Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir tarih uzmanının Eğirdir ve Aksu ilçelerindeki Yuvalı Köyü'nün (eski adıyla Dres Kene) tarihini araştırdığı bir eğitim içeriğidir. Konuşmacı, devlet arşivlerindeki kayıtlara dayanarak köyün tarihsel gelişimini anlatmaktadır.
- Video, Yuvalı Köyü'nün 500 yıllık tarihini kronolojik olarak ele almaktadır. 1481 yılındaki tapu tahrir defterinden başlayarak, 1573 ve 1840 yıllarındaki nüfus kayıtlarına kadar köyün tarihsel gelişimini, coğrafi konumunu ve nüfus yapısını incelemektedir. Konuşmacı, köyün Türkmen kökenli olduğunu, 1700'lerde başlayan bir göçle kurulduğunu ve son 100-150 yıldır hayvancılıkla uğraşan bir köy haline geldiğini açıklamaktadır.
- Videoda ayrıca köyün etrafındaki asar (kale) kalıntıları, Türkmen akınları, Bizans döneminden Türk dönemine geçiş süreci ve dönemin inanç yapısı hakkında bilgiler verilmektedir. Konuşmacı, bu bilgilerin kitabında daha detaylı olarak yer aldığını da belirtmektedir.
- Yuvalı Köyü'nün Tarihi
- Programda gezilen köylerin tarihleri devlet arşivlerinde araştırılarak kitapta işlenmektedir.
- Bugün Yuvalı Köyü (eski ismi Dres Kene) hakkında bilgiler paylaşılacaktır.
- Belgeye inanan kişilerin programı takip etmesi önerilmektedir çünkü belgeli tarih "ne olmuş" sorusuna cevap verebilir.
- 01:36Köyün İsmi ve Coğrafi Konumu
- Köyün arşiv kayıtlarında "Dres Kene" olarak yazıldığı, Türkçe değil yabancı bir kelime olduğu belirtilmektedir.
- Köy, Pavlu (bugünkü Sütçüler) kazasında Yuva nahiyesi içerisinde yer almaktadır.
- Köyün en eski kaydı 1481 veya 1500 yılında yazılmış olan defterlerde bulunmaktadır.
- 03:10Köyün Kuruluşu ve Çevresi
- Köyün kuruluşu ve ilk varoluşu hakkında bilgi edinmek için çevresindeki köylere bakmak daha mantıklıdır.
- Bizans döneminde köyün coğrafi ismi bilinmemektedir.
- Türk-Islam dönemi (1200'lerden sonraki dönem) önemli bir dönüm noktasıdır.
- 04:12Tarihsel Gelişmeler
- 1260 yılında bir seyyahın kitabında Antalya ve Denizli arasındaki dağlarda çok sayıda göçer olduğu belirtilmektedir.
- 1207'de Gıyaseddin Keyhüsrev Antalya'yı ilk kez fethetmiş, 1216'da İzzettin Keykavus yeniden fethetmiştir.
- 1291 yılında Hamitoğulları Beyliği Selçuklu'ya baş kaldırmış ve 1297-1298 yıllarında Uluborlu merkez yaparak Hamit Beyliği kurulmuştur.
- 05:46Köyün Kayıtları ve Nüfusu
- 30. numaralı tapu tahrir defterinde 1478 yılına ait olan bu defterde ilk kez Eğirdir'e bağlı olarak bu köy görülmektedir.
- 1481 yılındaki defterde köyde 42 hane ve yaklaşık 200-250 nüfus olduğu belirtilmektedir.
- Köyde yaşayan insanların isimleri hane reisleri ve vergi veren kişilerin isimleridir.
- 09:23Köydeki İsimler ve İnanç
- Köyde yaşayan insanların isimleri günümüzdeki isimlerle çok farklıdır ve büyük bir göbek değişimi vardır.
- Köyde yaşayan insanların isimleri (Abdül Emir Şah, Hamza Veledi Nusirevan, Osa Veledi İvaz, Zekeriya Veledi Kam, Hızır Veledi Ali, Hızır Veledi İlyas) Alevi isimleri göstermektedir.
- Bu isimler sadece Dres Kene'de değil, civardaki Aksu ve Eğirdir'in bütün köylerinde de görülmektedir.
- 11:22Dikene Köyünün Coğrafi Konumu ve Türkmen Akınları
- Dikene köyüne Eğirdir, Yalvaç, Konya, Miryokefalon, Uluborlu ve Pınar Pazarı üzerinden girişler bulunmaktadır.
- Türkmen akınları nedeniyle Pınar Pazarı bir sınır olarak kabul edilebilir.
- Dikene'nin Pavlu tarafında kaldığı için tarihi kitaplarda mevcut değildir ve hala kapalı bir konudur.
- 12:04Asar ve Kale Kalıntıları
- Asar, Osmanlı'da kale anlamına gelir ve tarihi köylerde genellikle bir asar bulunur.
- Karacahisar ve Aksu'da da asar kalıntıları mevcuttur.
