Buradasın
Çocuklara Dini Eğitim Verirken Yapılan Hatalar ve Doğru Yöntemler
youtube.com/watch?v=NbAeo264kGYYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Ev Hali" adlı televizyon programında ilahiyatçı Gülay Bilgin, psikolog Gülşah Akçay Civri ve diğer konuklar, çocukların dini eğitimi konusunda uzman görüşlerini paylaşmaktadır. Program, izleyicilerin Facebook üzerinden sorular sorabileceği interaktif bir formatta sunulmaktadır.
- Video, çocukların dini eğitimi ve manevi değerlerin aşılanmasının önemi üzerine odaklanmaktadır. Konuşmacılar, çocukların dünyaya tertemiz bir fıtratla geldiğini, dini eğitimin sadece ritüeller değil hayatın anlamlandırılması formu olduğunu ve çocukların yaşlarına göre dini konuları anlatmanın önemini vurgulamaktadır. Ayrıca, yanlış dini eğitim yöntemlerinin çocukların Allah kavramına olumsuz bakış açısı geliştirmesine ve psikolojik sorunlara yol açabileceği konusunda uyarılar yapmaktadır.
- Programda çocukların dini kavramları (Allah, melek, cennet, cehennem) anlamalarındaki gelişim aşamaları, çocukların merak ve soru sorma eğilimlerinin Allah'ın onlara verdiği bir nimet olduğu, çocukların çevredeki etkilere karşı korunması için alternatif ortamların oluşturulması ve çocukların kendi tercihlerini yapabilmesi gerektiği gibi konular da ele alınmaktadır.
- 00:24Programın Tanıtımı
- Program "Ev Hali" adıyla çocuklara dini eğitim verme konusunu ele alıyor.
- Konuklar ilahiyatçı Gülay Bilgin ve psikolog Gülşah Akçay Civri ile birlikte çocuklarımıza dinimizi nasıl anlatmalıyız ve manevi değerlerimizi nasıl aşılamalıyız konusunu tartışacaklar.
- İzleyiciler Facebook üzerinden sorular sorabilir ve programda cevaplanabilir.
- 02:27Çocukların Fıtratı ve Manevi İhtiyacı
- Çocuklar tertemiz bir fıtratla dünyaya gelirler ve insanın sadece maddi bir varlık değil, bir manevi ve ruhani dünyası da vardır.
- Cenab-ı Hak inanma ihtiyacını insanın fıtratına koymuştur ve bu en tabii ihtiyaçtır.
- Arkeolojik kazılarda her zaman bir mabede rastlanması, insanlığın inanca ihtiyacının bir göstergesidir.
- 03:51Din Eğitiminin Önemi ve Zamanlaması
- Din eğitimi en başta ailede başlamalıdır çünkü çocuklukta öğrendiklerimizi unutmayız ve ilerleyen yaşlarda öğrenme ve hayata geçirme daha zordur.
- Din eğitimi eksi yedi yaş dönemi için altın dönemdir ve ana rahminden itibaren başlamalıdır.
- Din eğitiminin verilmediği durumda günlük hayatta yaşanan buhranlar ve insanlık krizleri, temel dini inanç noktasında eksiklikten kaynaklanmaktadır.
- 05:36Modern Çağda Ahlaki Erozyon
- Postmodern çağda ahlaki bir yoksunluk var ve insanlar dini eğitim ya da ahlaki öğretilerin kişilerden bağımsız camiler, okullar ve devletin elinde olması gerektiğini düşünmektedir.
- Bireysel anlamda kendimize düşen vazifeleri yapmamak, kendimizi dini anlamda geliştirmemek modern çağın en büyük sorunlarından biridir.
- Kulluk bireysel bir şeydir, kurumsal değildir; Allah'ın huzuruna tek tek çıkarılacaksınız ve hesabınızı tek başınıza vereceksiniz.
- 08:17Manevi Eksikliğin Nedenleri
- Çocukluk dönemi depresyonlarının altında manevi eksiklik bulunabilir çünkü insanın ruhunun da doymaya ihtiyacı vardır.
- Anne babalar genellikle alışveriş yaparak, madde ile çocuklarını doyurmaya çalışır ve en pahalı araç gereçleri temin etmeyi ve özel okullara göndermeyi mükemmel anne babalık olarak görürler.
- İnsan tek boyutlu bir varlık olarak algılandığında, materyal boyut üzerinde kurulu bir dünya tasavvuru oluşur ve bu formül batıda zaten çökmüştür.
- 11:29Dini Eğitimin Doğru Yaklaşımı
- İnsanın ihtiyaç hiyerarşisinde kendini gerçekleştirme ihtiyacı en tepede yer almalı, ancak aslında en altta olması gereken bir ihtiyaçtır.
