Buradasın
Çocukların Sosyal ve Duygusal Gelişimi ve Teknoloji Bağımlılığı
youtube.com/watch?v=441uL48tKdI&pp=ygUPI3Nvc3lhbHBlZGlhdHJpYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- TRT'de yayınlanan "Rehber" programının bu bölümünde, eğitimci-yazar Aslıhan Duran Akça, çocuk gelişimi uzmanı Funda Çakır ve Almanya Mannheim'den sosyal pedagog Mustafa Dedekeroğlu ile çocukların sosyal ve duygusal gelişimi konuları ele alınmaktadır.
- Program, çocukların sosyal becerilerinin geliştirilmesi, duygusal zekanın önemi ve teknoloji bağımlılığının sosyal gelişim üzerindeki olumsuz etkileri üzerine odaklanmaktadır. Video, çocuk gelişiminin üç temel alanını (bedensel, bilişsel ve sosyal-duygusal) inceleyerek başlamakta, ardından zihinsel engelli çocukların sosyal becerilerinin geliştirilmesi ve çeşitli ebeveyn sorunlarına yönelik pratik çözümler sunmaktadır.
- Programda ayrıca izleyicilerden gelen sorular yanıtlanmakta, teknoloji bağımlılığının sosyal becerilere etkisi, duygusal zekanın ne olduğu ve ebeveynlerin çocuklarının duygusal gelişimini nasıl destekleyebilecekleri konuları detaylı şekilde ele alınmaktadır. Zihinsel engelli çocukların sosyal becerilerini geliştirmek için oyun, tiyatro ve rol model eğitimi gibi yöntemlerin önemi de vurgulanmaktadır.
- 00:34Programın Tanıtımı
- Programda çocukların sosyal gelişimleri ve sosyal becerilerinin geliştirilmesi konusu ele alınacak.
- Eğitimci-yazar Aslıhan Duran Akçay stüdyoda olacak ve çocukların sosyal gelişimlerini konuşacak.
- Zihinsel engelli çocukların sosyal gelişimleri ve teknoloji bağımlılığı konuları da ele alınacak.
- 02:02Teknoloji Bağımlılığının Zararları
- Fazla televizyon izleyen ve bilgisayar oyunu oynayan çocuklarda dikkat ve konsantrasyon eksikliği ile öğrenme güçlüğü görülebiliyor.
- Uzun süre ekran başında oturmak fiziksel olarak görme ve duruş bozuklukları ile obezite riskine yol açabiliyor.
- Bilgisayar, oyun ya da televizyon bağımlısı olan çocuklarda sosyal ilişkilerde ve akademik performansta gerileme, sorumluluklarını yerine getirememe gibi problemler yaşanabiliyor.
- 03:11Teknoloji Bağımlılığından Korunma Yöntemleri
- Ebeveynlerin kendi teknolojiye olan ilişkisi çocuklara rol model olarak etki ediyor.
- Sıfır ile iki yaş arası çocuklarda teknoloji kullanımı kesinlikle tavsiye edilmiyor.
- Çocukların yatak odalarından televizyon ve diğer teknoloji cihazlarını uzaklaştırmak gerekiyor.
- 05:45Teknoloji Bağımlılığının Somut Zararları
- Teknoloji bağımlılığı sosyal gelişimi konusunda gerileme, özgüven düşüşü ve sosyal kaygı bozukluğu gibi sorunlara yol açabiliyor.
- Çocuklarda saldırganlık gibi davranışlar görülebiliyor ve cihaz alındığında madde bağımlısı gibi davranabiliyorlar.
- Bu durumun nedeni çocuklarda beynindeki ödül-ceza sisteminin bozulması.
- 06:58Bağımlılıktan Kurtulma Yolları
- Ebeveynlerin sosyalleşmesi çocuklara büyük etki ediyor ve belirli faaliyetler düzenlemek gerekiyor.
- Sanal ortamın doğal ortamın önüne geçmemesi sağlanmalı ve kitap okuma alışkanlığı korunmalı.
