Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitimci tarafından sunulan devlet bütçesi ve mali sistemler konulu bir ders anlatımıdır. Eğitimci, öğrencilere sınav hazırlığı için soru çözümleri yapmaktadır.
- Video, farklı bütçeleme sistemleri (torba bütçeleme, klasik devlet bütçesi, performans bütçeleme), bütçenin işlevleri, bütçe hazırlama süreci ve bütçe sisteminin tarihsel gelişimi gibi konuları kapsamaktadır. Eğitimci, IMF'nin mali saydamlık ilkeleri, faaliyet ve çıktı sınıflaması, bütçe türleri ve bütçe denetimi gibi konuları ele almaktadır.
- Videoda ayrıca İngiltere ve Osmanlı dönemlerindeki bütçe sistemleri, Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından bütçe onaylanması ve bütçenin ekonomik istikrarı sağlama işlevi gibi konular da işlenmektedir. Eğitimci, her soru için doğru cevabı vererek ve bazı soruların yanıtlarını detaylı açıklamak suretiyle öğrencilere sınav hazırlığı için önemli bilgiler sunmaktadır.
- 00:01Bütçe Sistemleri ve Eleştirileri
- Torba bütçeleme sisteminde önceliklere göre sıralama yapmayı engellemiyor.
- Klasik devlet bütçesinin vurguladığı niteliklerden gelir dağılımındaki adalet işlemi çağdaş devlet bütçesinin niteliğidir.
- Performans bütçeleme sisteminde satın alınacak gelirlere önem verilmemesi eleştirisi doğru değildir, çünkü performans girdilerine ve çıktılara odaklanır.
- 05:11Bütçe İşlevleri ve Tarihsel Gelişimi
- IMF'nin mali saydamlıkla ilgili desteklenmesini istediği temel ilkelerden harcamaları ile ödenekleri arasında bağlantı kurulması vardır.
- Klasik devlet bütçesi tanımı devlet bütçesinin mali ve siyasi niteliklerini vurgular.
- Bütçenin klasik işlevlerinden gelir dağılımında adalet işlemi çağdaş devlet bütçesinin niteliğidir.
- 09:37Bütçe İşlemleri ve Tarihsel Gelişmeler
- Bütçe işlemlerinde parlamento hükümete vermiş olduğu yetkiyi sonunda kontrol etmek ve denetleme işlemi vardır.
- Bütçeler büyüme ve kalkınmada önemli rol oynamaktadır.
- İngiltere'de tarihsel gelişim sürecinin başlangıç döneminde toprak sahiplerinin orduya asker sağlamak yerine para vermelerine imkan tanıyan vergilere zırh vergisi denir.
- 13:50Bütçe Kanunları ve Tarihsel Gelişmeler
- 5018 sayılı Kanvali Yönetim Kontrolü Kanunu'na göre bütçede bütçeyi ilgilendirmeyen ustalara da yer verilir.
- Hükümetlerce alınan tüm kararların politik ve sosyo-ekonomik sorumlulukların tamamıyla karar alıcılar ve uygulayıcılar tarafından üstlenmesi anlamına gelen bütçe ülkesi üstlenilmesi sorumlulukları üstleniyorsa hesap verilebilirlik olur.
- Osmanlı döneminde 1808'de padişah ile ayanlar vali beyler arasında ilişkileri kapsayan senede ittifak vardır.
- 16:05Bütçe Sistemi ve İlkeleri
- Bütçenin basit ve anlaşılır şekilde düzenlenmesi, bütçenin anlaşılır olma ilkesinin gereğidir.
- Cumhurbaşkanı bütçe kanunu teklifi mali yılbaşından en az 75 gün önce TBMM'ye gönderir.
- Planlama, programlama ve bütçeleme sisteminin temel özelliklerindendir.
- 17:49Bütçenin İşlevleri ve Özellikleri
- Bütçenin çağdaş işlevlerinden biri istiklal işlemidir.
- Bütçe hazırlanmasında geçmişin bütçeleri ile ilişki kurmayan, sıfır esaslı (sil baştan) yaklaşım benimsenir.
- Bütçede gelir ve gider tahminlerinin doğruluk derecesini artırmaya yardımcı olabilmek için samimiyet ilkesi uygulanır.
- 20:54Bütçe Türleri ve Özellikleri
- Genel ve katma özel bitkileri toplamı ile hazine yardımları dikkate alınarak hesaplanmış bütçe birleştirilmiş bütçedir.
- Devlet bütçeleri ülkenin içinde bulunduğu ekonomik koşullara uygun hazırlanması gerekir.
- Bütçenin uygulaması sırasında devlet ile vatandaşlar arasında ortaya çıkabilecek uyuşmazlıkların çözülmesi, bütçenin işlevlerinden biridir.
- 23:39Bütçe Sistemleri ve Tarihsel Gelişimi
- Torbalama bütçe sistemi ile ilgili yanlış ifade, hazırlanmasının zor olmasıdır.
- Gelecekle ilgili risk ve belirsizliklerin önlenmesi için kamu kesimi bütçeleri aracılığıyla kaynaklar etkin bir şekilde kullanılmalıdır.
- Performans bütçeleme sisteminin ilk aşaması işlerine göre sınıflandırmadır.
- 26:40Bütçe Sistemlerinin Karşılaştırılması
- Merkezi yönetim, bütçenin genel ilkesinin istisna olan uygulamalarından biridir.
- Devlet bütçesinin ekonomik istikrarı sağlamak için kapsamında yer alır.