- Dikene'deki asar muhtemelen güneye bakmalıdır çünkü tehlike güneyde, Teke yöresinden gelecek hücumları püskürtmek için yapılmıştır.
- 14:01Dikene'nin Tarihi ve İsim Kökeni
- Dikene'nin etrafındaki köylerde Karamanlı yörüklerinin yaşadığı bir boy vardır.
- Dikene'nin bir Türkmen boyu köyü olmadığı, isminin İslam öncesi bir yaşantıdan geldiği düşünülmektedir.
- İslam öncesi dönemde orada bir tapınak veya meclis binası benzeri yapı olabilir ve bu yapının ismi Dikene olmuştur.
- 15:17Kale ve Yerleşim İlişkisi
- Asar olan yerleşim birimlerinde genellikle kalenin hemen arkasında yerleşim birimi vardır.
- Bizans yerleşim yerleri kalenin arkasında, gayrimüslimler kalenin arkasında yaşamıştır.
- Türkler geldiğinde, Rumların yanına yerleşmek yerine kalenin biraz uzağında, farklı bir yerde yerleşim yeri kurmuşlardır.
- 17:39Köyün Coğrafi Özellikleri ve Mezarlık
- Bizans köyleri genellikle yüksekte olurken, Türkmen köyleri ovada veya alçakta olur ve sadece yayla amaçlı kullanılır.
- Dikene'nin coğrafi konumu, köyün beşyüz sene aynı yerde durmasının zor olduğunu göstermektedir.
- Mezarlıklardan köyün yerleşim tarihini tahmin etmek mümkündür, ortalama üçyüz-dörtyüz senelik mezarlar köyün yerleşim tarihini belli eder.
- 19:011573 Tarihli Tahrir Defteri
- 1573 tarihli tahrir defterinde Dikene köyünde yaşayan vergi veren hane reisleri ve bekarlar listelenmiştir.
- Defterde Alemşah Veledi Kara İlyas adında bir eşkıya ismi geçmektedir.
- 1560'lı yıllarda mühimme defterlerinde Alemşah'ın haramilik yaptığı ve cezalandırılması gerektiği kayıtları bulunmaktadır.
- 21:35Teke Yöresinin Etkisi
- 1570'li yıllarda bile Teke yöresinin etkin inancının etkin olduğu görülmektedir.
- Teke ve Hamit yöresinden çok sayıda Kızılbaş, Moton ve Koton adalarına, Rumeli'ye sürgün edilmiştir.
- 1570'lerden sonraki dönemlerde devlet baskısı artmış ve Kızılbaşların üzerinde etkin olmaya çalışmıştır.
- 24:11Dreskene Köyünün Nüfus Kayıtları
- Nasuh üç yaşında, binbeşyüzlerden gelen atadan isim alma adeti bugün halen binsekizyüz eksi bindokuzyüz lira kadar var olmuş.
- E-devlet'te soyağacında en üstteki kişinin doğum tarihi binsekizyüzyirmi ile bindokuzyüz'ler arasındadır, bu nedenle e-devlet'te soyağacında dedesini göremez.
- 1840 yılındaki nüfus sayımında Dreskene'de yaşayanlar e-devlet'te soyağacında görülmez çünkü e-devlet'teki soyağacındaki kişiler 1904 tarihli nüfus sayımında var olan kişilerdir.
- 25:22Köydeki Sülaleler ve Göçler
- Dreskene 1800'lü yıllarda muhtemelen, 1700'lerde başlamıştır ve Karpuzluoğlu, Osmanoğlu, Boşnakoğlu, Gürcüoğlu ve Tatarlar gibi sülaleler bulunmaktadır.
- Köyde Karpuzlu oğlu diye özellikle muhacir grubun karpuzdan gelme ihtimali var, çünkü Kars'ta etrafa Koçular, Yaka, Avşar gibi civar köylerde olmak üzere karpuzdan inanılmaz bir nüfus gidiyor.
- 1700'lerde bir göç olayı var ve Konya üzerinden Konya sancağından Karta gelip Karttodan Dreskene'ye bir göç var, bu muhtemelen Çerkez göçlerine benziyor.
- 30:24Köyün Tarihi ve Özellikleri
- 1800'lerde çok etkin bir şekilde mollalık var, bir medrese var ve bu medresede çok sayıda insan yaşıyor, talebe eğitim görüyor.
- Dreskene köyü göçerlerin yoğunlaşarak kurduğu bir köy izlenimi veriyor, son yüz-yüzelli sene tarımdan ziyade hayvancılıkla uğraşıyor.
- Köy en eski köylerimizden olma ihtimali çok yüksek, ismi yabancı olduğu için Rumdan kalan yeri boşaltmak istemediklerini anlayabiliriz.
- 33:14Köyün Köklü Tarihi
- Dreskene köklü bir tarihe sahip bir Türkmen köyü, geçmişi çok büyük olan bir Türkmen köyü.
- Yeni dönemde çok sayıda medrese talebesi yetiştiren bir köy.
- Böcüzade Süleyman Sami Dreskene köyünden bahsederken oradaki insanların bugün dahi hala çok zeki olduklarını söylerdi.