- Çocukların yetenekleri olan alanlarına göre desteklenmeleri ve danışman yerlerine yönelmeleri öneriliyor.
- 11:01Çocukların Sosyal Becerilerinin Geliştirilmesi
- Çocukların duygusal gelişimi çok önemli ve her anne baba için en önemli konulardan biri.
- Çocukların gelişimi belli alanlarda oluşmakta ve her yaş, her dönemde belli gelişim alanlarında takip edilmeli.
- Her yaş grubunda belli sosyal ve duygusal becerilerin olması bekleniyor.
- 12:33Çocukların Fiziksel ve Bilişsel Gelişimi
- Fiziksel gelişim alanında, çocukların bir yaşında yürüme adımlarını atması, büyüdükçe topa yönelmesi, topu tutmaya çalışması, zıplaması ve tek ayağının üstünde durması gibi becerileri önemlidir.
- Bilişsel gelişim alanında, bir yaşında kelimelerin çıkmaya başlaması, iki yaşında konuşma becerisinin oluşması ve altı aydan sonra seslerin çıkması gibi bilimsel çizelgeler vardır.
- Günümüzde teknolojinin hayatımıza girmesiyle konuşma gecikmesi artmış, eskiden iki yaşından sonra konuşma başlamayınca endişelenilirken, şimdi üç yaşa doğru kaydı görülmektedir.
- 15:31Sosyal ve Duygusal Beceriler
- Sosyal ve duygusal beceriler, çocuğun dünyada var eden, ailesiyle ve toplumla bağlarını kuran önemli bir alandır.
- Sosyal beceriler, çocuğun dış dünyayla etkileşimi, ilişki kurmayı başlatabilmesi, sürdürebilmesi, sabrı gösterebilmesi ve kurallara uyabilmeyi öğrenebilmesidir.
- Duygusal beceriler, çocuğun duygularını tanıması, kendi duygularını kontrol edebilmesi ve başkalarının duygularını fark edebilmesidir.
- 19:54Duygusal Zeka ve Önemi
- Duygu, bir olaya veya kişiye verdiğimiz içsel bir tepkidir ve insan yaşamını üç d kuralıyla açıklar: düşünce, duygu ve davranış.
- Duygusal zeka, tüm duyguların yönetiminin zekice planlanmasıdır ve kişisel gelişim merkezlerinde testlerle ölçülebilir.
- 21. yüzyıl becerilerinde liderlik özellikleri, problem çözme becerileri ve ekip çalışmasına yatkınlık gibi duygusal zekayı gerektiren beceriler ön plandadır.
- 24:13Çocukların Duygusal Gelişimi
- Anne hamile olduğunu öğrendiği andan itibaren bebeğiyle güçlü bir bağ kurmalıdır, bu bağ çocuğun duygusal gelişimi ve özgüveni için çok önemlidir.
- Duygusal zeka öğrenilebilen ve geliştirilebilen bir beceridir, bu nedenle çocuklara duyguları tanıtmak gerekir.
- Çocuklara duyguları tanıtmak için çizgi filmler izlerken kahramanların yüz ifadelerini yorumlamak veya okul öncesi kuruma başladıklarında duygularını paylaşmalarını istemek gibi yöntemler kullanılabilir.
- 25:47Duyguları Kontrol Etme ve Empati
- Çocuklara duygularını kontrol etmelerini öğretmek önemlidir, aksi takdirde öfke nöbetleri veya ağlama nöbetleri gibi sorunlar yaşanabilir.
- Çocukların duygularını fark edip onlarla konuşmak, duygularını içselleştirmelerine yardımcı olur.
- Empati duygusunu geliştirmek için çocuklara "sence ne hissediyorduk?" gibi sorular sorarak ve destekleyici eylemlerde bulunarak onları desteklemek gerekir.
- 27:43Zihinsel Engelli Çocukların Sosyal Becerileri
- Zihinsel engelli çocukların sosyal becerileri diğer çocuklarınkine benzer şekilde geliştirilebilir, ancak özel gereksinimlere dikkat edilmelidir.
