Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, eksantrik mili konum sensörlerinin çalışma prensiplerini ve uygulamalarını anlatan teknik bir eğitim içeriğidir.
- Video, eksantrik mili konum sensörlerinin farklı isimleriyle başlayıp, manyetik indüktif ve hal etkili sensörlerin çalışma prensiplerini açıklamaktadır. Ardından Fiat 1.4 litre, Toyota benzinli ve dizel motor örnekleri üzerinden ateşleme ve enjeksiyon sıralamalarının nasıl oluşturulduğu gösterilmektedir. Son bölümde ise değişken supap zamanlama sistemlerinde sensörlerin kullanımı ve arıza durumlarında elektronik kontrol ünitesinin davranışları anlatılmaktadır.
- 00:05Eksantrik Mili Konum Sensörleri
- Eksantrik mili konum sensörleri için farklı kaynaklarda farklı isimler kullanılmaktadır.
- Eksantrik mili veya ona bağlı dişli üzerinden sinyal oluşturarak bir silindirin zaman algılamasını gerçekleştirir.
- Bu bilgi ile yakıt enjeksiyon sıralaması veya ateşleme içinde sıralama oluşturulabilir.
- 00:40Sensör Türleri ve Çalışma Prensibi
- Eksantrik mili sensörleri krank sensörleri gibi çalışır ve manyetik indüktör veya hal etkili olabilir.
- Bu tip sensörlerde çoğunlukla iki pin görülür, voltaj beslemesi yoktur ve alternatif gerilim sinyali üretirler.
- Sensöründen geçen diş veya çark, sensör üzerindeki manyetik alanda değişim gerçekleştirir ve bobin uçlarında sinüs dalga formunda alternatif akım meydana gelir.
- 01:10Hall Etkisi ve Sensör Çalışma Prensibi
- Hall sensörlerinde uçlara 5 veya 12 volt DC gerilim uygulanır ve normalde elektron akışı homojendir.
- Sensöre manyetik alan etki ederse elektronlar itilecek veya çekilecektir.
- Elektronların manyetik alan yüzünden belirli bölgede yoğunlaşması çok küçük de olsa sensör içinde ikinci bir gerilim oluşturur ve bu gerilime Hall gerilimi denir.
- 02:11Hall Etkili Sensörlerin Yapısı ve Çalışma Prensibi
- Hall etkili sensörlerde uç kısımda sabit mıknatıs ve içte elektronik devrenin uç kısmında Hall sensörü bulunur.
- Hall etkili sensörlerde 3 pin görülür ve 5 veya 12 volt ile beslenir.
- Sensör önünde dönen çark dolu kısımda sensörün önünü kapatır ve manyetik alanı üzerine çeker, bu konumda Hall gerilimi yoktur; sensörün önü açık ise Hall gerilimi milivolt düzeyinde vardır.
- 03:30Eksantrik Sensörlerin Önemi
- Bir piston bir çevrimde iki kez üst noktaya çıkar (sıkıştırma ve egzoz sonunda).
- Eksantrik sensörü eksik dişte bir çevrimde iki kez karşılaşır ve bu sayede pistonun sıkıştırmada mı yoksa egzozda mı olduğu belirlenir.
- Eksantrik sensörü bir silindirin zamanını tanımlamasına yardımcı olur, yoksa deneme yanılma yaparak zamanlamayı bulmak gerekir.
- 04:03Fiat Motor Örneği
- Fiat 1.40 litre 8 silindirli motor için krank üzerindeki diş sayısı 60 eksi 2'dir.
- Eksantrik çarkı iki kısa, bir uzun kapalı, üç kez açık şeklinde tasarlanmıştır.
- Elektronik kontrol ünitesi, krank üzerindeki eksik diş sinyalini eksantrik sensörü sinyali ile karşılaştırarak bir silindir için sıkıştırma veya egzoz durumunu belirler.
- 04:49Ateşleme ve Enjeksiyon Sıralaması
- Sıkıştırma sonunda ateşleme bobini belirlenen avans değerine göre yüksek gerilim oluşturur.
- Ateşleme sırasına göre 30 diş aralıklarla diğer bobinler devreye girer.
- Elektronik kontrol ünitesi enjeksiyon sıralaması için emme zamanı başlangıcını çark üzerindeki kısanın sonundan tespit eder.
- 05:40Toyota Benzinli Motor Örneği
- Benzinli Toyota motorunda ateşleme sıralı 1, 3, 4, 2; enjeksiyon yarı sıralı devre şemasına göre bir ve üç aynı anda, iki ile dört aynı anda enjeksiyon yapar.
- Krank 36 eksi 2 diş, eksantrik 3 diş ve sinyal türü manyetik endüktifdir.
- Elektronik kontrol ünitesi bir silindirin zaman tanımlamasını buna göre yapar ve 18 diş aralıklarla her silindir için ateşleme sırasını belirler.
- 06:47Toyota Dizel Motor Örneği
- Toyota dizel motorunda krank 36 eksi 2 diş, eksantrik 1 diş bulunmaktadır.
- Dizel motorlarda ateşleme için buji olmadığından sadece enjektörlerin püskürtme zamanlaması oluşturulur.
- Krank üzerindeki eksik diş eksantrikten gelen sinyal ile aynı fazda ise bir silindirin sıkıştırma zamanı belirlenmiş olur ve krank üzerinden diş sayılarak enjeksiyon sıralaması gerçekleşir.
- 07:17Eksantrik Sensörlerin Güncel Kullanımı ve Sorunları
- Günümüz motorlarının pek çoğunda değişken supap zamanlama sistemi kullanılmaktadır.
- Eksantrik mili konum sensöründen gelen konum bilgisi bu sistem içinde girdi oluşturmaktadır.
- Eksantrik kayışlarının değişimi ya da farklı nedenlerle diş atlama (semte açıklığı) meydana gelebilir ve elektronik kontrol ünitesi faz kayması görse arıza işi ile sürücüyü uyarır.
- 07:51Eksantrik Sensörlerin Diğer Kullanımları
- Emme eksantrinde olduğu gibi egzoz eksantri içinde de konum sensörleri kullanılmaktadır.
- Örneğin V8 Mercedes motorunda dört eksantrik için dört adet eksantrik mili konum sensörü kullanılmıştır.
- Sinyal yokluğunda motorun çalışıp çalışmaması elektronik kontrol ünitesinin yazılımına bağlı olarak değişir.