Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Dede Korkut hikayeleri hakkında bir eğitim dersinin ikinci bölümüdür. Konuşmacı, Dede Korkut kitabının üç farklı nüshasını detaylı olarak anlatmaktadır.
- Videoda Dede Korkut kitabının üç nüshası (Dresden, Vatikan ve Türkistan/Türkmen Sahra) incelenmektedir. Her bir nüshanın fiziksel özellikleri, içeriği ve tarihsel önemi açıklanmaktadır. Dresden nüshasının en zengin olduğu, 12 hikaye içerdiği belirtilirken, Vatikan nüshasında 6 hikaye, Türkistan nüshasında ise 23 soyma ve 1 hikaye yer aldığı vurgulanmaktadır. Video, üçüncü derste Dede Korkut'la ilgili çalışmaların anlatılacağı bilgisiyle sonlanmaktadır.
- 00:24Dede Korkut Hikayelerinin Nüshaları
- Dede Korkut hikayelerinin bilinen üç yazma nüshası vardır: Dresden, Vatikan ve Türkistan (Türkmen Sahra) nüshaları.
- Dresden nüshasının adı "Kitabı Dedem Korkut Ala Lisan-ı Taife Oğuzhan", Vatikan nüshasının adı "Hikaye Oğuzname-i Kazan Bey ve Gayrı", Türkistan nüshasının adı ise "Türkistan Nüshası ya da Salur Kazanın Yedi Başlı Ejderhayı Öldürmesi"dir.
- 01:14Dresden Nüshası
- Dresden nüshası, Dede Korkut kitabının bilinen ilk yazmasıdır ve Dresden Krallık Kütüphanesinde Flasher Külliyatı 86 Nova ile kayıtlıdır.
- Toplamda 153 yapraktan oluşan nüshada bir önsöz ve on iki hikaye yer almaktadır.
- Eser ilk olarak Auto Flasher tarafından bulunmuş, ancak bilim dünyasına 1815 yılında Her ne Frederick Bondi tarafından tanıtılmıştır.
- 02:49Dresden Nüshasının İçeriği
- Kitabın girişi iki kısımdan oluşur: birincisi hikayelerin kopyalanması sırasında yazılmış olan Dede Korkut'u tanıtan kısım, ikincisi ise Dede Korkut'un sözlerine ayrılmıştır.
- Destan nüshasında yer alan hikayeler: Birsanoğlu, Boğaçan, Salur, Kazanın Evinin Yağmalanması, Kambre, Beyoğlu, Bamsı Beyrek, Kazan, Beyoğlu, Oruzun Tutsak Olması, Duha Kocaoğlu, Deli Dumrul Boyu, Kanlı Kocaoğlu, Kanturalı Boyu, Kazık Kocaoğlu, Yegenek Boyu, Vasatın Tepegözü Öldürdüğü Boy, Begin Oğlu Emren Boyu, Uçun Kocaoğlu, Sekrek Boyu ve Salur Kazanın Tutsak Olup Oğlu Oruz'un Çıkardığı Boy.
- 03:54Vatikan Nüshası
- Vatikan nüshası, Vatikan Kütüphanesinde Türkçe Yazmalar bölümünde 102 numara ile kayıtlıdır ve toplamda 109 yapraktan oluşur.
- Bu yazma başka bir eserle birlikte ciltlenmiştir ve Dede Korkut hikayelerinin yer aldığı bölüm 58B ile 106A yaprakları arasında yer almaktadır.
- Vatikan nüshasında dili Batı Türkçesine (eski Anadolu Türkçesine) daha yakındır ve ilk kez Etler 1950 yılında tanıtmıştır.
- 04:36Vatikan Nüshasının İçeriği
- Vatikan nüshasında "Hikaye Oğuzname Kazanmak ve Gayri" adını taşıyan altı hikaye bulunmaktadır.
- Dresden yazmasında yer alan boy olarak anlatılan destansı hikayeler burada hikaye olarak geçmektedir.
- Vatikan nüshasında yer alan hikayeler: Han Oğlu Boğaça, Bamsı Beyrek, Salur Kazan'ın Evinin Yağmalanması, Kazanbeginoğlu Orhan'ın Tutsak Olduğu, Kazık Kocaoğlu Yegenek ve Taş Oğuz.
- 05:26Türkistan (Türkmen Sahra) Nüshası
- Türkistan ya da Türkmen Sahra yazması 25 Nisan 2019 yılında Metin Ekici tarafından Bayburt'ta bilim dünyasına tanıtılmıştır.
- Yazmayı Veli Muhammed Hoca İran'da bir sahaftan satın almış ve bugün Kümbeti Kablus şehrinde şahsi arşivinde bulunmaktadır.
- Yazma 31 bayraktan oluşur, her sayfasında 14 satır yer alır ve metinlerde başlık kullanılmamıştır.
- 06:09Türkistan Nüshasının İçeriği
- Yazmada 23 soyma ve bir hikaye yer alır, hikaye 48. sayfanın 7. satırdan başlar ve 61. sayfada son bulur.
- Türkmen Sahra nüshası ya da Türkistan'ın nüshası Hacılo adında birine hitap edilmiştir.
- Dili Türkmen ve Azerbaycan lehçesinin özelliklerini göstermektedir ve Metin Ekici bu nüshadaki hikayeyi "Salur Kazan'ın Yedi Başlı Ejderhayı Öldürmesi" adını vermektedir.
- 06:47Nüshaların Karşılaştırılması
- Destan nüshası içerik bakımından en zengin nüsha olarak karşımıza çıkıyor ve içerisinde 12 hikaye var.
- Vatikan nüshasında ise 6 tane hikaye yer alıyor ve ilk sırada Boğaçan hikayesi, daha sonra Bamsı Beyrek hikayesi, Kazanın Evinin Yağmalanması, Oruzun Tutsak Olduğu, Yegenek Boyu ve Oğuza Taşu Nasıl Olup Bey Öldüğü Boy gelmektedir.
- Deli Dumrul, Kanturalı, Tepegöz, Emren, Segrek ve Salur Kazan'ın Tutsak Olduğu Boy Vatikan nüshasında yer almamaktadır ve bu on iki hikayenin hiçbiri Türkistan nüshasında da yer almamaktadır.