Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Kocaeli Üniversitesi Harita Mühendisliği Bölümü Kulübü'nün etkinliğinde gerçekleştirilen bir eğitim içeriğidir. Videoda Buğra Yeni ve Burhan Bey gibi uzmanlar, drone ile fotogrametri ve 3D modelleme konularında bilgi paylaşmaktadır.
- Video, drone uçuş planlaması, veri toplama, fotogrametrik ölçüm teknikleri ve 3D model oluşturma süreçlerini kapsamlı şekilde ele almaktadır. İçerik, MEB Pilot oto pilot yazılımı, Pix4D, Agisoft, NetCat gibi veri işleme yazılımları ve 3D Max programının kullanımını göstermektedir. Ayrıca, RTK/PPK sistemleri, GSD değerleri, hassasiyet parametreleri ve güvenlik önlemleri hakkında teknik bilgiler sunulmaktadır.
- Eğitim, slaytlar ve görsel desteklerle desteklenmekte, katılımcıların sorularına yanıt verilmektedir. Video boyunca drone uçuş planlaması, veri toplama teknikleri, 3D model oluşturma ve GIS yazılımları arasındaki karşılaştırmalar gibi pratik bilgiler paylaşılmaktadır. Ayrıca, drone ile yapılan projelerde dikkat edilmesi gereken güvenlik önlemleri, uçuş izinleri ve hava koşullarının etkileri hakkında da bilgiler verilmektedir.
- 00:16Tanıtım ve Giriş
- Konuşmacı, Kocaeli Üniversitesi Harita Mühendisliği Bölümü Kulübü'nün yeni yılın ilk etkinliğinde bulunuyor.
- Buğra Yeni adlı konuk, 2013 yılında Selçuk Üniversitesi Harita ve Kadastro Bölümünden mezun olmuş.
- Mezuniyetinden sonra ailesiyle birlikte orman ürünleri proje ve danışmanlık işi yapan bir işyeri kurmuş.
- 01:11İş Deneyimi ve Araştırma
- 2013 yılının ilk altı ayını işi öğrenmek ve kurumlarla ilişkileri kavramakla geçirmiş.
- Daha sonra arazideki ölçüm işlerini pratik hale getirme, hızlı çözüm üretme ve zorlu arazi şartlarında güvenli ölçüm yapma sorularıyla araştırma yapmış.
- Bu alanda tek bir kaynak olmadığı için kendi kendini yetiştirmeye karar vermiş.
- 02:30İş Alanı ve Hizmetler
- Ormanizm projelerinde 16-17 madde projeleri yaparak kendilerine altlık oluşturuyor.
- Maden ocağı işleten firmaların sahasında işletme izninin dışına çıkma tespiti yapıyor.
- MAPEC (Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü) ve GTK belgesi sayesinde yıllık haritalar üretiyor.
- Müşterilerin talebi üzerine üç boyutlu baskılar yapabiliyor ve veri ürettikten sonra taşkın analizi, eğim analizi gibi çeşitli analizler gerçekleştiriyor.
- 04:17Kendi Kendine Gelişim
- Haritalama ve dron haritalama konularını kendi kendine öğrenmiş.
- Veri analizinde hangi yazılımların daha iyi veri üreteceğini öğrenmek için sürekli uygulama arayışına girmiş.
- Web sitesini ve sosyal medya hesaplarını kendisi oluşturmuş.
- Ölçüm cihazlarına ve bilgisayara yatırım yaparak işlerini geliştirmeye başlamış.
- 06:32Tavsiyeler ve Öneriler
- Yeni mezunlar için donanımlı olmanın çok önemli olduğunu vurguluyor.
- Okul süresi boyunca planladıkları alanda hizmet veren firmalarla iletişime geçip staj yapmaya çalışmak öneriyor.
- Staj imkanı olmazsa, mühendislik diploması elindeyken kendi kendine yetebilmek için risk alıp tek başına veya arkadaşlarıyla bir işyeri kurmak öneriyor.
- 07:52Eğitim Hakkında Bilgiler
- Konuşmacı, online eğitime pek yanaşmadığını, iki günlük eğitimin bir günü sahada geçtiğini ve yüz yüze eğitimin daha etkili olduğunu belirtiyor.