- Din sadece ritüeller ve ibadetlerden oluşmayıp, hayatın anlamlandırılması formu olarak görülmelidir.
- Dini amel boyutuyla sınırlamak yerine, manevi zemin atmak ve dini bilinç uyandırmak daha önemlidir.
- 13:39Dini Eğitimin Yanlış Yaklaşımı
- Dini inançta "niçin inanmalıyım" sorusunun cevabı çocuğa verilmediğinde, bu inanç zihinde oturmaz ve gerekliliğine inanmaz.
- Uygulama kısmı o kadar zor değil, özellikle günümüzde bilgisayar ve internet sayesinde dini uygulamalar için araçlar çok fazladır.
- Temel verilmediğinde, çocuklar anne-baba olmadıklarında dini uygulamaları bırakabilirler ve dini yaşantıları ebeveynlik rolünün bir parçası gibi yaşarlar.
- 15:20Çocukların Soruları ve Cevapları
- Çocuklar üç yaşından itibaren soru sormaya başlar ve "neden" ve "niçin" sorularını sorarlar.
- Anne-babaların çocuklara dini konularda cevap verememesi, çocuklara doğru bilinç verememeleri sorun yaratır.
- Çocuklar Allah ile ilgili karmaşık sorular sorabilir (örneğin "Allah domuzu niye yarattı?" veya "Allah çocukları niye öldürüyor?") ve ebeveynlerin bu sorulara cevap verememesi veya yanlış cevap vermesi sorunlu olabilir.
- 17:16Dini Eğitimin Yanlış Uygulanması
- Tedricilik uygulanmadığında (yaşa, şarta ve zemine göre öğretim), dini eğitimin çocuğun dinden uzaklaşmasına sebep olabileceği görülür.
- Bir araştırmada, çocukların bir kısmı Allah'ı Peygamber'den daha çok sevdiğini, çünkü Allah'ın "yakıyor, taş ediyor, cehenneme atıyor" şeklinde anlatıldığını belirtmişlerdir.
- Dini eğitimin yanlış uygulanması, çocukların Allah sevgisini yerine Allah'tan nefret etmeye yönlendirebilir ve çocuklara iman ve psikolojisiyle oynamış olabiliriz.
- 20:25Çocuklarda Şeytan Algısı ve Dini Eğitimin Etkileri
- Bir çocuk seansında, şeytan algısı çocuğun zihninde o kadar güçlü bir şekilde yer almış ki, şeytanın insana zarar verebileceği korkusu çocuğun davranışlarını etkilemiştir.
- Çocuklarda beyinler, bir konuyla ilgili hiçbir şey bilmiyorsa, ilk duydukları bilgileri "mental raptiyeler" olarak kabul eder ve bu kavramlarla ilgili bir çerçeve oluştururlar.
- Olumsuz dini vaazlar ve korkutucu mesajlar, çocukların maneviyatla ilgili bağlantısını olumsuz yönde şekillendirir ve yetişkinlik hayatında anksiyete kaynağı olabilir.
- 22:38Dini Eğitimin Yanlış Yöntemleri
- Çocuklara dini eğitim vermek isteyenler, yanlış yöntemler kullanarak dindarlığı teşvik etmeye çalışırken, aslında dindarlığı azaltabilirler.
- Çocuklara zorla dua ezberletmek, yaramazlık yaptıklarında cehennem tehdidiyle cezalandırmak ve dindar insanları olumsuzlamak, dindarlığı azaltan yöntemlerdir.
- Dini eğitimde doğru bilgiler vermek önemlidir, aksi takdirde dindarlık yerine dinden soğuma yaratabilir.
- 24:21Çocukların Dini Kavramları Anlama Süreci
- Çocukların dini kavramları (Allah, ahiret, melek, şeytan) anlama, algılama ve sindirme yaşı vardır.
- Piaget'in gelişimsel psikolojisi göre, çocuklar belirli bir yaştan önce metafizik kavramları anlamazlar ve Allah'ı gökyüzünde oturan bir süper güçlü insan olarak algılarlar.
- Justin Barrett gibi bilim insanları, çocuklarda çok erken dönemlerde bile soyut durumlarla ilgili belirli algıların olduğunu ve çocukların sezgisel zeka yoluyla verdikleri cevapların dinin aslına daha uygun olduğunu savunmaktadır.
- 27:24Eğitim Sisteminin Dini Anlama Üzerindeki Etkisi
- Eğitim sistemi, aklın naif, sorgulayan ve muhakeme yapabilen özelliklerini söndürerek insanları bir sistemin parçası haline getirmek için dizayn edilmiş olabilir.
