• Buradasın

    Deprem Büyüklükleri ve Kayıtları Hakkında Bilgilendirici Sunum

    youtube.com/watch?v=_9sPmm4pEaE

    Yapay zekadan makale özeti

    • Bu video, bir eğitimci tarafından sunulan, deprem büyüklükleri ve kayıtları hakkında detaylı bilgi veren bir eğitim içeriğidir.
    • Video, medyada çıkan farklı deprem büyüklüklerinin açıklanmasının nedenlerini ele alarak başlıyor ve ardından farklı büyüklük türlerini (lokal manyetik, yüzey dalgası manyetik, cisim dalgası manyetik ve moment manyetik) ayrıntılı olarak anlatıyor. Daha sonra, deprem kayıtlarının farklı enstitülerce farklı frekans bantlarında filtrelenmesi ve bu filtrelerin farklılıklarından kaynaklanan küçük farklılıklar açıklanıyor.
    • Videoda ayrıca, deprem büyüklüklerinin satürasyon (sınır) kavramı, farklı deprem kayıtçılarının ölçümlerindeki farklılıklar ve tüm enstitülerin birbirleriyle veri paylaşımı yaptığı bilgisi de paylaşılıyor. Konuşmacı, basının bilgisizliği veya akademisyenlerin medyatik olma kaygıları nedeniyle yanlış bilgilerin yayıldığını da belirtiyor.
    00:02Deprem Büyüklükleri ve Türleri
    • Deprem büyüklükleri konusunda Kandilli, AFAD ve Amerikan Jeoloji Derneği (USC) aynı depremler için farklı büyüklük açıklamaları yapmaktadır.
    • Deprem büyüklükleri arasında lokal büyüklük, yüzey dalgası manyeti, cisim dalgası manyeti ve moment manyeti bulunmaktadır.
    • Medyadaki sorunlar genellikle lokal manyeti ve moment manyeti bilinmemesinden veya birbiriyle aynı şey sanılmasından kaynaklanmaktadır.
    01:03Lokal Manyeti
    • Lokal manyeti, Richter tarafından 1900'lerin ilk yarısında sadece belli özellikteki sismograflar kullanarak Kaliforniya bölgesi için üretilmiş bir büyüklük türüdür.
    • Bu büyüklük bölgeden bölgeye jeolojik yapısından kaynaklı değişecektir ve değişik dönüşüm skalaları kullanılmaktadır.
    • Lokal manyeti genelde 1000 km'den daha yakın depremler için kullanılır ve kabukta meydana gelen depremler için tercih edilir.
    02:25Yüzey Dalgası Manyeti
    • Yüzey dalgası manyeti, 1936 yılında Gutenberg ve Richter tarafından lokal manyeti telesismik depremler için geliştirilmiş şeklidir.
    • Bu manyetik skalası 70 kilometreden daha az bir derinliğe sahip orta büyüklükteki veya büyük depremler için kullanılır.
    • Yüzey dalgası adı verilen birinci ve ikinci varışların sonrasında gelen dalgalar kullanılarak bu manyetik elde edilir.
    03:04Moment Manyeti
    • Moment manyeti, deprem kaynağındaki sismik momenti temel alır ve yer hareketlerinin sadece belli bir kısmını kullanan manyetik skalaların aksine, sismogramlardan veya fay düzleminin geometrisinden belirlenen ve fiziksel bir nicelik olan momenti ele alır.
    • Sismik moment, fay boyunca olan yer değiştirmenin ve bölgedeki kayaçların rijit vizesinin fay alanı ile çarpımına eşittir.
    • Moment manyeti tüm sismogramı kullanır ve dolayısıyla çok büyük depremlerin de manyeti tütünü bir sorun yaşamadan öğrenebilirsiniz.
    04:06Moment Hesaplaması
    • Moment, kuvvetin bir cismi bir noktaya ya da eksen çevresinde döndürme etkisini belirleyen vektör niceliğidir ve torka karşılık gelir.
    • Moment manyet hesabında deprem kuvveti kuvvet çiftleri ile gösterilir ve matematiksel olarak bu kuvvet çiftlerinin yarattığı kuvvetlerle deprem tanımlanmaya çalışılır.
    • Belli bölgeler için belirlenmiş hız modelleri vardır ve bu hız modelleri ile sentetik deprem kayıtları üretilir, gerçek kayıtlarla sentetik kayıtlar birbirlerine çakıştırılmaya çalışılır.
    04:55Manyeti Türlerinin Karşılaştırılması
    • Moment manyeti hesaplamak diğer türdeki manyeti çeşitlerine göre daha karmaşık bir işlemdir ve genelde ilk başta lokal manyeti verilir.
    • Lokal manyeti 2 ile 6 arasındaki depremlerde kolayca elde edilebilir ve 0,80 periyotlu dalgalar kullanılır.
    • Moment manyeti ise 3,50'tan büyük depremlerin hepsinde kullanılabilir ve kullandığı periyotlar 0,1000 saniye arasıdır.
    06:47Satürasyon Kavramı
    • Manyeti türlerinde maksimum çözünürlük satürasyon olarak adlandırılır ve bu noktadan büyük depremlerde ne olursa olsun maksimum büyüklük bu gözükür.
    • Yüzey dalgasıyla ölçtüğünüzde 8 büyüklüğündeki bir deprem için maksimum büyüklük 8 olarak gözükür.
    • Cisim dalgası büyüklüğü için yaklaşık olarak 5,60-5,90 arası bir yerde maksimum büyüklük belirlenir.
    08:48Kandilli ve AFAD'ın Ölçümleri
    • Kandilli ve AFAD'ın son depremlerinde MD ile gösterilen zamana bağlı manyeti, lokal manyeti ve moment manyeti değerleri bulunmaktadır.
    • Kandilli birçok depreminde lokal manyeti ölçmüştür çünkü moment manyeti bu tarz ufak depremlerde ölçülmesinin zorluğundan kaynaklıdır.
    • Farklı enstitüler aynı depremi farklı ölçebilir, bunun nedeni enstitülerin kendilerine ait kullandıkları sismik kayıtçıların farklılıkları veya kayıtçıların oturduğu zeminlerin farklılıklarından kaynaklanabilir.
    10:05Deprem Kayıtlarının Farklılığı
    • Deprem kayıtları farklı enstitülerce farklı frekans bantlarında filtrelenir ki gürültüden kurtulabilsin.
    • Bu frekans bantlarının farklılıklarından dolayı büyüklüklerde değişiklikler olabilir ve bu değerler genellikle yüzlerce sismometrenin kayıtlarının ortalamaları alınarak yapılır.
    • Enstitü, kullanılan filtrelere ve istasyonların yerleştirildiği alanlara göre değerler değişebilir, ancak büyük farklılıklar olmaz.
    11:24Enstitüler Arasındaki İşbirliği
    • Tüm enstitüler ellerinden geldiği kadar iyi çalışıyor ve Türkiye'deki enstitülerin kötü olduğu, Amerika'daki enstitülerin iyi olduğu gibi bir durum yoktur.
    • Amerika'daki istasyonlar ve enstitüler Kandilli'nin verisini kullanırken, Kandilli de Amerika'daki enstitülerin verisini kullanmaktadır.
    • Dünyada bu tarz veriler global olarak izlendiği için enstitüler birbirleriyle veri paylaşımı yapıyor ve birkaç gün içerisinde tüm enstitüler birbirine çok yakın değerler vermektedir.

    Yanıtı değerlendir

  • Yazeka sinir ağı makaleleri veya videoları özetliyor