Buradasın
Deprem Yönetmeliği ve Betonarme Binalar Üzerine Akademik Sunum
youtube.com/watch?v=QyNVJd1Y3H4Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Sakarya Üniversitesi'nde bir inşaat mühendisliği akademisyeni tarafından sunulan, deprem yönetmeliği ve betonarme binalar konusunda bilgi paylaşımı içeren bir akademik ders formatındadır.
- Sunumda, 2007 yönetmeliğinden 2018 yönetmeliğine geçişteki yapısal değişiklikler detaylı şekilde ele alınmaktadır. Konuşmacı, TS-500 standartının Avrupa Birliği yönetmeliklerine uygun hale getirilmesi sürecini, kapasite tasarımı, dayanım fazlalığı katsayısı, beton kalitesi ve çeliği gibi konuları görsel örneklerle açıklamaktadır.
- Video ayrıca perde kavramı, perde ve kolon arasındaki farklar, perde tasarımı, donatı düzeni, çelik donatıların kullanımı, kesit rijitliklerinin hesaplanması, kiriş ve kolon mesnetleri, kesme kuvveti kapasiteleri ve etriye kullanımı gibi teknik konuları da kapsamaktadır. Konuşmacı, yönetmeliğin ana amacı binaların depreme dayanıklı olarak inşa edilmesi olduğunu vurgulayarak, yönetmelik, uygulama ve üçüncü halka (mühendislerin projeleri) arasındaki ilişkiyi anlatmaktadır.
- 00:01Betonarme Yapılar ve Deprem Yönetmeliği
- Konuşmacı, Sakarya Üniversitesi'nde betonarme binalar konusunda bilgilerini paylaşacağını belirtiyor.
- Deprem Yönetmeliği'nin 7. bölümü üzerinde durulacak ve bu bölüm değiştirilirken TS-500 standartı elden geçirilmiştir.
- Avrupa Birliği'ne girmek için 2. numaralı yönetmeliğin benimsenmesi hedeflenmektedir.
- 03:02Yönetmelik Hazırlama Süreci
- Mevcut yönetmeliğin uygulama alanı dar olan veya mühendislerin zorluk çektiği hususları gözden geçirerek daha uygulanabilir hale getirme hedefi belirlenmiştir.
- Bazı mühendislerin tasarımda gereken maddeleri bulamadığı için bu maddelerin ilavesi yapılmıştır.
- Yönetmeliklere çok ayrıntılı koymak sıkıntılara sebep olabileceği için gerekli ölçüde ayrıntılı inmeye çalışılmıştır.
- 05:11Deprem Tasarımında Kapasite Tasarımı
- Deprem tasarımında üç temel hedef vardır: yer değiştirmeyi sınırlamak, verilen kuvvetleri taşımak ve daha büyük deprem olursa güç tükenmesi mekanizmasını kontrol etmek.
- Betonarmede eğilme donatılarının kapasitesi kesme kuvveti kapasitesine göre daha yüksek olduğunda, eğilme momenti ve kesme kuvveti arttırıldığında sünek bir güç tükenmesi ortaya çıkar.
- Kesme kuvveti, betonarme kitaplarında kafes sistem benzeşimi ile oluşur ve basınç çubuklarının azalması ani bir tahripkar güç tükenmesine sebep olur.
- 08:14Dayanım Fazlalık Katsayısı
- Betonarme tasarımlarında dayanım fazlalık katsayısı kullanılır ve bu katsayı taşıyıcı sistemin düzenine bağlı olarak 2, 2,5 veya 3 olarak verilir.
- Sargı donatısının etkisi sayesinde hem dayanım hem de süreklilik artmaktadır.
- Yüksek finiklik derecesi olan sistemlerde kapasite tasarımı sinek güç tükenmesinin aşırı deprem etkilerinde ortaya çıkmasını önler.