- Seküler eğitim sistemleri, her şeyi bilimle açıklamak ve göremediği şeyleri reddetme eğilimini oluşturarak manevi alanlardan uzaklaşma yaratabilir.
- Çocuklar doğuştan gelen bir içgüdüyle anlam arama ihtiyacı içerisindedir ve bu ihtiyacı karşılamak için sordukları sorular ve verdikleri cevaplar, yetişkinlerinkinden daha dinin aslına uygun olabilir.
- 28:25Çocuklarda Dini Algı
- Petroviç'in araştırmalarına göre, 4-4,5 yaş aralığındaki çocuklara resimler gösterildiğinde, insanın yapamayacağı varlıkları (tavuk, inek) ve insanın yapabileceği varlıkları (araba, ev) net bir şekilde ayırt edebilirler.
- Çocuklar insana ait olmayan özelliklere sahip bir varlık olduğunu algılayabilirler ve araştırmacılar buna "İbrahim'i tek tanrıcı algısı" olarak adlandırmışlardır.
- Çocuklar Allah'ı algılamaya ve sorgulamaya dair bir zihinsel yapıya doğuştan sahiptirler.
- 31:49Çocuklarda Model Olarak Davranış
- Evde Kur'an okunması, namaz kılan bir anne görmesi, besmele ile yemek yeme gibi davranışlar, çocuklara doğru bir model sunar.
- Küçük çocuklar ebeveynden gördükleri şeyleri yaparlar; seccade serip namaz kılmaları veya sahura kalkmak istemeleri bu gözlem özelliğinden kaynaklanır.
- Allah Resulü, çocukların konuşmaya başladıkları zaman "La ilahe illallah" sözünü öğretmeleri gerektiğini belirtmiştir.
- 32:52Çocuklarda Kavram Oluşumu
- Çocuklar bir yaşına geldiklerinde konuşmaya başlayacak ve kulaklarına gelenleri tekrarlamaya başlayacaklardır.
- Zihne verilen ilk kavram, hayat boyunca kullanılacak bir çerçeve oluşturur.
- Çocuklara varlıklarını anlamlandıracak bir çerçeve vermek gerekir, sonra o her yaşadığıyla onun içini dolduracaktır.
- 34:18Çocukların Sorgulayıcı Özgürlüğü
- Çocuklar güneşin nasıl durduğu, solucanların gözleri olup olmadığı gibi sorular sorarlar.
- Çocuklar hayret ve merak duygularıyla varlık sebebini anlamaya çalışırlar.
- Çocuklar puzzle parçaları gibi bilgiler edinirler ve ergenlik döneminde bunları birleştirerek kulluğu anlamlandırırlar.
- 36:30Taklidi İman ve Tahkiki İman
- Taklidi iman, bilinçsiz bir şekilde anadan babadan gördüğünü yapmaktır.
- Tahkiki iman ise nedenini ve niçinini bilmek, sorgulamanın sonucunda kanaat etmektir.
- Çocukların ilk sorularından biri "Ben bu dünyaya nasıl geldim?" sorusudur ve bu soru aslında varlık arayışını yansıtır.
- 37:31Çocukların Çevresel Etkileri
- Beş yaşındaki bir kızın kreş arkadaşlarından etkilenerek oje sürmek ve askılı giymek istemesi, çevrenin etkisinin önemli olduğunu gösterir.
- Çevrenin etkisi büyüdükçe artar ve özellikle ergenlik dönemi aileden daha baskın olabilir.
- Çocuklara sadece anlatmak değil, alternatif ortamlar oluşturmak da önemlidir.
- 39:23Bedenin Anlamı ve Çevre Seçimi
- Çocuklara bedenlerinin sahibi olmadığını ve onu istediğimiz gibi tasarruf edemeyeceğimizi öğretmek gerekir.
- Bu bir yoksunluk değil, bir sahibi olduğu için neye ihtiyaç duyulacağını hissettirir ve bu büyük bir özgürlüktür.
- Çocukların çevresini, arkadaşlarını ve kreşini seçmek önemlidir, çünkü çevrenin etkisi büyük olabilir.
- 42:07Çocuklara Allah İnancını Anlatma
- İki yaşındaki bir çocuğa "Allah nerede" sorusuna cevap verirken, hava ve oksijen örneği kullanılabilir.
- Çocukların algılayabilme potansiyeli var olduğu için, onlara anlatacağımız şeyi anlamayacakları endişesi gerekli değildir.
- Allah, görülemeyen ama varlığını kainatın varlığını ve devamını sağlayan bir varlıktır, tıpkı hava gibi.