- Zihinsel engelli çocuklara bilişsel, duyusal, eyleme yönelik, psiko-motor, rol model eğitimi gibi farklı eğitim modelleri uygulanabilir.
- Dernek, zihinsel engelli çocuklara görsel çalışmalar, tablet programları ve oyun modelleri gibi destekleyici programlar sunmaktadır.
- 31:02Sosyal Becerilerin Geliştirilmesi İçin Yöntemler
- Çocukların sosyal becerilerini geliştirmek için oyun modelleri, tiyatro ve rol alma gibi yöntemler tercih edilmektedir.
- 2022 yılında emniyet müdürüyle birlikte geliştirilen bir proje çerçevesinde, özel çocuklara tehlike anında kendilerini ifade etme becerileri öğretilmiştir.
- Bu projede grup içindeki sorumluluk ve rol verilerek, emniyet müdürünün örnek model olarak bulunması ve basit anlatımlarla sosyal becerilerin güçlendirilmesi amaçlanmıştır.
- 32:23Engelli Çocukların Sosyal Gelişimi
- Engelli çocukların sosyal gelişimlerine dair verilen eğitimlerin sonucu, engelliliğin türüne ve bireyin almış olduğu programa göre farklılıklar arz ediyor.
- Sosyal pedagog ve Duha Derneği'nin sosyal hizmetler genel müdürü Mustafa Dedekoğlu, yaklaşık 130 aileyle ilgilendiklerini belirtiyor.
- Engellilik hayat boyu eşlik ettiğinden, bazen bir başarı yakalandığında başka bir zorluk ortaya çıkabiliyor ve bu süreçte küçük adımlarla ilerlemeye çalışılıyor.
- 34:41Sosyal Becerilerin Geliştirilmesi
- Çocukların sosyal becerilerini geliştirmek için rol model olmak çok önemli, çünkü çocuk taklit yoluyla öğreniyor.
- Anne ve babanın çocuğa kendini tanıtarak özgüvenini tazelemesi gerekiyor, çünkü iletişimi başlatmak tamamen özgüvenle alakalı bir şeydir.
- Son dönemde çocuklara özgüven adı altında her istediğini yapabilir şeklinde büyütülmeye çalışılıyor, bu da okul öncesi kuruma geldiğinde sosyal ilişki kurmada zorluklar yaşamalarına neden oluyor.
- 37:33Sosyal Becerilerin Eksikliğinin Etkileri
- Sosyal becerileri gelişmeyen çocuklar okul öncesi kurumda büyük ağlama ve krizler yaşayabilir, bu da okul hayatını ve arkadaşlık kavramını olumsuz etkileyebilir.
- Ergenlik döneminde iki tip çocukla karşılaşılıyor: yok sayılmak isteyenler ve ne olursa olsun arkadaş edinmek isteyenler.
- Sosyal becerileri gelişmeyen çocuklar, hayır deme becerisi gelişmediği için riskli gruplara, tehlikeli arkadaşlara ve akran zorbalığına açılabiliyor.
- 40:26Seyirci Soruları
- Duygusal bir yapıya sahip ve okulda problemler yaşayan çocuklara, çekiniklik üzerinde çalışmak ve özgüvenini yükseltmek için sosyal faaliyetlere yönlendirmek öneriliyor.
- Pandemi döneminde evde sürekli tablet ve televizyon izleyen çocuklara, anne-babaların kendilerine örnek olması gerektiği vurgulanıyor.
- 42:36Çocukların Bağımlılık Sorunu
- Çocuklar taklitle öğrenir ve keyifli zaman geçirirler, bu nedenle anne-babaların yaptığı davranışlar çocuklara anormal gelmez.
- Bağımlılığın oluşmasının ana sebebi haz duygusudur ve üç buçuk yaş için bu davranışın kontrol edilmesi gerekir.
- Yemek özel bir şeydir, bir araya gelip paylaştığımız ve çocuklardan çok şey öğrendiğimiz bir an olduğundan, anne-babaların yemeklerde bu davranıştan uzaklaşması önerilir.