- Eğitimde teorik ve sağ eğitimi, fotogrametrik uçuş için hazırlık, mobil yazılımda oto pilot ayarları ve uçuş planı hazırlanması gibi konular işleniyor.
- Uçuş sonrası verilerin işleme yazılımlarında işlenmesi, nokta bulutunun sınıflandırılması ve sadeleştirilmesi, verilerin AutoCAD veya NetCAD'de çizilebilir hale getirilmesi gibi konular da eğitim kapsamında yer alıyor.
- 09:55Yer Kontrol Noktaları ve Uçuş Planlaması
- RTK ve PPK özelliği olmayan cihazlar için yer kontrol noktaları 250 metre aralıkla atılması gerekiyor, büyük sahalarda bu 100-150 noktaya kadar çıkabiliyor.
- Sabit kurulumda sabit cihaz birer saat arayla çift okuma, gezici cihaz tek okuma yapılıyor veya tüm yer kontrol noktaları birer saat arayla okunup ortalaması alınıyor.
- Uçuşta GS (pixel/santim) değeri 7 santime kadar kabul ediliyor ve bu değer göre uçuş planlanıyor.
- 13:10Gerekli Ekipmanlar ve Teknik Detaylar
- Yer kontrol noktalarını almak için total station veya GPS cihazı gerekiyor ve noktalar kağıt, boya veya zıt renklerle işaretleniyor.
- Yer kontrol noktaları, ölçülecek sahaya eşit şekilde dağıtılarak, mantar panosuna tutturulan kağıt gibi dengeli bir şekilde yerleştirilmeli.
- Oto pilot destekli, kameralı ve GPS ile donatılmış insansız hava aracı gerekiyor, manuel kullanımda da mümkün olmasına rağmen oto pilot daha düzenli sonuçlar veriyor.
- Mobil oto pilot yazılımı (Pix4D, Capture, Drone Deploy, Ground Station Pro) kullanılıyor ve fotoğraflar arasında %70 oranında bindirme oranı öneriliyor.
- 16:06Otomatik Pilot Yazılımı Özellikleri
- Yazılım arayüzünde belirli kriterlere göre (yükseklik, alan, maksimum hız, uçuş süresi, batarya tüketimi) kolon çizgileri otomatik olarak ayarlanıyor.
- Yazılım, canlı kamera görüntüsü sunuyor ve görev başlatıldığında belirlenen yüksekliğe (örneğin 80 metre) çıkıyor.
- Her görüntü çekildiğinde gri bir nokta bırakarak canlı olarak yükseklik, fotoğraf sayısı ve süre bilgilerini gösteriyor.
- 17:35Yazılımın Detayları ve Kullanımı
- Yazılım RTK (Real-Time Kinematic) teknolojisini kullanıyor ve detaylı temetri bilgileri sunuyor.
- Otomatik pilot yazılımında indirme oranı, yükseklik ve dış sınır belirlenerek uçağın otomatik uçuş yapması sağlanıyor.
- Bindirme oranı ve kolon sıklığı yazılımda ayarlanabiliyor; enine girdiğimiz değer kolon sıklıklarını, boyuna girdiğimiz değer ise fotoğraf çekim sıklığını etkiliyor.
- 19:21Topografik Özellikler ve Uçuş Planlaması
- Yazılım, arazinin topoğrafyasına göre kolon yüksekliğini ayarlayabiliyor ve yeşil çizgilerle gerçek arazi yüzeyini gösteriyor.
- "Tere modu" seçildiğinde, kolon üzerinde anlık yükseklik değişimi yaparak sahaya birebir simüle ediyor.
- Uçuş planlaması, dış sınır, arazinin yapısı ve istenen veri kalitesine göre yapılmakta.
- 21:55Yazılım Özellikleri ve Fiyatlandırma
- Kullanılan yazılımın adı "Meb Pilot" ve ücretli bir yazılım.
- Zamanında yaklaşık 100 lira civarında ücret alınmış, şu anda lite sürümü ücretsiz kullanılabiliyor.
