyonu ve SCADA Bağlantıları
    • Histerisiz alanların (değişim miktarlarının) düzgün ayarlanması kritiktir, aksi takdirde telegram şişebilir, aksaklıklar ve gecikmeler oluşabilir.
    • Modbus'ta 104 server/client yapıları kullanılırken, 103 server tarafı client olarak verileri çekebilir.
    • Bazı firmalar 104 ile verileri toplayıp dashboardlarla müşteri izleme ve verimlilik analizi için yayın yaparlar.
    30:48SCADA Sistemi ve Bağlantı Kontrolü
    • Otomatik kayıt edilen kod dizilimleri, belirli bir yapıya göre oluşturulur ve bu yapı avantaj sağlar.
    • Resources kısmında global değişkenler bulunur ve ailesi 60870 gibi tanımlanan nacizane tekler burada görüntülenebilir.
    • States of linkleri kısmına link adresi atanabilir ve bu bağlantı hangi klanlara bağlı olduğu kontrol edilebilir, bu da dağıtım şirketleriyle anlaşmazlıklarında bağlanıp bağlanmadığını gösterir.
    32:11Cihaz Bağlantısı ve Veri Gösterimi
    • Eski bir arayüz olmasına rağmen aktif olarak çalışan bir sistemdir ve Gökay Bey ile ilgili eğitimler planlanabilir.
    • Tester programı ile bağlantı kurulabilir ve IP adresi belirlenerek veri akışı sağlanabilir.
    • Bağlantı kurulduğunda veriler ekranda görüntülenir ve obje kodlarına göre durum değişiklikleri takip edilebilir.
    35:42NTP Zaman Senkronizasyonu
    • Sistemler iki farklı şekilde set edilebilir, ancak sistem time yöntemi tercih edilmez.
    • NTP (Network Time Protocol) kullanılarak, cihazın zamanı router veya NTP server'ın statik IP'si ile senkronize edilebilir.
    • SCADA ve ARTON sistemlerinin time stamp'leri bu şekilde senkronize edilerek zaman farkı ortadan kaldırılır.
    37:54601850 Protokolü ve Veri Aktarımı
    • 601850 protokolü ile röle ayarları yapılabilmekte ve klan (client) tarafı kullanılarak bağlantı sağlanmaktadır.
    • 601850 konfigüratörü üzerinden röle ayarları yapıldıktan sonra, ilgili IP adresi girilerek c dosyası açılarak objeler görüntülenebilir.
    • Objelere istinaden mizrum valuelar, kesici, ayırıcı, toprak bilgileri ve komut yapıları seçilebilir ve 104 protokolü üzerinden yayınlanabilir.
    42:32Koruma Rölesi ve Veri Çekme
    • CLI (Command Line Interface) tarafında koruma rölesi ile ilgili parametreler görüntülenebilir.
    • Elenen sıfır (eln0) içerisinde voltaj, akım, faz ve nötr bilgileri gibi veriler bulunur.
    • Dataset kullanılarak tüm veriler tek seferde çekilebilir ve güç, aktif güç, görünür güç, power faktörü gibi değerler görüntülenebilir.
    44:32Konfigüratör ve Destek Bilgileri
    • 601850 ile ilgili komutlar otomatik olarak oluşturulur ve tanımlı değişkenler (ATP template) oluşturulur.
    • Seçilen objeler program tarafında otomatik olarak create edilir ve bu süreç elle yazılacak gibi zor değil, konfigüratör kolaylık sağlar.
    • Katılımcılar iletişim bilgileri üzerinden ulaşılabilir ve ürün bazında veya çözüm bazında daha geniş eğitimler planlanabilir.

    Yanıtı değerlendir

  • Yazeka sinir ağı makaleleri veya videoları özetliyor