Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir konuşmacının Dağlık Karabağ sorununu tarihsel bir perspektiften anlattığı bir analiz içeriğidir. Konuşmacı, Azerbaycan-Ermenistan ilişkilerindeki gelişmeleri ve Rusya'nın bu konudaki rolünü detaylı şekilde ele almaktadır.
- Video, 1993-2020 yılları arasında yapılan barış görüşmelerinden başlayarak, 1813 Gülistan Antlaşması ve 1828 Türkmençay Antlaşması gibi tarihsel anlaşmaları incelemektedir. Konuşmacı, Rusya'nın Kafkasya'daki stratejik hedeflerini, Ermenistan'ın Dağlık Karabağ'ı işgal etme sürecini ve Azerbaycan'ın son 19 yıldaki gelişimini anlatmaktadır. Ayrıca, uluslararası hukuk çerçevesindeki durum, Azerbaycan'ın toprak talepleri ve gelecekteki olası çözüm senaryoları hakkında değerlendirmeler sunulmaktadır.
- Azerbaycan-Ermeni İlişkileri ve Barış Görüşmeleri
- Azerbaycan Cumhuriyeti'nin internet sitesinde 1993-2020 yılları arasında 81 kez barış görüşmesi yapıldığı ve alt komisyonlarda yüzlerce Dağlık Karabağ sorunu ile ilgili görüşme yapıldığı belirtiliyor.
- Azerbaycan'a toprak verilmesi ile ilgili 561 sayfalık bir karar bulunmasına rağmen, Azerbaycan-Ermeni ilişkilerinde ve Ermenistan'ın Azerbaycan'a ait Karabağ bölgesine işgali ile ilgili bir gelişim olmamış.
- Tarihsel çerçevede 1813 Gülistan Antlaşması ve 1828 Türkmençay Antlaşması ön plana çıkıyor.
- 00:56Rusya'nın Kafkasya Politikası
- Puşkin'in Erzurum'da giderken yazdığı kitapta, Kafkasya'ya Rus ordusuyla giderken "burayı bir Hıristiyanlaştırma mız lazım, yoksa biz bu coğrafyada Moskova'da oturarak kalamayız" dediği belirtiliyor.
- Türkmençay Antlaşması'ndan önce Rus ordusu Tebriz'e kadar gelerek buradaki tüm Ermenileri toplayıp Revan'a (bugünkü Erivan) getirmiş.
- Ermenistan sadece 1988'den itibaren Dağlık Karabağ'ı almış, Ermeni nüfusunun çok olduğu yerde girmemiş ve Azerbaycan Türklerinin topraklarına girmiş, bir milyondan fazla kaçkın oluşmuş.
- 02:17Azerbaycan'ın Gelişimi ve Dengeleri
- O tarihteki Azerbaycan askeri, politik ve siyasi sebeplerle yeni bağımsızlıkları kazanmıştı ve cevap verecek durumda değildi.
- Azerbaycan son 19 yılda çok ciddi bir yer ve seviye değiştirmiş, ordusuyla, siyasetiyle, ekonomisiyle her şeyiyle değişmiş durumda.
- Azerbaycan bugün Rusya, İsrail ve Amerika ile ilişkileri güzel dengeler kuruyor ve bu dengeleri oturttuğunda konjonktürel olarak bir haklılık payı yaratıyor.
- 03:36Ermenistan'ın Durumu ve Rusya'nın Rolü
- Ermenistan'da damar olarak her zaman Dağlık Karabağ meselesi var ve 1990'lı yılların başındaki devlet başkanı Levon Petrosian "bu Dağlık Karabağ meselesi bizim ayağımıza bağ, bunu asla çözmemiz lazım" demiş.
- Ermenistan'ın topraklarının %85'i Türk nüfusuyla sarılı ve 3 milyonluk nüfus içeride tecrit edilmiş durumda.
- Ermenistan açısından da sürdürülebilir bir durum değil bu, Azerbaycan'la ve Türkiye ile barışmak zorunda.
- 04:26Ermenistan'ın Siyasi Yapısı ve Rusya'nın Müdahalesi
- Ermenistan'ın başbakanları hep Dağlık Karabağ'daki militanlardan ya da askerlerden seçilerek Ermenistan'da başbakan oluyor.
- Paşinyan'ın bir taraftan Amerika'daki Ermeni diasporasına, bir taraftan Fransa'daki Fransız diasporasına göz kırpması ve NATO'yla dans etmeye başlaması Rusya'nın dikkatini çekiyor.
- Rusya, Gürcistan olayları yaşandı, Kıbrıs'ı işgal etti ama Avrupa ve Amerika ile ciddi sıkıntıları var, ekonomisi çöküntü durumunda olduğu için Ermenistan'da payı da bu şeyi Rusya'da bir yerde müdahil olmak istemedi.
- 06:10Azerbaycan'ın İlerlemesi ve Gelecek
- Şartlar müsait olduğunda ve Azerbaycan ordusu güçlendiği için Azerbaycan vurmaya başladı.
- Azerbaycan ilerliyor ama bu ilerleme nereye kadar gidecek, nasıl duracak?
- Birinci ihtimal Azerbaycan kendisine ait toprakları alır, otonom olmayan yerlerde.
- 06:38Uluslararası Hukuk ve Azerbaycan'ın Yaklaşımı
- Birleşmiş Milletler Sözleşmesinin dördüncü maddesinde sınırların değişmezliği ilkesi ve ülkesel bütünlük ilkesi var.
- Birleşmiş Milletler'in kararında Azerbaycan'ın toprakları işgal altında olduğu söyleniyor ancak işgal eden kim olduğu belirtilmiyor.
- Azerbaycan her zaman bugün bile Aliyev söylüyor ki "ben pazarlık edebilirim, yeter ki bu toprakların Azerbaycan'a ait olduğu kabul edilsin, içerdeki Ermeni nüfusun özerkliği ile ilgili sorunum yok, benim istediğim Azerbaycan Anayasası'nı kabul etsinler, hepsi Azerbaycan pasaportu alsın."