- 11:00Yönetmelikteki Değişiklikler
- Kirsiz döşemelerde deprem etkilerinin meydana getirdiği basınç ve çekme kuvvetlerinin kolonlara perdeye iletimindeki hesaplarda dayanım fazlalık katsayısı göz önüne alınmaktadır.
- Günümüzde beton dayanımının daha yüksek değerlerde kullanıldığı için (TS-500'de 50'ye kadar değerler bulunurken, yüksek binalarda 50'nin üzerinde beton kullanılmaktadır) yönetmelik bu durumu yasal duruma getirmiştir.
- Euro kodlara (Euro 2) yönelme hedeflenerek, 50'nin üzerindeki betonlara ait karakteristik değerler alınmaktadır.
- 13:26Çelik Donatıları ve Çekme Dayanımı
- Yönetmelikte TS 708'de verilen yeni B420C ve B500C donatılarının kullanılabileceğinin ifade edildiği görülüyor.
- S420 çeliğinde çekme dayanımının akma dayanımına oranının 1/35'ten küçük olması şartıyla kullanılması gerekiyor.
- Akma dayanımı ile tasarım dayanımı arasındaki oran büyük olduğunda, dayanım fazlalığı katsayılarında ve kapasiteye göre tasarımda artış değerleri gerekiyor.
- 15:15Kesit Rijilikleri ve Spektrum Eğrileri
- Kesit rijiliklerinin daha gerçekçi çatlamadan ve donatının akmasından dolayı meydana gelen rijitliklerin azalması göz önüne alınmış.
- Kesit rijiliklerinin düşürülmesi yer değiştirmelerin artmasına ve periyodun büyümesine neden oluyor.
- Periyodun büyümesi, deprem spektrum eğrisinin düşen kolunda daha küçük spektral değerlerle karşı karşıya kalınmasına neden oluyor.
- 16:38Kiriş Yüksekliği ve Döşeme Mesnetleri
- Yönetmeliğe göre döşemeyi mesnetlik edecek kirişlerin yüksekliğinin döşeme kalınlığının üç katından daha büyük olması gerekiyor.
- Eskiden bilgisayar çözümlemesi yaygın olmadığı için TS-500 tabloları yaygın kullanılıyordu ve bu tablolar çökmeyen mesnetlere ait momentleri veriyordu.
- Yeni yönetmelik, kirişsiz döşemelerde kolon şeridi kalınlaştırılmış bir kiriş olarak kabul edilmesine izin veriyor.
- 18:38Kesme Kuvveti Kapasitesi
- Yönetmeliğe göre kesme kuvvetine ait üst sınırlar değiştirilmiş, yüksek kalitedeki betonlarda kesme kuvveti kapasitelerinin karekök şeklinde verilmesi gerektiği belirtiliyor.
- Beton sınıfı 35'e kadar önemli bir değişiklik yok, ancak 30'un üzerinde kesme kuvveti kapasitelerinin düşmesi bekleniyor.
- Kesme kuvveti çoğu zaman çok düşük seviyelerde kaldığı için bu değişiklik çok etkili olmayacak, ancak ince gövdeli köprü kirişlerinde sıkıntı meydana gelebilir.
- 20:13Kiriş Mesnetleri ve Moment Diyagramları
- Kiriş döşeme mesnetlerini karakterize eden şekil çizildiğinde, iki gözlü döşemelerde iki açıklıklı sürekli kiriş şeklinde moment diyagramı ortaya çıkıyor.
- Orta mesnet çökmeyen türden kabul edilirse moment diyagramı aşağı doğru basit kiriş moment diyagramına doğru gidiyor.
- Yönetmeliğe göre tali kirişlerin mesnetlerinin çöktüğünü kabul etmek ve moment diyagramının değişeceğini göz önünde bulundurmak gerekiyor.
- 21:29Kiriş Etriyeleri ve Kolonlar
- Kiriş genişliği büyük olduğunda, kesme kuvvetinden meydana gelen kayma gerilmeleri kesitin yaylı biçimde ortaya çıkıyor ve kesitin ortalarında düşey çatlaklar çıkabileceği söyleniyor.