- Terin ve KML yükleme gibi özellikler için ücret isteniyor, ancak bu ücret çok yüksek değil.
- 22:35Manuel ve Otomatik Pilot Kullanımı
- Manuel çekim ile kör uçuş yapılabiliyor ve bu yöntemle 3 boyutlu model üretimi amaçlanıyor.
- Otomatik pilotla yapılan projelerde, ortak noktalar bırakılarak ardışık bölgeler işleniyor.
- Ardışık uçuşlar için, bir önceki görevin son kolonunun üstüne yeni bir kolon oluşturuluyor ve bindirme oranı sabit tutuluyor.
- 26:23Veri Birleştirme ve İşleme
- Ardışık uçuşlar için ortak nokta bırakarak veriler birleştiriliyor.
- Bazı yazılımlar (Pix4D) tek parça olarak orta foto oluşturabiliyor, diğerleri (Agisoft) büyük projelerde bu işlemi yapamıyor.
- Ortak nokta bırakılarak her parça kendi içinde değerlendirilip orta foto oluşturulup, daha sonra bu orta fotolar global map ile birleştirilerek tek parça ECV formatı oluşturulabiliyor.
- 27:33Agisoft'da Yer Kontrol Noktaları ve Hassasiyet
- Agisoft'da yer kontrol noktası dağılımı uygulanmış ve yaklaşık yirmialtı tane nokta kullanılmış.
- Klasik Phantom Dört Pro kamerası kullanılmış ve çözünürlük 20 megapiksel.
- RTK (Real-Time Kinematic) kullanıldığında arazide daha az yer kontrol noktası gerekiyor, RTK yoksa daha fazla nokta atılması gerekiyor.
- 28:47Yer Kontrol Noktalarının Kullanımı
- Yer kontrol noktaları kontrol amaçlı atılıyor ve RTKlı cihaz varsa minimum altı ya da yedi tane atılması öneriliyor.
- Program hesaplama yaparken ilk aşamada kabaca bir hizalama işlemi yapıyor ve yer kontrol noktalarına göre hata payını hesaplıyor.
- Fotoğraflar çekildiğinde GPS koordinatları atanmıyor, yer kontrol noktaları atılarak gerçek yerine çekim yapılıyor.
- 35:39RTK ve PKK Sistemleri
- RTK sisteminde drone her çektiği fotoğrafta yerdeki sabit GPS cihazıyla bağlantı kurup fotoğrafın anlık koordinatını veriyor.
- RTK'nın riski, bağlantı kesilirse o bölümdeki fotoğrafların hassasiyetini kaybetmesi.
- PKK (Post-Processing Kinematic) sisteminde drone bağımsız çalışır, uçuş sonrası bilgisayarda veriler birleştirilerek hassas koordinatlar elde edilir.
- 39:25GPS Koordinat Sistemleri ve Dönüşümler
- Phantom 4 RTK gibi drone sistemleri WGS-84 tabanlı çalışır ve sabit koordinatları manuel olarak enlem, boylam ve yükseklik olarak ondalık değerlerle girmek gerekir.
- WGS-84 ile başlayıp, dönüşüm yaparken UTM 36 formatına geçiş yapılır, ancak doğrudan dönüşümde en az 7 metre kayma yaşanabilir.
- Doğru dönüşüm için fotoğraf orta nokta koordinatlarını önce Cat programına aktarıp, dönüşüm parametresi ile dilimden dilime 6 dereceye dönüştürmek gerekir.
- 41:17Drone Veri İşleme ve Programlar
- Drone RTK ile alınan fotoğrafların koordinatları program üzerinden aktarılarak dönüşüm işlemlerinden sonra kullanılabilir.
- AGSOFT ve PIX4D gibi programlar veri işleme için kullanılır, AGSOFT kullanıcı dostu olmasına rağmen 3D model konusunda PIX4D'den daha az başarılıdır.
- PIX4D, odilasyon katsayısı otomatik olarak düşüren bir özellik sunarken, AGSOFT'da Fayton tabanlı bir script kullanılarak bu işlem yapılabilmektedir.
