• Buradasın

    Cuma Sohbetleri: İslami Konular ve Soru-Cevap

    youtube.com/watch?v=W8hZsw6odgA

    Yapay zekadan makale özeti

    • Bu video, Necmettin Nur Saçan'ın sunduğu "Cuma Sohbetleri" programının bir bölümüdür. Programda Maltepe Kız Anadolu İmam Hatip Lisesi öğrencileri ve hocaları ile birlikte sohbet edilmektedir.
    • Programın ana konusu ilim, eğitim ve İslami değerlerdir. Video, ilmin önemi ve İslam tarihindeki önemli alimlerin hikayeleriyle başlayıp, izleyicilerden gelen telefon aramaları ve Twitter üzerinden gelen sorularla devam etmektedir. Program boyunca aile ilişkileri, şiddet sorunları, kul hakkı, namaz, başörtüsü, umre, iftira, intihar, kürtaj, iddet süresi gibi çeşitli İslami konular ele alınmaktadır.
    • Programın son bölümünde Zeynep Hanım adlı bir hoca tarafından fıkıh dersi verilmekte, namaz kılarken kıraat yapmanın önemi, seferi namazı kılma şartları ve evli bir adamın karısından haberi olmadan dini nikah kıyması gibi konular açıklanmaktadır. Video, öğrencilerin sorularını sorması ve hoca tarafından cevaplanması şeklinde interaktif bir yapıya sahiptir.
    00:20Cuma Sohbetleri Programı
    • Programın başlangıcında Necmettin Nur Saçan konuk olarak karşılıyor.
    • İzleyiciler telefonla (212 343 366 60) veya Twitter üzerinden "Cuma Sohbetleri" etiketiyle sorularını sorabilirler.
    • Özel Maltepe Kız Anadolu İmam Hatip Lisesi öğrencileri, namazını terk etmeyen kız öğrenciler olarak ödül olarak programda yer alıyor.
    01:46İlmin Önemi
    • Manas Destanı'nda milletlerin mutluluğunun beş unsuru arasında alimlerin ilmi en başta yer alıyor.
    • Kur'an'da "Ya Rabbi ilmimi artır" diye dua bulunuyor.
    • Hz. Ali'ye göre servet varken servetini korur ama ilim ilim sahibini korur ve ilim sahibine öldükten sonra da saygı duyulur.
    03:06Fatih Sultan Mehmet'in İlme Bakışı
    • Fatih Sultan Mehmet, medreselerden yetişen talebelerin yüzde beşi olduğunu ve bu oranın çok iyi olduğunu düşünüyor.
    • Fatih, medresenin girişine iki küp koymasını ve talebelerin pabuçlarını çırptıkları tozların mezarına bırakılmasını istiyor.
    • Fatih, ilme ve ulemaya büyük değer veriyor.
    05:12Peygamberimizin İlme Bakışı
    • Hz. Fatıma'nın hizmetçi istemesine rağmen, Peygamberimiz talebelerin maişetini temin etmeyi tercih ediyor.
    • Medine'ye gelince ilk işi cami yapmak, ikinci işi talebelerin kalacağı yeri yapmak.
    • Talebeler, Peygamberimizi gölge gibi takip ederek dünyaya İslam imanını götürdüler.
    06:10Türk İlmi Adamları
    • Konya'da Hacı Veyiszade, Beyşehir Gölü'nün sahilinde imam edilmiş ve talebeleri okutmuş.
    • Hacı Hüseyin Aksakal, Kayseri'de müftülük yapmış ve Yozgatlı Ahmet Bilgin'i okutmuş.
    • İbrahim Koç Haçlı, genç bir çocuk olarak ilim öğrenmek istemiş ve Hacı Hüseyin Aksakal ona bisiklet ve yatak hazırlamış.
    09:12İslam'ın Yayılması ve Kadınların Önemi
    • İslam coğrafyasına İslam imanının yayılmasına sebep olan mübarek insanlar, ilmi ehlinden saklayan kişinin kıyamet gününde ağzına ateşten bir gem vurulur hadisini hatırlatıyor.
    • Hz. Ali'ye hitaben Peygamber Efendimiz, onun vasıtasıyla Allah'ın bir kişiyi hidayete erdirmesinin, üzerine güneşin doğup battığı bütün varlıklara sahip olmaktan çok daha değerli olduğunu belirtiyor.