- Kiriş etriyeleri belirli aralıklarla birbirine bağlanmalı ve kirişin genişliği, yüksekliği 60 santimetreden fazla ise gövde etkilerinin konulması gerekiyor.
- Dairesel kolonlarda dış kısma donatı yerleştirildiğinde betonun kabuk tabakasına iletilmesinde zorluklar ortaya çıkıyor, bu nedenle ikinci bir resim verilmiş.
- 24:13Sargı Donatısı ve Deprem Etkileri
- Sargı donatısının önemi, kesip kolonlardaki normal kuvvetten ortaya çıkan ortalama gerilmeler düşük olduğunda söz konusu oluyor.
- Normal gerilmeleri yükseldikçe kolondaki momentlik bağıntılarındaki yatay kolların hızla düştüğü için maksimum ortalama gerilmenin sınırlandığı görülüyor.
- Deprem etkileri için en eğilme momenti etkilerinin kolon orta bölgelerinde daha düşük değerlere sahip olduğu için ek yapımlar orta bölgelerde yapılmalı.
- 26:11Birleşim Bölgeleri ve Perde Kavramı
- Birleşim bölgelerinde ortalama kesme kuvvetleri, taşınabilecek kesme kuvvetlerinin basınçtan dolayı ezilmesini önlemek için belirlenmiştir.
- Perde kavramı, çerçeve ile perdeye ayıran en önemli şeyin deprem etkilerindeki moment değişimidir; kolonlarda moment işaret değiştirirken, perdede önemli bir işaret yoktur.
- Perde, büyük boyutun küçük boyutu oranı 67 şeklinde sınırlı olup, yüksek kirişin düşey hali olarak düşünülebilir ve perdenin uç bölgeleri donatıların konulduğu bölgelerdir.
- 27:53Perdelerin Özellikleri ve Kritik Bölgeleri
- Perdeler normal kuvvet bakımından kolonlara göre fakir elemanlardır ve eğilme momenti bakımından da zayıftır.
- Perdenin kritik bölgesi genellikle temeli birleştiği yerdir, ancak geometride değişiklik meydana geldiğinde kapasitede küçük olan bölgeler de kritik bölge olarak değerlendirilebilir.
- Yüksek binalarda bodrum perdelerine bağlayan kısımda ve zemin katın etrafındaki çevre perdelerinde deprem etkilerinin azaltılması için zorlama kritik bölüm olarak belirlenmiştir.
- 30:05Perdelerin Sürekliliği ve Tasarım
- Perdelerin sürekliliğini kazandırmak için dış gövde yatay gövde donatısının iç tarafa bağlanması ve uçlarının perdenin uç bölgesine sokulması önerilmektedir.
- Perdeleri kolon olarak modelleyip hesaplamak, analiz yapmak ve ortaya çıkan büyüklükleri kullanmak mümkündür, ancak perdenin şekil değiştirmesiyle kolunun şekil değiştirmesini uygun bir şekilde birleştirmek önemlidir.
- Perdelerdeki moment diyagramında tasarım esas momentiagramda değişiklik yokken, kesme kuvvetinde Euro Code'dan alınan bir değişiklik yapılmıştır.
- 32:45Zımbalama ve Döşemelerde Atalet
- Zımbalama problemi sadece depremin değil, düşey yüklerde de söz konusudur ve zımbalamanın nasıl donatılarla karşılaşacağı detaylı olarak belirtilmiştir.
- Yönetmeliğin en önemli hususlarından biri, döşemelerde meydana gelen atalet deprem kuvvetlerinin kirişlere, kolonlara ve özellikle kirişsiz döşemelerde perdelere nasıl iletildiği konusudur.
- Yönetmeliğin ana gayesi binaların depreme dayanıklı olarak inşa etmektir ve bu için yönetmelik, uygulama ve proje hazırlama üç halkanın birlikte çalışması önemlidir.