- 45:33Veri Aktarımı ve İşleme
- Nokta bulutu üretilip dışa aktarıldıktan sonra, ağaç, arabalar ve binalar gibi nesnelerden arındırma işlemi yapılmalıdır.
- Veri aktarımında Net programı kullanılabilmek için verilerin sınıflandırılıp sadeleştirilmesi ve en az 1 metreye 1 grip aralığında aktarılması önerilir.
- Ortam fotoğrafı direkt export edildiğinde Net açılabileceği gibi, daha hızlı işlem için Globaldan ECV formatına dönüştürülmesi mümkündür.
- 47:43Drone Uçuş Planlaması
- Drone görev bittiğinde en kısa yolu tahmin ederek kalkış noktasına döner, ancak görev yüksekliğindeki engelleri tanıma özelliği yoktur.
- Uçuş planlamasında mümkün olduğunca en yüksek noktaya çıkarak sinyal kesintisi önlenir ve görev yüksekliğinde etrafta çarpma riski olmaz şekilde ayarlanır.
- Dağlık arazide arazi yüzey modelleri kullanılarak araziye paralel uçuş yapılabilir, ancak şehir içinde binaları algılayamadığı için bu yöntem uygunsuzdur.
- 51:25Drone Uçuş Planlaması
- Drone uçuşunda bina yüksekliklerini tahmin etmek önemlidir, örneğin 155 değerini vermek çarpma riskini ortadan kaldırır.
- Uçuş öncesi analiz yapmak gerekir: en yüksek bina ne, sinyal kesmeyecek yerler nerede gibi.
- Uçuş öncesi manuel olarak rota üzerinde gezinti yapıp herhangi bir sorun olmazsa oto pilot ile başlanabilir.
- 52:50Şehir İçinde Drone Uçuş İzni
- Şehir içinde drone uçuşu için Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü'nden izin almak gerekir.
- Şehir içinde yapılan izinlerde belediye veya resmi kurumların işi olduğu için onlar en hızlı şekilde çözüm sağlayabilir.
- Güvenlik riski taşıyan bölgelerde yakındaki güvenlik birimleriyle görüşülerek ekip görevlendirilerek uçuş yapılabilir.
- 54:05Fotogrametri İçin Gerekli Ekipman
- Fotogrametri projeleri için RTK lı bir drone ve CORS sistemi yeterli olabilir.
- Düşük bütçeli projelerde standart RTK drone kullanılabilir ancak arazide daha fazla emek gerektirir.
- Güçlü bir bilgisayar (yaklaşık 20 bin lira) gereklidir ve sürekli test yaparak doğru veriyi elde etmek için sabır gerektirir.
- 55:16Hava Koşulları ve Rüzgar Etkisi
- Az yağmurda drone uçurma sorun yaratmaz, ancak rüzgarlı koşullarda dikkatli olunmalıdır.
- Phantom modellerinde yüksek rüzgar hızında stres çatlağı olayı yaşanabilir, bu da kasa değiştirme gerektirebilir.
- Drone 20 m/s'ye kadar uçabildiği için 15 m/s'yi aşan rüzgarlarda uçuş yapılmamalıdır.
- 57:04Uçuş Zamanı ve Işık Koşulları
- Bulutlu havada uçuş en uygundur çünkü güneşli havada kireç gibi yüzeylerde ışık patlamaları oluşur.
- Motion blur (hareket bulanıklığı) değeri kırmızı olduğunda fotoğraflar yanlış değerlendirilebilir, bu durumda uçuş hızı düşürülmelidir.
- Güneşin geliş açısına göre ışık hem yeterli olmalı hem de aşırı şiddetli olmamalıdır, genellikle sabah saatleri tercih edilir.
- 56:21Rüzgar Analizi ve Santral Alanlarında Uçuş
- Rüzgar analizi için Bindi yazılımı kullanılabilir, 7-13 m/s arası rüzgar hızları için uçuş yapılabilir.
- Rüzgarlı ve yağışlı koşullarda Bindi'nin özel ürünleri kullanılabilir.
- Rüzgar santrallerinde uçuş yaparken pusula kalibrasyonu yapılması ve riskli bölgelerde oto pilot yerine manuel kontrol kullanılması önerilir.