    • Kadınların Kur'an'ın ve sünnetin mesajını hanım topluluklarında, düğünde, cenazede iletme emaneti olduğunu vurguluyor.
    11:10İlmin Önemi ve Eğitim
    • İlmin insanı doyurduğunu, tatmin ettiğini, hayata bağladığını ve Allah'ın kelamının inceliklerini öğrendikçe imanın arttığını ifade ediyor.
    • Okulların açıldığını, yetişmiş öğretmenlerin dersler verdiğini ve bu durumun güzel bir yola girdiklerini belirtiyor.
    12:22Yatak Kavgası Sorunu
    • Bir izleyici, eşiyle yatak kavgası yaşadığını, eşi onu başka yönlere doğruladığını ve bu durumun meşru olmadığını belirtiyor.
    • Peygamber Efendimiz'in "La'allahümme amile amele kavmi Lut" hadisini aktararak, bu davranışın azgınlık olduğunu vurguluyor.
    • Kur'an-ı Kerim'de Lut Peygamber'in adının yirmiyedi yerde geçtiğini ve baştan sona kadar azgın, ahlaksız, taşkın Lut milletiyle karşılaşılacağını belirtiyor.
    14:20Lut Gölü ve Helak
    • Kudüs'ü ziyaret edenlerin Lut Gölü'ne de gitmeleri gerektiğini, gölün deniz seviyesinden dörtyüz metre aşağıda olduğunu ve bir kasvet, bir sıkıntı olduğunu anlatıyor.
    • Allah'ın azgın, ahlaksız milletin siniriyle sanki kaldırıldığını, sonra da ters dönüldüğünü ve meleklerin üstüne çevrildiğini belirtiyor.
    • Lut Gölü'nden kavmin helak olduğu bölge olduğunu vurguluyor.
    15:45Eş İlişkisi Sorunu
    • İslam terbiyesi almış bir hanımefendinin, nefse ve şeytana uymuş bir eşiyle yaşadığı sorunları anlatıyor.
    • Eşinin "Benim her dediğimi yapacaksın, yapmak zorunda" diyerek hanımefendi üzerinde baskı yaptığını belirtiyor.
    • Eşinin sadece yatak kavgasında değil, dışarıya çıkamama, akraba ziyaretleri yapamama gibi diğer sıkıntılar da olduğunu ifade ediyor.
    17:34Nefsin Tehlikesi
    • Nefsin böylesine azgın olduğunu, "Kenef sukelleti beyne cebeyi" hadisini aktararak, en amansız düşmanın iki yanın arasındaki nefsin olduğunu belirtiyor.
    • Nefsin her türlü kötülüğün kaynağı olduğunu ve bütün derdinin onu terbiye edebilmek olduğunu vurguluyor.
    19:31Evlilik Sorunu
    • Otuzaltı yıllık evli bir kadın, babasının isteğinin dışında evlendiğini ve hiç bir zaman mutlu olamadığını anlatıyor.
    • Zengin geldiğini fakir yere, kocasının dili uzun olsun diye gecemi gündüz gece attığını ve ev yaptığını belirtiyor.
    • Evlendikten bir hafta sonra dayak başladığını, babasının sözlerinin hep tutmaya başladığını ve dört çocuğu olduğunu, onların hatırı için intihara bile kalktığını ifade ediyor.
    22:05Şiddet ve Hor Görme Sorunu
    • Muhsin Bey, 36 yıl evli ve 4 çocuk sahibi bir kadın, eşiyle yaşadığı şiddet ve hor görme sorununu anlatıyor.
    • Hoca, şiddet ve hor görme konusunda dini kaynakları hatırlatıyor; Peygamberimizin eşiyle sevgiyle ve saygıyla bakmanın Allah'ın rahmetiyle karşılık alacağını, eşiyle eğlenmenin sevap olduğunu vurguluyor.
    • Kadın, eşiyle yaşadığı aşağılama ve hor görme durumunu anlatıyor, 50 yaşından sonra Kur'an öğrendiğini ve vakit namazını kıldığını belirtiyor.
    25:40Sabır ve Çözüm Önerileri
    • Hoca, kadının 36 yıl boyunca sabır abidesi olduğunu ve bu durumun ona sevap kazandırdığını söylüyor.
