Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, depremlerin oluşumu ve İstanbul'da beklenen büyük deprem hakkında bilgi veren eğitici bir bilim videosudur.
- Video, depremlerin tanımı ve oluşum mekanizmasıyla başlayıp, dünya ve tektonik plakaların yapısını açıklamaktadır. Ardından dünya tarihindeki en şiddetli depremler ve can kayıpları anlatılmaktadır. Türkiye'deki depremler ve özellikle Kuzey Anadolu Fay Hattı üzerinde yaşanan depremler kronolojik olarak sunulmaktadır. Son bölümde ise deprem sırasında yapılması ve yapılmaması gerekenler hakkında pratik bilgiler verilmektedir.
- Deprem Nedir ve Nasıl Oluşur
- Deprem, yeryüzünün yoğun bir şekilde sarsılmasıdır.
- Dünya dört temel katmandan oluşur: yer kabuğu, sıcak ve neredeyse katı bir manto, sıvı bir dış çekirdek ve katı bir iç çekirdek.
- Yer kabuğu ve sert manto tabakası litosfer adı verilen bir bölgeyi oluşturur ve bu bölge tektonik plakalar adı verilen parçalardan oluşur.
- 01:17Tektonik Plakalar ve Deprem Oluşumu
- Genel olarak yedi adet tektonik plaka vardır ve bunlardan en büyüğü Pasifik plakasıdır.
- Plakalar sabit durmamaktadır, plakalar ve bunları sınır gibi ayıran fay hatları hareket etmektedir.
- Fay hatları bazen yer kabuğundaki çeşitli olaylardan dolayı aniden hareket eder ve normalde yüz senede gitmesi gereken iki metrelik yolu saniyeler içerisinde kat eder, bu da büyük sarsıntılara neden olur.
- 01:54Dünyanın En Şiddetli Depremleri
- Dünya üzerinde şu ana kadar ölçülebilen en şiddetli deprem 1960 yılında 9,5 şiddetindeki Büyük Şili depremidir.
- En şiddetli deprem bu olsa da en çok can kaybının yaşandığı deprem Çin'in Şensi bölgesinde 1556 yılında gerçekleşen 8 şiddetindeki depremdir.
- Bu depremde yaklaşık 830 bin kişi hayatını kaybetmiştir, can kaybı miktarının asıl sebebi o dönemde yaşanılan mağara tipinde evler olmasıydı.
- 02:40Türkiye'deki Depremler
- Türkiye tektonik plakalardan Anadolu ve Avrasya levhası üzerinde yer alır ve bu levhaların birleştiği noktada Kuzey Anadolu fay hattı bulunur.
- Levhaların hareketleri sonucu fay hattında deprem meydana gelir ve beklenen büyük İstanbul depreminin sebebi de bu fay hattıdır.
- Uzmanlar İstanbul'da deprem beklediklerini, fay hattında oluşan depremlerin bu hattı takip ederek ilerlemesinden dolayı belirtmektedir.
- 03:14Kuzey Anadolu Fay Hattında Oluşan Depremler
- 1939 yılında Erzincan'da 7,9 şiddetinde bir deprem olmuştur, bu depremde 30 binden fazla insan hayatını kaybetmiş ve 100 binden fazla insan yaralanmıştır.
- 1942 yılında Tokat'ın Niksar ilçesinde 7 şiddetinde bir deprem olmuştur, bu depremde 3 bin kişi can verirken, 6.300 kişi yaralanmıştır.
- 1951 yılında Çankırı'da 6,8 şiddetinde bir deprem olmuş ve 50 kişi hayatını kaybetmiştir.
- 03:57Son Depremler ve Beklenen Büyük Deprem
- 1957 yılında Bolu Aban 7,1 şiddetinde sallanmış ve 52 kişi vefat etmiştir.
- 1967 yılında Adapazarı'nın Mudurnus Vadisi'nde 6,8 şiddetinde bir deprem ile 83 can kaybı verilmiştir.
- 1999 yılında Gölcük depremi 7,4 şiddetinde 45 saniye sürmüştür, sadece Kocaeli'nde değil, Ankara'dan İzmir'e kadar geniş bir bölgede ve Marmara'da hissedilmiştir.
- 04:29İstanbul'da Beklenen Büyük Deprem
- Resmi bilgilere göre Gölcük depreminde 17 bin kişi hayatını kaybetmiş ve 23 bin kişi yaralanmıştır.
- Uzmanların İstanbul'da büyük deprem bekleme sebebi, Gölcük'te son bulan bu deprem silsilesinin bir sonraki durağının adaların altından geçen Marmara Denizi segmenti olmasıdır.
- Bu yüzden yakın zamanda İstanbul'da büyük bir deprem beklenmektedir.
- 04:52Depremde Yapılması ve Yapılmaması Gerekenler
- Depremde çömelip kalmamak veya dolap, masa gibi zayıf bir nesnenin altına girmemek gerekir, ezilip ölme ihtimali çok yüksektir.
- Ortalama 20 saniye içerisinde bina dışına çıkma imkanı varsa bina dışına çıkılmalı, yoksa binayı terk etmeye çalışılmamalıdır.
- Yanınızda bulunan büyük katı bir cismin yanında hayat üçgeni denen cenin pozisyonu alınmalı, bu düşen cisimlerin oluşturacağı boşluklardan faydalanmayı sağlar.
- 05:26Depremde Güvenlik Önerileri
- Depreme gece yatağınızda yakalanırsanız, basitçe yataktan yuvarlanarak yatağın yanına inin ve dümdüz bir şekilde uzanın.
- Binanın yıkılması sırasında yatağın kenarında kalacak boşluk sizi koruyacaktır.
- Kapı kirişlerinin altından uzak durulmalı ve paniklenmemeli, olabildiğince sakin kalmaya çalışılmalıdır.