- 1:01:273D Modelleme ve Oyun Motoru Kullanımı
- 3D modelleme için alınan veriler FB veya OBJ formatında aktarılarak oyun motorlarına entegre edilebilir.
- Andreal Engine'de hazır şablonlar ve karakter modelleri bulunmakta, bu modeller kullanılarak oyunlar geliştirilebilir.
- GSD değeri (Ground Sample Distance), her bir pikselin gerçek dünyadaki uzunluğunu gösterir ve ne kadar alçak uçulursa o kadar düşer.
- 1:03:40Drone ile Fotogrametri Doğruluğu
- 5 santimetre GSD'li bir uçuştan sonra oluşturulan orta fotoda bir binanın köşe koordinatı okunduğunda, araziye CORS ile gidip aynı noktaya tekrar okunduğunda 5 santimetre altında doğruluk yakalanabiliyor.
- Şehir içi uçuşlarda oblik uçuş (5 kamera: merkeze, 45 derece ileri, geri, sağ ve sola) planlanan görevde oluşan nokta bulutunda 3 boyutlu modelde bina detayları ve köşeleri görülebiliyor.
- Oblik uçuş, şehir içindeki binaların dip detaylarını görebilmek ve daha hassas model üretebilmek için kullanılıyor.
- 1:05:16Uçuş Yüksekliği ve Veri Üretimi
- Tarla sınırları atlatılabiliyor ve düz yüzeyler için 2D fotogrametri yapılabilir, ağaç altında bile hassasiyet değerleri yakalanabiliyor.
- Uçuş yüksekliği 120 metrenin üstünde olmalı, genelde 80 metre civarında olur ve bu yükseklikte yaklaşık 2,5-3 santim GSD elde ediliyor.
- Veri üretim süreci: önce dengeleme yapılır, nokta bulutu oluşur, nokta bulutundan 3D model oluşturulur, noktalar birleştirilerek DEM (DEM yükseklik modeli) oluşur ve orta foto DEM üzerinden oluşturulur.
- 1:06:58Koordinat Doğruluk Deneyimleri
- İlk başlangıçta ev piyesi ile yaklaşık konum tespiti yapılarak 10-15 metre kayıklık veri üretilmeye başlanmış.
- Sonra yer kontrol noktaları denendi ve CORS kullanılarak daha hassas doğruluk değerleri elde edildi.
- CORS ile hem yer kontrol noktalarının alımı yapıldı hem de arazi genelinde kontrol edilebilecek verilere bakılabildi.
- 1:08:17Harita Mühendisliği Alanına Yöneliş
- Konuşmacı bu alana kendi işinin hızlanması için yönelmiş, daha hızlı veri üretebilmek ve ürettiği veriyi ölümsüzleştirmek istemiş.
- Üretilen veriler üzerinden istediğiniz zaman koordinat alınabiliyor ve 3 boyutlu model üzerinde gezinti yapabiliyor.
- Konuşmacı ücretsiz verileri daha sıklaştırmayı düşünüyor ve farklı arazi tiplerinde çalışmayı planlıyor.
- 1:09:29Eğitim ve Kurs Planları
- Konuşmacı yüz yüze eğitim taraftarı olduğu için hafta sonu kısıtlamaları biterse, web sitesi üzerinden yapılan başvuruları listeleyip en yakın bölgelerdeki kişilerle iletişime geçecek.
- Ankara'dan da başvurular var ve orası da eğitim merkezleri arasındadır.
- Pandemi şartlarına bağlı olarak saha eğitimi olmadığı sürece sağlıklı olmayan bir durum olduğu için beklemek istiyor.
- 1:10:49GSD ve Uçuş Yüksekliği İlişkisi
- İki cihaz varken, biri 120 metrede 3 GSD yakalayabiliyorsa, diğeri 200 metrede aynı GSD yakalayabiliyorsa, 200 metreden yakalayan tercih edilmeli.
- 200 metreden aynı GSD yakalayan cihaz daha iyi kameraya sahip olmalı ve aynı veriyi daha yüksekten halledebiliyor.
- Konuşmacı, ek iş olarak başladığı bu alanda gayet iyi geri dönüşler aldığını ve sürekli etkileşimlerle iş bulduğunu belirtiyor.