    • Hoca, sevgi ve saygı olmayan bir ailede bereket, ağız tadı ve huzur olmadığını belirtiyor.
    • Kadın, çocukları için ve hasta kardeşi için boşanmayı düşünmediğini, ancak hoca ona sabır abidesi olarak devam etmesini tavsiye ediyor.
    27:48Dükkan Devri Sorunu
    • Afyon'dan arayan bir kişi, sevdiği bir arkadaşının dükkanını devretmek için anlaştığını, ancak ödeyemeyeceğini anlayıp geri aldığını anlatıyor.
    • Dükkan başka bir arkadaşa devredildiğinde, önceki sahibi kapora olarak gördüğü parayı geri iade etmediğini ve bu durumun arkadaşlığını tehlikeye attığını belirtiyor.
    • Hoca, kaporanın iade edilmesi gerektiğini ve bu durumun kul hakkına girdiğini vurguluyor.
    31:48Kumar Oynayan Eş Sorunu
    • Bir kadın, 26-27 sene evli olduğunu ve eşi sürekli kumar oynadığını, at yarışı oynadığını ve eve haram getirdiğini anlatıyor.
    • Kadın, yemekte rahatsız olduğunu ancak başka bir geliri olmadığı için yemek zorunda kaldığını belirtiyor.
    • Hoca, kadının durumunu dinliyor ve çözüm önerileri sunuyor.
    32:48Aile Sorunları ve Çözüm Arayışı
    • Aile reisi, aile içinde en büyük ziyana uğrayan kişidir ve sorumluluk onda bulunmaktadır.
    • Bir izleyici, eşiyle yaşadığı sorunları anlatıyor: eşi sürekli hakaret ediyor, küfürler ediyor ve bıçak çekmeye kalkıyor.
    • Eşi, izleyiciyi boşayacağını söyleyerek evden ayrılmasını istiyor, ancak izleyici dört ay kızının yanına gittikten sonra geri getirildi.
    36:01Aile Hayatında Dua ve Değerler
    • Allah'ın bize öğrettiği dua "Rabbenablena mi ezvacina ve zürriyatina, kudrete ve lil muttekine imama" ile eş ve evlat verilmesi isteniyor.
    • Namazda "Rabbena atina fiddünya hasene ve fil ahireti hasene" duası ile dünyada ve ahirette mutlu bir hayat isteniyor.
    • Aile hayatında yaşanan sıkıntılar, milletin dertlerinden biridir ve bu konuda konuşmak ve çözüm aramak yerinde bir davranıştır.
    39:21Maltepe Kız Anadolu İmam Hatip Lisesi Öğrencileri
    • Maltepe Kız Anadolu İmam Hatip Lisesi öğrencileri ve meslek dersleri öğretmeni Zeynep Kabak programda konuk olarak yer alıyor.
    • Öğretmen, öğrencilerinin akademik başarıları ve düzenli namaz kıldıkları için onlara "Cuma Sohbeti" hediyesi veriyor.
    • Öğrenciler, kesilen saç ve tırnakların nasıl imha edilmesi gerektiği ve İslam'ın kadının çalışmasına bakış açısı hakkında sorular soruyor.
    41:51Kadınların Çalışması Hakkında
    • İslam'da kadınların çalışması mümkündür, özellikle günümüz şartlarında.
    • Kadınların çalışması usulüne ve adabına uygun, karşı cinsten biriyle halveti sahiha olmayacak şekilde yapılmalıdır.
    • Günümüz şartlarında çift gelire ihtiyaç duyulduğu için kadınların edebimizle erkanımızla çalışması aileye yardımcı olabilir.
    43:03Mezhepler Arası İlişkiler
    • Hanefi mezhebine göre bir kadın doksan km öteye giderken yanında mahremi olan biri bulunmalıdır, aksi takdirde gitmesi caiz değildir.
    • Şafii mezhebine göre üç kadın bir arada bulunur ve yolda güvenlik olursa gidebilirler.
    • Mezhepler arasında birbirine karşı sen haklısın, ben haksızım gibi bir durum yoktur, zaruretler halinde birbirlerinin mezheplerinden faydalanılabilir.
    45:36Namaz Mükellefiyeti
    • Kız çocuklarında oniki ila onbeş yaşları, erkek çocuklarında oniki eksi onbeş yaşları bloğa ermeleri mükellef olmaları söz konusudur.
