Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Nygma adlı bir içerik üreticisinin sunduğu bilgilendirici bir içeriktir. Video, dünya haritalarının gerçek boyutlarını ve projeksiyon tekniklerini ele alıyor.
- Video, Mercator projeksiyonu olarak bilinen yaygın kullanılan harita türünün aslında büyük ölçüde yanlış olduğunu ve ülkelerin gerçek boyutlarını göstermediğini anlatıyor. 1569'da matematikçi Gerardus Mercator tarafından geliştirilen bu harita türü, özellikle Kuzey Amerika, Avrupa ve Rusya'yı daha büyük gösterirken, Afrika ve Güney Amerika'yı küçük gösteriyor. Video, Arno Peters'in 1974'te geliştirdiği doğru bir harita türü olan Peters projeksiyonu ile Mercator haritasını karşılaştırıyor ve bu durumun ırkçılık ve devlet çıkarları nedeniyle doğru haritanın benimsenmediğini açıklıyor.
- 00:15Dünya Haritalarının Gerçekleri
- Bazen emin olduğumuz ya da doğru sandığımız şeyler pek de öyle değildir, bunlardan biri de dünya haritalarıdır.
- Haritalar yüzlerce insan tarafından farklı şekillerde çizilmiş olmasına rağmen hiçbiri tam olarak doğru değildir ve ülkelerin boyutlarını gösterme konusunda başarılı değildir.
- Özellikle en çok görülen harita tamamen hatalı olmasına rağmen değiştirilmemektedir.
- 01:05Mercator Projeksiyonu ve Tarihi
- 1500'lü yıllarda ortaya çıkan bu harita türü, teknik imkansızlıklardan değil, büyük bir propaganda malzemesi olarak kullanılmıştır.
- Doğru ölçümlerle oluşturulan yeni haritalar kabul görmemiş ve ölçüleri tamamen yanlış olan bu harita kullanılmaya devam etmiştir.
- Haritayı oluşturan kişi Gerardus Mercator 1550'li yıllarda yaşamış bir matematikçidir ve projeksiyon aslında küre olarak çizilen dünya haritasının düz bir zemine aktarılması işlemidir.
- 02:06Mercator Haritasının Hataları
- Mercator haritası 1569'da çizilmiş olup, kuzey denizinde yolculuk yapacak gemiciler için projeksiyonda çizilmiştir.
- Bu haritayı kullanan denizciler yolculuk sürelerini yanlış hesaplamıştır, örneğin Greenland'a gidenler daha kısa sürede ulaşmışlardır.
- İskoç astronom James Gall, 19. yüzyılda Güney Amerika'nın Greenland'ın beş katı büyüklüğünde olduğunu keşfetmiştir.
- 02:54Peters'in Keşfi
- 100 yıl sonra Alman bilim adamı Arno Peters tüm haritaları inceleyince, haritaların çoğunluğunun koca bir yalandan ibaret olduğunu görmüştür.
- Günümüzde okullarda kullanılan ve Google Haritalar'ın kullandığı Mercator projeksiyonunun modern hali tamamen yanlıştır.
- Greenland adası bu haritalarda devasa görünürken, gerçekte Güney Amerika'dan çok daha küçük, Afrika'dan 14 kat küçüktür ve Avustralya'nın neredeyse 3 katı kadar küçüktür.
- 04:37Peters'in Doğru Haritası
- 1974 yılında Peters çalışmalarını dünya ile paylaşıp, gerçek dünya haritasının Mercator gibi değil, farklı bir şekilde olduğunu ortaya koymuştur.
- Peters'ın geliştirdiği Peters Scall projeksiyonu bilim çevrelerince dünyanın en doğru haritası olarak kabul edilmiştir.
- Peters'ın hazırladığı haritalar 80 milyon adet basılmış olsa da okullara ve kurumlara girememiş, medya tarafından da desteklenmemiştir.
- 05:29Mercator Haritasının Devam Eden Kullanımı
- Peters'ın haritası neden benimsenmediği, ırkçılık olarak yorumlanan Mercator haritasının neden hala kullanıldığı, devletlerin işine gelmemesinden kaynaklanmaktadır.
- Yanlış olan günümüz haritasında Kanada ABD'nin kuzeyinde devasa bir ülke olarak görünürken, doğru çizimlendirilmiş haritada kuzeyde sıkışmış küçük bir ülke olarak görülmektedir.
- Gelişmemiş ülkelerin kendilerinden çok daha büyük gösterilmelerini kabul etmek istemeyen devletler, okullarda haritaya bakan çocukların ilk göze çarpan büyük ülkeleri görmelerinden endişe etmektedir.
- 07:34Doğru Haritalar
- Çoğu modern haritalar en doğru olan bölge haritalanmasını göstermek için birçok farklı şekilde tasarlanmıştır.
- Winkel Triple projeksiyonu gerçeğe en yakın olan haritalardan biridir, ancak dünya bölgelerini tam olarak doğru şekilde yansıtan hiçbir harita yoktur.
- Piri Reis haritası inanılmaz bir şekilde en az deformasyona ve mükemmele yakın bir uyuma sahiptir.