- 1:13:35Gelecek Planları
- Konuşmacı her alanı bir kol yapmaya çalıştığını ve bu alanda ne olabileceğini düşünüyor.
- Ziraat alanında arazi analizleri gibi çalışmalar yapma planları var.
- Lidar sistemi düşünüyor ancak her şey bütçe ile ilgilidir.
- 1:14:563D Tasarım ve Modelleme
- Üç D Max programı kullanılarak arazi üç boyutlu modeli oluşturulup, bazı düzenlemeler yapılarak aktarılmaktadır.
- Bilgisayar özellikleri: 2016 model, i7 6700 işlemci, 32 GB RAM ve CIPS GTX 1070 ekran kartı.
- Sahne uydurmasyon bir sahneydi, FBX veya OBC formatında import edilip sahne düzenlemeleri yapılmıştır.
- 1:16:323D Modelleme Çalışmaları
- Oyun işi prodüksiyon işi olarak görülüyor, model cinsinden tasarımcı, kurgu ve animasyon gibi alanlar dahilinde çalışmaktadır.
- 3D modelleme çalışmalarının talebi düzenli olarak gittiği yerler dışında çok yaygın değil.
- 3D model formatları evrensel import seçeneğinde çeşitli seçeneklerle içe aktarılabilmekte ve istenilen düzenlemeler yapılabilmektedir.
- 1:18:04Oyun Oluşturma Aracı
- Oyun oluşturma aracı ücretsizdir ve yeni proje oluşturmak için çeşitli seçenekler sunmaktadır.
- VR desteği de dahil olmak üzere çeşitli oyun türleri için hazır taslağı vermektedir.
- YouTube'dan bu araçla ilgili bilgilendirici içerikler izlenebilir.
- 1:19:16Ortam Fotoğrafı Oluşturma Ayarları
- Ortam fotoğrafı oluştururken proses seçenekleri, eşleşmede "tamamına eşle" ve kalibrasyonda "standart" ayarları kullanılmaktadır.
- RTK/PKK'lı cihazlarda hassas konum ve dönüklük ayarı kullanılmalıdır çünkü hassasiyet değerlerini içeri görebilmek için gereklidir.
- Nokta yoğunluğu, görüntüye birebir getirilmesi istenirse sık olur ancak süre artar, seyrekleştirildiğinde ise üretim daha hızlı olur.
- 1:20:48Veri Üretimi ve Ayarlar
- Evrensel format olarak üretilen veriler tüm programlarda açılabilir.
- 3D görsel sağlamayacak veri üretimi için bazı ayarlar atlanabilir.
- Sayısal yüzey modeli filtreleri, orta mozaik ve geotif parçaları birleştirme gibi seçenekler bulunmaktadır.
- 1:22:51Yöneltme Değerleri ve Kalibrasyon
- PKK'lı uçuşlarda omega yöneltme değerleri verilir ve bu değerlerin silinip silinmemesi konusunda farklı görüşler bulunmaktadır.
- Program ilk aşamada hizalama için iç yöneltme değerlerini kullanır ve kalibrasyon ne kadar iyi olursa o kadar hassas değerler verir.
- Kalibrasyon metodu olarak hassas konum ve dönüklük seçilirken, tüm görüntü ait konum ve dönüklük bilgisi olmalıdır.
- 1:26:45Dosya Aktarımı ve Kaynaklar
- Dosyalar aktarıldıktan sonra EXIF değerleri otomatik olarak algılanır.
- PKK prosesi sonucu oluşan tek dosya seçilerek içe aktarıldığında hassas doğruluk ve düşey doğruluk değerleri işlenmiş olur.
- Havadan Harita Instagram hesabı ve www.havadanharita.com/p4rtk adresi üzerinden örnek veriler indirilebilir.
- 1:29:21Sohbetin Sonu
- Konuşmacılar birbirlerine teşekkür ediyorlar.
- Herkese iyi yıllar dileniyor.
- Konuşmacılar birbirlerine dikkat etmelerini tavsiye ediyorlar.
- Görüşmek üzere veda ediyorlar.