    • Mükellef olduktan sonra Allah'a karşı artık kendileri sorumludurlar.
    • Kız ay hali görmedi, erkek çocuk da söz konusu olan hali yaşamadı, onbeş yaşını doldurdular o zaman onlar da mükellef olur.
    47:13Başörtüsü Hakkında
    • Kur'an'da başörtüyü omuzlarımıza kadar örtmemiz gerektiği söyleniyor.
    • Örtüyle değil kıyafetle örtmek de uygun bir yöntemdir.
    47:31Kur'an Hafızlığı
    • Kur'an öğrenilmişken unutulmamalı, ancak gücümüzün dışında olursa inşallah sorumlu olmayız.
    • Allah'ın kelamını men erade en yukellime rabbehu felya kur'an, Allah ile konuşmak isteyen Kur'an okusun.
    • Hafız olmak büyük bir şerefdir ve hafız olarak ölebilmek de ayrı bir şerefdir.
    49:32Tövbe ve Hata
    • Allah, yeryüzünde bir topluluk yaratsa, o topluluk çok mükemmel olsa da o topluluğu bozar, yeniden yaratırım demiştir.
    • Hata işleyenlerin hayırlısı da tövbekar olanlardır.
    • Yunus Emre'nin "Ey halk içinde ulu olmuş nefsinin kulu isid, ey yaman huylu, tövbeye gel tövbeye" sözleri tövbeye davet etmektedir.
    52:23İftira ve Affetme
    • İftira manevi bir cinayettir ve Hz. Aişe'nin babasının, halasının oğlu tarafından iftira edilmiştir.
    • Hz. Ebubekir'in ömür boyu iyilik ettiği kişiye arkadan vurmak gibi bir iftira yapılmıştır.
    • Allah, affetmeyi tavsiye eder ve Peygamberimiz yeminle tevazu etmekle şeref yükselir, affetmekle şeref kazanılır, sadaka vermekle mal eksilmez demiştir.
    54:37Namaz Kıldırma Sorunu
    • Antalya'dan arayan kişi, 19 yıllık evli olmasına rağmen eşine namaz kıldıramadığını belirtmiştir.
    • Mümin erkekler ve kadınlar birbirinin yarıdır, yardımcısıdır ve evlerinde Allah'ın kelamı okunmalıdır.
    • Namaz kıldırma konusunda fazla ısrarcı olmamak ve Allah'ın öğrettiği duaları okumak tavsiye edilmiştir.
    58:37Musibet ve Sabır
    • 23 yaşında halamın oğlunu kanserden kaybeden kişi, annesinin isyan edici sözler kullandığını belirtmiştir.
    • Mevlana'nın "acının içinde tatlıyı gör, derdin içinde devayı gör" sözü hatırlatılmıştır.
    • Allah'ın mülkün sahibi olduğu, oğlunun sahibi olmadığı ve "inna lillahi ve inna ileyhi raciun" diyerek sabretmek gerektiği vurgulanmıştır.
    1:00:55Kur'an'ın Korunması
    • Allah Kur'an-ı Kerim'i korudu, ancak Tevrat ve İncil'i korumadı çünkü onlara insan eli karışmıştır.
    • Kur'an-ı Kerim gönderildiği andan itibaren çağlar üstü, bütün asırlar üstü kıyamete kadar insanlığın ihtiyacına cevap verecektir.
    • Kur'an'da "Biz ve Fira manezzelna adina kulumuza indirdiğimiz Kur'an'da bir şüpheniz varsa, ne kadar insan, ne kadar cin, ne kadar edip, ne kadar hatibiniz varsa hodri meydan bir suresinin benzerini getiriniz" denilmiştir.
    1:02:23Kur'an'ın Mucizevi Özellikleri
    • Kur'an geleli asırlarca aydınlamada, iletişimde, ulaşımda neler değiştiğine rağmen Kur'an'ın demode olmadığı belirtilmiştir.
    • "Allah atları, katırları, merkepleri yarattı ki binesiniz ve süs olarak kullanasınız diye" ayetinde motorlu vasıta demeyişinin ayrı bir hikmeti olduğu vurgulanmıştır.