- 43:42Bağımlılığı Azaltma Yöntemleri
- Anne-babaların önce kendi hayatlarından sonra çocuklarının hayatından bu davranıştan uzaklaşmaları gerekir.
- Süreyi kısaltarak, yemek yerken başka etkinlikler ekleyerek, çatal kaşığı değiştirerek veya yemeği şekilli getirerek yeni bir keyif kaynağı oluşturmak önemlidir.
- Her şeyde olduğu gibi önce kendimizden başlamalıyız, çünkü "kapının kendi kapının önünü süpürmek" prensibi her zaman geçerlidir.
- 44:45İki Buçuk Yaşındaki Çocuğun Konuşma Sorunu
- İki buçuk yaşındaki bir çocuğun hiç konuşmaması ve iletişim kurmaması durumunda, seslenip dönüp bakıp bakmadığı, göz teması kurup kurmadığı gözlemlenmelidir.
- İki buçuk yaşına kadar tüm davranışlarda sıkıntı varsa, önce kulak burun boğazcıyla, sonra çocuk ve ergen psikiyatristiyle görüşmek faydalı olacaktır.
- Erken tanı bu tür rahatsızlıklarda çok önemli olup, hızlı gelişmeler sağlayabilir.
- 46:03Dört Yaşındaki Çocuğun Öfke Nöbetleri
- Dört yaşındaki bir çocuğun sürekli kendi isteklerinin olmasını istemesi ve yapılmadığında öfke nöbetleri geçirmesi, ebeveynlerin yaşadığı en büyük problemlerden biridir.
- Öfke nöbetleri doğuştan gelen bir özellik değil, çocuk muhtemelen istediği bir şeyin yapılmadığında ağladığında hemen yapıldığı için bu davranışa alışmıştır.
- Anne-babaların mantıklı olanları seçerek zaman zaman yapmasına izin vermesi, sabırlı olması ve tutarlı davranması gerekmektedir.
- 48:11Öfke Nöbetlerini Azaltma Stratejileri
- Anne-babaların pratik zekayla olayı dönüştürebilme ve kendilerine çevirebilme becerisini hızlandırmaları gerekir.
- Çocuğun yapamadığı şeylerde maddi ödüller yerine sevgiyle okşamak ve duygularını dile getirmek önemlidir.
- Anne-babaların bir çizelge oluşturması ve zamanla izin verilen süreyi azaltması, sabırla ve tutarlılıkla devam etmesi gerekmektedir.
- 49:01Çocukların Teknoloji Kullanımı
- Üç yaşındaki bir çocuğun babası sürekli telefonla oynadığı ve çocuğun onu örnek aldığı durumda, anne babanın davranışını değiştirmesi gerekiyor.
- Çocuklar üç yaşında teknolojinin içine doğdular ve teknolojiyle büyümeli, ancak kontrol etmeyi öğretmeliyiz.
- Ergenlikte çocuk hata yaptığında telefonu almak, ailenin kendi cezalandırması olarak görülüyor ve bu durumda anne babanın çocukla vakit geçirmeye ihtiyacı var.
- 51:02Almanya'da Sosyal Zorluklar
- Almanya'da altı ay kalan bir ailenin on yaşındaki kızı okulunda sosyal olarak zorlanmış ve Alman çocuklarla sosyal ortamlara katılmak istememiş.
- Çocuğun birinci yaşantıdan öğrendikleri çok önemli ve ikinci gidişte ona "eskisi gibi olmayacak" hatırlatılmalı.
- Çocuğun gitmeden önce haberdar edilmesi, neler yaşandığını konuşulması ve yeni yaşamlarında tedbirler alınması gerekiyor.
- 52:27Program Özeti
- Programda çocukların sosyal becerilerinin geliştirilmesi konusu ele alındı.
- Eğitimci-yazar Aslan Duran Akça, Manheim'den sosyal pedagog Mustafa Dedekeroğlu ve çocuk gelişimi uzmanı Funda Çakır konuk oldu.
- Program Türkiye saati ile 16:00, Berlin saati ile 14:00 ve Londra saati ile 13:00'de tekrar yayınlanacak.