- Türkiye, Osmanlı dönemlerinden kalan dış borçları ödemek için kurulan Avrupa ülkelerinin bulunduğu komisyon düğünü umumiye borçları ödemek için kurulmuştur.
- 27:44Bütçe Onaylama ve Saydamlık
- 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'na göre bütçenin ait olduğu yıl başlamadan önce Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından onaylanması gerekir.
- Devletin kasasından çıkan paraları maliyet olarak gören, sadece finansal işlemleri yansıtan bütçeleme sistemi klasik bütçedir.
- Mali saydamlık ilkesinin gerçekleşmesi için yapılması gerekenler arasında bütçe sürecinin tümünden bütün belgelerin gerçek durumu yansıtılması ve belgelerin kamuoyunun dikkatine sunulması bulunmaktadır.
- 29:01Bütçe Sistemlerinin Tarihsel Gelişimi
- ABD'nin bağımsızlık hareketinin ardından vergileme ile ilgili mali temel, kaynakların minimum düzeyde kullanılarak en fazla sosyal fayda sağlanması ve bu faydayı sağlayıp sağlamadığının kontrolü biçiminde olmuştur.
- Bütçe kavramı ortaya çıkmasına vesile olan büyük özgürlük şartı 1789'da imzalanmıştır.
- Bütçeleme sistemleri içerisinde basit olanı ve son olarak da bilinen sistem torba bütçesidir.
- 30:14Ekonomik Sorunlar ve Bütçe
- Ekonomide ortaya çıkan deflasyonist baskıları giderilmesi için devlet bütçesinin kullanılması gerektiğini unutmayan bir kişi, enflasyonla mücadele için devlet bütçesinin kullanılmasını önermektedir.
- Devletin tüm bütçeyi uygulamaları ile ilgili denetim düzenleyen hukuk dalı sayıştaydır.
- Klasik bütçeleme sistemi ilk kez Fransa'da ortaya çıkmıştır.
- 35:53Bütçe Sistemi ve Temel Kavramlar
- Faaliyet ve çıktı sınıflaması esasına dayanan bütçeleme, performans çıktılara odaklanır.
- Harcama yetkilisi, bütçenin klasik işlemi olarak tanımlanır.
- Klasik parlamentonun hükümete vermiş olduğu uygulama izni, mali yıl sonunda denetlemek istemesi siyasi denetim olarak adlandırılır.
- 37:37Türkiye'de Bütçe Hakkı ve Bütçe Türleri
- Türkiye'de bugünkü anlamıyla bütçe hakkını resmen kabul eden ilk yasa Kanuni Esasi'dir.
- Dinamik bütçe, statik ilkelerden farklıdır.
- 508 sayılı Kamu Mali Yönetim Kontrolü Yasasında genel yönetim kapsamında yer almaz, özel idare yer alır.
- 38:36Bütçe Hazırlama Süreci ve Kamu Kurumları
- Klasik yeni mali yıl hazırlıkları orta vadeli programla başlar.
- Özel idarelerin en büyük gelir kaynağı genel bütçe vergi gelirilerinden alınan paylardır.
- Bütçe bir yönetmelik değildir.
- 39:01Kamu Tüzel Kişileri ve Bütçe Yönetimi
- Hazine ve Maliye Bakanlığı, genel bütçeli idarelerin içerisinde yer alır.
- Döner sermaye, kendisini amorti eden bir sistemdir.
- Kamu kurum bütçe teklifleri en geç Eylül ayı sonuna kadar Cumhurbaşkanlığına gönderilir.
- 40:30Bütçe Değerlendirme Kriterleri
- Ülkenin ekonomik koşullarına uygun olması, bütçenin kapsam ve şekli açısından önemlidir.
- Verimlilik, bir üretim veya hizmet sistemi ürettiği çıktı ile bu çıktı yaratmak için kullanılan girdi arasındaki ilişkiyi ifade eder.
- Etkinlik, alternatifleri arasında karşılaştırma yapmayı ve aynı kaynağın özel kesimde kullanılması halinde ortaya çıkacak faydayla kamu kesimi kullanımında ortaya çıkacak faydayı karşılaştırmaya gerektiren karar alma kriteridir.
- 42:07Bütçe Sistemleri ve Özellikleri
- Programlama bütçeme sisteminin temel özelliklerinden biri satın alınan kaynaklara odaklanmamasıdır.
- Sosyal amaçlara ulaşmanın alternatif yollarını değerlendirmeyi ve her alternatif sosyal fayda ve maliyetinin ortaya koymaya çalışan bütçe sistemi, program bütçesidir.
- Genel bütçeli kuruluşların ortak özelliklerinden biri kendilerine ait gelirleri olmasıdır.
- 43:19Bütçenin İşlevleri ve Sorumluluklar
- Bütçenin çağdaş işlevlerinden biri ekonomik istikrar sağlamaktır.
- Bakanlar, kamu kaynaklarının etkili ekonomik kullanılmasından dolayı sorumludur.
- Merkezi yönetimin ayrıntılı harcama programı yapma sorumluluğu vardır.
- 44:36Bütçe Hazırlama Süreci ve Tarihsel Gelişimi
- Türkiye'de bütçe hazırlama görevi Cumhurbaşkanlığı'na aittir.
- Fransa'da çağdaş anlamıyla kamu bütçesinin yapılması 1816'dan itibaren başlamıştır.
- Ekonomik refah dönemlerinde sağlanacak bütçe fazlasının yedek bütçe olarak kullanılması, duraklama döneminde ortaya çıkan bütçe açıklarını finanse etmek için kullanılması devri bütçe kuramıdır.