    • Kur'an'ın zamanın gelişmesiyle daha iyi anlaşılabildiği ancak motorlu vasıta demeyişinin de hikmeti olduğu belirtilmiştir.
    1:04:00Peygamberlerin Sıfatları
    • Kur'an-ı Kerim'de adı geçen peygamberlerin hepsinin adı ve hayatı anlatılmamıştır, ancak peygamber göndermediğimiz toplum hesaba çekilmez.
    • Bir peygamberin peygamber olabilmesi için sadık, emanet, tebliğ, fetanet ve ismet gibi sıfatlarının olması gerekir.
    • Peygamberler Allah'tan aldıklarını ne pahasına olursa olsun tebliğ edecek, günahtan uzak olacak ve asla vazgeçmeyeceklerdir.
    1:05:50Peygamberlere Saygı
    • Hz. Adem, Hz. İsa, Hz. Muhammed ve diğer peygamberlere saygıyla "aleyhisselam" denir.
    • Son peygamber Hz. Muhammed'e nasıl saygı gösterilirse, Hz. İsa ve Hz. Musa peygamberlerine de aynen öyle saygı gösterilir.
    1:06:26İntihar ve Cehennem
    • İşkenceye maruz kalmamak için intihar etmek haramdır, ne pahasına olursa olsun intihar etmek doğru değildir.
    • Uhud Savaşı'nda şehit olmak üzereyken intihar eden Kuzman, Peygamber Efendimiz tarafından "cehennem yolcusudur" denilmiştir.
    • İntihar eden Kuzman, şehit olmak yerine bağını, bahçesini ve hurmalıklarını korumak için savaşa girdiğini söylemiştir.
    1:08:51Suriye'deki Durum
    • Suriye'deki kardeşlerin durumu üzücüdür, özellikle Halep'e bomba düşmesi gibi olaylar.
    • Orada ecdadımızın mühürleri ve izleri vardır, Müslüman emeğiyle meydana gelmiş bir medeniyet yıkılıyor.
    1:09:51Kredi Kartı ve Faiz
    • Kredi kartı kullanırken faize düşmemesine titizlik gösterilmelidir.
    • Kredi kartıyla alışveriş yaptıkça biriken puanlar, içimize sinmiyorsa bir hayra verilmelidir.
    1:11:26İddet
    • Eşi yeni ölmüş bir bayanın dört ay on gün dışarıya çıkmaması gerekmez, bu süre iddet olarak adlandırılır.
    • İddet süresince nişan ve nikah olmaz, albenisi olan elbise giyilmemelidir.
    • İddet, vefat eden kocanın hatırasına saygı göstermek ve bayanın dinlenmesi için önemlidir.
    1:12:40Evlilik Sorunu ve Aile İlişkileri
    • Yedi senelik evli bir kadın, ilk iki ay kayınvalidesi ve kayınpederiyle birlikte otururken eşinden şiddet gördüğünü belirtiyor.
    • Kayınvalidesi ve kayınpederi eşini doldururken, kadın şiddet görmüş ve hiçbir eşyasını alamamış, takılarını da bozdurulmuş.
    • Kadın, kayınvalidesi ve kayınpederiyle görüşmediğini ve bunun günahını sormak istediğini ifade ediyor.
    1:14:50Aile İlişkilerinde Öneriler
    • Eşinden şiddet gören kadın, kayınvalidesi ve kayınpederiyle görüşmemesi iyi bir şey değildir, onlarla görüşülmeli ve onların hatırı alınmalı.
    • Ana-baba da anlayış içinde olmalı, zulmetmemeli ve zulmetme durumunda olmamalı.
    • Kadının kayınvalidesi ve kayınpederiyle gönüllerini alması hem eşine hem kendisine yardım edecektir.
    1:17:07Aile İlişkilerinde Duygusal Yaklaşım
    • Ana-baba dokunulmaz değildir, onlar da sorumluluğunu bilmeli.
    • Kayınvalidesi ve kayınpederiyle kin tutmak doğru değildir, Allah başka kapılar açar ve verir.
    • Ömrünün uzun, rızkının bol olmasını isteyen ana-babasının duasını almak için onları biraz hoş görmeli.
    1:17:54Twitter Soruları
    • Süt kardeşin diğer kardeşlerle münasebeti sorulduğunda, "Emenin nefsi, emzirenin nesli haramdır" ifadesiyle cevap veriliyor.