- 44:17Çocukların Soru Sorması
- Çocukların soru sormaları engellenmemeli, bunun aksine teşvik edilmelidir.
- Çocuklara cevap verirken doğru bilgi vermek çok önemlidir, Allah'ı insana benzeterek anlatmak doğru değildir.
- Çocukların yaşlarına göre ve tekrar ederek doğru bilgiler verilmelidir, çünkü çocuklar hızla gelişir ve bir gün anlamadıkları konuları sonraki gün anlayabilirler.
- 46:29Ahiret İnancı ve Çocuklar
- Ahiret inancı oluştururken, anne-babaların din ve manevi eğitimin önemini anlayarak çocuklarını eğitmeleri gerekiyor.
- Maddi mal varlıklarından ziyade, Allah'ın kitabını bilen ve yaşayan, iyilik üzere olan bir evlat bırakmak amel defterine yazılacak bir şeydir.
- Evlatlarla yapılan imtihan, ölümden sonra bile sorumluluktan kurtulamadığımız bir imtihandır, bu nedenle anne-baba sorumluluğuna dikkat edilmelidir.
- 48:00Çocukların Manevi Eğitimi
- Günümüzde sadece maddi olarak doyurmak üzerine uğraşıyoruz, ancak manevi kanat eksik kalırsa çocuklar uçamayacaktır.
- Çocuklara dini ve ahlaki değerleri anlatmak için büyük vaazlar gerekli değil, günlük hayattaki küçük davranışlar da önemlidir.
- Çocuklara okulda iyi bir insan olmak için, Allah'a iyi kul olabilmek için öğrendiklerinle öteki insanlar için çalışmak gerektiğini öğretmek önemlidir.
- 50:59Peygamber Efendimiz'in Çocuklara Yönelik Yaklaşımı
- Peygamber Efendimiz kendi çocukları, torunları ve etraftaki tüm çocuklara yönelik bir eğitim faaliyeti içindeydi.
- Çocukları henüz çok küçük yaştan itibaren mescide götürür ve camilere alıştırması önemlidir.
- Peygamber Efendimiz çocuklarla çocuklaşır, onların seviyesine inerek konuşur ve tedricilik (aşağıdan yukarı) prensibini uygular.
- 52:58Çocuğun Sorumluluğunu Başkasına Tercihe Etmenin Riskleri
- Kendi çocuğunun sorumluluğunu bir başkasına terk etmek çok riskli bir davranıştır.
- Başkası çocuğunuzdan sizden daha fazla ilgilenecek nedeni yoktur.
- Çocuğun aile içerisinde öğrenmiş olduğu şeyler ruh dünyasında önemli tesirler yapar.
- 53:44Çocukların Eğitimi ve İzlenmesi
- Anne babalar bazen kolaylarına gelerek çocuklarını başka yerlere gönderip tam olmuş bir birey olarak beklemek isterler, ancak hayat böyle çalışmaz.
- Çocukların ne öğrendiklerini, kimden ve nasıl öğrendiklerini takip etmek çok önemlidir.
- Çocuklar su gibi her an kayabilir ve yanlış tuzağına düşebilirler, doğru bilgiyi doğru kaynaktan ve zamanda öğretmek gerekir.
- 54:28Okul Öncesi Dönemde Eğitim
- Okul öncesi dönemde çocukların nefs, şeytan, cehennem gibi konulara muhatap olmalarının doğru olmadığı düşünülür.
- Okul öncesi dönemde çocuklar kainatı tanımalı ve anlama ihtiyacını doğru yönlendirerek tamamlamaları sağlanmalıdır.
- Model olmak, doğru kaynakları temin etmek ve çocuğun doğal akışını bozmamak önemlidir.
- 55:15Çocuğun Tercihi ve Sosyal Çevre
- Çocuklar belirli yaşlarda "daha çocuk" diyen çevrelerle karşılaşırlar.
- Çocuğun ne yaptığını dikte edilmeden biliyorsa ve tercih ettiyse, bu durum onun kimliği oluşturmasının bir parçasıdır.
- Hayat güllük gülistanlık olmadığı için, karşılaşılan eleştirilere karşı kendimizden emin olmak gerekir.
- 56:38Allah'ın Sınırlarını Öğretmek
- Allah'ın sınırlarını çocuklara öğretmek gerekir, bunu zannetmek çocuklara zulmetmek olur.
- Bilinç verildiğinde çocuklar bunu kavrayabilir ve yetişkinlerden daha gerçekçi cevaplar verebilirler.
- Program, "Çocuklara dinimizi nasıl anlatmalıyız?" sorusunu ele alarak sonlandırılmıştır.