    • Anneyi kaybettikten sonra gerçek dünya hayatı hakkında sorulduğunda, "Kaybolmamıştır, sadece şekil değişikliği oluyor" deniliyor.
    • Ölüm ve kabir hakkında "Kabir ya cennet bahçesi ya cehennem çukuru" ifadesiyle bilgi veriliyor.
    1:20:09Evlatlık Çocuk ve Mahremiyet
    • Bir izleyici, dayısının evlatlık aldığı 14 yaşındaki çocuğun ailesine mahrem olup olmadığını sormuştur.
    • Evlatlık alınan çocuk halası olduğu için mahremiyet söz konusu değildir.
    • Süt halası olunca da mahremiyet söz konusu değildir.
    1:23:10Kürtaj ve Kefaret
    • Muş'tan arayan bir izleyici, kaynanasının 10 yıl önce kürtaj yaptığı ve bunun kefaretini sormuştur.
    • Kürtajın kefareti tövbe ve istiğfar olup, Allah'ın affolacağına inanmak gerekir.
    • Kaynana, kızının kapanmaması durumunda günahı kendisine gelmez, ancak kızın Allah'ın emrine uyması gerekir.
    1:26:37Estetik Ameliyat Sorunu
    • Bir izleyici, altı yaşındaki kızının sol elinde parmak şekli olan ancak kemiği olmayan bir et parçası olduğunu ve büyüdükçe büyüdüğünü belirtmiştir.
    • Bu durum kızın psikolojisine tesir edebilir ve estetik ameliyat münasiptir.
    1:28:42İç Düşünceler ve Günah
    • İçimizden geçirdiğimiz iyi veya kötü şeyler eyleme dönüşmedikçe günah veya sevap olmaz.
    • İçimizden kötü şey geçebilir ama eyleme dönüşmedikçe ondan dolayı sorumluluk olmaz.
    • İçimizden iyi bir şey geçirdiğimizde sevap yazılır, eyleme geçirirsek en az on sevap yazılır.
    1:29:33Cinler ve Ahiret
    • Cinler de insanlar gibi sorumlu varlıklardır, münk olanları, mümin olanları, asi olanlar ve itaatkar olanlar vardır.
    • Cinlerden korunmak için Ayet-el-Kursi, Kul Euzu bi Rabbil Felak ve Kul Euzu bi Rabbin Nas sureleri okunabilir.
    • Dünyada işlenen suçların cezası dünyada kısmen görülür, ancak asıl ceza ahirette verilir.
    1:32:33Namazda Kıraat Hakkında Soru
    • Namaz kılarken sureleri okurken ağzımızı kıpırdatmadan içimizden okumak kabul olmaz.
    • Kıraat olması için kelimelerin telaffuz edilmesi gerekir ve kendimiz duyabilmeliyiz.
    • Namazın namaz olabilmesi için dışındaki şartları vardır ve kıraat olması bunlardan biridir.
    1:33:51Seferi Namazı Hakkında Bilgi
    • Uzaklara gittiğimizde seferi namazı kılınır, ancak kalacağımız süre belli değilse seferi oluruz.
    • Dönüşte yolda yine seferiyiz, ancak kesin kalacağımız süre belli ise artık seferi değiliz.
    1:34:49Evlilik Hakkında Soru
    • Evli bir adamın karısından haberi olmadan dini nikah kıyması zina olmaz.
    • Nikahlanabilmek için önceki eşinin onayı gerekmez, ancak ikinci evlilikte adalet yapma ihtiyacı olması gerekir.
    • Rabbimiz "Adalet yapacağınızdan eminseniz evlenin" buyurmuştur.
    1:36:15Sakarya Türküsü
    • Maltepe Kız Anadolu İmam Hatip Lisesi öğrencisi Büşra Sakarya türküsünün son kıtalarını söylemiştir.
    • Türkünün son kıtalarında Sakarya, saf çocuk, masum Anadolu'nun divanesi olarak anılmıştır.
    1:38:04Fıkıh Dersi Sonu
    • Hoca, verimli bir fıkıh dersi için kanal idaresine ve öğrencilere teşekkür etmiştir.
    • Ders sonunda bir dua okunmuştur.

    Yanıtı değerlendir

  • Yazeka sinir ağı makaleleri veya videoları özetliyor